Araştırma Modeli

Bu araştırma karma yöntemle gerçekleştirilmiştir. Karma yöntem araştırmaları, araştırmacı ya da araştırma ekibinin kapsamlı ve derinlemesine anlayış ve doğrulama elde etmek amacıyla nitel ve nicel araştırma yaklaşımlarının (nitel ve nicel bakış açılarını kullanma, veri toplama, analiz, yorumlama teknikleri gibi) yöntemsel ögelerini birleştirdiği bir araştırma türüdür (Creswell, 2017: 17). Bir araştırmaya ait farklı problemlere çözüm aranmak istendiğinde tek bir araştırma tekniği ve veri seti yeterli olmayabilir ve farklı veri kaynaklarının kullanılması gerekebilir. Keşfedici sıralı desende ise öncelikle ihtiyaçların belirlenmesi amacıyla nitel veri toplanır ve çözümlenir. Daha sonra keşfedilen sonuçların test edilmesi ya da genellenmesi için nicel veri toplanır ve çözümlenir (Creswell ve Clark, 2018: 71). Bu araştırmada da öncelikli olarak öğretmen yeterliklerine yönelik eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi amacıyla nitel çalışma yapılması daha sonra bu çalışmada ortaya çıkan sonuçlara göre etkililiği test edilen programın geliştirilmesi hedflendiği için araştırma modeli olarak keşfedici sıralı karma model tercih edilmiştir.

Bu modelde nicel yöntem aracılığıyla toplanan veriler çok daha fazla sayıda katılımcıya ulaşmayı sağlarken, nitel yöntem aracılığıyla toplanan veriler ise araştırma konusunun daha derinlemesine incelenmesini sağlamaktadır. Ayrıca derinlemesine veri oluşturarak araştırmanın gücünü artırabilmek için nicel ve nitel veri araçlarının oluşturulmasında “çeşitleme” (triangulation) yoluna gidilmektedir (Creswell, 2009; Çokluk, Büyüköztürk ve Omay, 2010; Merriam, 2009; Yıldırım ve Şimşek, 2011). Tablo 2’de araştırmanın aşamaları verilmiştir. Tablo 3’te ise araştırmanın yürütülme aşamalarının kronolojisine yer verilmiştir.

Tablo 2: Araştırma Modeli Aşamaları.

Karma yöntemin kullanıldığı bu araştırma üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın birinci aşamasında, öğretmenlerin özel yetenekli öğrencilerin eğitimi ile ilgili mesleki yeterlik ihtiyaçlarının belirlenmesi amacıyla nitel araştırma tekniklerinden ‘Yarı Yapılandırılmış Görüşme Tekniği’ kullanılmıştır. Öğretmenlerin yeterlilikleri ve yeterliliklerinin arttırılmasına yönelik görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilmiş ve elde edilen veriler üzerinden betimsel analiz yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniğini araştırmacı, katılımcıların düşünce ve gözlemlerindeki bilgileri daha derin bir biçimde alabilmek için kullanmayı tercih etmiştir (Yıldırım ve Şimşek, 2013; Karasar, 2014: 168). Öğretmenlerin ihtiyaçları belirlendikten sonra ‘Özel Yeteneklilerin Eğitimi Alanı Öğretmen Mesleki Özyeterlik Ölçeği’ ve ‘Öğretmen Eğitim Programı (ÖYÖMEP) geliştirilmiştir.

Araştırmanın ikinci aşamasında nicel yöntem, ‘Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Deneysel Araştırma Modeli’ kullanılmıştır. Deneysel araştırmalarda araştırmacı karşılaştırılabilir işlemler uygular ve sonra bu işlemlerin etkilerini inceleyerek kesin sonuçlara ulaşmayı hedefler (Sönmez ve Alacapınar, 2011: •Özel yetenekli öğrencilerle çalışan öğretmenlerin özel yeteneklilerin eğitimi alanına özgü öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi

Nitel

•Öğretmen yeterlikleri eğitim programı, yeterlik ölçeği ve başarı testi geliştirme, uygulama ve deney/kontrol grubu verilerinin istatistiksel analizi

Nicel

•Öğretmenlerin uygulanan eğitim programına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi ve programın sosyal geçerliğinin belirlenmesi

