Antalya Halkevi’nin AçılıĢ Yıl Dönümü Kutlamaları

Halkevlerinin açılış yıl dönümleri parlak törenlerle kutlanmıştır.486

Halkevlerinin açılış yıl dönümüne rastlayan Şubat 1937‟de Antalya Halkevince bir kutlama tertip edilmiştir. Tertip edilen kutlama törenine bütün Antalyalılar davet edilmiştir. Tören saatinden çok önce Halkevi dolmuş, radyo Ankara‟daki töreni vermeye çalışmıştır. Ancak radyo Ankara‟daki töreni tam olarak nakledememiştir. Bunun üzerine mahalli programın tatbikine geçilmiştir. Program İstiklal Marşı ile başlamış, Halkevi İdare Heyeti Kültür Direktörü Kemal Kaya Halkevlerinin kuruluşundan Antalya halkının vatanseverliğinden bahsederken bir nutuk söylemiştir. Kaya‟nın söylevinden sonra Halkevi azalarından İffet Hanım tarafından bir söylev daha verilmiştir. Genç Şair Hamit Macit Selekler Halkevleri için yapmış olduğu şiiri okumuştur. Şiir, Halkevi‟nin birleştiriciliği ve Atatürk sevgisinden bahsederken aynı zamanda

481 _{“Spor ve Gençlik Bayramı”, Antalya, 23 Mayıs 1944.}

482 _{BCA.,490.100/824.2569.1 (5 Mayıs 1934), Antalya‟nın kurtuluş günlerini düzenlemek için idare}

heyeti karar almış, Antalya valisi de onaylamıştır.

483 _{BCA.,490.100/824.256.1 (24 Mayıs 1934).} 484 _{BCA.,490.100/824.256.1 (10 Haziran 1934).} 485 _{BCA.490.100/824.256.1 (4 Temmuz 1934).}

vatan, toprak ve kutsal değerler etrafında birleşmenin önemini vurgulaması açısından dikkat çekicidir.

Halkevleri

Yüksel göğe Halkevlerinin çektiği bayrak Aydınlığın altında bütün yurt, ana toprak İçten heyecan duyduğumuz sevdiğimiz yer Halkevleri Halkevleri Halkevleri ancak.

Bizden, güneş altında doğan taze bahardan, Türk Akdeniz‟in rengine vurgun yalılardan Sesler gene yükselmede, yükselmede sesler Yükselmede sesler yine Antalyalılardan.

Bildik ki şafaklarda güneşlerle açan gün Ondan bize hep şen okuyan neşe seçen gün Halkevleri Halkevleri Halkevleri her şey Her şey Atatürk‟ ün Atatürk‟ ün Atatürk‟ ün

Ey milletim ancak Atatürk‟ ün de senindir. Bir kap o ki her varlığın üstünde senindir En kapkara günde sahil senden idiyse Aydınlık açan göz kamaşan günde senindir.

Macit Selekler‟in şiirinden sonra saylav Rasih Kaplan bir konuşma yaparak programı bitirmiştir. Rasih Kaplan; “Türk milletinin Dünya tarihindeki üstün yerini, detay meselesinin halledilmesindeki Atatürk‟ün iradesini anlattıktan sonra konuşmasına şu şekilde devam etmiştir:

“Cumhuriyet Halk Partisinin Kurduğu ilk Halkevlerimizin açılışından bu güne kadar beş yıl geçmiş bulunuyor ve biz bu gün aynı hislerle çarpan kalplerimizi birleştirerek ve mutlu teşekkürün beşinci yıl dönümünü kutlamak üzere bu çatı altında toplanmış bulunuyoruz. Büyük Atatürk‟ ün nurdan eli ile yeniden canlanan ve ışığı gittikçe artan Türk kültürünün nurlu çalışma evlerinin geniş manada halk terbiyesinin feyizli kaynağı olan Halkevlerimizin bu günkü bayramı Antalyalılara kutlu olsun.”487

487

“Halkevlerinin Açılış Yıl Dönümü Münasebetiyle”, Resmi Antalya, 26 Şubat 1937, s.3. Rasih Kaplan konuşmasında ayrıca şu bilgileri de vermiştir; 1935 yılında 103‟ e, 1936‟ da 136‟ya çıkan Halkevlerine 31 yeni Halkevinin daha katıldığını ve bu hesaba göre 1937 yılında 167 Halkevinin çalışacağına Antalyalılara müjde olarak vermiştir.

