Araştırma Model

Bir araştırmada, değişkenleri (nicel olarak ölçülebilen ve farklı değerler alabilen özellikler) ölçebilmek ve bu değişkenler arasındaki sebep-sonuç ilişkilerini ortaya çıkarmak için deneysel yöntemin tercih edildiği bilinmektedir [161]. Deneysel çalışmalarda bazen eşdeğer gruplar bulmak imkânsız olabilir. Bu durumda ise yarı-deneysel yöntemden faydalanılır [161]. Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda, öğrencilerin rasgele dağıtılmasıyla özel deney ve kontrol gruplarının oluşturulmasının mümkün olmadığı bilinmektedir [162]. Bazı durumlarda, kişilerin gruplara rasgele dağıtılmasının imkânsız olduğu veya istenmeyeceği belirtilmektedir [163]. Bu nedenle, araştırmada yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Yarı deneysel yöntem eğitim araştırmalarında oldukça fazla kullanılmakta ve araştırmalarda iç geçerliliği tehdit edebilecek tarih, test etme ve araç gibi kaynaklardan gelen hatalar ya da etkiler daha çok kontrol edilebilmektedir. Çünkü bu değişkenlerin deney ve kontrol grubundaki etkileri aynı olmaktadır [164].

Araştırmada deney ve kontrol grupları seçilerek, sadece öğrencilerin gelişim ve değişimini değil aynı zamanda süreç boyunca gelişim ve değişimleri de incelenmiştir. Araştırmanın deseni ise, Tablo3.1'de özetlenmiştir.

Tablo 3.1 Araştırma Deseni

Pilot Çalışma Uygulama sürecinin geçerliliğinin sağlanması

Gruplar

Deney Kontrol

Uygulama öncesi yapılan ölçümler

 Düzey Belirleme Sınavı (DBS)

OKS-2005 Sonuçları

 9.Sınıf Matematik Not Ortalamaları

 Düzey Belirleme Sınavı (DBS)  OKS-2005 Sonuçları  9.Sınıf Matematik Not Ortalamaları Ön öğrenme eksiklerinin belirlenmesi

Üçgenler ünitesi ile ilgili ön öğrenme eksikliklerinin giderilmesi

 Üçgenler ünitesi ile ilgili ön öğrenme eksikliklerinin giderilmesi Uygulama süreci yaklaşımları Öğrenme ortamı ve İÖ gruplarının oluşturulması

YÖY’e uygun İÖY ile üçgenler ünitesinin öğretimi

 Geleneksel Öğretim Yöntemi ile üçgenler ünitesinin öğretimi Uygulama sürecinde ölçme  Tartışma  Çalışma yaprakları  Gözlem  Araştırma ödevleri

 Konu ile ilgili sözlü

 Çalışma yaprakları  Gözlem  Araştırma ödevleri Uygulama sonrası yapılan ölçümler Yarı yapılandırılmış görüşme Üçgenler Ünitesi Değerlendirme Sınavı (ÜÜDS)  Yarı yapılandırılmış görüşme  Üçgenler Ünitesi Değerlendirme Sınavı ÜÜDS

Veri toplama araçlarının test edilmesi ve uygulamaya ayrılacak sürenin belirlenmesi amacı ile 2006-2007 Eğitim Öğretim Yılı güz döneminde pilot çalışma yapılmıştır. Yapılan pilot çalışmada kullanılan etkinliklerin, gözlem formlarının, çalışma yapraklarının deney sürecinde kullanımının uygun olduğu bu alanda uzman kişilerin görüşleri alınarak belirlenmiştir. Pilot çalışma ile öğrencilerin grup tartışmalarına katılımlarında, teknolojik araçları kullanmalarında ortaya çıkan aksaklıklar giderilmiştir.

Deney ve kontrol gruplarını belirlemek amacı ile Balıkesir ili Anadolu Lisesi’nde seçilen iki fen şubesi öğrencilerinin OKS-2005 sonuçları ve 9.sınıf matematik not ortalamaları incelenmiştir. Ayrıca, iki fen şubesindeki öğrencilerin üçgenler ünitesi ön öğrenme düzeylerinin ölçülmesi amacı ile “Düzey Belirleme Sınavı (DBS)” uygulanmıştır. Bu sonuçlar göz önüne alınarak, deney ve kontrol grupları belirlenmiş ve bu grupların karşılaştırılabilir oldukları görülmüştür (bkz. Evren ve Örneklem). Ayrıca, uygulama öncesinde deney ve kontrol grubu öğrencilerinin sınıf oturma düzenleri İÖY’ne göre oluşturulmuştur.

