Araştırmacı ve Fırsatçı Yenilikçilik Davranışı Arasındaki Rekabet

Fırsatçı ve araştırmacı yenilikçilik faaliyetleri, örgütsel yenilik faaliyetlerinin farklı bölümlerini tanımlar ve açıklar (O’reilly, 2004). Bu aktiviteler örgütsel alanda birbirleriyle mücadele eden rakip faaliyetlerdir. Fırsatçı faaliyetler verimliliğe odaklanırken araştırmacı faaliyetler özellikle değişime yönelik ve farklı süreçlerle ilgilidir. (Katila, 2008).Yeni fırsatların araştırılması, oluşturulması, bunların keşfi, farklı ürün üretme, risk alma faaliyet içinde ve dışında tüm alanlarda yenilik araştırmacı faaliyetlerin alanına girmektedir. Başka bir değişle fırsatçı yenilikçilik var olan uygulama ve faaliyetleri en verimli, etkili daha iyi şekilde son noktasına kadar kullanmayı içerir. Literatürdeki birkaç teorik çalışma, araştırmacı yenilikçilik davranışı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyetler arasında böyle bir mücadelenini rekabetin veya gerilimin kaynağının sebebini açıklamaktadır. Örneğin örgütsel öğrenme perspektifine göre, firmalar geçmiş performanslarından ne kadar çok öğrenirse o kadar fazla gerilim çatışmanın olacağını ortaya koymaktadır. Diğer bir deyişle, firmalar, geçmiş performanslarının bir fonksiyonu olarak değişim yönlü hareket etmektedir. Olumlu performans, mevcut uygulamaları (fırsatçı yenilikçiliği) desteklerken, olumsuz performans ise farklı uygulamalrı değişimi desteklemektedir. Yani araştırmacı yenilikçilik davranışı faaliyetlerini desteklemektedir. Kısaca performans iyi ve başarılı ise fırsatçı yenilikçi davranış desteklenir, eğer firma performansı kötüyse o zamanda araştırmacı yenilik davranışı önem kazanır ve bu yönelim davranışları desteklenir.

73

Bu kavramlar arasında farklı bir rekabet ortamı kaynakları elde etme ve kullanma konusundadır. Örgütler Fırsatçı ve araştırmacı faaliyetler arasındaki kaynakların tahsisi edilmesi konusunda ki sorun ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Örgütler, kaynak tahsisi için açık veya örtük seçimler yapmak zorunda kalmaktadırlar. Bu stratejik tercih ve kararlar zaman ve döneme göre değişmesine rağmen organizasyon içinde genellikle sorun da yaratabilmektedir. Kaynakların kıt olması, örgütlerin organizasyon yapıları ve kültür özellikleri firmaların stratejik seçimine önemli derecede etki ettiği öne sürülmektedir (March 1991,72). Bu karar, örgütlerin kaynak tahsisinde sorun olduğunu göstermektedir. Bu stratejik kararların geri dönüşü çoğu zaman risk taşımaktadır. Bir diğerinin pahasına faaliyette bulunmak, araştırmak ya da fırsattan yararlanmak zor değildir(Levinthal ve March,1993). Literatürde bazı araştırmalar, bu rekabet veya gerginlik ile ilgili birkaç bağlantılı neden göstermektedir. Araştırmacı ve fırsatçı yenilikler arasındaki gerilimlerin olmasının nedenlerinden biri, hem araştırmanın hem de fırsatçı yenilikçilik davranışların mevcut kıt kaynaklar için rekabet etmek zorunda olduğu durum yüzünden kaynak tahsisinde sorunların, karışıklığın olmasıdır.(Garcia ve ark, 2003). Bu yönelimlere kaynak temelli bakış açısından bakıldığı zaman, araştırmacı yenilikçilik davranışı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyetleri arasında örgüt içindeki kaynaklar için rekabet etmeleri sırasında kaçınılmaz olan rekabet gerilim kavramı ele alınmaktadır (March, 1991:71 ). Eğer firmada fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyetler için çok fazla kaynak kullanırsa, bunun neticesinde daha az kaynak araştırmacı yenilikçilik davranışı faaliyetleri için kalacaktır. Bunun tam aksini düşünüldüğünde ise araştırmacı yenilikçilik davranışı faaliyetler için daha fazla kaynak gerektiğinden, daha azı fırsatçı faaliyetler için kullanılacaktır. Bu nedenle, her birinin başarısı bir diğerinin kaybına göre gerçekleştirilecektir. Bunun sunucu doğrultusunda örgütler bu ikisi süreç arasında açık ve örtük seçimler sonucu gerilim artmaktadır. (March, 1991:71).Kaynak temelli bakış açısıyla yapılan, çalışmalarda araştırmacı yenilikçilik davranışı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyetler arasında kaynak rekabeti olduğu algılandığı görülmektedir. Kaynak tahsisi modeli olarak, araştırmacı ve fırsatçı faaliyetler arasındaki gerilimin kaçınılmaz olduğu görülmektedir.

