Çağlayan Dergis

Çağlayan Dergisi Türk Akdeniz‟den iki yıl önce yayına başlamıştır. Çağlayan Dergisi‟nin yayına başlayacağı haberi Resmi Antalya Gazetesi‟nde “ Antalya‟nın çoktan duyduğu “mecmua” ihtiyacını (Çağlayan) karşıladı haberiyle Antalyalılara duyurmuştur. Haberin devamında;

“Doğu, talihsiz ve ömürsüz çıktı. Doğması ile batması arasında hatırlanamayacak kadar az gün var. Çağlayan ümitli bir mecmuadır. Çevremizin genç ve değerli kalemlerine dayanmaktadır. Bu kalemlerin vadi de çok sevindiricidir.

Çağlayan büyük bir boşluğu doldurmak, çağlayan memleketi Antalya‟nın sesini duyurmak için çıkıyor. Altı okla çizilen nurlu yollar üzerinde fikir ve sanatla arkadaşlık yaparak devrimimizin ileri gidişine ayak uyduracağız. Ülkümüz okuma zevkini aşılamaktadır.

Atatürk devrimine içten inanmış kimseler bu sarp yollarda tempomuza uyabilir ve edebiyat yönünden ulusal ödevimize doğru ilerlerken aramıza katılabilirler. Çağlayan‟ın bu vadi önünde sevinç duyarız.

Boşluğumuz hakikaten bu alandadır. Çağlayan Antalya için vefa eseridir. Antalya çevresinin de Çağlayan‟a karşı vefalı ve özverili olacağını umar, mecmuamıza başarılar dileriz.”535

Derginin genel yayın yönetmeni Sıtkı Tekeli‟ye göre; Antalya Çağlayanlar memleketidir.536 M. Lütfi Bahşı da “O halde şehirlerdeki edebi akımların yer bulabileceği bir yayının adı da ancak Çağlayan olur” ifadesine yer vermiştir.537

10 Aralık 1935 Mayıs‟tan 1944 tarihleri arasında yayınlanan Çağlayan‟ın imtiyaz sahibi ve yayın müdürü Sıtkı İlhan Tekeli‟dir. 538

Dergi‟nin ilk yirmi bir sayısı Antalya Basımevi‟nde 23-1‟den 23-13‟e kadar olan kısmı ise İstanbul‟daki Numune Matbaası‟nda basılmıştır.539

Yıllık abonman ücreti ilk çıktığında yüz yirmi kuruş iken, 23-12den itibaren iki yüz kırk kuruşa yükselmiştir. Otuz beş sayı yayınlanan derginin toplam sayfa adedi dört yüz elli sekizdir. Yayına başladığı dönemde otuz günlük periyotla çıkması düşünüldüğü halde bu kurala uyulmadığı gözlenmektedir. Dördüncü sayı 1936‟da çıkmış bir sonraki sayısı da Mayıs ayında basılmıştır.540

II. Dünya Savaşı yıllarında dünyayı etkisi altına alan ekonomik kriz dergilerin basım kalitelerini de etkilemiş yayın kalitesi düşen dergiler kimi zaman sayfa sayılarını azaltarak kimi zaman kâğıt kalitesini düşürerek yayınlamaya çalışmıştır. Çağlayan Dergisi bu durumu; “Harp Malzemesinde selüloz kullanılmasından dolayı bütün Dünya kâğıt buhranı geçirirken,

535 _{“Çağlayan”, Resmi Antalya, 19 Aralık 1935.} 536 _{“Çağlayan Niçin Çıkıyor”. Çağlayan, 1936: 16.} 537

Bahşi, 1936: 1.

538 _{Çağlayan, 1936: 1.} 539 _{Çağlayan, 1943: 2} 540

biz, bundan uzak kalamadık. Bu sebeplerin tabii sonucu olarak normal sayımızdan geride kaldık” denilmektedir.541

Çağlayan Dergisi‟nin yazarlarının çoğunu bölgenin yetiştirdiği aydınlar oluşturmaktadır. N. Adıson, Osman Bahadıroğlu, Macid Selekler, Kemal Kaya, M. Lütfi Bahşı gibi yazarların hemen hemen her sayıda ve değişik konularda yazılar kaleme almışlardır. Bu yazarlar aynı zamanda Antalya Halkevi‟nin yayın organı olan Tür Akdeniz‟de yazılar yazmışlardır. Dergide yazılan yazıları konularına göre dağılımı şu şekildedir:

