Tez’de, uygulanan söylem analizi yöntemi metin yapılarını inceleyen ve aynı zamanda bu metin yapılarındaki; ‘anlamlar’, ‘fikirler’ ve ‘ideolojileri’ açığa çıkarmak için uygulanan bir analiz türüdür. Bu tezde söylem analizinin araştırma yöntemi olarak tercih edilme nedeni söylem analizi yönteminin kısa metinler üzerinde derin inceleme yapılmasını sağlamasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca söylem analizi yöntemi anlamlar arasındaki bağlamı da ortaya çıkarmakta ve metinlerin içindeki sözcüklerin anlamlarını göstermektedir.
Bilindiği gibi araştırmanın birinci aşamasında hangi ülke ne derece pozitif, negatif ve nötr tweet paylaşımında bulunmuş. Bu durum pasta grafiklerle gösterilmiştir. İkinci aşamasında ise en fazla hangi sözcüğün ya da ideolojik kavramın kullanıldığını ortaya çıkarmak için söylem analizi uygulanmıştır. Analizde ABD ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kamu diplomasisi Twitter iletilerinde yer alan birbirini ayırt edici sözcük ve kavramlar ile birbirine benzerlik gösteren sözcük ve kavramlar da ortaya çıkarılmıştır. Söylem analizi çerçevesinde ortaya çıkan bu sözcük ve kavramların siyasal iletişim boyutları kamu diplomasisi bağlamında grafiklerle ve tablolarla gösterilmiştir.
Yukarıda da belirtildiği gibi bu tez kapsamında, 1 Ağustos 2016’dan – 31 Mart 2017’ye kadar olan süreçte ABD Kamu Diplomasisi Merkezi’nin tweetleri toplanmıştır. Her iki ülkenin tweet paylaşımlarının eşit olmayacağı düşünüldüğü için örneklemin sağlıklı olması açısından zaman sınırlaması uygulanmıştır. ABD kamu
diplomasisi tweetleri birinci aşamada; pozitif, negatif ve nötr olarak üç grupta toplandı. Toplanan, ABD kamu diplomasisi tweetlerinden 580 tanesi pozitif, 216 tanesi negatif, 204 tanesi de nötr olarak belirlenerek sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma aşağıda yer alan pasta grafik ile yüzde olarak gösterilmiştir.
Ardından gruplanan bu tweetler sözcüklere ayrılmıştır. İkinci aşamada nitel söylem analizi uygulanan bu sözcükler ve kavramlar karşılaştırılmıştır. Sözcük ve kavramlar siyasal iletişim bağlamında ve kamu diplomasisi açısından anlam içerenler olarak seçilmiştir. Bu seçilen sözcükler ise yine aşağıda yer alan çubuk grafiklerle gösterilmiştir.
Aynı uygulama hashtag’ler içinde yapılmıştır. Bu uygulamalar sonucu elde edilen analiz sonuçları, Amerika Birleşik Devleti kamu diplomasisi anlayışını orataya koymuştur. Ayrıca, ABD’nin tweetlerinden ABD’nin beli bir zaman dilimindeki dış politika anlayışının resmi de çizilmiştir.
Grafik 1: Pozitif, Negatif ve Nötr Söylem Grafiği
3.2.1. ABD Pozitif Kamu Diplomasisi Söylemleri
Yukarıda ABD kamu diplomasisi tweet grafiğinde görüldüğü gibi ABD kamu diplomasisi paylaşımlarının % 58’i pozitif kamu diplomasisi tweetlerinden oluşmuştur. Pozitif kamu diplomasisi iletileri iletiyi gönderen tarafın kendi iyi özelliklerini ön plana çıkartmak için uyguladığı bir yöntem olarak bilinmektedir.
Pozitif kamu diplomasisinin amacı bu iyi özelliklere vurgu yaparak geleceğe yönelik olumlu bir atmosfer sunma beklentisi yaratmaktır. Bu bağlamda pozitif kamu diplomasisi iletilerine bakıldığında iletiyi gönderen tarafın ağırlıklı olarak; özgürlük, insan hakları, barış, kadınlar, gençler ve çocuklara ilişkin söylemleri sıklıkla kullandığı görülmektedir. Pozitif kamu diplomasisinde kendini merkeze alma, kendini övme, kendini yüceltme, kendini zengin ve güçlü gösterme en önemli siyasal propaganda teknikleri arasındadır. Ayrıca geleceğe ilişkin umutlu mesajlar ve bu
Pozitif 58% Negatif 22% Nötr 20%
bağlamda lider devlet imajı yaratmak pozitif kamu diplomasisinin en önemli teknikleri arasında sayılmaktadır.
Yukarıda yer alan pasta grafikte görüldüğü gibi ABD kamu diplomasisi söylemleri ağırlıklı olarak pozitif kamu diplomasisi bağlamında yapılmıştır. ABD kamu diplomasisi merkezi 580 tweeti (% 58) pozitif kamu diplomasisi çerçevesinde atarak bir anlamda küresel güç olduğunu da göstermeye çalışmıştır.
