Araştırma Modeli

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarının kültürlerarası iletişimsel yeterlilik bağlamında değerlendirilmesini amaçlayan bu araştırma betimsel niteliktedir.

Betimsel nitelikteki araştırmalar, “olayların, objelerin, varlıkların, kurumların, grupların ve çeşitli alanların “ne” olduğunu betimlemeye, açıklamaya çalışır” (Kaptan, 1991: 60).

Örneklem olarak seçilen kitapların değerlendirilmesi için gerekli verilerin toplandığı araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. “ Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır. Onları, herhangi bir şekilde değiştirme, etkileme çabası gösterilmez. Bilinmek istenen şey vardır ve oradadır. Önemli olan, onu uygun bir biçimde “gözleyip” belirleyebilmektir” (Karasar, 2012: 77). Araştırma verilerin değerlendirilmesi bakımından ise nitel ve nicel özelliklere sahiptir.

3.2. Evren ve Örneklem

Bu araştırma, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanındaki tüm materyallerin dâhil edilmesi mümkün olmadığından, Gazi Üniversitesi TÖMER tarafından hazırlanan,“Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı” ve İstanbul Üniversitesi Dil Merkezi tarafından hazırlanan, “İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı” ile sınırlandırılmıştır. Belirtilen ders kitapları B1 ve B2 düzeyinden seçilmiştir. Bunun

nedeni, söz konusu düzeylerin Türkçe öğrenimi bakımından başlangıç düzeyi ile ileri düzey arasında bir geçiş düzeyi olmasından kaynaklanmaktadır.

Araştırmada görüşü alınan okutmanlar, örneklem olarak ders kitaplarının okutulduğu dil öğretim merkezlerinde çalışan Türkçe okutmanlarıdır. Bu okutmanların hepsi belirtilen ders kitapları hakkında bilgisi olan ve bu kitapları derslerinde kullanan kişilerdir. Çalışmada öğrencilere yönelik herhangi bir uygulama olmamıştır. Bunun nedeni öğrencilerin ilgili ders kitaplarını değerlendirebilecek kadar bilgi sahibi olmamaları ve verdikleri bilginin yanıltıcı olma ihtimalinin olmasıdır.

1.3. Verileri Toplama

Araştırmada seçilen ders kitaplarının kültürlerarası iletişimsel yeterlilik bağlamında değerlendirilmesi yapılacaktır. Değerlendirme için gerekli verilerin sağlanması amacıyla, Haziran 2013-Temmuz 2013 tarihleri arasında örneklem olarak seçilen ders kitaplarının okutulduğu dil öğretim merkezlerinde çalışan okutmanlara kültürlerarası iletişimsel yeterlilik ölçeği uygulanmıştır.

Bu ölçek, Gönül’ün (2007) çalışmasında kullanılan, Skopinskaja(2003) tarafından geliştirilmiş ölçektir. Ölçek altı farklı bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölüm örneklem olarak seçilen ders kitaplarının, öğrencilerin ilgi ve seviyesine ne ölçüde uygun olduğunu belirlemeye yönelik sorulardan oluşmaktadır. Bu bölümde yer alan sorular şöyledir:

Yabancılar İçin Türkçe öğretimi ders kitabının amaç ve hedefleri yetişkin öğrencilerin kavramsal /zihinsel hazırbulunuşluk düzeyine (yaşları, sosyal sınıfları, kültürel geçmişleri göz önünde tutulduğunda) ne ölçüde hizmet etmektedir?

Yabancılar için Türkçe öğretimi ders kitabının genel Türkçe öğretimindeki amaç ve hedefleri öğrencilerin ihtiyaç ve hedeflerine ne ölçüde cevap vermektedir?

Aşağıdaki kriterler göz önüne alındığında, yabancılar İçin Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencilerin ilgi alanlarına uygun konu çeşitliliğini ne ölçüde sunmaktadır?

Yaş (konuların hedeflenen yaş grubuna uygunluğu)

Cinsiyet (kadın/erkek) (konuların her iki cinse de hitap edip etmediği)

Çevre (konuların hem kırsal hem de kentsel hayatı örnekleyip örneklemediği)

Sosyal durum (konuların orta sınıf, çalışan kesim, vb. farklı sosyal konumlardan gelen Kişileri örnekleyip örneklemediği)

Kültürel hedefler ne ölçüde ön plana çıkarılmıştır?

