Altı Sigma Projelerinin Türleri

Projelerin büyüklüğüne ve kapsamına bağlı olarak üç tür Altı Sigma projesi bulunmaktadır (Akpolat, 2004: 64): Kara Kuşak (KK) projesi, Yeşil Kuşak (YK) projesi ve Kaizen projesi. Altı Sigma projeleri genellikle proje süresi ve/veya önemine göre KK ve YK projeleri olarak ayrılmaktadır. Kaizen projeleri ise, çok yoğun veri toplama ve analiz gerektirmeden yapılabilen projelerdir. Bu proje türlerinin temel özellikleri Tablo 12’de verilmiştir. Tipinden bağımsız olarak, tüm Altı Sigma projelerinin mutlaka bir Sponsoru veya Şampiyonu olması gerekmektedir.

115 Tablo 12: Kapsamına göre Proje Türleri

KK projesi YK projesi Kaizen projesi

Takım büyüklüğü 5 – 8 takım üyesi 3 – 5 takım üyesi 3 kişiden az

Projenin tamamlanma süresi

3 – 5 ay 1 – 2 ay 1 aydan az

Kapsam Yoğun veri

toplamayı ve analizini gerektiren fonksiyonlar arası ve/veya kompleks süreçlerin analizi ve iyileştirilmesi Genellikle kendi departmanında veya biriminde, küçük ve daha basit süreçlerin analizi ve iyileştirilmesi Süreç iyileştirme için derin analizler gerektirmeyen fikirler ve öneriler

Kaynak: Akpolat (2004: s. 67):

TÖAĐK, hata önleme amacı ile süreç iyileştirme projeleri için kullanılan bir metodolojidir (Goh ve Xie, 2004: 236). Bazı durumlarda, örneğin yeni bir ürün veya hizmet tasarlarken ve/veya pazara sürerken, TÖAĐK modelinin bir diğer türü olan Tasarım için Altı Sigma (TĐAS6) modeli kullanılmaktadır. TĐAS modeli, Altı Sigma kavramlarını, Tanımlama, Ölçme, Analiz, Tasarım ve Doğrulama aşamalarını kullanarak, özellikle tasarım süreçlerine uygulamaktadır (Akpolat, 2004: 44). TĐAS modeli, problemleri gerçekleşmeden önce önlemeye çalışan proaktif bir yaklaşım sunmaktadır. Bu iki model birlikte Altı Sigma metodolojisini oluşturmaktadır. Şu anda TÖAĐK yaklaşımı yaygın olarak kullanılmaktadır. TĐAS ise literatürde ve uygulamada yeni ele alınmaya başlanan bir yaklaşımdır (Stamatis, 2003: 16). Bazı uygulamalarda Altı Sigma projeleri, TÖAĐK projesi ya da TĐAS projesi şeklinde de ifade edilmektedir.

Altı Sigma projeleri problemin türüne ve faydaların gerçekleştiği tasarruf türüne göre ele alınmaktadır (Tablo 13). Altı Sigma projeleri, somut ya da soyut tasarruflar sağlarlar. Somut tasarruflar, yapılan harcamalardaki gerçek azalmaya; soyut tasarruflar ise, projeden elde edilmesi beklenen projeksiyonu yapılmış harcama miktarlarındaki azalmaya karşılık gelmektedir (Pyzdek, 2003: 211).

Somut tasarruflar, harcamaların yıllık bazda finansal analizi yapılarak ve harcama ve bütçe değişkenliğini azaltmanın yolları aranarak bulunmaktadır. Gelir

6 _{Altı Sigma terminolojisinde bu model, Đngilizce karşılığı olan DFSS (Design for Six Sigma)}

116 artışı şeklinde yansıyan tasarruflar, satılan ürün miktarını doğrudan etkileyen projelerden elde edilebilmektedir. Somut tasarruf kategorileri, maliyet azaltma ve gelir artırma şeklindedir.

Soyut tasarrufları sayısallaştırmak ve görmek ise daha zordur. Bu tür tasarruflar stoklara bağlı nakitlerin azaltılması ve sermayenin harcanma miktarının azaltılması ile elde edilebilmektedir. Soyut tasarruflar gelecekteki sermaye bütçeleme ve kurumsal nakit akışı gereksinimlerini etkilemektedir. Soyut tasarruf kategorileri, nakit akışlarının iyileştirilmesi, maliyet artışını önleme ve sermaye kullanımından kaçınma şeklindedir (Snee ve Rodebaugh, 2002: 78).

