Araştırmanın Evreni ve Örneklemi

Araştırmanın evreni, Türkiye’de günlük ulusal yazılı basından Yeni Şafak, Yeni Akit, Cumhuriyet ve Sözcü gazetelerinden oluşturulmuştur. Çalışma sınırlılığında yer alan gazetelerin ilk olarak olayın gerçekleştiği gün ve sonraki birkaç günde içerisinde gazete manşetlerinde ele alınmıştır. İlk kısım; vakanın yaşandığı 6 Temmuz 2017 tarihinden bir gün sonraki 7 Temmuz 2017 tarihinden itibaren 14 Temmuz 2017 tarihine kadar olan süre zarfında örneklem çerçevesinde ele aldığımız gazetelerin olayla ilgili söylem analizleri incelenmiştir. İkinci kısım da ise davanın gerçekleştiği tarih olan 1 Aralık tarihinden sonra gazeteler 2 Aralık 2017 tarihinden davanın ertelendiği 16 Ocak 2018 tarihine kadar haberi ele almıştır. Bu çalışmada 28 haber kupürü incelenmiştir. Yeni Şafak ve Yeni Akit gazeteleri sağ muhafazakâr ve açıktan AK parti hükümetini destekleyen bir tutum sergilerken, Cumhuriyet ve Sözcü gazeteleri Türkiye'de seküler kanadı ve bunun yanı sıra daha seküler izleyici kitlesi bulunmakla beraber AK parti hükümetine muhalif tutum sergilemektedir. Bu sebepten dolayı bu dört gazete örnekleme dahil edilmiştir.

3.4. Emani Al-Rahmun Cinayeti Haberinin Geleneksel Medyada Yer Alan Nefret Söylemi: Yeni Akit, Sözcü, Cumhuriyet, Yeni Şafak Gazetelerinin Analizi

3.4.1. 7.7.2017 Tarihli Gazetelerin Söylem Analizi Yeni Şafak

Resim 1: 7 Temmuz 2017 Tarihli Yeni Şafak Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

6 Temmuz 2017 tarihinde Yeni Şafak gazetesinin yayınlamış olduğu haberde Sakarya’da yaşanmış olan Emani Al-Rahmun ve çocuğunun öldürülme olayının haber başlığında Vahşet olarak nitelendirilmiştir. Haber dili olarak başlıkta vahşet kelimesinin kullanılması haber dilinden uzaklaşıldığının taraflı ve duygusal bir dil kullanıldığının göstergesidir. Haber başlığına ve spota baktığımız zaman olay bir nefret eylemi ve ırkçılık olarak nitelendirilmiş ve bu bağlamda kişinin mülteci olduğu için öldürüldüğü sonucuna varılmıştır. Öldürülen kişinin Suriyeli bir kadın olarak vurgulanmasının ön plana çıkarılmasıyla beraber olay hikayeleştirilmiştir. Yeni Şafak Haberi üçüncü sayfa sol üst köşeden ele almıştır.

Şematik Yapı İncelenmesi

Yeni Şafak gazetesinin yapmış olduğu haberin şematik incelemesinde yapılan eylemin

“nefret pompalaması” bağlamında yansıtıldığı gözlenmektedir. Öldürme eylemini gerçekleştiren B.K. ve C.B. adlı kişilerin yapmış oldukları suç “Vahşet” adı altında Haber metni olarak yayınlanmıştır. Emani Al-Rahmun ve çocuğunun öldürülme eylemi haber metninde nefret, ırkçılık, kadın cinayeti ve göçmen karşıtlığı olarak planlanmış bir katliam bağlamında nitelendirilmiştir. Irkçılık ve nefret suçu olarak kurgulanan haber metninde olayın sonuçları ve bağlamı göçmen karşıtlığı olarak ilişkilendirilmektedir.

B.K. ve C.B. adlı kişilerin aşırı ırkçı ve şiddet eğilimlerinin göstergesi olarak haber metninin içinde birçok gösterge sunulmuştur. Şematik düzlemde olayın Irkçı ve Nefret Söylemi olarak yapıldığı gösterilmektedir.