3.2.2. ABD Negatif Kamu Diplomasisi Söylemleri
ABD kamu diplomasisi uygulamalarında negatif kamu diplomasisi yöntemi 216 negatif tweetle % 22 olarak grafikte yerini almıştır. Pozitif kamu diplomasi yönteminden sonra ikinci sırada gelmektedir.
Negatif kamu diplomasisinin amacı rakip ya da düşman kabul edilen devlet, kurum ya da kişinin hedef alınarak onu kötüleme, kötü gösterme, küçümseme, aşağılanması üzerinden yapılmaktadır. Johnson-Cartee ve Copeland (1991) negatif yöntemleri üç başlık altında ele almaktadır. Bunlar aşağıda sıralanmıştır:
Doğrudan saldırı
Doğrudan karşılaştırma İmalı karşılaştırma
Doğrudan saldırı rakip ya da düşman olunan devlet ile ilgili kötüleyici iletiler paylaşmaktır. Söylem bakımından bu tarz kamu diplomasisi siyasal iletilerinin teması saldırgan veya eleştirel olmaktadır. ABD kamu diplomasisi paylaşımlarında bu yöntemin özellikle Suriye ve Rusya devletleri ile İŞİD terör örgütüne yönelik olarak yapıldığı söylem analizi sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu uygulamada doğrudan karşılaştırma yapılıyorsa düşman devlet doğrudan hedef alınmaktadır. Karşılaştırma yapılarak kendini üstün göstermenin zemini oluşturulmaktadır. Rakip devlet bir özelliği ile eleştirilirken aynı özellik kendinde ise övülmekte ve yüceltilmektedir. Aşağıda yer alan grafiklerde bu durum tespitleri gösterilmiştir.
Negatif kamu diplomasisi stratejisi siyasal alaycılık, küçümseme, düşman gösterme bağlamında yapılmaktadır. Negatif kamu diplomasisi rakip devlete karşı yanıltma, manipüle etme, yanlış bilgiler verme, onu önemsiz gösterme de en önemli kullanım tarzıdır. Medyanın gözünde negatiflik ve zıtlıkların ilgi çekiciliği sebebiyle bir olay, sonuç olarak ne kadar olumsuzluk içeriyorsa o kadar haber olma özelliği taşımaktadır (Güz, 2005: 67). Haber içeriklerinde negatif olayların vurgulanması, yaşanılan zamanla ilgili olduğu gibi geleceğe yönelik tehditleri de içermektedir (Alver, 2003: 208). Negatif kamu diplomasisi tekniği kürsel devletlerin kendilerine düşman olarak aldıkları devlet üzerinden o devlete karşı negatif söylemler kullanarak kendilerini pozitif konuma yerleştirmeleri ve bu şekilde kendilerini yaratmaları çerçevesinde işlemektedir.
Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi ABD kamu diplomasisi stratejisinin önemli bir kısmı negatif kamu diplomasisi üzerinden yürütülmektedir. Negatif söylemin ağırlığı % 22 civarındadır. Tezin analiz kısmının ikinci adımı olan söylem analizi bölümünde de görüleceği gibi negatif söylemler ağırlıklı olarak, ‘Suriye, İŞİD, Esad, Rusya ‘ ile ilgili paylaşımlarda görülmektedir.
3.2.3. ABD Nötr Kamu Diplomasisi Söylemleri
ABD kamu diplomasisi uygulamalarında nötr kamu diplomasisi yöntemi 204 tweet paylaşımı ile % 20’lerde üçüncü dilimde yer almıştır. Nötr kamu diplomasisi paylaşımları ağırlıklı olarak paylaşımı yapan devletin, günlük haberler, sıradan konular, rutin işler üzerinden paylaştığı iletiler ile yapılmaktadır.
ABD Kamu Diplomasisi Merkezi’nin nötr kamu diplomasisi tweetleri % 20’de kalmıştır. Nötr kamu diplomasisi, pozitif ve negatif kamu diplomasisi paylaşımlarından sonra üçüncü sırada yerini almıştır.
Bu bağlamda ABD kamu diplomasisinin paylaşımlarında pozitif ve negatif yöntemleri ağırlıklı olarak kullanması, ABD’nin küresel siyasette oldukça belirleyici rol oynadığını göstermektedir. Çünkü her hangi bir olay karşısında negatif ve pozitif söylem kullanmak taraf olmak demektir. Nötr söylemler ise günlük haberler, rutin
işler çerçevesinde işlediği için kamu diplomasisi yöntemi olmaktan çok haber paylaşımı niteliği söz konusudur.
Ayrıca ABD’nin ağırlıklı olarak pozitif söylemler kullanması bu bağlamda kamu diplomasisi yürütmesi ülke olarak kendini dünyanın merkezine koymasından ve güçlü görmesi veya göstermeye çalışmasından kaynaklanmaktadır.