BÖLÜM 3: İŞ GÜÇLÜKLERİNİN İŞGÜCÜ DEVİR ORANI ÜZERİNE ETKİSİ:
3.1. Yöntem
3.1.4. Veri Analiz Yöntemi
Toplanan verilerin analizinde, yüzde ve frekans, dağılımı, aritmetik ortalama, standart sapma, faktör analizi, t testi, Anova, çoklu karşılaştırma (Tukey) ve korelasyon teknik-lerinden faydalanılmıştır. Bu doğrultuda, anket uygulanan yiyecek-içecek sektöründe çalışan işgörenlerin demografik özellikleri yüzde ve frekans analizleriyle betimlenmiş-tir. Katılımcıların iş güçlüklerini algılama düzeyleri ve iş ile işyeri değiştirmeye eğilim-lerine ilişkin durumları faktör analizine tabi tutularak bu doğrultuda her bir faktörün açıkladığı ifadelere ilişkin katılımcıların iş güçlüklerini algılama ve iş değiştirme eği-limlerine ilişkin sonuçlar; yüzde, frekans, standart sapma ve aritmetik ortalama değerleri verilerek yorumlanmıştır.
Yiyecek-içecek işletmelerinde çalışan işgörenlerin iş güçlüklerini algılama düzeyleri ve iş ile işyeri değiştirmeye eğilimlerine ilişkin durumlarının karşılaştırılmasında ise (iki grup için) bağımsız örneklemler t testi (independent samples t test) ve (üç ve daha fazla grup için) tek faktörlü varyans analizi (one way anova) uygulanmıştır. Varyans analizi sonucunda farklılık bulunan grupların ikili karşılaştırılmasında çoklu karşılaştırma test-lerinden Tukey testi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak kullanılan
70
anketteki her bir faktöre ve anketin geneline ilişkin güvenirlik analizi Cronbach’s Alpha katsayıları hesaplanarak yapılmıştır (Tablo 3).
Tablo 3
İş Güçlüğü Ölçeğine İlişkin Faktörler ve Faktörlere İlişkin Güvenirlik (Cronbach Alpha) Analizi Sonuçları Maddeler Faktör yükleri Varyansı Açıklama oranı Cronbach’s Alpha 1) Diğerlerinin işi benim işime bağlıdır, bu nedenle diğerlerinden önce bitirmem
gerekir. 0,401
79,45 0,823
2) İşim başkalarının işine bağlıdır, bu nedenle önce onların işlerini bitirmeleri gerekir.
0,416
3) Arkadaşlarıma ve akrabalarıma, çalıştığım işletme için, çalışılacak önemli bir
kurum olarak övgüyle söz ediyorum 0,541
4) Mesleğim, kurum dışı insanlara da zaman ayırmamı ve iletişimde bulunmamı
gerektirir. 0,548
5) İşimi iyi yapabilmem için gereken bilgi zamanında verilmektedir.
0,568
6) İşim, basittir ve göreceli olarak karmaşık olmayan açık görevlerden oluşur.
0,457
7) Mesleğim oldukça fazla bilgi sunma, düşünme, analiz ve birden fazla konuya
yoğunlaşmamı gerektirir. 0,432
8) Mesleğim farklı sorunlarla uğraşmayı gerektirir. Bu nedenle yaratıcı olmam gerekir
0,450
9) Çalışma ortamımız ve kullandığımız araç-gereçler rahatımız düşünülerek
tasarlan-mıştır. 0,593
10) İş yeri temizliği (lavabo ve tuvaletler dâhil) tam olarak ve zamanında
yapılmak-tadır 0,498
11) Kullandığımız araç ve gerecin bakımı konforumuz için noksansız olarak
yapıl-maktadır 0,722
12) İş yerimde havalandırma, ısıtma ve nemlendirme açısından konforumuz
düşü-nülmüştür. 0,649
13) İşim sağlık sorunlarına ve meslek hastalıklarına maruz kalmamıza neden olmaz.
0,640
14) İşim, yetenek ve becerilerimi kullanabilme ve geliştirme olanakları sunar.
0,566
15) İş yükümü ağır buluyorum.
0,767
16) İşim hızlı olmamı ve çok çalışmamı gerektiriyor.
0,523
17) İşimin dışındaki faaliyetler ile görevler yorucu ve zaman almaktadır.
0,576
18) Yaptığımız iş genellikle ilginç ve heyecan vericidir
0,410
19) Çok sayıda farklı görev almam, birçok alanda performans göstermem gerekiyor.
0,690
20) İşimiz başkalarının yaşamını etkiler ve toplum tarafından önemli olarak kabul
edilir. 0,590
21) Performansım hakkında doğrudan ve kesin sonuçlar edinebilirim.
71
22) Yapacağım işi nasıl planlayacağım konusunda kendi kararlarımı kendim
verebi-liyorum. 0,651
23) İşimle ilgili inisiyatif kullanabiliyorum ve ilgili kararları verebiliyorum.