Yeni Şafak gazetesi olayın yaşanmasının sebebi olarak bazı yayın organlarını ve sosyal medyayı öne sürmüştür. Sosyal medya ve bazı yayın organlarının düzenli olarak Suriyeli mülteciler için kullandığı nefret söyleminin had safhaya çıktığı dönemde böyle bir olayın yaşandığını ifade etmektedirler. Haber içerisinde katliam olarak nitelendirilen eylem aslında toplumun mültecilere karşı saygı göstermemesinin bir sonucu olarak nitelendirilmiştir. Haber metninde eylemi gerçekleştiren kişiler için “zanlı” sıfatı kullanılırken spotta ise “caniler” ve “alçaklar” kelimelerini kullanılması dikkat çekmektedir.

Mikro Yapı

Sentaktik Çözümleme

Yeni Şafak gazetesinin yayınlamış olduğu haber metni incelendiği zaman, cümle yapıları, haberin dili, gazetecinin seçmiş olduğu sözcükler ve olayda vurgulamak istediği bağlama bakıldığında eylemin ırkçı ve göçmen nefretinden dolayı işlendiği öne sürülmektedir.

Olay, haberin spot kısmında “katliam” ve “vahşet” olarak tanımlanmıştır. Teun van Dijk’in eleştirel söylem çözümlemesinin aşamalarına ait alt başlıklardan birisi olan sentaktik çözümlemede cümlelerin yapıları değerlendirilir. Yazılışlarına göre cümleler aktif veya pasif olarak değerlendirilir. Haberin özünde kullanılan cümle yapılarına bakıldığında aktif cümle yapısında olduğu gözlenmektedir.

3.4.2. 8.7.2017 Tarihli Gazetelerin Söylem Analizi Cumhuriyet Gazetesi

Resim 2: 8 Temmuz 2017 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

Olayını ele alan Cumhuriyet Gazetesinin yapmış olduğu haber, tematik anlamda incelendiğinde manşette “Vahşete İsyan” ifadesinin yer aldığı görülmektedir. Spotta ise gazete olayı “Suriyeli Kadına tecavüz edip öldüren zanlılar linçten zor kurtuldu.”

Şeklinde sunarak linç kelimesine vurgu yapılmıştır. Alt Başlıkta ise “idam” kelimesi ön planda ve halkın linç eylemine vurgu yapılmaktadır. Zanlıları protesto eden halk “linç”

eden taraf olarak fotoğrafta sergilenmiştir. Halkın Suriyeli Emani Al-Rahmun’a karşı yapılanlara karşı inanılmaz öfkeli olduğu vurgulanmıştır. Cumhuriyet Gazetesinin haberin başlığını ve spotu yazılış biçimine bakarak asıl olaydan uzaklaşıp halkın şiddet yanlısı olarak lanse edilmesi gözlemlenmektedir. Kadına karşı şiddet ön planda olması gerekirken halkın tepkisi ön planda olmuştur.

Şematik Yapı İncelenmesi

Haber metninin giriş cümlesinde Emani Al-Rahmun’un kaç yaşında olduğu, yanında kimin olduğu ve nasıl kaçırılıp öldürüldüğü işlenmiştir. Gözaltına alınan Birol K. ve

arkadaşı 22 yaşındaki Cemal B. ile Emani Al-Rahmun’un eşinin kavgalı oldukları vurgulanmıştır. Haber metninde zanlıların öldürülen kişinin eşiyle olan husumetinin ön plana çıkarılması durumu asıl olayın hafifletilerek sunulmasına neden olmuştur.

Cumhuriyet gazetesi haberi ele alırken metnin içerisinde halkın idam istiyoruz sloganlarını ön plana çıkarmıştır. Bu bağlamda haberi ele aldığımızda halkın linç gibi kötü bir eylemde bulunması toplumun seviyesinin düşüklüğünü göstermektedir.

Adliyenin önünde 300 kadar kişiyi polislerin güçlükle zapt etmesi ve cop kullanması detaylarına yer verilmiştir. Haberin hemen altındaki haber kutusunda diyanet işleri başkanlığının Suriyeli göçmenler için misafir benzetmesinde bulunması dikkat çekmiştir.

Cumhuriyet gazetesi, Yeni Şafak’ta olduğu gibi zanlılara katil veya cani sıfatlarını kullanmamıştır. Bu açıdan baktığımızda Cumhuriyet gazetesi haber diline daha yakın olduğu gözlemlenmektedir.

