Adalet ve İçişleri Alanı Olağanüstü Konsey Toplantısı

11 Mart 2004 yılında Avrupa büyük bir şok yaşamıştır. El Kaide terör örgütünün üstlendiği Madrid’de meydana gelen terör saldırılarında 200 kişi hayatını kaybetmiş ve birçok kişi de yaralanmıştır. Banliyö trenlerine eş zamanlı gerçekleştirilen bombalı saldırılar Avrupa’ya terörün kanlı yüzünü bir kez daha göstermiştir.

11 Eylül saldırıları sonrası birçok taslak ve çerçeve kararlar alan Avrupa Birliği bu saldırılar sonrası terörle mücadeleye yeterince hazır olmadığını görmüş ve daha önce alınması planlanan önlemleri acilen hayata geçirmeye çalışmıştır.

Madrid saldırıları sonrası 19 Mart 2004 Adalet ve İçişleri alanında olağanüstü olarak toplanan Konsey, mevcut terörle mücadele önlemlerinin acilen uygulanmaya konulması gerektiğini ifade etmiş ve Polis Şefleri Görev Gücü, Europol ve Eurojust tarafından sunulan imkanlardan tam anlamıyla yararlanmak adına üyeler arası pratik işbirliğinin geliştirilmesine odaklandığını bildirmiştir. Konsey, aynı zamanda üye devletlerarası etkili ve sistematik bir istihbarat ve güvenlik hizmetleri mekanizmasının nasıl geliştirilebileceği konusunda müzakerelerde bulunmuştur.

Schengen Bilgi Sistemi ve yeni Vize Bilgi Sisteminin ikinci jenerasyonunun geliştirilmesi ve iletişim verileri ve mahkumlara ilişkin bilgi alışverişinin muhafazası için Komisyondan öneri talep edilmiştir. Son olarak Konsey, Avrupa Tanıkların Korunması Programının kurulması amacıyla Komisyonu yetkilendirmiştir (www.europa.eu, 18.08.2017).

2.2.10. 25 Mart 2004 Terörle Mücadele Deklarasyonu

2004 Madrid saldırılarının akabinde yapılan olağanüstü toplantıda terörle mücadele ile ilgili önlem paketinin oluşturulması bu toplantıya bırakılmıştı. Konsey, Madrid saldırıları sonrası derin bir şok içerisinde olduklarını ve saldırıda zarar gören İspanyol vatandaşların her zaman yanlarında olduklarını ifade etmiştir. Bu saldırıların aynı zamanda Avrupa Birliğinin kuruluş değerlerine karşı da yapıldığı dile getirilmiştir. Zirvede birçok başlık altında ayrıntılı önlem ve uygulama

54

seçenekleri ele alınmıştır. Birlik maddesi altında Konsey, Avrupa Birliği anayasa taslağı 42. Maddede yer alan dayanışma maddesi uyarınca üye devletlerin terörle mücadelede ortak hareket edeceklerini taahhüt ettiklerini belirtmiştir. Güvenlik stratejisi kısmında Konsey, terörizme katkı sağlayan tüm etkenleri ele alan Avrupa Birliği uzun vadeli stratejisinin belirlenmesi ve uluslararası topluluğun bölgesel çatışmaları önleme ve istikrara kavuşturma çabalarına katılımının arttırılması, iyi yönetişimin ve hukukun üstünlüğünün teşvik edilmesi çağrısında bulunmuştur (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

Saldırılarda zarar görenlere yardım maddesinde Konsey, Madrid saldırılarında zarar görenler için Terör Mağdurlarını Destekleme Bütçesinde bulunan fonların acilen tahsis edilmesi için Komisyona yetki vermiştir. Daha önce terörle mücadele alanında yapılan tüm işbirliği çalışmalarının uygulamaya konulması görüşleri, mevcut işbirliğinin inşası maddesi altında ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Sınır kontrollerinin güçlendirilmesi ve belge güvenliği maddesi altında Avrupa Birliği Sınırlar Ajansının kurulması adına Mayıs 2004’e kadar düzenleme hazırlanması ve en geç 1 Ocak 2005’te faaliyete geçmesi istenmiştir. Konsey ayrıca, yolcuların biyometrik özelliklerinin pasaport ve vize işlemlerine dahil edilmesine ilişkin Komisyonu görevlendirmiştir (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

Avrupa Birliği terörle mücadelede ortak bir yaklaşım için rehber hazırlanması maddesinde Avrupa Konseyi, Birliğin terörizmi görünür ve tutarlı bir biçimde önleme ve bastırma taahhüdünü gösteren Terörle Mücadele İçin Ortak Bir Yaklaşım sunacak yönergeleri memnuniyetle karşıladığını bildirmiştir (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