İkinci bölümde, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitapları, Türk kültürünü içerme açısından değerlendirilmiştir. Birinci bölümde olduğu gibi, bu değerlendirmede de yaş, sosyal sınıf, ilgi alanları, bakış açısı, aile yaşantısı gibi değişkenler ele alınmıştır. Bu bölümde şu sorulara yer verilmiştir:

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders Kitabı Türk dilinin konuşulduğu toplumun kültürel özelliklerini ne ölçüde yansıtmaktadır?

Kültürel içerik kursa ne ölçüde dâhil edilmiştir?

Aşağıdaki kriterler açısından, yabancılar için Türkçe ders kitabı Türk dilinin konuşulduğu toplumun özelliklerini ne ölçüde yansıtmaktadır?

Yaş (her yaş grubundan karakterlere yer verilmiş midir?) Sosyal sınıf (farklı sosyal sınıflar örneklenmiş midir?)

İlgi alanları (Türk insanının ilgilendiği farklı uğraşlardan bahsedilmiş midir?) Bakış açısı / zihniyet (olaylara, durumlara vb. bakış açısı örneklenmiş midir?) Aile yaşantısı (Türk aile hayatının geleneksel yapısı örneklenmiş midir?)

Üçüncü bölümde örneklem olarak seçilen ders kitaplarının, içeriğinin bilgisi açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda belirtilen ders kitaplarının sosyal, siyasi, kültürel ve politik konularla ilgili birtakım durumları ne ölçüde yansıttığı değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu bölümdeki şu sorulara yer verilmiştir:

Türk kültürünü, dilini ve ulusal kimliğini açıklayan tarihi ögelere ne ölçüde yer verilmektedir?

Türk dili ve kültürünün belli başlı ulusal özelliklerini açıklayan coğrafi öğelere ne ölçüde yer verilmektedir?

Türk kültürünün ideolojik (politik, dini, v.b.) değerleri ve uygulamaları ne ölçüde ele alınmaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı Türk dili ve kültürünün yaratıcı sanat anlayışını ne ölçüde sunmaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı kültür çeşitliliği anlayışını ne ölçüde yansıtmaktadır örneğin, göçmenler, etnik gruplar, v.b.)

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı alt kültür grupları çeşitliliğini ne ölçüde yansıtmaktadır (örneğin meslek grupları)?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı Türk kültüründe sosyal açıdan kabul gören ya da tabu sayılan konuları ne ölçüde sunmaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı klişeleşmiş kültür/ırk/cinsiyet tiplemelerine ne ölçüde yer vermektedir?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencilerin kendi kültürlerinden bahsetmelerine ne ölçüde olanak sağlamaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı Türk kültürünün sosyopolitik sorunlarına (işsizlik, kirlilik, vb.) ne ölçüde değinmektedir?

Dördüncü bölümde ders kitaplarının, öğrencilere farklı kültürleri anlama, kendini onların yerine koyma gibi birtakım davranışları kazandırma konusunda ne ölçüde yeterli olduğu değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu bölümde bulunan sorular şöyledir:

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencilerin kendi kültüründen olmayanlara karşı hoşgörü geliştirmelerini ne ölçüde desteklemektedir?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencilerin kendi kültüründen olmayanlarla empati kurmasını ne ölçüde desteklemektedir?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencileri klişeleşmiş olan tiplemeleri sorgulamaya ne ölçüde yönlendirmektedir?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı aynı anda hem ulusal kimlik duygusunu hem de kültürlerarası bir toplumun üyesi olma konusunda farkındalığı geliştirmeye ne ölçüde yardımcı olmaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı diğer kültürlere olan merakı ne ölçüde uyandırmaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencileri diğer kültürlerin üyeleriyle iletişim kurduklarında diğer kültüründe farkında olarak davranmaya ne ölçüde hazırlamaktadır?

Beşinci bölümde ders kitaplarının kültürlerarası farkındalık açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda kültürel içerikle ilgili iki soru bulunmaktadır:

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencileri yabancı kültürle kendi kültürlerini karşılaştırmaya (yani, kendi kültürleriyle yabancı kültür arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları gözlemleyip analiz etmeye) ne ölçüde teşvik etmektedir?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrenci gerek kendi kültüründen gerekse hedef kültürden betimlemeleri, izlenimleri ve klişeleşmiş tiplemeleri ne ölçüde bulabilmektedir?