Bunun yanında, firmalarda tek yönlü stratejilerin uygulamalarında eksiklikler vardır. İlk olarak, fırsatçı yenilikçi davranışı üzerine yapılan aşırı vurgu, firmanın değişen piyasada kendi yeteneğini bastırması ile sonuçlanabilmektedir (Cyert ve March 1992).

74

Yöneticiler, belirsizlik nedeniyle araştırmacı yenilikçilik davranış faaliyetleri konusunda bazı yetenekleri geliştirmekle daha az ilgilenmeye başlarlar ve risk olasılığı bunların mevcut başarısını azaltabilir (Leonard,1992).Bunun yanında bazı yöneticiler, daha olumlu sonuç veren uzun vadeli araştırmacı yenilikçilik davranışların yararlarını ve bunların potansiyelini görememektedir (Levinthal, 1993).

Fırsatçı yenilik odaklı firmalar, daha güçlü araştırmacı yenilikçi, keşif yeteneklerini sürdürmeye istekli olan firmalara rekabet avantajını devrettiklerini görülmektedir. Başlangıçtaki bu olumlu stratejik seçimler uzun vadede kalitesiz başarısız özellikler haline dönüşebilir (Heriott,2005). Araştırmacı yenilikçilik davranışı odaklı başarısız firmalar ''başarısızlık başarısızlığı doğurur'' döngüsü içinde sıkışıp kalabilmektedir (March 1993). Yöneticilerin çoğu, Kârları ayıklamadan çok fazla risk almak ya da yenilik peşinde koşmak eğiliminde değildir (Levinthal,1993). Süreci basitleştiren, somutlaştıran, rafine eden ve firmayı daha verimli hale getiren fırsatçı yenilikçilik davranışı özelliğine yatırım yapmayan, araştırmacı yenilikçilik davranışı odaklı firmalar ise özellikle rakiplerine karşı savunmasız hale gelebilir ve bu da varlıkları için bir tehdit oluşturur.

Yönetsel biliş perspektifi, fırsatçı yenilikçilik davranışların neden araştırmacı yenilikçilik davranışlarına karşı yarıştığı konusunda teorik bir bilgi sağlamaktadır. Fırsatçı yenilikçi davranış faaliyetleri firmaların organizasyon yeteneklerini geliştirmek için onlara yardımcı olurken, aynı zamanda yönetsel biliş ataletine neden olduğunu da göstermektedir. Çevre değişse bile, yöneticiler hala çevrelerini incelemek için, sorunlarını yorumlamak ve çözümlerini bulmak için eski paradigmalarını kullanmaktadır (Tripsas ve Gavetti, 2000). Bilişsel ataletin sonucu olarak, firmalar değişikliklere uyum sağlama konusunda başarısız olmaktadırlar.

Örgütsel bakış açısıyla Fırsatçı yenilikçi davranış faaliyetleri her zaman araştırmacı yenilikçi davranışlara karşı rekabet halinde midir sorusuna cevab aranmaktadır. bu cevap genelikle zamana ve yere göre farklılaşmaktadır. Ayrıca, maliyet ve kârların, araştırmacı faaliyetler ve fırsatçı faaliyetler arasında zaman ve mekâna göre dağıldığı bilinmektedir (Lewin ve Ark, 1999). Fırsatçı yenilikçilik davranışlarından gelen getirilere kıyasla, araştırma yenilikçilik davranışlarından gelen getiriler sistematik olarak daha az belirgindir. Bu zamanla uzaktan kontrol ettirilebilir durumdadır. Örgütsel