Mikro Yapı

Sentaktik Çözümleme

Cumhuriyet gazetesinin haberi işleyiş şekli incelendiğinde cümle yapılarının genel itibari ile aktif yapıda olduğu görülmektedir. Haber metninde seçilen cümle yapılarının genelde etken bir şekilde kullanılması öznenin kim olduğunu göstermektedir. Linç eyleminin kim tarafından nasıl bir şekilde gösterildiği ve öznenin kim olduğu açıkça ortadadır.

Gazetenin haber metninde kullanmış olduğu dil, sözcük seçimi ve vurgulara baktığımızda halkın linç eyleminde bulunmasına vurgu yapılarak odak noktasından uzaklaşılmıştır.

Haberin “Vahşete İsyan” olarak sunulması olayın diğer yönlerini arka planda atılmasına sebep olmuştur.

Sözcü Gazetesi

Resim 3: 8 Temmuz 2017 Tarihli Sözcü Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

Sakarya’da meydana gelen kadına yönelik şiddet olayına dair haberin sözcü gazetesi tarafından sunum şekli, tematik olarak ele alındığında haber başlığı, spotu ve haberde sunulan fotoğraftaki vurgular dikkat çekmektedir. Sözcü, vuku bulan olaydaki zanlıları canavar olarak nitelendirmiş ve canavar kelimesinin altını özellikle kırmızı renk ile çizmiştir. Haberde kullanılan fotoğrafta ise adliye önündeki kalabalığın öfkesi gösterilmektedir. Aynı zamanda ikinci fotoğrafta Cemal B. ve Birol K.’ nın fotoğraflarını ilk kez bir gazete direkt kullanmıştır. Zanlıların yüzleri direk gösterildiği fotoğrafta gözleri blurlanmıştır. Spot kısmında ise 300 kişilik bir topluluğun adliye bahçesini bastıkları ve “idam” sloganları attıklarını vurgulanmış. Bunun yanı sıra zanlıların medeni durumlarından bahsedilmiş; Cemal B.’nin bekar olduğu, Birol K.’nın evli ve bir çocuk babası olduğu belirtilmiştir. Gazete “işte kurbanlar” ifadesi eşliğinde Emani Al-Rahmun’

un ve 11 aylık bebeğinin fotoğraflarını haberde kullanmıştır. Sözcü’nün spotta dikkat

çeken başka bir vurgusu ise zanlıları canavar, katil gibi sıfatlarla nitelemesidir. Emani Al-Rahmun’a işlenen suç “vahşice” bir saldırı olarak gösterilmektedir.

Şematik Yapı İncelenmesi

Sözcü Gazetesinin Emani Al-Rahmun olayına dair yaptığı haber, şematik olarak incelendiğinde ise eldeki bilgilerin sunuluş şekli, bağlamı, arka planda kalan bilgiler ve sonuçları dikkat çekmektedir. Haber içeriğinde “kan donduran vahşet” olarak nitelendirilen olay, Sakarya’da Kaynarca ilçesinde meydana geldiği vurgulanmaktadır.

Ayrıca husumetli olan tarafların isimlerine, yaşlarına ve özel bir tavuk şirketinde çalıştıklarına dikkat çekilmiştir. Suriyeli göçmen kadına ve yanındaki 11 aylık bebeğine karşı yapılan olay ayrıntılı bir şekilde anlatılmış ve bu olayı işleyen zanlılar canilik sıfatıyla nitelendirilmiştir. Olayın bir tartışma sonucunda gerçekleşmesine yapılan vurgu asıl sebebin yani toplumda kadın ve göçmenlere karşı beslenen düşmanlığın ikinci plana atılmasına neden olmuştur. Habere konu olan olayda zanlıları suça iten asıl sebepler ikinci planda tutulmuştur.

Sözcü Gazetesi haberin devamında “şüpheli tavırlar sergileyen caniler” diyerek zanlılardan bahsedilmektedir. Zanlılara caniler nitelemesinde bulunarak haber dilinden uzaklaşılmıştır. Spotta belirtildiği gibi haber metninin içinde de zanlıların medeni durumlarına vurgular yapılmıştır. Örneğin Cemal B.’nin bekar olduğu diğer bir zanlı olan Birol K.’nın evli ve bir çocuk babası olduğu belirtilmiştir. Adliye bahçesinde 300 kişinin

“idam” sloganları attığı vurgulanmıştır. Bölgedeki halkın ne kadar öfkeli olduğuna dair ayrıntılara yer verilmiştir. Polisin topluluğu zor zapt ettiği ifade edilmiştir.

