Ahmed ibn Hanbel el-Müsned (23376):

Muhammed ibn Ca’fer (h. 193)

_{> Şu’be ibn Haccâc (h. 160) > Katâde (h. 117) >}

Ebû Miclez (h. 106) -- Huzeyfe ibn Yemân (h. 36) > Rasûlullah (s)

Haccâc ibn Muhammed (h. 206)

_{> Şu’be ibn Haccâc (h. 160) > Katâde (h. 117) >}

Ebû Miclez (h. 106) -- Huzeyfe ibn Yemân (h. 36) > Rasûlullah (s)

580 _{Hemmâm. Katâde’den hadis almıştır. Yezîd ibn Hârun: “Hemmâm hadiste kavîdir.” demiştir. İbn} Hanbel: “Hemmâm bütün şeyhleri içinde sebttir.” demiştir. İbn Maîn: “Sikadır.” demiştir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır. Arada vehmederdi.” demiştir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, XXX, 302; İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, XI, 67; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 574.

581 _{Yahyâ ibn Saîd. Şu’be ibn Haccâc’dan hadis almıştır. İbn Hanbel: “Yahyâ ibn Saîd gibisini gör-} medim. Onun zamanında onun gibisi yoktu.” demiştir. Bündâr: “Zamanındakilerinin hadis konusunda imamıydı.” demiştir. Muhammed ibn Sa’d, İclî, Ebû Zur’a ve Ebû Hâtim: “Sikadır.” demişlerdir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır. Mütkindir. Hâfızdır. Hadis rivayetinde imamdır.” demiştir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, XXXI, 329; İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, XI, 216; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 591.

582 _{Bkz. Ahmed b. Hanbel, Müsned, XXXVIII, 298, 2. dipnot.}

583 _{Muhammed ibn Ca’fer. Şu’be ibn Haccâc’dan hadis almıştır. Ebû Hâtim: “Saduktur. Şu’be’nin} hadislerinde sikadır.” demiştir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır.” demiştir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l- Kemâl, XXV, 5; İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, IX, 96; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t- Tehzîb, 472.

584 _{Haccâc ibn Muhammed. Şu’be ibn Haccâc’dan hadis almıştır. Alî ibn Medînî ve Nesâî: “Sikadır.”} demişlerdir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır, sebttir. Lakin ömrünün sonlarına doğru ihtilat etti.” demiş- tir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, V, 451; İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, II, 205; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 153.

Şuayb Arnavut (1928-2016), bu hadisin isnadına zayıf demektedir.

Ahmed ibn Hanbel - el-Müsned (23406): Vekî’ (h. 196)

_{> Şu’be ibn Haccâc (h.}

160) > Katâde (h. 117) > Ebû Miclez (h. 106) -- Huzeyfe ibn Yemân (h. 36) > Rasûlul-

lah (s)

Şuayb Arnavut (1928-2016), bu hadisin isnadına zayıf demektedir.

Sünenu Ebû Dâvud (4826): Mûsâ ibn İsmaîl (h. 223)

_{> Ebân ibn Yezîd (h. 160)}

> Katâde (h. 117) > Ebû Miclez (h. 106) -- Huzeyfe ibn Yemân (h. 36) > Rasûlullah

(s)

İbnü’l-Kayserânî (ö. 507/1113), Ebân hakkında Yahyâ Kattân’ın (ö. 198/813)

“Ondan hadis nakletmem.” sözünü naklediyor.

_{Bu nakille İbnü’l-Kayserânî (ö.}

507/1113), söz konusu rivayetin isnadındaki zayıflığa işaret etmektedir. Şuayb Arna-

vut (1928-2016), bu hadisin ricalinin sika olduğunu fakat Ebû Miclez’in Huzeyfe’ye

ulaşmadığını belirtiyor.

585 _{Bkz. Ahmed b. Hanbel, Müsned, XXXVIII, 394, 1. dipnot.}

586 _{Vekî’ ibn Cerrâh. Şu’be ibn Haccâc’dan hadis almıştır. İbn Hanbel: “Şeyhdir. Hafızdır.” demiştir.} İbn Maîn: “Veki’ indimizde sebttir.” demiştir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır. Hâfızdır.” demiştir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, XXX, 462; İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, XI, 123; İbn Hacer el- Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 581.

587 _{Bkz. Ahmed b. Hanbel, Müsned, XXXVIII, 411, 3. dipnot.}

588 _{Mûsâ ibn İsmaîl. Ebân ibn Yezîd’den hadis almıştır. İbn Maîn, Ebû Hâtim ve Muhammed ibn Sa’d:} “Sikadır.” demişlerdir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır, sebttir.” demiştir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, XXIX, 21; İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, X, 333; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 549.

589 _{Ebân ibn Yezîd. Katâde’den hadis almıştır. İbn Hanbel: “Bütün şeyhlerinde sebttir.” demiştir.} Nesâî: “Sikadır.” demiştir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır. Ferd rivayetleri vardır.” demiştir. İbn Ha- cer’in bu hükmüne karşı Beşşar Avvad ve Şuayb Arnavut: “Aksine sikadır. Bazı rivayetlerde leyyin olduğundan onlar hüccet değildir.” demişlerdir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, II, 24; İbn Hacer el-As- kalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, I, 101; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 87; Beşşar Avvad Ma’ruf ve Şuayb Arnavut, Tahrîru Takrîbi’t-Tehzîb, I, 82.