Sunuş Yazısı  Edebiyat: 20 a) Anı 8 b) Biyografi 8 c) Deneme 25 d) Destan 1 e) Divan Edebiyatı 1 f) Gezi 5 g) Halk Edebiyatı 7 h) Hikâye 29 i) Mani 1 j) Mektup 5 k) Mitoloji 6 l) Mizah 3 m) Roman 12 n) Röportaj 2 o) Şiir 208 p) Tenkit 26 q) Türk Dili 1 r) Türk Edebiyatı Tarihi 1 s) Vecize 1  Sosyal Bilimler a) Din Eğitimi 10 b) Eğitim 10 c) Ekonomi 2 d) Felsefe 1 541

e) Folklor 7 f) Gazetecilik 1 g) Sanat Tarihi 2 h) Sosyoloji 8 i) Tarih  Sağlık Bilimleri a) Tıp 1  Fen Bilimleri a) Botanik 1  Sanat a) Tiyatro 21  Spor 1  Genel Konular a) Haber 96 b) Kemalizm 3 4.2.3. Meltem Dergisi

Meltem Dergisi‟nin ilk sayısı 1 Mayıs 1948‟de yayınlanmıştır. Derginin sahibi Etem Ağva, yazı işleri sorumlusu Behlül Dal‟dır.542

Antalya Halkevi “Meltem” isminde bir dergi çıkarmakta olduğunu Genel Sekreterliğe bildirmiş ve aynı zamanda bu derginin varlığını devam ettirebilmesi için yardım istemiştir. Genel Sekreterlikte verdiği cevapta; adı geçen derginin incelenerek dergide yer alacak gerekli bilgilerin verilerek düşüncelerin bildirilmesi istemiştir.543

Şelale Gazetesi “Meltem‟in ilk sayısı çıktı” başlıklı yazıyla derginin yayına başladığını halka duyurmuştur. 7 Mayıs 1948 tarihli yazıda;

“Antalya Halkevi tarafından bir sanat ve Edebiyat dergisi olarak çıkarılan “ Meltem ”in ilk sayısı bugün matbaamıza geldi. Daha ilk bakışta muhteviyatının zenginliğine delalet eden kapak güzelliği, bizi sabırsızlıkla Meltem‟in içine girmeğe sevk etti. Başlıkları, yazıları ve bilhassa tertip tarzını tetkik ediyoruz. Fevkalade; Antalya‟da böyle bir mecmuanın neşrini hem de teksir makinasıyla temin etmek hakikaten büyük bir muvaffakiyettir. Her yazıya uygun artistik ve temsili resimler mecmuaya büyük bir değer vermiştir. Muvaffakiyetlerinden dolayı Halkevimizi tebrik eder ve müteakip nüshalarında bu mükemmeliyet ve intizamı muhafaza etmesini dileriz”544

542 _{“Okuyucularımızla Baş başa”. Meltem, 1948: 3.} 543 _{BCA.,490.100/824.258.1 (27 Temmuz 1948).} 544

Halkevi Başkanı Etem Ağva, Meltem Dergisi‟nin üçüncü sayısını genel sekreterliğe göndermiş ve derginin ilk iki sayısının teksir makinası ile basıldığını ve durumdan duydukları üzüntü nedeniyle ilk iki sayının Antalya dışına çıkarılmadığını ancak o ilk iki sayı ile dahi Antalya içerisinde sevilen ve aranan bir dergi olduklarını bildirmiştir. Derginin yaşaması için Genel Sekreterliğin yardımına ihtiyaçları olduğunu ve memleket çapında dergi olabilmeleri için manen teşvike ihtiyaçları olduğunu da belirtmiştir.545

Derginin adet fiyatı 15, yıllık abone bedeli 180 kuruş olarak tespit edilirken 4. sayıdan itibaren derginin fiyatı 20 kuruş, senelik abonelik fiyatı da 240 kuruş olarak tespit edilmiştir. İlk altı sayısı ayrı olarak çıkan derginin 7. ve 8. sayıları ile 9. ve 10. sayıları ortak çıkmıştır.

