Araştırmanın Birinci Alt Problemine İlişkin Sonuçlar

Araştırmanın birinci alt problemi “Eğitim Fakültelerinin kalitesini geliştirmek için neler yapılmıştır?” biçiminde düzenlenmiştir. Türkiye çerçevesinde bu alt probleme yanıt bulmak amacıyla yapılan literatür taraması sonucunda, “1982 yılına kadar öğretmenlerin Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda yetiştirildiği; 1982 tarihinde öğretmen yetiştirme görevinin 41 Sayılı Yüksek Öğretim Kurumları Teşkilat Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile üniversitelere devredildiği; 1982 ve 1997 yılları arasında akademik alt yapı ve öğretim programları ile ilgili düzenlemeler yapıldığı; 1997 düzenlemesine temel oluşturan çalışmaların Milli Eğitimi Geliştirme Projesi-Hizmet öncesi Öğretmen Eğitimi bölümü altında program geliştirme, öğretim elemanı yetiştirme, donanım sağlama, Eğitim

Fakültesi-uygulama okulu işbirliği, Eğitim Fakültelerinin akademik değerlendirmesi ve öğretmen yetiştirme milli komitesi konularında olduğu; bu gelişmeleri öğretmen yetiştirme programlarının güncellenmesi, ortaöğretime öğretmen yetiştirmede yeni düzenleme ve Eğitim Bilimleri Fakültesine yeni bölümlerin açılması gibi çalışmaların yürütüldüğü 2006- 2007 düzenlemeleri takip ettiği; bu resmi düzenlemeler bağlamında son olarak 16 Mayıs 2018 tarihinde 25 lisans programının güncellendiği yeni öğretmen yetiştirme lisans programlarının tanıtıldığı” görülmüştür. Bu güncellemede, 2017-2023 yılları için bir yol haritası olarak hazırlanan Öğretmen Strateji Belgesi ve Öğretmenlik Mesleği Genel Alan Yeterlikleri ele alınmış ve bazı çalıştaylar yapılmıştır. Eğitim Fakülteleri hizmet öncesi öğretmen eğitiminde kalitenin geliştirilmesi için belirtilen resmi düzenlemelere ek olarak çeşitli kongre, çalıştay, proje vb. yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir.

Eğitim Fakültelerinde kaliteye yönelik çabalar, yukarıda bahsi geçen düzenlemelere ek olarak Eğitim Fakülteleri eğitim programlarının akreditasyonu ile sürdürülmektedir. Eğitim Fakültesi eğitim programlarının akreditasyonu, 2014 yılında kurulan EPDAD tarafından yapılmaktadır. Eğitim Fakültelerinde akreditasyon çalışmalarının temelleri ise YÖK-Dünya Bankası çalışmaları ile 1990’lı yıllarda atılmıştır. YÖK-Dünya Bankası işbirliği içinde gerçekleştirilen Fakülte - okul işbirliği (1998) ve Türkiye’de öğretmen eğitiminde standartlar ve akreditasyon (1999) çalışmaları öne çıkmaktadır. Daha sonraki yıllarda Eğitim Fakültelerinde kaliteye yönelik çabalar; “MEB tarafından gerçekleştirilen Öğretmen Yetiştirme ve Eğitiminde Kalite Paneli (2001), Ankara Üniversitesi tarafından yapılan Öğretmen Yetiştirmede Kalite Sorunları Çalıştayı (2005) ve Eğitim Bilimleri Bakış Açısıyla Eğitim Fakülteleri ve Akreditasyon Çalıştayı (2007), Bologna süreci hedefleri doğrultusunda hazırlanan Türkiye Yükseköğretim Yeterlikler Çerçevesi (TYYÇ, 2010) ve MEB çalışmalarıyla oluşturulan Türkiye Öğretmen Genel/Özel Alan Yeterlikleri (2017), Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi tarafından geliştirilen Yeterliliğe Dayalı Öğretmen Yetiştirme Sistemi Projesi (2017), YÖK tarafından yapılan Eğitimde Kalite İçin Etkili Öğretmenlik Eğitimi Çalıştayı (2017)” şeklinde sırasıyla ifade edilebilir. Bu çalışmalardan da anlaşıldığı gibi Eğitim Fakülteleri öğretmen yetiştirmede kaliteye yönelik çabalarda giderek bir artış olduğu belirtilebilir. Bu kapsamda EPDAD tarafından 2017 yılında başlatılan ve her yıl düzenlenmesi planlanan Uluslararası Öğretmen Eğitimi ve Akreditasyon Kongresi de bu çalışmaların somut örnekleri arasında verilebilir. Öğretmen yetiştirmede kalitenin artmasına yönelik araştırmacıların bir araya gelmesini ve yapılan çalışmaların paylaşılmasını sağlayan bu kongrede, öğretmen yetiştirmede kaliteye odaklanan araştırmacı

