Allah‟ı Cimrilikle Vasıflandırmaları

Cimrilik Allah ve Rasûlü tarafından nehyedilen olumsuz bir davranıĢ olarak karĢımıza çıkmaktadır. Allah katında methedilen davranıĢ infaktır. Çünkü infak etmek Allaha güvenmeyi ifade eder. Ġman edip infak eden kimse bu infakın karĢılığı bire karĢılık on ile yedi yüz arası166

malının artabileceğine veya karĢılığının kendisine verileceğine inanır. Böylece elinden geldiğince infak etmeye gayret eder. Halbuki cimrilik ise Allah‟tan uzaklaĢmayı ifade eder. Cimri olan kimse malının tükenmesinden korkar. Allah‟a tevekkül edip ona güvenmeyi düĢünemez. Yahudi ve münafıkların yaptıkları da bundan farklı değildi. Ġnfak eden kimseleri mallarının tükenebileceği endiĢesi ile onları infak etmekten alıkoymaya çalıĢıyorlardı.167 Bununla da kalmayıp Allah‟ı cimrilikle vasıflandırmaya kadar gitmiĢlerdi. Kendilerini hep Allah‟tan müstağni görmek istemiĢlerdi.

Allah Kur‟an‟da müminleri borç vermeye teĢvik etmek üzere Bakara suresindeki “Allah‟a güzel bir borç verecek o kimse ki, Allah da o borcu kendisine

kat kat ödesin. (Rızkı) Allah daraltır ve geniĢletir. Ancak O‟na döndürüleceksiniz.”168 Ayeti indiği zaman Yahudiler bunu alay konusu edinmiĢlerdi. Dediler ki Allah

165 _{Tevbe, 9/65.} 166

Bakara, 2/261.

167 _{Mevdudi, Tefhimu‟l Kur‟an, Ġnsan Yayınları, Ġst. 1987, VI, 127.} 168 _{Bakara, 2/245.}

zengin değil midir ki borç istiyor! Ayetin vermek istediği mesajı da almak istemiyorlardı. Yahudiler birtakım yanlıĢ tutumlarından dolayı Allah tarafından bizzat eleĢtiriye maruz kalmıĢlardır. Yahudilerin bu konudaki eleĢtirilmesi Ģu ayette ifade edilmektedir; “Yahudiler, Allah‟ın eli bağlıdır (sıkıdır) , dediler. Hay dedikleri

yüzünden elleri bağlanası ve lânet olasılar! Bilâkis, Allah‟ın elleri açıktır, dilediği gibi verir. Andolsun ki sana Rabbinden indirilen, onlardan çoğunun azgınlığını ve küfrünü artırır. Aralarına, kıyamete kadar (sürecek) düĢmanlık ve kin soktuk. Ne zaman savaĢ için bir ateĢ yakmıĢlarsa (fitneyi uyandırmıĢlarsa) Allah onu söndürmüĢtür. Onlar yeryüzünde bozgunculuğa koĢarlar; Allah ise bozguncuları sevmez.”169 Ayetinde belirtildiği gibi Allah tarafından lanetlenmeleri vaki olmuĢtur. Yahudilerin Allah‟a karĢı bu aĢırı ve saygısız ifadeleriyle ilgili olarak tefsirlerde Ģu açıklamalar yapılmıĢtır:

Yahudiler, Allah‟ın eli bağlıdır, sıkıdır, dediler. Bu söz, mahcûr (kullanılmaktan menedilmiĢ) dur, bağlıdır, dilediği gibi tasarrufa yetkili değildir, her istediğini yapamaz ve Ģu halde istediği gibi infak ve ihsan da edemez, dardır, bol rızık veremez demek olduğu gibi, eli sıkıdır, tabiatında cimrilik ve tutmak vardır, vermek istemez, isteyemez demek de olabilir. Yani ya doğrudan doğruya cömertliğin inkârı veya kudretin inkârı ile beraber cömertliğin inkârından kinayedir. Arap dilinde “gulliyet” deyimi, cimrilik ve pintilikten; “bast-ı yed” de el açıklığı gibi cömertlik ve keremden kinaye olur. Ve onun için hakikaten el bulunmayan yerde de kullanılır. Dilimizde “eli bağlı” demek, “el darlığı” gibi bir darlık, fakirlik veya aciz olma ve engel mânâsı ifade eder. El sıkılığı ise, esasen yine darlıktan alınmıĢ olmakla beraber bu mânâ düĢünülmeksizin servet ve kudreti de varken doğrudan doğruya cimrilik ve yaratılıĢtan pintiliği ifade eder. Çünkü kinâyeler, ya bir mertebe veya mertebelerle gerekli yerlerde kullanmak demektir. Arapça “gulliyet” ise, her iki mânâya müsaittir. Nitekim “Elini boynuna asıp bağlama”170 ayetinde geçen el sıkılığı da el bağlılığı „zaruret‟ ve sıkıntılı mânâsınadır. Yahudiler bu sözü söylerken, eli, hem bağlı, hem sıkı mânâsını kastetmiĢler ki, cevapta “hayır, onun eli açıktır, dilediğine infak eder”