Mikro Yapı

Sentaktik Çözümleme

Sözcü gazetesinin 8 Temmuz 2017 tarihinde ele aldığı Suriyeli göçmen Emani Al-Rahmun olayında kullanmış olduğu haber dili, kelime seçimleri, olayda vurguladıkları odak noktaları dikkat çekmektedir. Bu bağlamda bakıldığında Sözcü olayı canice işlenmiş bir katliam olarak değerlendirmiştir. Olayın bir husumet sonucunda meydana geldiği öne sürülmüştür böylece asıl olayın yani ırkçılığın ve kadına şiddetin arka plana atıldığı gözlemlenmektedir. Gazetenin ayrıntılı bir şekilde ele aldığı haber metninin kullanmış olduğu cümleler aktif bir yapıya sahiptir. Haber başlığında “Canavarlar”

ifadesinin kullanılması eylemi işleyenlere karşı duruşunu gözler önüne sermiştir.

Zanlılara “canavar” sıfatını vererek tarafını ve ideolojisini net bir biçimde göstermiştir.

Yeni Akit Gazetesi

Resim 4: 8 Temmuz 2017 Tarihli Yeni Akit Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

Yeni Akit Gazetesi Sakarya’da 6 Temmuz 2017 yılında meydana gelen Emani Al-Rahmun haberine ilk sayfadan yermiş ve haberin devamının 3. Sayfada devam ettiğini belirtmiş. Manşette ise “katlettiler” kelimesiyle vurgulama yapmış. Yeni Akit ve Sözcü gazeteleri iki uç noktada bulunan farklı görüşteki gazeteler olmalarıyla beraber iki tarafında haber sunum şekilleri birbirlerine benzemektedir. Yani haber dilleri aşırıya kaçan ve haber dilinden uzaklaşan yaklaşımları bulunmaktadır. Manşette “katlettiler”

kelimesi kullanılarak haber dilinden uzaklaşıldığını görmekteyiz. Suriyeli göçmen kadın Emani Al-Rahmun’un yaşamış olduğu şiddet haberi ilk sayfadan yer verilmiş olmasına rağmen habere dair görsellere ilk sayfada değil 3. Sayfada yer verilmiştir.

Şematik Yapı İncelenmesi

Haber metninde ilk olarak sosyal medyada Suriyeli göçmenler hakkında birçok ırkçı söylemlerin yükseldiğini ve bu yüzden de olaydan sorumlu olanlar arasında sosyal medya da öne sürülmüştür. Sosyal medyadaki provokasyonlar bir fitne unsuru olarak nitelenmiştir. Kullanılan bu kelimeyle (fitne) siyasi arenadan tercih edilen dini jargona başvurulduğu gözlemlenmektedir. Olayı aynı zamanda bir facia olarak da vurgulayan gazete Sakarya'da meydana gelen şiddet olayını “vahşet” ve “katletme” olarak ifade etmiştir. Haberi daha ayrıntılı incelediğimizde haber dilinden uzaklaşıldığını görülmektedir.

Mikro Yapı

Sentaktik Çözümleme

Haberde kullanılan cümleleri incelediğimiz zaman basit ve net bir şekilde olay anlatılmıştır. Haberi ele alan Yeni Akit gazetesi sağ muhafazakâr bir gazete olarak bilinmektedir. Kullandıkları kelimelere de bakıldığında dini terimlere de başvurduklarını söyleyebiliriz. Haberde kullanılan dil, sözcükler ve cümle yapılarına bakıldığında aktif bir dil kullanıldığı görülmektedir. Yeni Akit gazetesinin olayla ilgili haber metninde kullandığı kelimelere baktığımızda diğer gazetelere göre dini terminolojiye daha çok yer vermiştir.

