Anlaşmalı Boşanma

Türk Medeni Kanunu’nun m.166/III. fıkrası, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasında tarafların kusurlarının aranmadığı ancak taraf iradelerinin önemli olduğu bir düzenlemedir. Bu düzenlemeye göre; evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Diğer bir deyişle, eşlerin birlikte dava açması ya da açılan davanın diğer eş tarafından kabul edilmesi halinde evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı kabul edilmiştir143

. Ancak eşlerin bu şekilde dava yoluna gidebilmesi için evlenme tarihinden itibaren bir yıl geçmiş olmalıdır144_{. Bir yıllık süre hâkim tarafından re'sen dikkate alınacaktır. Yargıtay}

uygulaması, evlilik bir yıl sürmemiş ise, açılan boşanma davasında delil toplama yoluna gidilmesi gerektiği yönündedir145. Bir yıllık sürenin birlikte geçirilmesi şart değildir146.

Boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi gerekir. Taraflar, vekilleri olsa dahi bizzat kendileri hâkim karşısına çıkmalı ve serbest iradelerini açıklamalıdırlar147

.

Hâkimin, boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır148_{. Taraflar her hususta anlaşmış olmalıdır.}

niteliğinde olup, evlilik birliğinin devamında kendisi bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamış, Türk Medeni Kanunun ilgili maddesi koşulları oluşmuştur. Bu sebeple kocanın davasının da kabulü gerekirken yetersiz gerekçeyle reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.” Y 2.HD, T.28.03.2013, E.2012/22627,

K.2013/8500; Y 2.HD, T.27.11.2012, E.2012/8578, K.2012/28403. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları. 140

Akıntürk ve Ateş Karaman, 2010: 268; Dural vd., 2013: 119. 141 _{Dural vd., 2013: 119.}

142 _{Öztan, 2015: 691.} 143 _{Dural vd., 2013: 120.} 144

Dural vd., 2013: 120.

145_{“Mahkemece yasal bir yıllık süre şartının gerçekleşmemiş olması nedeniyle tarafların delilleri sorulup}

gösterdikleri takdirde toplanarak sonucuna göre karar verilmesi gerekir.” Y 2. HD, T.03.12.2008,

E.2007/16486, K.2008/16566. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları. 146

Gençcan, 2006: 357.

147 _{Dural vd., 2013: 121; Y 2. HD, T.17.02.1999, E.1997/33, K.1999/39. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları.} 148_{“Olayda, mahkemece yapılacak iş; protokolün bu haliyle uygun bulunmadığının taraflara bildirilip, tarafların}

ve çocukların menfaatini göz önünde bulundurarak protokolde gerekli değişikliği yapmak, bu değişikliğin taraflarca kabulü halinde boşanmaya karar vermek; kabul edilmemesi, diğer bir ifade ile tarafların kendi belirledikleri şartlar dahilinde boşanma kararı istemekte ısrar etmeleri halinde davaya <çekişmeli> boşanma

Taraflar, nafaka, tazminat, velayet, ev eşyaları, mal paylaşımı konusunda tam bir mutabakat içinde olmalıdırlar149

.

Taraflar anlaştıkları hususları yazılı olarak verebilecekleri gibi sözlü olarak da beyan edebilirler. Sözlü beyan edilmesi durumunda bu hususların tutanak altına alınması gerekir150

. Tarafların anlaştıkları hususlar ile ilgili olarak koşula bağlı boşanma kararı verilemez151

. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Taraflar, yapılan değişiklikleri kabul etmezlerse bu durumda hâkim delil toplama yoluna gider. Açılan boşanma davası çekişmeli boşanma davası olarak m.166/I hükmünde devam eder152

.

Anlaşmalı boşanma durumunda "tarafların ikrarları hâkimi bağlamaz" hükmü uygulanmaz153. Zira, hâkim anlaşmalı boşanma şartları gerçekleştiğinde boşanmaya karar verecektir. Hâkim, evlilik birliğinin sarsılması nedenleri ve kusur araştırması yapmayacaktır. Aksi halde TMK m. 166/III hükmünün bir anlamı kalmazdı154.

olarak devam etmek ve toplanan delillerin değerlendirilerek hasıl olacak sonucuna göre karar vermekten ibarettir. Açıklanan hususlar gözetilmeden hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.”

Y 2. HD, T.04.02.2014, E.2013/11644, K.2014/1866. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları; Dural vd., 2013: 121.

149 _{Gençcan, 2006: 369; Y 2. HD, T.15.05.2006, E.2006/1308, K.2006/7577; Y 2. HD, T.04.12.2014,} E.2014/13795, K.2014/24743; Y 2. HD, T.02.10.2014, E.2014/7703, K.2014/19241. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları.

150 _{Dural vd., 2013: 122.}

151_{“Anlaşmalı boşanmaya karar verilebilmesi için hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerini serbestçe}

açıkladıklarına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Hüküm fıkrasının 8. bendinde anılan mülkiyet ve intifa devirleri, duruşmanın yapıldığı tarih ile kararın kesinleşeceği tarih arasında yapılmasına, satışlar ve devirler fiilen gerçekleştikten sonra boşanma ilamının kesinleşmesine denilmiştir. Böylece kararın kesinleşmesi davacının inisiyatifine bırakılmıştır. Boşanma kararı şarta bağlı olarak verilemez. Mahkemece protokole müdahale edilmesi gerekir. Mevcut hali ile anlaşmanın uygun görülmesi ve buna dayalı olarak boşanmaya karar verilmesi doğru değildir. Bu açıklamalar doğrultusunda kararın bozulması gerekir.” Y 2. HD, T.02.05.2005, E.2005/6126, K.2005/7139. Sinerji Mevzuat

ve İçtihat Programları.

152_{“Mahkemece taraflara iddia ve savunmalarının dayanağı bütün vakıaların sıra numarası altında açık}

özetlerini içeren beyan ile iddia ve savunmanın dayanağı olarak ileri sürülen her bir vakıanın ispatını sağlayacak delillerini sunmak ve dilekçelerin karşılıklı verilmesini sağlamak üzere süre verilip ön inceleme yapılarak tahkikata geçildikten sonra usulüne uygun şekilde gösterilen deliller toplanarak gerçekleşecek sonucu uyarınca karar verilmek üzere hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.” Y 2. HD, T.23.02.2015,

E.2015/342, K.2015/3299, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları; Y 2. HD, T.08.05.2014, E.2013/26237, K.2015/10618, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları; Y 2. HD, T.06.03.2014, E.2013/21613, K.2014/4978, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları; Y 2. HD, T.04.02.2014, E.2013/11644, K.2014/1866, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları; Y 2. HD, T.01.07.2013, E.2013/6328, K.2013/18522, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları; Y 2. HD, T.24.12.2012, E.2012/14467, K.2012/31520, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları; Y 2. HD, 30.01.2012, E.2012/135, K.2012/1693. Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları.

153 _{Dural vd., 2013: 121.} 154 _{Gençcan, 2006: 380.}