Uluslararası arenada terörle mücadele motivasyonunun sağlanması ve uluslararası konsensusun derinleştirilmesi, terörist faaliyetlerin durdurulması adına teröre destek sağlayan tüm ekonomik, finansal kaynakların engellenmesi, terörist saldırıların önlenmesi adına, teröristlerin yakalanması, araştırılması ve tespit edilmesi için Avrupa Birliği kurumlarının ve üye devletlerin maksimum kapasitede çalıştırılması, uluslararası taşımacılığın ve sınır kontrollerinin güvenliğinin sağlanması, terör saldırıları sonrası üye devletlerarası koordinasyonunun arttırılması gibi yüksek seviye stratejik uygulamalar, Avrupa Birliği terörle mücadele yeni eylem

55

planının revize edilmesi için stratejik hedefler maddesi adı altında yer almıştır (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

İstihbarat paylaşımı maddesinde Konsey; üye devletlere, terör tehlikesi bildiren durumlarda daha etkili ve koordineli hareket eden bir istihbarat mekanizmasının kurulması gerektiğini ifade etmiştir. Ayrıca terör tehdidine ilişkin tüm istihbarat bilgi akışının Europol’e yönlendirilmesinin geliştirilmesi vurgulanmıştır. Avrupa Birliği Genel Sekreteri Javier Solona’nın herhangi bir terör şüphesinde Avrupa siyasetinin bilgilendirilmesini sağlayan istihbarat entegrasyonu çabalarının önemini kabul eden Konsey; onu, önerilerde bulunması için Haziran ayında yapılacak Avrupa Konseyi toplantısına davet etmiştir (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

Avrupa Konseyi, terörist faaliyetlere kaynak sağlayabilecek kişi veya kurumların hatta hayır kurumlarının tüm kaynaklarına acilen el konulması gerektiğini bildirmiştir. Bu konuda üye devletlerarası işbirliğinin geliştirileceğine inandığını ifade ettiği kısım terörizmin finansmanının önlenmesi maddesi altında yer vermiştir. Konsey, tüm üye ülkelere Birleşmiş Milletler Terörizm Finansmanının Önlenmesi Kararlarını ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 1373 sayılı hükümleri kabul etmesi ve tamamen uygulaması konusunda çağrıda bulunmuştur. Ayrıca Konsey, üçüncü ülkelerle de terörizmin finansmanının önlenmesi konusunda daima diyalog halinde olacağını ifade etmiştir (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

Toplumun ve taşımacılığın korunması için önlemler maddesinde Konsey, tüm taşıma sistemlerinin güvenliğinin, yasal çerçevelerin ve önleme mekanizmalarının geliştirilmesi çağrısında bulunmuştur. Komisyon, gemilerin ve limanların güvenliği konusunda, geliştirme faaliyetlerinin yürütülmesi için görevlendirilmiştir (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

Terör saldırıları sonrası sivillerin daha fazla yardıma ihtiyacı olduğunu bildiren Konsey, sivil koruma alanlarında, var olan Avrupa Birliği sağlık güvenliği ve Kimyasal, Biyolojik, Radyasyonel ve Nükleer Riski Azaltma Merkezi (CBRN) programının güçlendirilmesine tüm üyelerce ihtiyaç duyulduğuna işaret etmiştir (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).

56

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarının ve terörle mücadele ile ilgili tüm protokollerin tamamen uygulanması ve Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyinin işbirliğinin güçlendirilmesi gibi konular uluslararası işbirliği maddesinde ele alınmıştır. Birleşik Devletler ile işbirliği ve partnerlik maddesinde 2001 terörle mücadele eylem planında inşa edilen birliktelik ve işbirliği anlaşmalarının daha da güçlendirileceği vurgusu yapılmıştır. Terörle Mücadele Koordinatörünün pozisyonunun belirlenmesi maddesinde Konsey, terörizme karşı kapsamlı ve güçlü bir şekilde koordineli bir yaklaşımın gerekli olduğunu vurgulamıştır. Buna göre bir terörle mücadele koordinatörü kurulmasını kabul etmiştir. Konsey Sekreterliği ile birlikte çalışacak olan koordinatör, Konseyin terörle mücadele işlerini yürüteceği belirtilmiştir. Komisyon ise, Konseye düzenli olarak rapor vermek ve etkili çalışma sunabilmek için Birliğin tüm araçlarını kullanabilmesi için yetkilendirilmiştir. Genel Sekreter Javier Solona’nın Terörle Mücadele Koordinatörlüğüne atadığı Mr. Gijs de Vries, Konsey tarafından memnuniyetle karşılanmıştır. Son olarak, Avrupa Konseyi; Genel Sekreter Solona’yı ve Komisyonu, bu zirvede belirlenen tüm önlem ve uygulamaların detaylarına ilişkin Haziran Konsey toplantısında rapor vermekle görevlendirmiştir (www.consilium.europa.eu, 19.08.2017).