590 _{İbnü’l-Kayserânî, Zahîretü’l-huffâz, II, 869 (1745).} 591 _{Bkz. Ebû Dâvud, Sünenu Ebî Dâvud, VII, 198, 2. dipnot.}

Sünenu’t-Tirmizî (2753): Suveyd ibn Nasr (h. 240)

_{> Abdullah ibn Mübârek (h.}

181)

_{> Şu’be ibn Haccâc (h. 160) > Katâde (h. 117) > Ebû Miclez (h. 106) -- Hu-}

zeyfe ibn Yemân (h. 36) > Rasûlullah (s)

Tirmizî (ö. 279/892), hadise “Hasen-sahihtir.”

_{demiştir. Beşşar Avvad: “Tir-}

mizî’nin dediği gibi sahihtir. Bu rivayetin isnadı münkatı’dır.” demiştir.

_Elbânî

(1914-1999), bu hadise zayıf demektedir.

Bezzâr (ö. 292/905), bu rivayeti Müsned’de tahric etmiştir.

_{Tahric ettiği ri-}

vayet için Bezzâr (ö. 292/905): “Bu hadis, sadece Huzeyfe’den bu isnadla bilinmekte-

dir.” demiştir.

_{Hâkim Nîsâbûrî (ö. 405/1014), bu rivayeti el-Müstedrek’te tahric et-}

miştir.

_{Hâkim (ö. 405/1014), el-Müstedrek’te tahric ettiği hadisin Şeyhân’ın}

(Buhârî, Müslim) şartlarına göre sahih olduğunu belirtmiş, Zehebî (ö. 748/1348) de

onun bu hükmüne muvafakat etmiştir.

_{Vâdiî, hadisin senedinde inkıta olduğunu,}

Ebû Miclez’in Huzeyfe’ye yetişmediğini söylemiştir.

_{Beyhakî (ö. 458/1066), bu ri-}

vayeti es-Sünenü’l-kübrâ’da 3 farklı isnadla tahric etmiştir.

İbnü’l-Cevzî (ö. 597/1201): “Hadis, sahih değildir.” demiştir.

_{Elbânî (1914-}

1999), bu hadise zayıf demektedir. Ayrıca Tirmizî (ö. 279/892), Hâkim (ö. 405/1014)

592 _{Suveyd ibn Nasr. Abdullah ibn Mübârek’den hadis almıştır. Nesâî: “Sikadır.” demiştir. İbn Hacer}

“Takrîb”de “Sikadır.” demiştir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, XII, 272; İbn Hacer el-Askalânî, Teh- zîbü’t-Tehzîb, IV, 280; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 260.

593 _{Abdullah ibn Mübârek. Şu’be ibn Haccâc’dan hadis almıştır. Abdurrahman ibn Mehdi’ye Süfyan} es-Sevri mi yoksa İbn Mübarek mi daha efdal diye sorulduğunda, cevabı İbn Mübarek’ten yana olmuş- tur. Ayrıca hayatında İbn Mübarek gibisini görmediğini belirtmiştir. İbn Hacer “Takrîb”de “Sikadır, sebttir.” demiştir. Bkz. Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, XVI, 5; İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, V, 382; İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbü’t-Tehzîb, 320.

594 _{Tirmizî’nin, çokça kullandığı bu ıstılahtan ne kasdettiği kesin olarak bilinmemektedir. Şu mana-} lardan birini ve birkaçını kasdettiği tahmin edilmektedir: 1. Hasen iken diğer rivayetlerin desteğiyle sahih derecesine yükselen hadis; 2. Birden fazla senedi olup da bunlardan bazısı hasen, bazısı sahih olan hadis; 3. Bazı âlimlerce hasen, diğer bazılarınca sahih kabul edilen hadis; 4. Hasenden üstün olan ama sahih derecesine çıkamayan hadis; 5. Kendisiyle amel edilmiş olan sahih hadis. Bkz. Aydınlı, Hadis Istılahları Sözlüğü, 113.

595 _{Tirmizî, el-Câmiü’l-kebir, IV, 466, 3. dipnot.} 596 _{Bkz. Elbânî, Zaʿîfü Süneni’t-Tirmizî, 330.} 597 _{Bkz. Bezzâr, Bahrü’z-zehhar, VII, 359 (2957).} 598 _{Bezzâr, Bahrü’z-zehhar, VII, 359.}

599 _{Bkz. Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek, IV, 314 (7754).} 600 _{Bkz. Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek, IV, 314.}

601 _{Bkz. Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn (Vâdiî), IV, 418, 2. dipnot.} 602 _{Bkz. Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, III, 332 (5907, 5908, 5909).}

ve Zehebî’nin (ö. 748/1348) sözk konusu hadise verdikleri hükümleri tenkit etmekte-