ve çalışma sayısı bağlamında yaşanan bazı eksikliklerin olduğu, buna rağmen önemli paylaşımların yapıldığı belirtilebilir

Öğretmen yetiştirmeye yönelik yurt dışı kalite çalışmalarında ise Amerika ve Avustralya öne çıkmaktadır. Öğretmen yetiştirme özelinde kalite standartları ve akreditasyon süreçlerinin varlığı bu ülkelerde göze çarpmaktadır. Amerika’da ulusal olarak görev yapan Öğretmen Eğitimi Akreditasyonu Ulusal Konseyi (NCATE), Öğretmen Yetiştirmede Akreditasyon Konseyi (CAEP) ismiyle uluslararası bir kuruluşa dönüşerek akreditasyon çalışmalarına başlamıştır. Avustralya’da ise akreditasyon çalışmaları Avustralya Öğretim ve Okul Liderliği Kurumu (AITSL) aracılığıyla yapılmaktadır. Amerika ve Avustralya akreditasyon çalışmalarında, kanıta dayalı verilerin önemsenmesi, öğretmen adaylarının seçilmesi, uygulama, uygulamadaki ortaklıklar, araştırma yapılması, programların etkisi, sürekli geliştirme ve mezunlarla iletişim öne çıkmaktadır.

Avrupa ve Asya’da akreditasyon çalışmalarının öğretmen yetiştirme programları özelinde olmayıp kurumsal düzeyde yapıldığı ifade edilebilir. Avrupa’da öğretmenlik eğitimini değerlendirme amacıyla bazı resmi sistemler bulunsa da ülkeler arası farklılıklar olmakta, çoğu ülkede ise öğretmenlik programlarının değerlendirilmesine yönelik özel

düzenlemelerle karşılaşılmamaktadır. Avrupa ülkelerinin önemli bir kısmında

yükseköğretime yönelik genel değerlendirmeler temel öğretmen eğitiminde de kullanılmaktadır. Ayrıca kurum veya program değerlendirilmesi temelinde öğretmenlik eğitimine ilişkin standart, gösterge ve rapor hazırlanması yaygın görülmemektedir. Ayrıca, Avrupa yükseköğretiminde kalite ile ilgili yapılan çalışmalar; “Avrupa Yükseköğretimde Kalite Güvence Birliği (ENQA), Bologna Süreci, Avrupa Yeterlikler Çerçevesi, Avrupa Standartları ve Yönergeleri (ESG)” olarak sıralanabilir. Asya kıtasında inceleme konusu yapılan ülke olarak alınan Çin’de ise yükseköğretimde kalite güvence, devletin kurduğu kalite güvence ajansı (HEEC) tarafından gerçekleştirilir. NEEC (Ulusal Eğitim Değerlendirme Merkezi) ve üniversitelerin üst düzey yöneticileri aracılığıyla değerlendirmeler yapılır. Değerlendirmeler, 5 yıllık olarak misyon, program oluşturma ve reform, personel, ekipman, yönetim, öğrenme ortamı ve sonuç/çıktı gibi ana unsurları denetlemek amacıyla gerçekleştirilmektedir. Ayrıca Çin’de öğretmen yetiştirmede kaliteye yönelik standart ve düzenlemelere rastlanmamıştır.