Uygulama, 2006-2007 Eğitim-Öğretim yılı bahar dönemi boyunca, haftada iki ders saati olmak üzere toplam 12 hafta sürmüştür. Deney grubu öğrencileri, işbirlikli öğrenme ilkelerine uygun olacak şekilde her grupta değişik özelliklere sahip öğrenciler bir araya getirilerek İÖ gruplarına ayrılmıştır. Uygulama çalışmalarının yürütülmesi sürecinde ve süreç boyu gerçekleştirilen öğrenme etkinliklerinin hazırlanmasında YÖY’nın ilke ve ana dayanakları benimsenmiştir. Hem deney hem de kontrol grubu öğrencilerinin akademik başarılarının belirlenmesinde doğal gözlem tekniği ile birlikte; çalışma yaprağı, açık uçlu sorular, tartışma yöntemleri kullanılmıştır. Uygulama sonunda, deney ve kontrol gruplarının değişik yönlü gelişimini ortaya koymak amacı ile “Üçgenler Ünitesi Değerlendirme Sınavı (ÜÜDS)” uygulanmıştır.

Uygulamanın yürütülmesi için tasarlanan öğrenme ortamında, hem grup içi ve hem de gruplar arası tartışmalar yapılmıştır. Bu tartışmalarla öğrencilerin bilgilerini kendilerinin yapılandırmaları sağlanmıştır. Deney ve kontrol grubundaki öğrenme etkinlikleri çalışmanın temelini oluşturmuştur. Araştırmada öğrenme ortamı, [9]’un belirttiği gibi dört duvar ile çevrili sınıf olmaktan çıkarılarak, bilim ve teknoloji ile bağlantılı ortama dönüştürülmüştür. Ayrıca, öğrencilerin yazılı kaynaklardan, internetten, çevre ve bilirkişilerden yararlanarak öğrenme ortamlarını genişletmeleri sağlanmıştır. Araştırmada uygun bir sınıf ortamının oluşturulması için sınıf, ders içeriğine ve öğrencilerin birlikte çalışma yapmalarına olanak sağlayacak hale getirilmiştir. Kontrol grubunda konular geleneksel öğretim yöntemi tekniklerinden düz anlatım, soru-cevap, gösterip yaptırma teknikleri kullanılarak işlenmiştir.

Tablo 3.2 Çalışma Gruplarının Sınıf Oturma Düzenleri

Geleneksel Yaklaşıma Göre Sınıf Oturma Düzeni

Yapılandırmacı Yaklaşıma Uygun İşbirlikli Öğrenme Sınıf Oturma Düzeni ÖĞRETMEN

MASASI

TAHTA

Araştırmada kontrol grubu öğrencilerinin sınıf oturma düzeni Geleneksel Öğretim Yöntemi (GÖY)’nde kullanıldığı biçimde, deney grubunun sınıf oturma düzeni ise Açıkgöz (2000)’in’in belirttiği gibi “U” biçiminde [165] düzenlenmiş ve Tablo3.2’de verilmiştir.

Örnek olarak seçilen üçgenler ünitesi kavramları ile ilgili öğrenme sürecine geçmeden önce deney ve kontrol grubu öğrencilerinin üçgenler ünitesi kavramlarına yönelik ön öğrenmeleri 10.Sınıf geometri öğretim programından yararlanarak belirlenerek Tablo3.3’de verilmiştir.

Tablo 3.3 Üçgen Kavramına Yönelik Bazı Ön Öğrenmeler

Nokta, doğru, doğrusal noktalar ışın, düzlem Bir açının açıortayı ve açıortayların kesişimi Doğru parçası, doğru parçasının uzunluğu, orta

nokta,

Ters,tümler ve bütünler, komşu, komşu tümler ve komşu bütünler açılar.

Doğru parçalarının eşliği Oran ve orantı, Benzerlik

Açı, açının ölçüsü, açı türleri (dar, geniş açı,

dik açı, doğru açı, ..) Simetri

ÖĞRETMEN

Deney grubuna uygulanacak üçgenler ünitesindeki kavramların oluşturulması ve öğrenilmesine yönelik etkinlikler hazırlanmadan önce bu kavramların öğrenilmesinde öne çıkan kritik noktalar ve kazanımlar belirlenmiştir. Bu kritik noktalar Tablo3.4’te verilmiştir.

Tablo 3.4 Düzlemsel Üçgen Kavramı İle İlgili Kritik Noktalar

 Düzlemsellik

 Kapalılık (kapalı düzlemsel şekil elde etme)

 Üç kenar, üç köşe, üç açısının olması

 Kenarlarının doğru parçası olması

 Üçgen eşitsizliği

MEB (1992) Ortaöğretim Matematik Öğretim Programı’nda yer alan Geometri dersinin Üçgenler ünitesi hedef ve davranışları [46] ile yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygun olarak hazırlanmış kazanımlar ise Tablo3.5’te verilmiştir

Tablo 3.5 Üçgenler Ünitesi Kavramları ile İlgili Kazanımlar

1. Üçgen oluşma koşulunu tanımlayıp örneklendirir.