Yeni Akit Gazetesi

Resim 5: 8 Temmuz 2017 Tarihli Yeni Akit Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

Yeni Akit gazetesi Suriyeli göçmen Emani Al-Rahmun olayını haberin başlığında “işte fitnenin sonucu” ve “işte o caniler” ifadeleriyle sunmuştur. Başlıkta geçen fitne, cani kelimeleri haber dilinden tamamen uzak bir söylemdir. Spotta kullanılan “Fasık medya”,

“sol faşistler”, “Suriyeli Muhacir” vs. gibi kelimeler sağ muhafazakâr kesimin kullanmakta oldukları siyasi bir jargondur. Spot cümlesinin devamında nefret ürünü kelimesi kullanılmıştır bunun yerine nefret söylemi denilmesi gerekirdi. Akit gazetesi olayı vahşet olarak ele almıştır.

Haberde kullanılan fotoğrafta halkın adliye önünde toplandığı görüntülere yer verilmiştir.

Yeni Akit halkın bu tepkisini “Vatandaştan Büyük Öfke” olarak nitelemiştir. Aynı benzer görüntüleri cumhuriyet gazetesi halkın linç gösterisi olarak ele alırken akit ise olayı haklı bir öfke olarak ifade etmiştir. Haber de aynı zamanda zanlıların görüntüleri blurlanmadan

düşmanlığı”, “fasık medya”, “nefretin kurbanı”, “vahşet”, “katletme”, “caniler” vs. gibi kelimelere yer verilmiştir. Bu kadar çok niteleme sıfatı kullanılarak taraflı bir dil kullanılmıştır. Gazete kullandığı terimlerle ideolojisini net bir biçimde yansıtmış bulunmaktadır. Siyasi arenadan tercih edilen dini jargona başvurma gözlemlenmektedir.

Şematik Yapı İncelenmesi

Haber metnine girişte olayın gerçekleşme biçimi direkt anlatılmış ve halkın zanlılara olan tepkisi “katilleri lanetledi” biçiminde yansıtılmıştır. Haber metni boyunca zanlılar yerine caniler ifadesi kullanılması dikkat çekmektedir. Bunun yanı sıra öldürdü eylemi yerine de katletti kelimesine yer verilmiştir. Akit, haberin içeriğinde 300 kişilik topluluğun

“canileri” cezalandırmak için adliyenin demir kapılarını zorladığı yazılmış. Cumhuriyet haberi ele alırken halkın linç eyleminde bulunduğu söylerken akit tam tersi halkın haklı bir öfke sunduğunu söylemektedir.

Akit haber içeriğinde olayı “ensar-muhacir kardeşliği” olarak ele alarak sağ muhafazakâr bir jargon kullanmıştır. Muhacir kelimesi yerine göçmen terimi kullanılmalıydı. Doğan haber ajansını sol faşist olarak nitelendirmiş ve olayın gerçekleşme nedeni olarak bu ajansı öne sürmüştür. Sosyal medya Emani Al-Rahmun olayının körüklenme sebebi olarak gösterilmiştir. Bunun yanı sıra Doğan medyasından “alçak” olarak söz edilmiştir.

Akit gazetesi Doğan medyasının Suriyeli göçmen kadının “güzelliği ile dikkat çektiği ve komşusunun bu yüzden olayı gerçekleştirmiş olabileceği” ifadesine yer verdiği için olayı

“iğrenç” söylem olarak sunmuştur.

Mikro Yapı

Sentaktik Çözümleme

Akit gazetesi Sakarya’nın Kaynarca ilçesinde Suriyeli göçmen kadına ve 10 aylık çocuğuna yönelik gerçekleştirilen şiddeti vahşet ve katliam olarak nitelemiştir. Haberde kullanılan dil, sözcükler ve cümle yapılarına bakıldığında aktif bir dil kullanıldığı görülmektedir. Diğer gazetelerden farklı olarak olayın “ensar-muhacir kardeşliği” olarak ele alındığını görmekteyiz. Bunun yanı sıra direkt olarak Doğan medyası ve sosyal medya sert bir şekilde “alçaklık” ile suçlanmıştır. Olayın yaşandığı dönemde Doğan Medyası Aydın Doğan’a ait bir haber ajansıydı ve muhalif bir medya organı olarak görülmekteydi.

Bu yüzden de taraflar arasında sert söylemlere yer verilmekteydi.