Tablo 13: Somut ve Soyut Tasarruflar

Tasarruf Türü Tasarruf

Kategorisi

Tanım

Maliyet Azaltma Somut Önceki yılın harcamalarını temel alarak harcamaların azaltılması

Gelir Artırma Somut Çok fazla sermaye kaynağı kullanılmadan herhangi bir süreçte üretim kapasitesinin artırılması ve bu şekilde daha yüksek talep düzeylerinin karşılanması

Nakit Akışlarını Đyileştirme Soyut Stoklara, geç tarihli alacaklara ve erken tarihli ödemelere bağlanan nakit akışlarının

miktarının azaltılması

Maliyet Artışını Önleme Soyut Gelecekteki harcamaların ertelenmesi veya ortadan kaldırılması

Sermaye Kullanımından Kaçınma

Soyut Gelecekte sermaye kullanımının ertelenmesi veya ortadan kaldırılması

Kaynak: Snee ve Rodebaugh (2002: s.79)

Somut ve soyut tasarruflarla çeşitli Altı Sigma proje alanları arasında bağlantı kurmak önemlidir. Bu bağlantı her zaman net şekilde kurulamamaktadır, çünkü bazı proje alanları birden çok kategoriye girebilmekte ve somut/soyut tasarruf ayrımı belli olmamaktadır. Genel olarak Altı Sigma projeleri, satışları artırmak için kapasitenin artırılması, kalitenin iyileştirilmesi, müşteri memnuniyetinin artırılması, maliyetlerin azaltılması ve nakit akışlarının artırılması alanlarında gerçekleştirilmektedir. Tablo 14’te gösterildiği gibi, her proje alanında çeşitli türde projeler yer alabilmektedir.

117 Kapasite artırma alanında kapasite oranı projeleri; kalite iyileştirme ve müşteri memnuniyeti alanlarında kalite ve zamanında teslimat projeleri yer alır. Projelerin pek çoğu maliyet azaltma alanından gelir ve bu projeler ham madde, iyi ürün oranı, doğal kaynakların ve enerjinin sarfiyatı ve bakıma yöneliktir. Nakit akışlarını artırma alanı ise nakit/stok düzeyleri ve Ar&Ge/laboratuvar verimliliği gibi projeleri içerir.

Proje tasarrufları, gerçek rakamlarla ifade edilen Kritik Performans Göstergeleri (KPG) ile ölçülmektedir. Anlaşılması kolay ve başarıyı doğrudan gösteren bir ölçüt olduğu için, bu sonuçlar genellikle finansal terimlerle tanımlanmaktadır. Finansal faydalar dışında, diğer KPG’ler müşteri memnuniyeti ve verimlilik cinsinden terimlerle ifade edilmektedir (Chakrabarty ve Tan, 2007: 203).

Bir firma Altı Sigma uygulamalarında olgunlaştıkça, KK ve YK projelerinin kapsamı zamanla değişmektedir. Đlk KK projeleri daha çok kapasite oranına odaklanan ve tamamlandıkça ek satışlar sağlayarak gelirleri büyük oranda artıran projeler iken, yıllar geçtikçe bu projeler daha çok büyük maliyetlere yol açan sorunlara yönelmektedir. Daha sonra ise doğal kaynak ve enerji sarfiyatı, ham madde ve stok alanlarına yönelik projeler gerçekleştirilmektedir. Ancak bu projeler, kapasite oranı ve maliyetlere yönelik projeler kadar yüksek önceliğe sahip olmamaktadır. Altı Sigma uygulamalarından sürekli ve tutarlı biçimde tasarruf elde etmek için, daha ileri Altı Sigma proje seçim yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir (Snee ve Rodebaugh, 2002: 80).

118 Tablo 14: Proje Alanlarına Đlişkin Tasarruf Örnekleri

Proje Alanı Proje Türü Tanım Tasarruf Türü

Satışları artırmaya yönelik kapasitenin artırılması Üretim Kapasitesi

Üretim kapasitesini temel düzeyin üstüne çıkarmak

Gelir Artırma Gelecekteki talepleri aynı

ekipmanı kullanarak karşılamak Sermaye Kullanımından Kaçınma Kalitenin iyileştirilmesi ve müşteri memnuniyetinin artırılması

Kalite Cp ve Cpk gibi süreç yeterlilik endekslerinin düzeylerini artırmak Maliyet Azaltma veya sayısallaştırılamayan tasarruflar Zamanında teslimat Siparişe yönelik memnuniyeti artırmak Sayısallaştırılamayan tasarruflar Maliyetlerin azaltılması

Hammadde Daha ucuz hammaddeleri kullanmak veya ham maddeleri daha iyi kullanmak

Maliyet Azaltma

Hatasız ürün oranı

Nihai hatasız ürün oranını artırmak Maliyet Azaltma Doğal kaynakların ve enerjinin sarfiyatı

Sarf kaynakların maliyetini azaltmak

Maliyet Azaltma

Bakım Özellikle yedek parçaların daha az kullanımı sayesinde bakım maliyetlerini azaltmak

Maliyet Azaltma Nakit akışlarının artırılması Nakit/stok düzeyi

Stok düzeyini azaltmak veya alacaklarla ilgili süreci iyileştirmek Nakit Akışlarını Đyileştirme Ar&Ge / laboratuvar verimliliği

Çevrim süresi ve laboratuar verimliliği ile ilgili konular

Maliyet Azaltma

Kaynak: Snee ve Rodebaugh (2002: s. 80)