169 _{Maide, 5/64.} 170 _{Ġsra, 17/29.}

buyrulmuĢ, hem kudret ve hem tam irade ile cömertlik ispat olunmuĢtur. ġu halde Yahudilerin bu sözü, “Allah her istediğini yapamaz ve her istediğini veremez, onun için bol bol rızık da veremez, yoksa Yahudilere hiç darlık çektirmez, her Ģeyi ihsan ederdi” meâlinde olduğu anlaĢılıyor.171

Yahudilerin “Allah‟ın eli bağlıdır” demelerinin birkaç sebebi olduğu zikredilmiĢtir.

Muhtemelen Yahudiler bu sözü, “ilzam” üslûbu ile söylemiĢlerdir. Çünkü onlar, Bakara suresinin 245. ayetinde geçtiği üzere “Allah‟a kim güzel bir borç verirse...” ayetini duydukları zaman, “Eğer Allah borca muhtaç ise, fakîr ve âcizdir” dediler. Onlar, kullarından borç isteyen Ġlah‟ın fakir ve elleri bağlı (cimri) olduğu neticesine varınca, Cenâb-ı Hak onlardan böyle söylediklerini nakletmiĢtir.172

Yahudiler, Allah‟ın cömert olmayı bıraktığını söylüyorlardı. Yahudiler yüzyıllarca en bayağı durumlara düĢtükten ve tüm ulusal kurtuluĢ ümitlerini yitirdikten sonra, kaybolmuĢ Ģanları için yas tutmaya ve kendilerine karĢı cimrilik gösteriyor diye Allah‟ı suçlamaya baĢladılar. Ġçlerindeki beyinsizler, “Allah öylesine sıkılaĢtı ki, hazinelerin kapılarını bize karĢı kapattı. Bizim için belâlar ve felâketlerden baĢka yanında hiçbir Ģeyi kalmadı.” demeye kadar gittiler. Bu tavır yalnızca Yahudilere has değildir. BaĢka toplumlardaki beyinsiz kiĢiler de Allah‟a dönmek yerine, baĢlarına bir felâket geldiğinde böylesi günah sözleri söylerler.173

Yahudilerin bu düĢünceleri Yüce Allah‟a iliĢkin tamamen yanlıĢ düĢüncelerdir. Kur‟an-ı Kerim, bu tür yanlıĢ düĢüncelerinin birçoğunu anlatmıĢtır. Allah yolunda harcama yapmaları istendiğinde, “Allah fakir biz ise zenginiz”174 demiĢlerdi. Nitekim “Allah‟ın eli sıkıdır” diyorlardı. Bunu cimriliklerine neden

171

Elmalılı, Hak Dini Kur‟an Dili, III, 277.

172

Râzi, Mefâtihu‟l-Ğayb, IX, 500.

173 _{Mevdudi, Tefhimü'l-Kur'an, I, 290.} 174 _{Al-i Ġmran, 3/181.}

gösteriyorlardı. Ġddialarına göre Allah, onlara ve diğer insanlara çok az mal veriyordu. O halde, nasıl hayır amaçlı harcama yapacaklardı?175

Yahudilerin, bu sözü Rasûlullah‟ın ashabının fakirlik ve ihtiyaç içinde bulundukları sırada: “Muhammed‟in Allah‟ı fakir, eli bağlıdır, onun için onları sıkıntıdan kurtaramıyor” Ģeklinde Müslümanlarla alay etmek için söylemiĢ olmaları ihtimali de zikredilmiĢtir. 176

Yukarıda belirtildiği gibi, bu söz, her ne sebeple söylenmiĢ olursa olsun Yahudilerin saygısızlık, karĢı taraftakini hor ve hakir görme, içinde bulunulan olayın mantık dıĢı yaratılıĢın realitesine sığmayacak Ģekilde gülünç bir hale getirerek ifade edilmiĢtir. Bu da kendini ve rabbini bilmemenin zirveleĢtiği bir olayı ortaya koymaktadır.