Yeni Şafak Gazetesi

Resim 6: 8 Temmuz 2017 Tarihli Yeni Şafak Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

Saldırının meydana geldiği 6 Temmuz 2017 tarihinde Emani Al-Rahmun olayını ele alan yeni şafak gazetesi olayı birinci sayfadan ele almış. Başlıkta “Amacına Ulaştı” ifadesiyle Doğan Haber ajansı ve Hürriyet gazetesini hedef göstermiştir. Bu haber ajanslarının daha önce Suriyeli göçmenlerle ilgili yapmış olduğu sahil haberinin kupürüne de yer vermiştir.

Spotta “barbar”, “cani”, “katletme” vs. niteleme sıfatlarına yer verilmiştir. Zanlılar kelimesi yerine cani ve barbar kelimelerinin kullanımı haber dilinden uzaklaşmalarına neden olmuştur. Bununla beraber katletti kelimesi yerine de öldürdüler kelimesi kullanılabilirdi. Spotta aynı zamanda Suriyeli Mülteci kelimesi kullanılmıştır. Mülteci kelimesi yerine göçmen terimine yer verilmesi gerekirdi çünkü bilindiği üzere bireyler mülteci statüsünde olduğu zaman bulundukları ülkede bazı temel hukuki haklara sahip olmuş olacaklardı. Gazetenin sürekli mülteci kelimesi kullanması da ideolojisini ortaya koyan bir göstergedir.

Alt başlıkta “Komşuları Çıktı” ifadesi kullanılıp haberin içeriğinde de zanlıların isimleri direkt olarak verilmiştir. Zanlıların fotoğrafları blurlanmadan net bir şekilde yayınlanmıştır. Bunun yanı sıra adliye bahçesinde toplanan bölge halkının fotoğrafına yer verilip “idam istiyoruz” ifadesi ile sunulmuştur. Esed’den farkları yok alt başlığında aile bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın konuyla ilgili açıklamalarına yer verilmiştir.

“Mültecilerin Suç Oranı Düşük” ifadesine yer verilen başlıkta İçişleri Bakanının sözlerine vurgu yapılmıştır.

Şematik Yapı İncelenmesi

Yeni Şafak, haber metninde zanlıların soy isimlerini de direkt olarak yazmışlardır. Birol Karacal ve Cemal Bay adlı kişilerin yaşlarına da yer verilmiştir. Halid Al-Rahmun ile aynı iş yerinde çalıştıkları ve husumetli oldukları da vurgulanmıştır. Yeni şafak haberi içeriğinde diğer medya organlarından farklı olarak adliye önündeki toplanmayı farklı vurgulamıştır. Mesela Cumhuriyet gazetesi halkın adliyedeki hareketlenmelerini linç gösterisi olarak ele alırken Yeni Şafak gazetesi durumu “adliyeye toplanan vatandaş”

olarak vurguladı.

Haberin devamında Aile Bakanı Fatma Betül Sayan’ın Suriyeli göçmenler için Suriyeli Kardeşlerimiz ifadesi kullanarak iktidarın bu konu hakkındaki yaklaşımını göstermiştir.

Aile bakanı olayı provokasyon edenlerin zalim rejimden farkı yok derken belli medya organlarına da göndermeler yapmıştır. Aynı şekilde İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun

“Mültecilerin Suç Oranı Düşük” ifadesi de iktidarın Suriyeli göçmenlere bakış açısını yansıtmıştır.

Mikro Yapı

Sentaktik Çözümleme

Yeni Şafak olayı ele alırken Doğan Haber Ajansı ve Hürriyet gazetesini direkt olarak provokasyon ile suçlamıştır. Bunu yaparken de Hürriyet gazetesinin önceden yayınlamış olduğu haber kupürüne yer vermiştir. Cümleler dolaylı olarak değil doğrudan anlaşılır bir şekilde sunulmuştur. Bakanların Suriyeli göçmenler için hem kardeşimiz ifadeleri hem de Suriyeli göçmenlerin suç oranının düşük olduğunu vurguladıklarını görmekteyiz.

Haber içeriği incelendiğinde aktif cümle yapısı kullanıldığı gözlemlenmiştir.