Antalya Halkevi‟nin altıncı yıl dönümü ve yeni açılacak olan Halkevlerinin açılış ve kuruluşlarının kutlanması münasebetiyle 21 Şubat 1937 Pazar günü bütün Halkevlerinde yapılan kutlamanın ardından 21 Şubatı takip eden gece gösteri kolu tarafından bir temsil verilmiştir.488

Atatürk‟ ün Antalya‟yı ilk defa ziyaret ettiği tarih olan 6 Mart 1930 tarihinin yıl dönümü nedeniyle Antalya Halkevi‟nde bir tören düzenlemiştir. Törene İstiklal Marşı‟yla başlandı. Piyade alayı komutanı Çanakkale Muharebesi‟ni ve İstiklal Savaşı‟nı anlattı. Piyade alayı komutanının konuşmasından sonra CHP Merkez İlçe Yönetim Kurul Başkanı Enver Akcan bir söylev vermiştir.

Konuşmalardan sonra gece büyük bir fener alayı yapılmıştır. Şehir elektrik bayrak ve yeşilliklerle donatılmış, sokaklar Atatürk sevgisini gösteren sevinç ve şükran gösterileriyle dolmuştur. Halkevi sahnesinde ilkokul öğretmenleri bir konser vermiştir.489

Antalya Halkevi 2 Aralık 1942 tarihinde Türk Şairi Namık Kemal‟ in ölümünün yıl dönümü nedeniyle Halkevinde, Halkevi Edebiyat Şubesi tarafından “Namık Kemal Gecesi” düzenlenmiştir. Namık Kemal‟in hayatı, şahsiyeti ve eserlerinin anıldığı geceye bütün Antalyalılar davet edilmiştir.490

Halkevlerinin 11‟inci yıl dönümü kutlamalarının yapılacağı haberi Antalya Gazetesi‟nin 19 Şubat 1943 tarihli sayısında duyurulmuş, o gün yeniden açılacak olan Halkevlerinin sayısı 394‟ ü odalarınınki 231‟ i bulacağı bilgisine yer verilmiştir.491

28 Nisan 1943 tarihinde Antalya‟ya gelen İsmet İnönü büyük bir coşkuyla karşılanmıştır. Halk Yenikapı‟ya dökülmüş, polis merkezine kadar uzanan şerit bir daire oluşturarak vali konağına kadar uzanmıştır. İsmet İnönü etrafını saran halkla samimi sohbetlerde bulunmuştur.492

Ziyaretinin ertesi günü teftişlere başlayarak; soğuk hava antrepoları, inşa halinde olan kız enstitüsü, Cumhuriyet Meydanı, Tophane Parkı, Askeri Mahfeli teftiş etmiştir. Daha sonra liseyi teftiş etmiş, lisedeki teftişi sırasında; Müzik ve Resim öğretmenlerinin ders saatleri dışında Halkevinde yapmış oldukları çalışmaları ayrıntılarıyla öğrenmiş ve bu öğretmenlere büyük iltifatlar göstermiştir. Teftişleri sona erdikten sonra, Soğuk Hava Antrepoları önünden Ali Çetinkaya Bulvarı‟nı takiben, Numune Fidanlığı önünden Narenciye İstasyonuna teşrif etmiştir.

Narenciye istasyonunun arz ettiği sistemli çalışmalar, İsmet İnönü‟nün takdirini kazanmıştır. İstasyonunun dâhili teşkilatını, kütüphane, konferans salonu, laboratuvar ve

488 _{“Halkevi Haberleri”. Türk Akdeniz, 1937: 26.} 489

“Antalya‟mızda Atatürk Günü”. Türk Akdeniz, 1938: 6.

490 _{“Halkevi Haberleri”, Antalya, 1 Aralık 1942.} 491 _{“Halkevleri Bayramı”, Antalya, 19 Şubat 1943.} 492

mikroskop haneyi dolaştıktan sonra koleksiyon fidanlık ve narenciyenin muhtelif çeşitlerine ait parselleri birer birer inceledikten sonra hurma parseline geçmiştir. Bütün dolaştığı parsellerde uzun ve ayrıntılı malumatlar istemiştir. Başbakanlığı zamanında açılan sistemli ve modern bahçecilik esaslarına örnek olarak açılan Vakıflar Bahçesi, meyvelerinden takdim etmiştir.493

Ziyaretin üçüncü gününde Aksu Köy Enstitüsü‟nü ziyaret etmiştir. Ziyaretleri sırasında 10 kadar kız öğrencinin biber dikmekte olduğunu görmüştür. Tarlanın içine girerek nasıl diktiklerini yakından tetkik ederek sorular sormuştur. Buradan sonra erkek öğrencilerin marangozluk yaptığı bölüme geçmiştir. Teftiş ve ziyaretleri sırasında kendisine refakat eden Maarif Vekâleti İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç kendilerine izahatlar vermiştir. Daha sonra enstitü ambarına geçmiştir. Ambar memurundan, Ambar muhteviyatını, gıda maddelerinin kaçta kaçının enstitü mahsulü olduğunu, ders araçlarının tabelaya uygunluğu konularında ayrıntılı sorular sormuştur. Yanı başındaki atölyede ise; sıralı dikiş makinesinde arkadaşlarının çamaşırını diken ve ütüleyen 1. sınıf öğrencilerinin teşekkürleri ile bu bölümden ayrılarak dokuma atölyesine geçmiştir.494