Altıncı bölümde ders kitaplarının dil ve kültür açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda belirtilen ders kitapları dil-kültür arasındaki yakın ilişkinin en somut göstergelerinden olan, sözlü ve sözsüz iletişim davranışları, çeşitli dil

değişkenleri (bölgesel deyimler, resmi olmayan dil, argo vs.) gibi birtakım unsurlar açısından değerlendirilmiştir. Bu bölümde dört farklı soru yer almaktadır.

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı sunulan kültürel bağlam öğrencilerin kendi tutum ve bakış açılarını farklı dilsel yapılarla ifade etmeleri konusunda ne ölçüde bilgi sağlamaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencilerin bakış açılarını ifade etmek için kullanabilecekleri jest ve mimikler, yüz ifadeleri, ses tonu gibi farklı dil ötesi araçların kullanımı konusunda ne ölçüde bilgi sağlamaktadır?

Yabancılar dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun dil değişkelerini ne ölçüde öğretmektedir ( resmi dil-resmi olmayan dil, argo, bölgesel deyimler, vb. gibi dil değişkenleri)?

Yazılı metinlerde, alıştırmalarda, dinleme metinlerinde, vb. kullanılan materyal ne ölçüde gerçek yaşamdan alınmıştır?

Kültürlerarası yeterlilik ölçeğini uygulamak amacıyla Gazi Üniversitesi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı (B1-B2) ile ilgili olarak Gazi Üniversitesi TÖMER’den 21, Bülent Ecevit Üniversitesi Karaelmas TÖMER’den 3, toplamda 24 okutman ile görüşülmüştür. İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı için, İstanbul Üniversitesi Dil Merkezi’nden 15, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi TÖMER’den 3, Necmettin Erbakan Üniversitesi TÖMER’den 4, Erciyes Üniversitesi TÖMER’den 8, toplamda 30 okutman ile görüşülmüştür. Uygulamalar, Erciyes TÖMER ve Bülent Ecevit Üniversitesi Karaelmas TÖMER’deki okutmanlarla e-posta yolu ile diğer dil öğretim merkezlerindeki okutmanlarla ise bire bir görüşmeler yoluyla gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde ölçeğin uygulanmasının yanı sıra, Türkçe okutmanlarının ders kitapları hakkındaki kişisel görüşleri de alınmıştır.

3.4.Verilerin Değerlendirilmesi

Toplanan veriler nitel ve nicel değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Verilen niceliksel olarak değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistik teknikler ve SPSS 15.0.

programı kullanılmıştır. İlgili ders kitapları araştırmacının kendisi tarafından da incelenip değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Her bir ölçek alt boyutu için verilen cevapların ortalamalarının deneyime göre farklılaşıp farklılaşmadığı bağımsız gruplarda t testi ile test edilmiştir. Katılımcı sayısı az olduğundan dolayı bu testin non parametrik karşılığı olan Mann Whitney U testi yapılmış ve sonuçlar bu şekilde elde edilmiştir. Mann Whitney U testi, “iki ilişkisiz örneklemden elde edilen puanların birbirlerinden anlamlı bir şekilde farklılık gösterip göstermediğini test eder” (Büyüköztürk, 2012: 155).

Her bir ders kitabının ayrı ayrı değerlendirileceği çalışmada, ders kitapları arasında bir karşılaştırma yapılmamıştır. Okutmanların verdiği cevaplara göre, uygulanan ölçeğin alt boyutları öğretmenlerin deneyim ölçütü göz önüne alınarak karşılaştırılmıştır. Bunun dışında ölçeğin uygulandığı okutmanlara ait yaş, cinsiyet, yabancı dil bilgisi vb. değişkenler esas alınarak herhangi bir karşılaştırma yapılmamıştır.

4. BÖLÜM

BULGULAR VE YORUM

4. 1. “İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı”na İlişkin Bulgular ve Yorumlar

4.1.1.Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Araştırmanın birinci alt probleminde “Öğretim Materyalinin Amaçları, Hedefleri ve İlgi Alanları ne ölçüde yeterlidir?” sorusuna cevap aranmıştır.

