Araştırmaya Yönelik Genel Bilgiler…

Araştırmaya yönelik genel bilgiler olarak araştırmanın amacı, önemi, evren ve örneklem seçimi, veri toplama süreci ve yöntemi ile araştırmanın kısıtları aşağıda belirtilmektedir. Ardından araştırma sonucu elde edilen verilerin tanımlanması ve yorumlanması gelmektedir.

3.1.1. Araştırmanın Amacı

Daha öncede belirtildiği gibi bu araştırmanın amacı, YKY anlayışıyla ortaya çıkan yeni denetim anlayışının müfettiş, yönetici ve iç denetçiler tarafından nasıl algılandığı, sürece ilişkin beklenti ve görüşleri hakkında veri elde etmektir. Bu bağlamda oluşturulan temel araştırma sorusu şöyledir:

“Üretim biçimindeki değişimin yönetim anlayış ve uygulamalarında meydana getirdiği değişimin denetim işlevine etkisi, hukuki düzenlemeler ve uygulama açısından, teftiş geleneğinden gelen müfettiş, yeni denetim anlayışının ön plana çıkardığı iç denetçi ve hiyerarşik denetim yapan yöneticiler tarafından nasıl değerlendirilmektedir?”

Bu araştırma sorusu ile katılımcıların denetimde yaşanmakta olan yeniden yapılanma sürecine ilişkin algılamalarının ne olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.

Çalışmada geçen “algılama” dan kasıt ise “duyular yardımıyla insanların bilgi ve tecrübeleri arasında ilişki kurarak olay ya da olguları yorumlama ya da anlamlandırmaya ilişkin süreçler” dir.

3.1.2. Araştırmanın Önemi

Denetim alanında yaşanmakta olan yeniden yapılanma, henüz evrimini tamamlamamış devam etmekte olan bir süreçtir. Dolayısıyla yeni denetim anlayışı hala tartışılmakta, her an yeni yaklaşımlar, bakış açıları getirilmektedir. Denetimde reform uygulamalarının oldukça yeni olması, denetim alanında dönüşümü yansıtan literatür ve alan araştırması çalışmalarının sınırlı olması çalışmanın önemini ortaya koyar niteliktedir.

Bu çalışma ile teori ve uygulama bir arada değerlendirilerek, yönetim anlayış ve uygulamalarında meydana gelen değişimin denetim işlevine etkisi ve bu etkinin nasıl algılandığı konusunda yapılacak tespitler temelinde geliştirilecek öneriler, alana ufak da olsa bir katkı sunacağı düşüncesi, çalışmanın önemini belirtmektedir.

3.1.3. Araştırmanın Evreni Ve Örneklem Seçimi

Araştırmanın evrenini çeşitli kamu kurumlarında (merkezi yönetim birimi olan bakanlık, yerel yönetim birimi olan belediye, özerk birim olan üniversite) görev yapmakta olan müfettiş, yönetici ve iç denetçi oluşturmaktadır. Müfettiş, yönetici ve iç

denetçilerin araştırma evreni olarak seçilmesinin nedeni, yeni denetim anlayış ve uygulamalarının farklı denetleyen gruplarınca (müfettişin ceza ve soruşturma odaklı teftiş geleneğinden gelmesi, iç denetçinin yeni denetim anlayışıyla şekillenen iç denetim anlayışına sahip olması ve yöneticinin hiyerarşik denetim yapması) nasıl algılandığına yönelik elde edilecek verilerin, denetimde yaşanmakta olan sürece yapacağı katkı açısından önemli olduğu düşüncesidir. Çalışmada denetim işlevi, geleneksel yönetim ve yeni kamu yönetimi paradigmaları arasında karşılaştırma yapmak suretiyle incelendiğinden araştırma bölümünde de geleneksel denetim anlayışından gelen müfettiş, hiyerarşik denetim anlayışına sahip yönetici ve yeni denetim anlayışında ön plana çıkan iç denetçiden oluşan evren seçimi, bu karşılaştırmayı yansıtması bakımından da uygun görülmüştür.

Araştırmanın örneklemi olarak ise “kasti örneklem seçimi⁷” yoluyla bakanlık, belediye ve üniversite bünyesinde görev yapmakta olan müfettiş, yönetici ve iç denetçi hedeflenmiştir. Belirlenen 3 müfettiş, 3 yönetici ve 3 iç denetçi olmak üzere toplam 9 katılımcı araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır.

3.1.4. Araştırmanın Veri Toplama Süreci Ve Yöntemi

Müfettiş, yönetici ve iç denetçiden oluşan örneklem grubunun çalışmanın teorik kısmı boyunca irdelenen yeni denetim anlayışını Türk kamu yönetimi örneğinde nasıl algıladıklarını değerlendirmek, katılımcılardan elde edilen bilgiler arasında paralellik ya da farklılığı saptamak ve buna göre karşılaştırmalar yapmak amacıyla “yapılandırılmış mülakat⁸” yöntemi kullanılmıştır. Bu aynı zamanda yüz yüze derinlemesine mülakat olarak da nitelendirilebilir.