Aksu Köy Enstitüsü, köy havaları ve oyunlarından enstitünün nasıl faydalandığını göstermek için bir program tertip etmiştir. Hazırlanan müzik programında, altı mandolin ve bir kemandan oluşan grubun şefi de bir köylü ve bir kız öğrencidir. Kız öğrenciler şeflerinin ahenkli kol hareketlerine uyarak küçük bir konser verdiler. Bunu bir oyun takip etti. Çevre kaza ve vilayetlerden toplanan kız ve erkek çocukların gösterdikleri oyuna geniş ölçüde öğretmenlerde katılmıştır. Aksu Köy Enstitüsü‟nden coşkun tezahüratlarla ayrılan İsmet İnönü, Sıcak İklim Nebatları Islah İstasyonuna geçmiştir. İstasyon Müdürü Fuat Kurşuna kendisine her konuda izahatlar vermiştir. Çeltik ve buğday çeşitleri, arpa, yonca ve tütün hakkında ayrıntılı sorular sormuştur. Cinsleri, cinsiyetleri, yetiştirilmesi ve şimdiye kadar alınan neticeleri inceleyerek saha üzerinde teftişlerde bulunmuş, hurma sıralarını gözden geçirmiştir. Buradan ayrıldıktan sonra Ziraat Vekâletinin o yıl açmış olduğu inekhaneye gitmiştir. Kendisine on kadar inekle Antalya‟nın “Keyik“ adındaki meşhur boğası gösterilmiştir. 495

493 _{“Bayramımızın İkinci Günü“, Antalya, 7 Mayıs 1943.} 494

“Bayramımızın üçüncü Günü“, Antalya, 11 Mayıs 1943.

495 _{Islah istasyonundan ayrılırken Serik Kazası Kaymakamı, Parti ve Belediye Başkanları otomobille}

gelmişler, kendisine bağlılıklarını bildirdikten sonra kendi kazalarını da ziyaret etmeleri için adeta yalvarmışlardır. Ayrıntı için bkz. Antalya, 14 Mayıs 1943.

Ziyaretinin son gününde Halkevini ziyaret etmiştir. Etrafına toplanan partililerle hasbihalde bulunmuştur. Dünya vaziyetinden haberler verdikten sonra kendilerinden neler beklediklerini açıklayan ve iki saat süren uzun bir sohbet olmuştur.496

Beş günlük bir ziyaret sonrasında ve uzun bir vedalaşmadan sonra, son olarak Vakıflar İdaresi‟nin zeytinliğini teftiş ve tetkik etmiştir. Zeytincilik hakkında da ayrıntılı bilgiler aldıktan sonra yol boyunca sıralanan halkı selamlamış ve iltifatlarda bulunmuştur.497

CHP kuruluşunun 20. yıldönümü Halkevinde parlak birer törenle kutlanmıştır. Programa Halkevinin cazının çaldığı İstiklal Marşı ile başlanmış, daha sonra Parti Başkanı Tahsin Bey, bir nutukla partisine ve başkanına bağlılığını bir nutuk vermiştir. Programa cazın çaldığı bir fokstrot davetlileri dansa çağırmış, Köy Enstitüsü öğrencilerinden bir grup, Altın Yüzük halk şarkısı ile Merzifon Halayı‟nı ve Harmandalı oyununu oynamışlardır. Öğrenci grubu programına Boş bilezik ve Muğla‟nın Beş Kaza oyununu oynayarak devam etmiştir. Avukat Niyazi Bey, Partinin 20. yıl münasebetiyle yayınlamış olduğu broşürden parçalar okumuştur. Enstitü öğrencilerinin Yörük Ali oyununu oynamasının ardından Zekiye‟m Türküsüyle toplantıya son verilmiştir.498

Halkevlerinin 12‟inci yıldönümü, yurdun her tarafında olduğu gibi Antalya Halkevi‟nde de büyük bir coşkuyla kutlanmıştır.499

Antalya Halkevi‟nin kutlama programında; Parti Müfettişi Gaziantep Mebusu Cemil Barlas kısa bir hitabede bulunmuştur. Bu nutuktan sonra lise öğretmenlerinde Kemal Ülkücü tarafından bu günle ilgili şiirler okunmuştur. Daha sonra Ömer Seyfettin‟in bir perdelik oyunu (mahcupluk) temsil edilmiştir.500