Araştırmanın Metodolojis

4.3.1. Araştırma Süreci ve Değişkenleri

Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden alınan Çankaya ilçesindeki dershaneler listesinden, anket uygulamasını kabul eden dershaneler tek tek ziyaret edilmiştir. Çalışmasının sağlıklı olması açısından görüşmeler yüz yüze yapılmıştır. Dershanelere kayıtlı öğrencilere ve dershane personeline anket yöntemi uygulanmıştır. Anket formları, 2006-2007 öğretim yılının ikinci dönemi başında (Şubat-Mart 2007) uygulanmıştır.

Şekil 2: Araştırma Süreci

Literatur taraması sonucunda, müşteri memnuniyetini ölçmek için geliştirilen araçlar incelenmiş ve King ve Garey’in 1997 yılında yaptıkları çalışmada kullandıkları “müşteri memnuniyeti ölçeği”nin bu araştırmada kullanılmasına karar verilmiştir. Müşteri memnuniyetini ölçmek amacı ile 5’li likert ölçeğinde düzenlenen 4 yargı belirlenmiştir. Öğrencilere, her bir ifadeye katılma dereceleri sorulmuştur. Öğrencilerden, her bir ifade için kesinlikle tatmin etmedi, tatmin etmedi, ne tatmin etti ne tatmin etmedi, tatmin etti, tamamen tatmin etti seçeneklerden birini işaretlemeleri istenmiştir. Buradaki “dershane personeli” ifadesi dershane çalışanlarının hepsini kapsamaktadır.

Araştırmada, “Dershane personelinin memnuniyeti”ni ölçmek amacı ile King ve Garey’in 1997 yılında yaptıkları çalışmada kullanılan ölçek kullanılmıştır. Dershane personelinin memnuniyetini ölçmek amacı ile 5’li likert ölçeğinde düzenlenen 7 cümle ile personele, her bir ifadeye katılma dereceleri sorulmuştur. Personelden, her bir ifade için kesinlikle katılmıyorum, katılmıyorum, ne katılıyorum ne katılmıyorum, katılıyorum, tamamen katılıyorum seçeneklerden birini işaretlemeleri istenmiştir.

Araştırmada, “Dershane-Öğrenci İlişki Kalitesi”ni ölçmek amacı ile Roberts ve diğerlerinin 2003 yılında yaptıkları araştırmada kullanılan ölçek kullanılmıştır. Dershane-öğrenci ilişki kalitesini ölçmek amacı ile 5’li likert ölçeğinde düzenlenen 14 yargı belirlenmiştir. Öğrencilerden, her bir ifade için kesinlikle katılmıyorum, katılmıyorum, ne katılıyorum ne katılmıyorum, katılıyorum, tamamen katılıyorum seçeneklerden birini işaretlemeleri istenmiştir. Buradaki “dershane personeli” ifadesi de dershane çalışanlarının hepsini kapsamaktadır.

4.3.2. Araştırmada Kullanılan Veri Toplama Yöntemi ve Aracı

Araştırmanın verileri, yüz yüze görüşme ile uygulanan anket yöntemi ile toplanmıştır.

Daha önce King ve Garey (1997) tarafından hazırlanan müşteri memnuniyeti anketi, öğrenci memnuniyetini ölçmek amacı ile kullanılmıştır. Öğrenci memnuniyeti anketinde, öğrenci ile ilgili soruların ilk ikisi demografik özelliklerle, üçüncü soru okulları ile, sonraki iki soru da dershane hakkındaki bilgilerle ilgilidir. Öğrenci memnuniyeti ile ilgili 4 soruda 5’li likert tipi sorular kullanılmıştır (bkn. Ek: 1).

Dershanelerin personeline, King ve Garey (1997) tarafından hazırlanan personel tatmini anketi uygulanmıştır. Personel tatmini anket formunda 5’li likert tipi 7 soru yer almaktadır (bkn. Ek: 2).