75

olarak eylem ve adaptasyon mahalline daha uzaktır. Bununla birlikte, firmalardaki kaynak tahsisi, genellikle, mevcut pazarlardaki, mevcut müşteriler tarafından talep edildiği düşünülen yenilikler için ivme sağlayan mevcut müşterilerin taleplerine göre şekillenmektedir (Christensen,1996). Ancak bu firmalar, uzak olan ya da mevcut olan pazarlardaki yeni teknolojileri ticarileştirmek için çaba sarf etme riskini alırlar. (Christensen ve Bower 1996:215). mevcut müşterilerin ihtiyaçlarını belirleyen sürdürülebilir yenilikleri beslemek için tasarlanan kaynak tahsis süreçlerini ve stratejik bağlamlarını ana örgüt dışında yer almaları için etkili bir biçimde gelişmekte olan ya da yeni olan teknolojileri ele almaktadır (Christensen ve Bower, 1996: 215). Araştırmacı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyet ve davranışları arasındaki gerilimlerin bir diğer sebebi de, araştırmacı ve fırsatçı yenilikçilik davranışların örgüt içerisinde araştırmacı yenilikçilik davranışları ya da fırsatçı yenilikçilik davranışları teşvik eden örgütsel yapılar, sistemler ya da süreçler ile ilişkili olmasıdır(Adler ve ark.1996). Örneğin, Levinthal ve March (1993) kavramsal olarak, öğrenme- basitleştirme ve uzmanlaşmayı kolaylaştıran iki örgütsel yönelim pratiğinin üç öğrenme unsuruna nasıl katkıda bulunduğunu incelemektedir: bu unsurları zaman, yer ve hatalara göre incelemişlerdir. Bu öğrenme unsurları hem araştırma faaliyetlerini hızlandırmaya yol açtığı gibi hem de başarısızlık tuzağı olarak ortaya çıkabilir (Levinthal ,1993). Kurum ve kurumsal kodlar üyeler arasındaki daha hızlı karşılıklı öğrenmeleri fırsatçı yenilikçilik davranışlarını arttırırken araştırmacı yenilikçi faaliyetlerini azaltır. Örgütsel öğrenme dışındaki çalışmalar da araştırmacı ve fırsatçı faaliyetler arasındaki gerilimleri, uyumsuz yapılar, sistemler ve süreçlerden dolayı olduğunu göstermektedir. Örneğin, Benner veTushman (2003), süreç yönetimi teknikleri ile desteklenen uygulamaların yerel aramayı desteklediğini ve uzak dış çevre aramaları engellediğini savunmaktadır. Bazı Ampirik çalışmalardaki sonuçlar (Benner, 2002), bir firmanın süreç yönetimindeki faaliyetlerinin büyüklüğünün, fırsatçı yeniliklerin sayısını büyüttüğünü ve araştırmacı yeniliklerinin sayısını ise azalttığını göstermektedir (Mary . 2010:23 ). Öte yandan yerel arama, örneğin firmanın mevcut uzmanlık alanındaki çözümlerin aranması, firma içerisinde, örneğin evrimsel yeniliklerin oluşturulması gibi fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyet ve davranışlarını arttırmaktadır. Araştırmacı yenilikçilik davranışı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyet ve davranışları arasındaki gerilimler birkaç sebepten dolayı yukarıda da belirtildiği gibi oluşmuştur. Yazarların bu ilişkiyi formüle etmesi gerilimi

76

tetiklemiştir. Örneğin onların da tartıştığı gibi araştırmacı yenilikçi davranışlar ve fırsatçı yenilikçi davranış faaliyetler aynı anda ve zamanda kombine edilemez. Bu görüşe göre, örneğin bir iş biriminin fırsatçı faaliyetler açısından azalma ile ilişkisi varken aynı iş birimi keşif açısından artış gösterebilir (O’Reilly ve Tushman, 2004). Literatürde bulunabilecek olan, araştırmacı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyet ve davranışları arasındaki ilişki konusunda ikinci bir bakış açısı da zaman boyutudur, yani araştırmacı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyet ve davranışları zaman zaman birbirlerini takip eder ya da doğurur . Onlar, araştırmacı yenilikçilik davranışı ve fırsatçı yenilikçilik davranışı faaliyet ve davranışları arasındaki bu ilişkiyi salınım bir durum olarak görmektedirler (Cheng, 1996).