Araştırmanın birinci alt problemine yönelik bulgular; 1) Size göre sosyal medya, 2) Sosyal medyanın gündelik hayata etkisi, 3) Sosyal medya kullanım amaçları, 4) Okul faaliyetlerine etkilerine ilişkin görüşler ve 5) Eğitim amaçlı kullanılan sosyal medya araçları olarak 5 alt temada çözümlenmiştir.
Katılımcılara, sosyal medyanın onlar için ne ifade ettiğini sorduğumuzda birçoğu kısa cevaplardan oluşan yanıtlar vermiş, bu cevaplardan on bir farklı kod ortaya çıkmıştır.
Tablo 4.1.’ de görüldüğü üzere iki kullanıcı ise bu soruyu cevapsız bırakmıştır. Yine Tablo 4.1 incelendiğinde katılımcıların büyük çoğunluğu (%47,95) sosyal medyanın iletişim, gündem ve haberleşmeyi ifade ettiğini söylemiştir. Size göre sosyal medya sorusuna 19 (%19,38) öğretmen adayı paylaşma, paylaşılanı görme, bilgi ve fikir edinme ayrıca eğitim ve öğrenme yanıtlarını vermişlerdir. 13 (%13,26) katılımcı zaman geçirmek, 11 (%11,22) katılımcı sosyalleşme ve sosyal çevre diyerek olumlu yönlerinden bahsederken, 9 (%9,18) katılımcıya göre sosyal medya, onlar için hiç bir şey ifade etmemektedir. Sosyal medyayı vakit kaybı ve gereksiz olarak gördüklerini belirtmişlerdir. Öğretmen adaylarının görüşlerinden bazıları şöyledir.
Dünya çapında iletişim aracı (Öğr. Ad. 63).
Etkili bir iletişim aracı ve keyifli zaman geçirmemizi sağlayan sosyal bir ağ (Öğr. Ad. 15).
Dünya’dan haberler alabildiğim sosyal ve sanal bir ortam (Öğr. Ad. 79).
İnsanların günlük hayatlarında yaptıkları şeyleri, gezip gördükleri yerleri paylaşmaları, hayran oldukları insanları takip etmeleri, güncel haberlere bakmaları (Öğr. Ad. 27)
Tablo 4.1. Görsel Sanatlar Öğretmen Adaylarına Göre Sosyal Medya
Tema Kod f %
Görsel Sanatlar öğretmen adaylarına göre sosyal medya
İletişim, gündem, haberleşme Paylaşım, paylaşılanı görme
Bilgi ve fikir edinme, eğitim ve öğrenme Zaman geçirmek
Sosyalleşme ve sosyal çevre Hiçbir şey, vakit kaybı ve gereksiz Yararlı
Popüler kültür Eğlence
Araştırma, kolay erişim Sanal-yapay hayat Cevap yok
47 19 19 13 11 9 7 6 6 5 3 2
47,95 19,38 19,38 13,26 11,22 9,18 7,14 6,12 6,12 5,1 3 2
Yukarıdaki ifadelerde görüldüğü gibi sosyal medya katılımcılar için olumlu ve olumsuz birçok şeyi ifade etmektedir. Ancak olumlu tarafının ağır bastığı da bir gerçektir.
Olumsuz yönünden bahseden kişi sayısı Tablo 4.1.’ de görüldüğü gibi 9 kişidir. Bu sayı 98 kişinin %9,18’ini kapsamaktadır. Bu görüşlerin tümü incelendiğinde, sosyal medyanın öğretmen adaylarının hayatına olumlu etkilerinin fazla olduğu söylenebilir. Bu kapsamda öğretmen adaylarına sosyal medyanın gündelik hayatlarına etkisinin nasıl olduğunu, olumlu ve olumsuz yönlerinin neler olduğu sorulmuştur. Öğretmen adaylarının, sosyal medyanın gündelik hayata etkisi adlı ana temaya verdikleri yanıtlar olumlu, olumsuz ve tarafsız olmak üzere üç farklı alt temaya ayrılmıştır. Öğretmen adaylarının düşünceleri ve frekans dağılımı Tablo 4.2.’ de gösterilmiştir.