Roberts ve diğerleri (2003) tarafından hazırlanan ilişki kalitesi anketi dershane - öğrenci ilişkisi şeklinde düzenlenerek uygulanmıştır. Dershane - öğrenci ilişki kalitesi anket formunda 5’li likert tipi 14 soru yer almaktadır (bkn. Ek: 3).

Kesin araştırmaya geçmeden önce 15 kişilik bir grup öğrenciye öntest uygulanmış ve sonra anket nihai şeklini almıştır.

4.3.3. Evren ve Örneklem

Araştırmanın evrenini, Ankara ilinin Çankaya ilçesindeki özel dershaneler oluşturmaktadır. Dershanelerin listesi Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden temin edilerek tam sayıma ulaşılmıştır. Temin edilen listeden, üniversiteye hazırlık programını yürüten dershane sayısının 171 olduğu belirlenmiştir. Her dershaneyle yüz yüze veya telefonla görüşülmüş olup araştırma işbirliği için onay istenmiştir. Ancak dershane yetkililerinin büyük çoğunluğu, kayıtlı öğrencilerinin sayısının yetersiz olduğunu, öğrencilerinin zamanını alamayacaklarını, anket uygulamasına sıcak bakmadıklarını, anket uygulamasının dershane politikalarına ters olduğunu belirterek işbirliği yapmayı reddetmiştir. İşbirliği yapmayı kabul eden 30 dershaneye kayıtlı 386 öğrenci araştırma kapsamını oluşturmuştur. Bu öğrencilerin her birine kişisel görüşme ile anket uygulanmıştır.

Gidilen her dershanenin yetkililerine, isim hakkı bedeli (royalty) ödeyip ödemedikleri sorulmuştur. Böylece franchising sistemi ile faaliyet gösteren dershaneler ile bağımsız olarak faaliyet gösteren dershaneler iki gruba ayrılmıştır.

4.3.4. Araştırma Hipotezleri

Araştırmanın ana hipotezi aşağıdaki gibi belirlenmiştir;

HA: Franchising sistemi ile faaliyet gösteren dershanelerin çıktı kalitesi, bağımsız

dershanelerin çıktı kalitesinden daha yüksektir.

Araştırmada aşağıdaki diğer hipotezler de belirlenmiştir;

Hipotez 1:

H0: Öğrenci memnuniyeti ifadelerine verilen cevaplarda cinsiyet değişkeni bakımından fark yoktur.

Hipotez 2:

H0: Öğrenci memnuniyeti ifadelerine verilen cevaplarda okul türü değişkeni bakımından fark yoktur.

H2: Öğrenci memnuniyeti ifadelerine verilen cevaplarda okul türü değişkeni bakımından fark vardır.

Hipotez 3:

H0: Öğrenci memnuniyeti ifadelerine verilen cevaplarda dershane türü değişkeni bakımından fark yoktur.

H3: Öğrenci memnuniyeti ifadelerine verilen cevaplarda dershane türü değişkeni bakımından fark vardır.

Hipotez 4:

H0: Personel memnuniyeti ifadelerine verilen cevaplarda dershane türü değişkeni bakımından fark yoktur.

H4: Personel memnuniyeti ifadelerine verilen cevaplarda dershane türü değişkeni bakımından fark vardır

Hipotez 5:

H0: Dershane-öğrenci ilişki kalitesi ifadelerine verilen cevaplarda cinsiyet değişkeni bakımından fark yoktur.

H5: Dershane-öğrenci ilişki kalitesi ifadelerine verilen cevaplarda cinsiyet değişkeni bakımından fark vardır.

Hipotez 6:

H0: Dershane-öğrenci ilişki kalitesi ifadelerine verilen cevaplarda okul türü değişkeni bakımından fark yoktur.

H6: Dershane-öğrenci ilişki kalitesi ifadelerine verilen cevaplarda okul türü değişkeni bakımından fark vardır.

Hipotez 7:

H0: Dershane-öğrenci ilişki kalitesinde dershane türü değişkeni bakımından fark yoktur.

H7: Dershane-öğrenci ilişki kalitesinde dershane türü değişkeni bakımından fark vardır.