Tablo 1: Arkasında Yatan Temel Görüş: İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı’nınAmaçları, Hedefleri ve İlgi Alanlarına Göre Farklılık Gösterip Göstermediğine İlişkin Sonuçlar

3. Aşağıdaki kriterler göz önüne (konuların her iki cinse de hitap edip etmediği)

Kavramsal çerçevede, kültürlerarası iletişimsel yeterlilik becerilerinin kazandırılabilmesi için eğitim sürecinde hazırlanan ders kitabından, öğretim programına kadar tüm unsurlarda hedef kitlenin hazır bulunuşluk düzeyi, ilgi ve beklentilerinin dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Verilen cevap yüzdelerine bakıldığında, ders kitabının konu ile ilgili başarılı bulunduğu görülmektedir. Okutmanların büyük bir çoğunluğu ders kitabının yeterliliğine ilişkin sorularda tamamen ve büyük ölçüde seçeneklerini işaretlemişlerdir.

Tabloda sosyal durum ile ilgili bölümde bazı eksiklikler olduğu görülmektedir.

Okutmanların yarıdan fazlası ders kitabının sosyal durum yeterliliğine ilişkin sorulara az ve ölçüde kısmen şeklinde cevap vermişlerdir. Kendileriyle yapılan bire bir görüşmelerde konuya ilişkin olarak orta seviyede bir ders kitabında sosyal durumun geniş kapsamlı bir biçimde ele alınamayacağını, bu durumun ders kitabının eksikliği olarak görülmemesi gerektiğini belirtmişlerdir.

4. 1. 2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Araştırmanın ikinci alt probleminde “İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı’nda kültürel içerik ne ölçüde yansıtılmıştır?” sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.

Tablo 2: İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı’nda Kültürel İçerik Ne Ölçüde Yansıtıldığına İlişkin Sonuçlar

Çalışmanın genelinde belirtildiği gibi kültürlerarası iletişimsel yeterlilik yaklaşımının en temel özelliklerinden biri nitelikli ve geniş kapsamlı bir kültür aktarımını gerektirmesidir. Verilen cevap yüzdelerine bakıldığında ilgili ders kitabının kültürel içeriğe yer verme konusunda yeterli olduğuna dair genel bir kanı vardır. Türk toplumunun özelliklerinin ne ölçüde yansıtıldığıyla ilgili alt başlıklar halinde sorulan sorunun cevapları tam değil veya bir ölçüde seçeneklerinde yoğunlaşmıştır. Bu sonuç ders kitabının Türk toplumunun özelliklerini yansıtma konusunda eksiklikleri bulunduğunu göstermektedir. Nitekim Türkçe okutmanları yapılan bire bir görüşmelerde, ders kitaplarının Türk kültürünün geçirdiği değişim sürecini anlatmada ve Türk kültür öğelerini aktarmada yetersiz kaldığını ifade etmişlerdir.

4. 1. 3. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Ve Yorumlar

Araştırmanın üçüncü alt probleminde “İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı’nda içeriğin bilgisi ne ölçüde yansıtılmıştır? sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.

sunmaktadır? genellikle kısmen seçeneğinde yoğunlaşmıştır. Bu durum öğretmenlerin, kararsız kaldıklarını göstermektedir. Tablonun geneline baktığımızda ders kitabının yeterli olduğuna dair cevaplar verilmiş olmakla birlikte, bazı sorularda cevapların az ölçüde seçeneğinde yoğunlaşması ders kitabının içerik bilgisi ile ilgili eksiklikleri olduğunu göstermektedir.

Türkçe okutmanları yapılan bire bir görüşmelerde, ilgili ders kitabında Türkiye’de yaşayan farklı kültür ve sanatlar ile ilgili bilginin yetersiz olduğunu, toplum ve ülkenin durumunun sadece olumlu tarafları ile verildiği, işsizlik, kirlilik, göçmen

sorunları, tabu sayılan konular gibi olumsuz sayılabilecek durumların yeterince yansıtılmadığını belirtmişlerdir.

4. 1. 4. Dördüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Araştırmanın dördüncü alt probleminde “İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı öğrencinin farklı bir kültüre yönelik tutum geliştirme konusunda ne ölçüde yeterli?” sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.