Yeni Şafak Gazetesi

Resim 7: 8 Temmuz 2017 Tarihli Yeni Şafak Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

Yeni Şafak Gazetesi 6 Temmuz 2017 Tarihinde gerçekleşmiş olan Emani Al-Rahmun olayını 9. Sayfadan ele almış ve tam sayfa bu haberi yer verilmiştir. Manşette geçen “İşte O Canavarlar” ifadesi ile direk niteleme sıfatı kullanılmıştır. “Canavar” kelimesi yerine Zanlı sözcüğüne yer verilmeliydi. Spotta iki kere “cani” sözcüğüne yer verilirken “katil”,

“vahşet” vs. gibi kelimelere vurgu yapılmıştır. Tematik yapıda incelendiğinde olay bir katliam olarak gazete tarafından nitelendirilmiştir. Olayın nasıl gerçekleştirildiği en ince ayrıntısına kadar yazılmış ve zanlıların savunmasında kullandıkları itiraflara yer verilmiştir. Sayfada bulunan diğer manşetler de ise “Misafirler Külfet Değil Rahmet”,

“Azmettirici Doğan Medya grubu”, “Esed’den Farkları Yok” vs. ifadeleri kullanılmıştır.

Bu ifadeler iktidarın Suriyeli göçmenlere olan tutumunu gözler önüne sermektedir.

Manşetlerin odak noktasına baktığımızda hükümet Suriyeli göçmenler hakkında olayı ensar ve muhacir kavramları üzerinden çerçeveliyor.

Haberde fotoğraf olarak Suriyeli göçmen Kadın Emani Al-Rahmun’un kimlik fotoğrafı, Halid Al Rahmun’un baygın fotoğrafı, 10 aylık bebeğin ayakkabısı, bebeğin kimliği ve zanlılar Birol Karacal, Cemal Bay’ın fotoğraflarına yer verilmiştir. Adliye önündeki halkın da görsellerine vurgu yapılmıştır. Bunun yanı sıra olayla ilgili açıklama yapan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Aile Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın fotoğraflarına da yer verilmiştir.

Şematik Yapı İncelenmesi

Haber metninin içeriğini incelediğimizde eylemi gerçekleştiren zanlıları cani olarak vurgulamışlar ve kadının eşinin iş yerinde kavgalı olduğu söylenen kişiler tarafından nasıl öldürüldüğü ayrıntılı bir şekilde irdelenmiştir. Zanlıların kaç yaşında olduğu, nerede çalıştıkları, isim ve soy isimleri açık bir şekilde yazılmıştır. Haberin devamında diyanet işleri başkanlığı tarafından Cuma hutbesinde Suriyeli göçmenler için “misafir kardeşlerimiz külfet değil rahmet vesilesidir” söylemlerine yer verilmiştir. Bakan Soylu Suriyeli göçmenlerin suç oranının çok düşük olduğunu dile getirmiştir. Bakan Sayan Kaya ise işlenen olay için “Terör ve barbarlığın ırkı milliyeti yok” söylemlerine yer vererek medyada provokatörlük yapan yayın organlarına göndermelerde bulunmuştur.

Yeni şafak gazetesinin haber metnindeki cümlelerinde çokça kullanılan “cani”, “katil”,

“vahşet” kelimelerine yer verdiğini görmekteyiz. Bu tarz niteleme sıfatlarından dolayı haber dilinden uzaklaşıldığı görülmektedir. Haberin devamında Doğan Medya Grubunun daha önceleri ırkçı söylemler olarak nitelenebilecek haberlerinin görsellerine de yer verilmiştir. O dönemin Doğan Medya Grubunun Aydın Doğan’a ait olup muhalefet grubunda olduğunu bilinmekteydi. Suriyeli göçmen kadın Emani Al-Rahmun’un olayı her iki yayın organı tarafından yayınlanma biçimi olarak baktığımızda iki uç noktada söylemler olduğu görülmektedir.

Mikro Yapı

Sentaktik Çözümleme

Yeni Şafak gazetesinin kullanmış olduğu cümle yapısına, kelime seçimlerine ve vurgularına bakıldığında daha çok yeni akit gazetesine yakın iken Cumhuriyet gazetesine baktığımızda Sözcü gazetesine daha yakın söylemlere sahip olduğunu görmekteyiz.