Tablo 4.2. Sosyal Medyanın Gündelik Hayata Etkisi
Tema Kod f %
Sosyal medyanın gündelik hayata etkisi
Olumlu
Olumsuz
Tarafsız
Olumlu
Kolay erişim-araştırma-keşfetme Gündem ve haber
İletişim ve haberleşme Bilgi edinme
Sosyalleşme, zaman geçirme ve rahatlama Kişisel gelişim
Paylaşma ve görme İşleri kolaylaştırma Çağı yakalama
Olumsuz Zaman kaybı
Sosyal olamama (Asosyallik ) Hayattan soyutlanma
Bilgi kirliliği Tembellik Sağlık
Olumlu ve olumsuzdur Olumlu ya da olumsuz değildir Cevap yok
9 15 13 12 10 10 7 5 4 2 3 48 6 3 3 3 2 2 5 1
9,18 15,3 13,26 12,24 10,2 10,2 7,14 5,1 4 2 3 48,97 6,12 3 3 3 2 2 5,1 1
Tablo 4.2.’ ye bakıldığında sosyal medyanın gündelik hayata etkisiyle ilgili soruya olumlu, olumsuz ve tarafsız olacak şekilde yanıtlar alınmıştır. 9 (%9,18) öğretmen adayı bu soru ile ilgili kendini olumlu sözcüğü ile ifade ederken 3 (%3) öğretmen adayı ise olumsuz sözcüğünü kullanmıştır. Katılımcılar olumlu yönlerini ifade ederken sosyal medyanın iletişimi kolaylaştırdığını, araştırma ve keşfetmeye fayda sağladığını, gündemi ve haberleri takip edebildiğini ve kolayca bilgi edinebildiğini dile getirmişlerdir. Ayrıca sosyal medyanın sosyalleşmelerine katkı sağladığını, sosyal medyada geçirdikleri sürenin onları rahatlattığını, kişisel gelişimlerini artırdığını, modern çağı takip etmelerini ve bu durumun işlerini kolaylaştırdığını ifade etmişlerdir. Sosyal medyanın gündelik hayata etkisiyle ilgili olumsuzluğundan bahseden kullanıcılardan 48’ i (%48,97) sosyal medyanın zaman kaybına neden olduğunu belirtmişlerdir. Bu konuyla ilgili bir katılımcı “sosyal medya gereksiz yere zamanımı çalıyor” (Öğr. Ad. 39) ifadesini kullanmıştır. Bir başka katılımcı “sosyal medya bazen büyük zaman kaybı demek, kitap okuyacağım vakti sosyal medyada geçirdiğimi fark ediyorum (Öğr. Ad. 59)” diyerek bu durumdan rahatsızlığını dile getirmiştir. Bazı katılımcılar ise sosyal medyanın olumsuz yönleriyle ilgili, sosyal medyanın asosyalliğe neden olduğunu ve kendilerini hayattan uzaklaştırıp gerçeklerden soyutladığını, ifade etmişlerdir.
Tablo 4.2.’ ye göre sosyal medyanın olumlu taraflarını ifade ederken kullanılan kodlardan kolay erişim, araştırma ve keşfetmeyi 15 (%15,3), gündem ve haberi 13 (%13,26), iletişim ve haberleşmeyi 12 (%12,24), bilgi edinme, sosyalleşme, zaman geçirme ve rahatlamayı 10 (%10,2), kişisel gelişimi 7(%7,14), paylaşma ve görmeyi 5(%5,1), işleri kolaylaştırmasını 4 (%4) ve çağı yakalamayı 2 (%2) katılımcı ifade etmiştir. Sosyal medyanın olumsuz tarafları için kullanılan kodlardan zaman kaybını 48 (%48,97), asosyalliği 6 (%6,12), hayattan soyutlanma, bilgi kirliliği ve tembelliği 3 (%3) ayrıca sağlık açısından olumsuz olduğunu 2 (%2) katılımcı belirtmiştir. Sosyal medyanın gündelik hayata etkisiyle ilgili olumlu ve olumsuz durumlardan bahsedilirken bunu “hem olumlu hem olumsuz görüyorum” diye ifade eden 2 (%2) katılımcı, “olumlu ya da olumsuz değildir” diyen 5 (%5,1) katılımcı öğretmen adayı mevcuttur. 1 (%1) katılımcı ise sosyal medyanın gündelik hayata etkisi ile ilgili yönelttiğimiz soruyu cevapsız bırakmıştır. Bazı katılımcıların sosyal medyanın gündelik hayata etkisiyle ilgili görüşleri şu şekildedir.