Dergide genel olarak şiirler, hikâyeler, temsiller, savaş anıları, tarihi ören yerleri, Tarihte Türk Kadını gibi konular işlenmiş ve dergide genel olarak Etem Ağva, Rasime Gönen, Nadide Sönmez, Mehmet Çağlar, Ertuğrul Aker, Ekrem Arıkan, Ekrem Reşit Uluç, Cahit Uçuk gibi isimler yazılar yazmışlardır.

Derginin ilk sayısında “Okuyucularımızla Baş başa” başlıklı yazıda Meltem Dergisi‟nin çıkma amacı ve bu derginin yayınlanmasında çekilen zorluklar ve imkânsızlıklar Etem Ağva tarafından şu şekilde açıklanmıştır:

“Gönlümüzde çalışmak arzusu, faydalı olmak emeli var. Bugün iddiasız ve samimi duygularımıza tercüman olan bu küçük eser, öyle ümit ediyorum ki okuyucularının elinde küçümsenmeden mütalaa edilerek sosyal bir kültür dergisi haline gelmek için her temiz kalpte bir sevgi, anlayışlı fedakâr ruhlarda manevi bir yardım hissi uyandıracaktır. Her yönden mükemmeliyete ulaşabilmek için vakit henüz pek erkendir. Kusurlar nazarı af ve müsamaha ile görülür ve bu emekleyen varlığa kendi değerlerinizden bir zerre katma lütufkârlığını esirgemezseniz; bugünkü yavrunun yarın için bir eser olarak takdir edilmesini sağlamış olursunuz. Siyasetin girift, dolambaçlı yollarında yürümek niyetinde değiliz. Yazılarımızda sade dimağlarda muhitin irfanına kapalı kalmış nezih tahassüsleri doyuracak, ilim ve sanat yolunda bir ışık zerresi olarak ondan fayda umanlara koşacağız. Hızımızı bir kıymet ölçüsü içinde arttırmak lazım geldiğine inanmaktayız. Güzel Antalya‟nın değerli hemşerileri çoktur. Sosyal bir kültür dergisi mahiyetini muhafazaya karar veren bu mütevazı eserin verimli olması aziz okurlarımızın yazı yardımlarıyla olgunlaşacaktır. Biz bu nüveyi velut Antalyalıların alaka ve himayelerine sunuyoruz. Onu geliştirmek yolundaki gayrete intizar edelim.”546

Meltem Dergisi‟nin üçüncü sayısında Ethem Ağva, “Üçüncü Sayımız Çıkarken” isimli yazısında;

“Cenuptan içli duygularla bezenmiş olarak memleketimizin kadirşinas okurlarına sunduğumuz Meltem‟i üçüncü basımında daha düzgün ve daha olgun bir hale getirdiğimizi zannediyoruz. Bizi bu şevkle çalışmaya yönelten en büyük amil; hiç şüphe yok ki gördüğümüz rağbet ve mahalli matbuatın, kusurları hoş gören ve samimi iltifatlarla hızımızı arttıran yazıları olmuştur. Şahsi bir davasızlık içinde

545 _{BCA.,490.100/824.258.1 (14 Temmuz 1948).} 546

sadece yurdun sosyal ve kültürel davasına hizmet amacı ile daha ileri ve daha verimli başarılar sağlayacağımızı umuyoruz. Bizi bu hizmet yolunda takdir edenlere olduğu kadar tenkit edeceklere de teşekkür etmeyi bileceğiz. Makul ve mantıki sebeplere dayanan tenkitlerin bizi daha çok yararlı olamaya sevk edeceğine inanıyoruz…” şeklindeki açıklamalarıyla derginin daha düzgün yayınlandığını anlatmaktadır. 547

Antalya Halkevi tarafından ilk iki sayısı basit bir şekilde teksir makinesiyle çoğaltılarak 1 Mayıs 1948 tarihinde yayınlanan bu derginin ilk sayısı 14 sayfa, ikinci sayısı 18 sayfa, üçüncü sayısı 8 sayfa, dördüncü sayısı 7 sayfa, beşinci sayısı 7 sayfa, altıncı sayısı 8 sayfa, yedinci ve sekizinci sayıları ortak sayı olmak üzere 8 sayfa ve dokuzuncu ve onuncu sayıları da ortak sayı olmak üzere 11 sayfa olarak yayınlanmıştır.