Yapılandırılmış mülakat yöntemine göre, teorik kısımda ortaya konan yaklaşımlar ve temel araştırma sorusu temelinde mülakat soruları önceden belirlenmiştir. Mülakat soruları oluşturulurken; (1)Yönetim anlayış ve uygulamalarındaki değişimin denetim işlevini etkilediği, (2)Yeni denetim anlayışının geleneksel denetim anlayışından amaç, kapsam, süreç ve ilke yönünden farklı olduğu, (3)Farklı denetleyen gruplarının denetim

7

Kasti örneklem seçiminde, araştırmacının yargısıyla araştırma sorusuna yanıt verebileceğine inanılan kişilerden oluşan örneklem söz konudur (Altunışık ve diğ., 2010: 140).

8

Mülakat ya da görüşme türleri olarak literatürde farklı kavramlar kullanılmakla birlikte genel olarak “yapılandırılmış mülakat” ve “yapılandırılmamış mülakat” kavramları öne çıkmaktadır. Bunun yanında “biçimsel, yarı biçimsel, biçimsel olmayan” şeklinde tanımlar da mevcuttur (Altunışık ve diğ., 2010:92; Al, 2010:16-18; Yıldırım ve Şimşek, 2011: 120).

işlevinde yaşanan dönüşüm sürecine yönelik algılamalarının farklı olduğu kanaatlerinden hareket edilmiştir. Bu kanaatleri de değerlendirebilmek amacıyla toplamda 5 adet mülakat sorusu belirlenmiştir.

Katılımcılara bizzat görüşme yoluyla ulaşılmış, çalışmanın amacı ve ulaşılmak istenen sonuçları hakkında bilgi verilmiştir. Sadece 1 katılımcıdan, zaman darlığı ve ulaşma güçlüğü nedeniyle e-posta yoluyla mülakat sorularına yanıt alınmıştır. Kendilerinin vereceği yanıtlarla bu tez çalışmasına sunacakları katkının önemi belirtilerek katılımcılar ikna edilmiştir. Katılımcıların vermiş olduğu yanıtların samimi ve gerçek düşünceleri yansıttığı varsayımından hareket edilmiştir.

Katılımcılardan ön görüşmeyle alınan randevu gün ve saatinde görev yerlerinde bir araya gelinmiş, izinleri dâhilinde not tutma ve kayıt cihazı ile veriler kayıt altına alınmıştır.

Elde edilen veriler, “betimsel analiz yöntemi” kullanılarak araştırma konusunun ilgi alanında olan, araştırmanın amacına ulaşmasını sağlayacak temalar ve katılımcıların sorulara vermiş oldukları yanıtlar çerçevesinde 3 ana başlık ve alt başlıklardan oluşacak bir tasarlama ile değerlendirilmiştir. 3 ana başlık olarak, “yeni denetim anlayışı”, “yeni denetim anlayışının Türk kamu yönetimindeki sorun alanları” ve “denetim alanında yaşanmakta olan sürece ilişkin görüş ve öneriler” belirlenmiştir. Bu araştırma 20.03.2011 ile 20.04.2011 tarihleri arasında yapılmıştır.

3.1.4. Araştırmanın Kısıtları

Araştırmanın başında belirlenen 9 adet mülakat hedefine ulaşılmıştır. Bu araştırma örnek bir alan araştırması olduğu için seçilen örneklem ile sınırlıdır. Dolayısıyla elde edilen sonuçların ülke bazında tüm müfettiş, yönetici ya da iç denetçilerin görüşleri olarak genellemek amaçlanmamıştır. Az sayıdaki görüşlerden yola çıkılarak genel bir sonuç çıkarılamaması bir sınırlılıktır. Ancak nitel araştırmalarda analitik genelleme gereği elde edilen verilerden sonuçlara ulaşma temelinde Türk kamu yönetimine atıfta bulunularak değerlendirme yapılmıştır.

Öte yandan zaman sınırlılığı, denetim alanında yaşanan gelişmelerin yeni sayılabilecek bir süreç olması sebebiyle her an yeni bir değişme ve gelişmenin olma ihtimaline karşılık algılamaların da değişebileceği gerçeği, mülakat katılımcılarına ulaşmada

yaşanan zorluklar ve örneğin kimi yöneticilerin müfettişlik görevinde bulunmuş olmaları nedeniyle yer yer yönetici değil de müfettiş kimlikleriyle yanıtlar vermeleri çalışmanın diğer kısıtları olarak ifade edilebilir.