0,492
24) İşimi yaparken istediğim yöntemi belirleme konusunda serbest
davranabiliyo-rum. 0,404
25) Görev dağılımları, çalışanların niteliklerine uygun ve adil yapılmaktadır
0,525
26) Yöneticiler, ceza ve ödüllerde adil ve tarafsız davranmaktadır.
0,548
27) Çalışmalarımız takdir edilmekte ve zamanında ödüllendirilmektedir.
0,545
28) Yöneticiler, sorgulamaktan çok rehberlik yapmaktadır.
0,422
29) Kurumumuzdaki yöneticiler, diğer çalışanlar tarafından kendilerine sunulan
fikirleri dikkate alırlar. 0,738
30) Kurum tarafından işgörenlere kendilerini geliştirme olanakları sunulmaktadır.
0,700
31) Kararlara katılmaya, fikir beyan etmeye ve öneriler sunmaya teşvik edilmekteyiz.
0,486
32) Arkadaşlarımızla, genellikle, kişisel sorunlarımızı tartışmaktan çekinmeyiz.
0,487
33) İşimde başka insanlarla karşılaşma ve başka insanları tanıma şansım vardır.
0,626
34) Beraber çalıştığım insanlar dikkate değer ve cana yakın insanlardır
0,590
35) Kurumda üst ve astlar arasında yeterince iletişim mevcuttur.
0,428
36) Bireysel sorunlarımız yönetim tarafından dikkate alınıp çözümler üretilmektedir.
0,567
37) Kuruma ait duyurular tüm personele zamanında iletilmektedir
0,485
38) Yerine getirmem gereken bürokratik işlemler işimi güçleştirmektedir.
0,515
39) Mesai saatlerinin sık sık değişmesi bende stres yaratıyor.
0,579
40) Sorun çıkaran müşterilere karşı bir şey yapamamak moralimizi bozmaktadır.
0,681
41) Görevi ve sorumluluklarımın ne olduğu konusunda çoğu zaman belirsizlik
için-deyim. 0,506
42) Sıklıkla, yapmakla yükümlü olduğum şeyin ne olduğunu açıkça anlamadan
çalışıyorum. 0,689
43) Bu kurumda, inanıyorum ki, bir şeyin yapılacağı söylenirse o yapılır.
0,495
44) Yaptığım işle kurumun önemli amaçlarına ciddi katkılarda bulunmaya teşvik
edildiğimi hissediyorum 0,626
İş Güçlüğü Ölçeğine ilişkin yapılan faktör analizine göre, Tablo 3’te de görüleceği üze-re, söz konusu ifadeler tek faktör altında toplanmış olup toplam varyansın % 79,45’sini açıklamaktadır. Ölçeğe ilişkin güvenirlik katsayısı (Cronbach’s Alpha) ise α=0,823 olarak hesaplanmıştır.
72
İşgörenlerin İş ve İşyeri Değiştirme Eğilimlerine İlişkin Faktörler ve Faktörlerin Güvenir-lik (Cronbach Alpha) Analizi Sonuçları
Maddeler Faktör yükleri Varyansı Açıklama oranı Cronbach’s Alpha 45) Şimdiki işimi bırakamayacak kadar güçlü bağlar hissediyorum.
0,531
77,87 0,769 46) İşimi kaybetme endişesi duymuyorum.
0,486 47) Genellikle işimden koptuğumu hissediyorum
0,589 48) Bu işletmedeki görevinize devam etmeme ve/veya bu işletmeden
ayrılmayı sıklıkla düşünüyorum 0,634 49) Başka bir işletme veya iş kolunda, kabul edebileceğim başka bir iş
bulamam 0,577
50) Bu işimden yakın bir zamanda ayrılmayı planlıyorum
0,499 51) Daha uzun yıllar bu işte çalışacağımı düşünüyorum
0,498
Tablo 4’deki bulgulara göre ise, iş değiştirme eğilimine ilişkin ankette belirtilen 7 yar-gının toplandığı faktör (boyut) toplam değişkenliğin %77,87’sini açıklamaktadır. Ölçe-ğin geneli için hesaplanan güvenirlik katsayısı ise α=0,795 olarak gerçekleşmiş olup bu sonuçlar özellikle sosyal bilimler alanında gerçekleştirilen araştırmalar için yüksek dü-zeyde güvenilir sonuçlar olarak kabul edilmektedir. Çünkü, araştırmalarda Cronbach Alpha katsayısı kullanılarak temel alınan güvenirlik analizlerinde, söz konusu bu katsa-yıların, ölçek türünden türüne göre değişse de sosyal bilimlerde 0,60’ın üzerinde olması, kullanılan ölçeğin güvenilirliğine ilişkin bir kanıt sayılmaktadır (Ural ve Kılıç, 2006, s.290). Bu kapsamda, araştırmada kullanılan ölçeklerin, gerek her bir boyutuna, gerekse geneline ilişkin güvenirlik katsayısı α=0,80’ler civarında olması, ölçeğin güvenilir ol-duğu (Şencan, 2005:128) şeklinde yorumlanabilir.
3.2. Araştırmaya Katılan İşgörenlerin Bireysel Özelliklerine ve Çalıştıkları