Bu araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Karma yöntem nicel ve nitel verilerin birlikte toplandığı ve analiz edildiği bir yöntemdir. Çalışmada Açımlayıcı Sıralı Desen kullanılmıştır. Bu desende çalışma iki ayrı etkileşimli aşamada gerçekleştirilmekte olup nicel verilerin toplanması ve çözümlenmesi aşamasıyla başlar. Çalışmanın ikinci aşamasında, birinci aşamada elde edilen verilerle bağlantılı olarak, nitel verilerin toplanması ve yorumlanması aşamaları yer almaktadır (Creswell ve Clark, 2014: 79).
Nicel Veri Toplama ve Analiz → Takip Etme → Nitel Veri Toplama ve Analiz → Yorumlama
Nicel verileri toplama aşamasında, Tokat Milli Eğitim Müdürlüğü‘nden uygulamanın yapılabilmesi için gerekli izinler alınmıştır (Ek-1). Türkçe çevirisi yapılan derecelendirme ölçeği, öğretmenler tarafından sınıflarında 5 seviyede belirledikleri (sınıf ortalamasında 2 çocuk, ortalamanın altı 2 çocuk, en alt 2 çocuk, ortalama üstü 2 çocuk ve en üst 2 çocuk ) toplam 10 öğrenci için doldurulmuştur. Öğretmenler tarafından doldurulan ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Ölçekten çocukların almış oldukları puanlar doğrultusunda belirlenen 45 çocuğa farklı iki zekâ testi uygulanmıştır. 45 çocuk içerisinde, zekâ testinden 130 ve yukarı puan alan çocuklar üstün yetenek potansiyeli olan bireyler olarak tanılanmıştır.
Çalışmanın nitel bölümünde veriler gözlem ve görüşme yöntemleri kullanılarak elde edilmiştir. Çocukların sınıf ortamındaki davranışlarının belirlenmesi amacıyla, çocuklar sınıf ortamında gözlemlenmiştir.
Gözlem çalışmaya katılan bireyleri doğal ortam içerisinde gözlemlemek (Güler vd. 2013: 102) ve bireylerle ilgili derinlemesine bilgi edinmek amacıyla kullanılan nitel araştırma yöntemidir. Nitel çalışmalarda gözlem sayısal veriler elde etmekten ziyade, incelenen konuyla ilgili derinlemesine, açıklamalar ve tanımlamalar yapmaya yöneliktir (Yıldırım ve Şimşek, 2011: 170).
Alan yazında iki tür gözlem yer almaktadır: sistematik ve katılımcı gözlem. Nitel çalışmalarda genelde katılımcı gözlem yöntemi kullanılmaktadır. Katılımcı gözlemde araştırmacı, gözlemleyeceği bireyleri doğal ortamlarına açık veya gizli katılarak, bir formata bağlı kalmaksızın gözlemler. Katılımcı gözlemde araştırmacı; tam katılım, katılımcı olarak gözlem, gözlemci olarak katılım ve tam gözlem olmak üzere farklı roller üstlenir. Sistematik gözlem, nicel çalışmalarda amaca yönelik olarak, araştırmaya dâhil edilen kişilerin davranışlarının veya olayların hangi sıklıkla meydana geldiğinin kaydedilmesi ile gerçekleştirilir. Araştırmacı gözlemi yaparken pasif bir şekilde, önceden belirlenen şablona göre, davranışları ya da olayları not alarak, sayısal verilere dönüştürür (Güler vd. 2013: 104). Bu çalışmada tam gözlem kullanılmıştır. Tam gözlemde araştırmacı, ortama, olay veya durumlara müdahale etmeden veya müdahil olmadan gözlemi yapar. Araştırmacı grupla ve gruptaki bireylerle birebir iletişimde değildir ve gruptakiler araştırmacının amacını veya kimliğini bilmezler (Baş ve Akturan, 2013:101).
Araştırmada üstün yetenek potansiyeli olan çocukların sınıf ortamlarında gözlemlenmesi amacıyla gerekli izinler alınmıştır. Gözlem çalışmasında araştırmacı tarafından belirlenen unsurların gözlemlenebilmesi ve tüm çocukların aynı etkinliklerde gözlemlenerek ortak bir değerlendirme yapılması amacıyla, araştırmacı tarafından 5 günlük bir eğitim programı hazırlanmıştır. Hazırlanan program öğretmenler tarafından uygulanmıştır. Okul idaresi ve öğretmenlerle bu programın uygulanmasıyla ilgili olarak görüşülmüştür. Sadece özel bir okul, eğitim programlarının kurum merkezinden geldiği ve farklı bir program uygulayamayacakları gerekçesiyle araştırmacı tarafından hazırlanan programı uygulamayı kabul etmemişlerdir. Bu okuldaki gözlem çalışmaları, sınıfların normal eğitim akışlarında gerçekleştirilmiştir. Diğer okullar programı uygulamayı kabul
etmişlerdir. Program uygulanmadan evvel sınıf öğretmenleri ile programlarda gerekli düzenlemeler yapılmış, öğretmenlere uygulanacak program ve uygulama esnasında kullanılacak tüm materyaller araştırmacı tarafından sağlanmıştır. Gözlemler bu programın uygulanması esnasında gerçekleşmiştir. Ayrıca araştırmacı çocukların hangi unsurlar açısından gözlemleneceğiyle ilgili bir form hazırlamıştır.
Araştırma grubundaki çocukların ev ortamındaki davranışlarının ve bebeklik dönemine dair özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, ebeveynlerle görüşmeler yapılmıştır.
Görüşme önceden belirlenen amaçlar doğrultusunda, soru sorma ve cevap alma ile gerçekleştirilen, araştırmacı ve görüşülen kişi arasında etkileşimin olduğu bir nitel araştırma tekniğidir. Bu yöntem sosyal bilimlerde sıkça kullanılmaktadır (Yıldırım ve Şimşek, 2011: 119-120). Yapılandırılmış, yarı yapılandırılmış ve yapılandırılmamış olmak üzere üç tür görüşme yöntemi vardır. Görüşmede elde edilen veriler yazılı hale getirilmektedir (Güler vd., 2013: 112).
Yapılandırılmış görüşme, araştırmacının amacına uygun olarak önceden hazırlanan sorular ve yanıtlar vardır. Görüşülen kişi, araştırmacının sorusu için kendisi için en uygun cevabı seçer. Yapılandırılmamış görüşmede ise sorular açık uçlu olarak hazırlanmıştır. Bu görüşme türünde amaç zengin ve derinlemesine bilgi toplamaktır. Yarı yapılandırılmış görüşme ise hem açık uçlu hem de sabit seçenekli cevaplamayı içerir (Büyüköztürk vd., 2008: 233).
Araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Üstün yetenek potansiyeli olan çocukların bebeklik dönemi gelişim özellikleriyle ilgili bilgi almak ve ev ortamlarındaki davranışlarını belirlemek amacıyla, araştırmacı tarafından açık uçlu sorular hazırlanmıştır. Sorular hazırlanırken alan yazında yer alan üstün yetenekli bireylerin erken çocukluk dönemi özellikleri ve GRS-P‘de ölçülen özellikler dikkate alınmıştır.
Üstün yetenek potansiyeli olan çocukların ebeveynleri ile iletişime geçilerek, görüşmeyi kabul eden velilerle görüşme soruları çerçevesinde görüşülmüştür.
Ebeveynlerin cevapları araştırmacı tarafından not edilmiş ve görüşme sonrasında görüşme notları elektronik ortama aktarılmıştır.