Bazen olumlu çünkü aramak istediğime ulaşabiliyorum. Bazen de olumsuz çünkü derslerimi, ödevlerimi ihmal ediyorum (Öğr. Ad. 12).
Olumlu yönü yattığım yerden her türlü haberi alabiliyorum. Olumsuz tek yönü ise zaman kaybı, imkânınız varsa dışarıya çıkıp gezin, oturmayın (Öğr. Ad. 5).
Sağlık açısından olumsuz yönleri vardır. Bunlardan bazıları yanlış oturmadan kaynaklanan bel ve boyun ağrısı, uzun kullanıldığı içim de göz ve baş ağrısı çekilmektedir. Boş vaktimizi değerlendirdiğimizi sanırken aslında vaktimizi öldürmemiz de işin cabasıdır. Ama bunların yanında olumlu yönü de bulunmaktadır. Günlük hayatta birçok alanda işimizi kolaylaştırır. Örneğin tıp, eğitim vs. (Öğr. Ad. 16).
İletişim kurmama yardımcı oluyor (Öğr. Ad. 17).
Güncel olayları takip edebiliyorum ve birçok yararlı bilgiye sahip olabiliyorum. Ancak bazen kendimi çok kaptırıyorum (Öğr. Ad. 18).
Sosyal medya etkinlik paylaşımı açısından oldukça faydalı ancak amaçsız paylaşımlar çok vaktimizi alıyor (Öğr. Ad. 83).
Katılımcı öğretmen adaylarının görüşlerine bakıldığında sosyal medyanın gündelik hayata olan etkileri çeşitlilik göstermektedir. Bu durum olumlu ve olumsuz durumları içinde barındırmaktadır. Katılımcıların görüşleri doğrultusunda sosyal medyanın olumlu ya da olumsuz olmasını etkileyen durum aslında sosyal medyayı hangi amaçla ve nasıl kullandığımızla ilgilidir. Örneğin öğretmen adayı 12 ve öğretmen adayı 5’ in sosyal medyadan istediklerini gerçekleştirebildikleri görülmekte ancak öğretmen adayları zaman kayıplarının da olduğunu söylemektedirler. Bu durumda sosyal medya kullanıcılarının işlerini gerçekleştirdikleri andan itibaren sosyal medyada zaman geçirmeye devam ettikleri ve bu durumun onları rahatsız ettiği anlaşılmaktadır. Boş zamanlarını sosyal medyada geçirmeleri de sosyal medya kullanıcılarının bir tercihi olduğu söylenecek olursa, sosyal medya kullanım amacını iyi belirlemek daha doğru olacaktır. Bu doğrultuda katılımcıların sosyal medyayı hangi amaçla kullandıklarını belirlemek için katılımcılara sosyal medya kullanım amaçlarını içeren bazı ifadeler sunulmuştur. Bulgular Tablo 4.3.’de verilmiştir.
Tablo 4.3. Sosyal Medya Kullanım Amaçları
Tema Kod f %
Sosyal medya kullanım amaçları
İletişim
Fikir alışverişi yapmak Eğlenmek
Fotoğraf paylaşmak Öğrenme amaçlı kullanmak Takip etme
Kişilere ve organizasyonlara ulaşmak Gündelik problemlere çözüm bulmak Fikir paylaşmak
Anlık durum paylaşmak Sunum ve bilgi paylaşmak Video paylaşmak
Boş zamanları değerlendirmek Müzik paylaşmak
Diğer
86 85 79 68 60 53 50 45 45 44 44 27 24 22 1
87,77 86,73 80,61 69,38 61,22 54 51 45,91 45,91 44,89 44,89 27,55 24,48 22,44 1
Tablo 4.3. sosyal medya kullanım amaçlarını içeren on beş koddan oluşmaktadır.