Tablo 4: İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı Öğrencinin Farklı Bir Kültüre Yönelik Tutum Geliştirme Konusunda Ne Ölçüde Yeterli Olduğuna

ölçüde uyandırmaktadır?

6. İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı

öğrencileri diğer kültürlerin üyeleriyle iletişim

kurduklarında diğer kültüründe farkında olarak davranmaya ne ölçüde hazırlamaktadır?

0 0.0% 0 0.0% 16 53.3% 7 23.3% 7 23.3%

Kültürlerarası iletişimsel yeterlilik becerilerini kazandırmak için, öğretim materyallerinin öncelikle öteki kültürle ilgili bilgi verme, var olan kültürel uygulamaları öğretme ve diğer kültürlere yönelik ilgi ve merak uyandırması gerekmektedir. Verilen cevapların yüzdelerine bakıldığında ders kitabının bu konuda yeterli olmakla beraber eksiklikleri olduğu görülmektedir. Özellikle 3. Soruda cevapların önemli bir kısmının kısmen ve az ölçüde, 4. Ve 6. sorularda kısmen seçeneğinde yoğunlaşması, ilgili ders kitabının diğer kültürlere dair ilgi ve farkındalık yaratma konusunda eksiklikleri olduğunu göstermektedir. Nitekim okutmanlar bir önceki bölümde ders kitabında farklı kültürlere dair yeterli bilgi bulunmadığını ifade etmişlerdir. Bu durum kitapların diğer kültürlere dönük olarak ilgi ve merak uyandırma konusunda yetersiz kalmasına sebep olmaktadır.

4. 1. 5. Beşinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Ve Yorumlar

Araştırmanın beşinci alt probleminde “İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı içeriğinin öğrenciye kültürlerarası farkındalık kazandırma konusunda ne ölçüde yeterli?” sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.

Tablo 5: İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı İçeriğinin Öğrenciye Kültürlerarası Farkındalık Kazandırma Konusunda Ne Ölçüde Yeterli Olduğuna İlişkin Sonuçlar

İlk soruya verilen cevap yüzdelerine bakıldığında öğretmenlerin önemli bir kısmının ders kitabını yeterli bulduğu görülmektedir.

İkinci soruda verilen cevapların yüzdeleri farklı bir dağılım göstermektedir.

Ölçeği uygulayan öğretmenlerin yarısı ders kitabının büyük ölçüde veya tamamen yeterli olduğunu belirtirken, diğer yarısı az ölçüde veya kısmen cevaplarını vermişlerdir. Bu durum öğretim ders kitabının konuya ilişkin olarak bazı eksiklikleri olduğunu göstermektedir.

2. 1. 6. Altıncı Alt Probleme ilişkin bulgular ve Yorumlar

Araştırmanın altıncı alt probleminde “İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı’nın kültür ve dil ilişkisin içeriğin sunumunda ne ölçüde yansıtıyor?” sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.

Tablo 6: İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı’nın Kültür ve Dil İlişkisin İçeriğin Sunumunu Ne Ölçüde Yansıttığına İlişkin Sonuçlar

farklı dilsel yapılarla ifade etmeleri konusunda ne ölçüde kültürlerarası karşılaşmalarda nitelikli ve etkili bir iletişim kurulabilmesi için yabancı dil öğretimi sırasında mutlaka öğretilmesi gereken sosyokültürel öğelerdir. Tabloda yer alan sorular ders kitabının kültür-dil başlığı altında belirtilen iletişim biçimlerine ve dil değişkelerine yer verme konusunda yeterliliğini sorgulamaktadır.

Tabloya bakıldığında cevap yüzdelerinin çok çeşitli bir dağılım gösterdiği görülmektedir. İlk soruya ilişkin olarak ders kitabı okutmanlar tarafından yeterli olarak değerlendirilmektedir. Ancak diğer üç soruda ders kitabının konuyla ilgili yeterliliğine ilişkin cevaplar az ölçüde ve kısmen seçeneklerinde yoğunlaşmıştır. Kültür ve dil arasındaki ilişkinin önemli göstergelerinden dil değişkeleri ile ilgili olan üçüncü soruda cevapların %66’sının hiç değil ve az ölçüde seçeneklerinde toplanması ders kitabının konu ile ilgili önemli eksiklikleri bulunduğunu göstermektedir.