Nitel

51; Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2012). Araştırmanın bu aşamasında yöntem; uygulamaya katılımcı olmak için yapılan başvurular içerisinden deney ve kontrol grubunun seçilmesi nedeniyle yarı deneysel araştırma olarak belirlenmiştir. Yarı deneysel çalışmalarda da deney şartları her iki grup içinde eşit hale getirilmelidir (Karasar, 2014: 173). Bu bağlamda araştırma başvuruları alınırken deney ve kontrol grubu mesleki deneyim (meslek deneyimine göre dengeli dağılım) ve görev yapılan okul niteliği (şehir merkezinde bulunan devlet ilkokulu) açısından birbirine denk olması gözetilmiştir. Tablo 3’te araştırmanın nicel boyutunda kullanılan modelin simgesel görünümü verilmiştir.

Tablo 3: Araştırmadaki Nicel Desenin Simgesel Görünümü

GRUPLAR ÖNTEST DENEYSEL DESEN SONTEST

Deney T1 * T2** ÖYÖMEP Uygulaması T1* T2** Kontrol T1 * T2** Müdahale Edilmeyen Öğretim T1* T2**

* _{T1: Özel Yeteneklilerin Eğitimi Alanı Öğretmen Mesleki Özyeterlik Ölçeği} * _{T2: ÖYÖMEP Başarı Testi}

Araştırmanın nicel deseni için seçilen ön test-son test kontrol gruplu modelin iki temel avantajı bulunmaktadır. Birinci avantajı, aynı denekler üzerinde ölçüm yapıldığı için farklı deneysel işlem koşulları altında elde edilen ölçümler pek çok deneyde yüksek düzeyde ilişkili olmaktadır. İkinci avantajı ise az denek sayısı gerektirmesi ve böylelikle her bir işlem aynı deneklerle gerçekleştirildiği için sarf edilen çabada ekonomiklik sağlamasıdır (Karasar, 2014: 181). Bu aşamada ‘Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Deneysel Araştırma Modeli’ ile öğretmenlere, mesleki eğitim programının öncesi ve sonrasında ‘Özel Yeteneklilerin Eğitimi Alanı Öğretmen Mesleki Özyeterlik Ölçeği’ ve ‘ÖYÖMEP Başarı Testi’ uygulanmıştır.

Araştırmanın üçüncü aşamasında ise, deney grubunda bulunan öğretmenlere ‘ÖYÖMEP’ uygulandıktan sonra, nitel araştırma tekniklerinden

‘Yarı Yapılandırılmış Görüşme Tekniği’ ile uygulanan mesleki eğitim programına yönelik katılımcıların görüşleri alınmıştır. Bu görüşlerin analizine göre ÖYÖMEP’in öğretmenler tarafından kabul gören ve sosyal olarak geçerli bir uygulama olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır.

Tablo 4: Araştırmada İzlenen Süreç.

Temmuz 2018 -

Şubat 2019

• 1. Araştırma hipotezinin ve araştırma yöntemlerinin belirlenmesi • 2. Alanyazını tarama çalışmaları ve yazımı

Mart 2018

• İl Milli Eğitim Müdürlüğünden resmi izinlerin alınması

Mart- Haziran

2018

• Özel yeteneklilerle çalışan öğretmenler için mesleki yeterlik algısı ölçeğinin geliştirilmesi çalışmaları

Eylül 2018 Ocak 2019

• ÖYÖMEP başarı testinin geliştirilmesi ve pilot uygulama çalışmaları

Kasım 2018

• Öğretmenlerin mesleki yeterlik ihtiyaçlarının belirlenmesi çalışmaları

Aralık 2018 Ocak 2019

• Belirlenen ihtiyaçlara yönelik ÖYÖMEP'in geliştirilmesi ve pilot uygulamalarının yapılması çalışmaları

Şubat 2019 • Deney ve Kontrol Grubuna Ön Testlerin Uygulanması

Şubat- Nisan 2019

•ÖYÖMEP'in Deney grubuna uygulanması

Nisan 2019

•Deney Grubuna son testlerin uygulanması ve değerlendirme görüşmelerinin gerçekleştirilmesi

•Kontrol Grubu Son Testlerin Uygulanması

Mayıs- Aralık 2019

Belgede Özel yetenekli öğrencilerin öğretmenlerinin mesleki yeterliklerini artırmaya yönelik geliştirilen öğretmen eğitimi programının etkililiği (sayfa 85-89)