Özellikle Cumhuriyet gazetesi haricinde diğer gazeteler olayı canice ve canavarca işlenmiş bir katliam olarak vurgulamıştır. Yeni Şafak gazetesi de olayı ensar-muhacir çerçevesinde ele almış Suriyeli göçmenleri misafir kardeşler olarak nitelemiştir. Gazete de kullanılmış olan cümle yapılarının genellikle etken olup aktif yapıya sahip olduğu gözlenmektedir.

3.4.3. 9.7.2017 Tarihli Gazetelerin Söylem Analizi Cumhuriyet Gazetesi

Resim 8: 9 Temmuz 2017 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Haberi

Makro Yapı

Tematik Yapı İncelemesi

Cumhuriyet gazetesi manşetinde Sakarya’da meydana gelen ırkçı ve kadına yönelik şiddet içeren Emani Al-Rahmun olayı hakkında ilk defa “vahşet” nitelemesinde bulunmuştur. Cumhuriyet gazetesi bu olayla ilgili 6 Temmuz 2017 tarihli haberinde

“linç” kavramına vurguda bulunurken 9 Temmuz 2017 tarihinde yapmış olduğu haberinde ise “vahşet” kavramına vurgu yapıldığı gözlemlenmektedir. Aynı zamanda bu şiddete maruz kalan kişiler için de “kurban” terimi kullanılmıştır. Kullandıkları niteleme sıfatlarından dolayı haber dilinden uzaklaşılmıştır. Spota baktığımızda şiddete maruz kalan göçmen kadına dair uygulanan eylemlere ait detaylar ve şiddetin başka türüyle karşı karşıya kalmış küçük çocukların yaşlarına da vurgu yapılmıştır. Spotta aynı zamanda Emani Al-Rahmun’un cenaze töreninin düzenlendiğinden de bahsedilmiştir. Yeni Şafak ve Yeni Akit gazetelerinde Suriyeli mülteciler kavramı kullanılırken Cumhuriyet gazetesi spotta Suriyeli sığınmacılar kavramını kullanmışlardır. Haberde kullanılan fotoğraflardan birinde cenazeye katılan kadınların fotoğraflarına yer verilmiştir. Diğer bir fotoğrafta ise Halid Rahmun’un cenaze töreni esnasında çekilen fotoğrafı kullanılmıştır. Fotoğrafın altındaki küçük notta ise cenaze törenine katılan kişi sayısına vurgu yapılmıştır.

Şematik Yapı İncelenmesi

Haber metnine girişte olayın nerede ve nasıl gerçekleştiğinden bahsettikten sonra cenaze törenine dair ayrıntı bilgilere yer verilmiştir. Cenaze Sakarya’nın Adapazarı ilçesine bağlı Orhan camiinde kaldırıldığı ve dönemin Aile ve Sosyal Politikalar bakanının, AK Parti sözcüsü, Gençlik ve Spor bakanının da katıldığına vurgu yapılmıştır. Cenazeye vali, Sakarya Belediye Başkanının da katıldığı bilgisine yer verilmiştir. Bu katılımcıların devlet erkanından olmasına vurgu yapılması aynı zamanda hükümetin Suriyeli göçmenlere dair bakış açısını da göstermiş olmaktadır. Toplumda Suriyeli insanlara dair iki kutuplu bir görüş ayrılığı bulunmaktadır. Haber incelendiğinde muhalefet partilerinden herhangi bir katılımcıya dair bir bilgi verilmemiştir.

Haberin devamında dönemin Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’in “gözyaşlarına hâkim” olamadı ifadesine yer verilmiştir. Haberin içeriğinde şiddete maruz kalan genç kadın için “vahşet kurbanı” olarak ifade edilmiştir. Bu söylemle haber dilinden uzaklaşılmıştır. Haberin son kısmında ise zanlılardan Cemal B.’nin bu olaydan daha önce engelli bir kadına cinsel saldırıdan dolayı cezaevinde yattığı vurgulanmıştır. Zanlılardan Cemal B. tekrardan cezaevinde yatmamak için Birol K. ile Suriyeli genç kadın ile çocuklarını da öldürdüğü ve bu yüzden bu eylemi gerçekleştirildiği belirtilmiştir. Haberde zanlıların soy isimlerine yer verilmemiştir.