Tablo 4.3.’ e bakıldığında en fazla öğretmen adayının tercih ettiği kod 86 (%87,77) kişi ile
iletişim olmuştur. Öğretmen adaylarının %87,77’sinin tercihine göre sosyal medya iletişim amacıyla kullanılmaktadır. İletişimin en yakın takipçisi 85 (%86,73) kişinin tercih ettiği fikir alışverişi yapmak kodudur. Sosyal medya kullanım amaçlarından eğlenmek kodunu 79 (%80,61), fotoğraf paylaşmak kodunu 68 (%68,38), öğrenme amaçlı kullanmak kodunu 60 (%61,22), takip etme kodunu 53 (%54), kişilere ve organizasyonlara ulaşmak kodunu ise 50 (%51) katılımcı tercih etmiştir. Ayrıca gündelik problemlere çözüm bulmak ve fikir paylaşmak kodunu 45 (%45,91), anlık durum paylaşmak, sunum ve bilgi paylaşmak kodunu 44 (%44,89) video paylaşmak kodunu 27 (%27,55), boş zamanları değerlendirmek kodunu 24 (%24,48) ve müzik paylaşmak kodunu 22 (%22,44) öğretmen adayı belirtmiştir.
Tablo 4.4. Sosyal Medyanın Okul Faaliyetlerine Etkileri
Tema Kod f %
Sosyal medyanın okul faaliyetlerine etkileri
Evet Hayır
Kısmen
Cevap yok
52
5 40 1
53
5,1 40,81 1
Tablo 4.4.’ de sosyal medyanın okul faaliyetlerine etkilerine ilişkin görüşlerden oluşan kodlar verilmiştir. Katılımcılara yönelttiğimiz sosyal medyayı okul faaliyetlerine destekleyici ve faydalı olarak buluyor musunuz sorusuna 52 (%53) katılımcı evet yanıtını vermiştir. 40 (%40,81) katılımcı ise kısmen cevabını vermiştir. 5 (%5,1) katılımcının hayır yanıtını verdiği soruyu 1 (%1) katılımcı yanıtsız bırakmıştır. Bu bağlamda katılımcılara eğitim amaçlı kullandığı sosyal medya araçlarının neler olduğu sorulmuş, on dört farklı sosyal medya aracının ismi yanıt olarak alınmıştır.
Tablo 4.5. Eğitim Amaçlı Kullanılan Sosyal Medya Araçları
Tema Kod f %
Eğitim amaçlı kullanılan sosyal medya araçları
Pinterest Youtube Instagram Google Whatsapp Twitter Gmail Scholar Onedio Gurushots Arts-culture Deviantart Khan Academy Behance Cevap yok
50 45 32 22 16 5 4 3 2 2 1 1 1 1 4
51 45,91 32,65 22,44 16,32 5,1 4 3 2 2 1 1 1 1 4
Tablo 4.5.’ de verilen bilgilere göre eğitim amaçlı kullanılan sosyal medya araçlarından ilk sırayı 50 (%50,51) katılımcının tercihi ile Pinterest uygulaması almıştır.
Youtube ise 45 (%45,91) katılımcı ile en fazla kullanılan ikinci uygulama olmuştur.
Bunları 32 (%32,65) katılımcı ile Instagram, 22 (%22,44) katılımcı ile Google, 16 (%16,32) katılımcı ile Whatsapp takip etmiştir. Kullanım sırasına göre tek haneli sayılara geldiğimizde Twitter’ i 5 (%5,1), Gmail’ i 4 (%4), Scholar’ ı 3 (%3), Onedio ve Gurushots’ ı 2 (%2), Arts-culture, Deviantart, Khan Academy ve Behance’ ı 1’er (%1) öğretmen adayı tercih etmiştir. Katılımcılara yönelttiğimiz bu soruya 4 (%4) öğretmen adayı yanıt vermemiştir.