İlgili kurumlarda çalışan Türkçe okutmanları, konu ile ilgili olarak, yukarıdaki bilgileri destekleri nitelikte görüş bildirmişler, ders kitaplarında günlük dilde kullanılan argo sözcüklere, yaygın kullanılan deyişlere, yazı ve sokak diline yapılan referanslara yeterince yer verilmediğini belirtmişlerdir.

4.1.7 Yedinci Alt Probleme ilişkin bulgular ve Yorumlar

Araştırmanın yedinci alt probleminde “Kültürlerarası yeterlilik ölçeğine verilen cevap ortalamaları deneyime göre farklılaşmakta mıdır?” sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.

Tablo 7: Kültürlerarası Yeterlilik İçeriğine Verilen Cevap Ortalamalarının Deneyime Göre Farklılaşmasına İlişkin Sonuçlar

Çalışmaya katılan kişilerden 3 yıl üzerinde deneyimi olanlar deneyimli, üç yılın altındakiler deneyimsiz olarak kabul edilmiştir. Bu kişilerin deneyim durumu aşağıdaki gibidir.

N %

Deneyim Durumu

Deneyimsiz 15 50

Deneyimli 15 50

Total 30 100,0

Ölçeğin her bir alt boyutu farklı soru sayılarından oluştuğu için ölçeğin alabileceği maksimum puanlar ve ortalamaları birbirinden farklılık göstermektedir.

Ölçeklerin alabileceği en az ve en fazla puanlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Her bir ölçek için verilen cevapların ortalamalarının deneyime göre farklılaşıp farklılaşmadığı bağımsız gruplarda t testi ile test edilmiştir. (independet sample t test) Katılımcı sayısı az olduğundan dolayı bu testin non parametrik karşılığı olan Mann Whitney U testi yapılmış sonuçları aşağıda verilmiştir.

Deneyim Ortalama Std. Sapma

Mann

Kültürel İçerik Deneyimsiz 16.47 19.98

129 0.512 Deneyimli 18.20 6.37

İçeriğin Sunumu: Bilgi Deneyimsiz 19.27 4.06

127.5 0.539 Deneyimli 21.13 6.61

İçeriğin Sunumu: Tutum Deneyimsiz 15.00 4.90

116.5 0.87

İçeriğin Sunumu: Kültür Ve Dil Deneyimsiz 7.47 2.53

134 0.389 Deneyimli 8.67 3.31

Ölçek alt boyutlarının deneyim durumuna göre elde edilmiş ortalama puanları ve bu ortalama puanlar arasında anlamlı fark olup olmadığının test sonuçları yukarıdaki tabloda verilmiştir. P değerlerinin hepsi 0,05 değerinden büyük olduğu için deneyimli ve deneyimsiz katılımcıların verdiği cevap ortalamaları arasında bütün alt ölçekler için anlamı derecede fark bulunmadığı görülmektedir.

Değer Aralığı

Arkasında Yatan Temel Görüş 0-28

Kültürel İçerik 0-28

4.2. Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı’nın Değerlendirilmesi ile İlgili Bulgular Ve Yorum

4.2.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Araştırmanın birinci alt probleminde “Arkasında Yatan Temel Görüş: “Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı’nın Amaçları, Hedefleri ve İlgi Alanları ne ölçüde yeterlidir” sorusuna cevap aranmıştır.

Tablo 8: Arkasında Yatan Temel Görüş: Gazi TÖMER Yabancılar İçin

(konuların her iki cinse de

Tablonun geneline bakıldığında ölçeği uygulayan okutmanların ders kitabını yeterli gördükleri anlaşılmaktadır. Verilen cevapların önemli bir kısmı büyük ölçüde ve tamamen seçeneğinde yoğunlaşmaktadır. Ders kitabı amaç ve hedefleri yönünden öğrencinin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılamaya dönüktür. Sosyal durum ile ilgili değerlendirmenin yapıldığı kısımda, Türkçe okutmanların yarısından fazlası kısmen ve az ölçüde seçeneklerini işaretlemiştir. Bu durum ders kitabının sosyal durum ile ilgili örneklemelerde eksiklikleri olduğunu göstermektedir.

4. 2. 2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

4. 2. 2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar