ABD ile Afganistan Arasındaki Güvenlik Anlaşması

Güvenlik anlaşmasında alınan kararla, 2014 sonrası ülkede 9 bin 800 ABD askeri bulunacaktır. Bu askerlerin bulunma amacı; terörle mücadelede eden Afgan güçlerine eğitim vermek ve onlara gerekli olan danışmanlığı yapmaktır. Bu durum 2015’in sonunda askerlerin sayısının yarıya düşmesi ve 2016’nın sonunda ise Afganistan’daki ABD diplomatik merkezlerinin güvenliği sebebiyle bin askere düşmesi kararına vardı.

Karara bağlanan bu anlaşmaya göre, Afganistan’a eğer dışarıdan bir müdahale olur ise, Amerikan askerleri, Afgan güçlerine destek verecektir. Ama ABD, İkili Güvenlik Anlaşması’nın imzalanmaması durumunda tüm askeri kuvvetlerini Afganistan’dan çıkaracağını açıklamıştır.11

Başkan Hüseyin Obama Afganistan’ın başkenti olan Kabil’de yapılan anlaşmalarda “tarihi bir günün olduğu ve Afganistan ile ilişkilerimizin çok iyiye gittiğini ABD-Afganistan ortaklığında güvenliğinin sağlanması, huzurum olması ve ikili çıkar ilişkilerinin geliştirilmesi için bugünün çok önemli olduğunu belirtmiştir.” ayrıca Başkan Obama 13 yıl süren kötü ilişkinin taraflar arasında çok iyiye gittiğini dile getiren Obama, yapılan ikili anlaşmaların Afgan hükümeti ile daha güzel ve tutarlı olacağını beyan etmiştir.

Obama, yapılan bu anlaşma gereği, terör örgütü El Kaide’nin tamamı ile yok edilmesini, Afgan askeri gücün donatılması, eğitilmesi ve onlara her türlü teçhizat verilmesi gerektiğini gibi iki kritik görevde ABD hükümetinin gerekli olan şeyleri sağlayacağını beyan etti.

Obama söylediği açıklamalarda “İkili ülkenin çıkarlarını sağlamak ve yeni Afgan hükümetinin devamlı olarak desteğin tam olarak sağlanması” olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca Amerika Büyükelçisi olan Cunningham ülkenin yeni

64 oluşumlarını beğendiğini ve bu hükümetle çalışmanın çok verimli olacağını dile getirmiştir.

Amerika Savunma Bakanı Hagel ise Afganistan askeri güçleriyle beraber çalışacaklarını ve bu doğrultuda ise El Kaide’yi yok etmenin amacında olduklarını ve bu yönde Afgan askeri gücünün desteklenmesi, güçlendirilmesi gerektiğini dile getirmiştir. Afganistan Devlet Başkanı Ashraf ghani ve Ulusal Birlik Hükümeti’nin Üst Yöneticisi Abdullah Abdullah’la birlikte çalışacaklarını ve bunu istediklerini dile getirdi.

Afganistan ve ABD arasında, Amerikan askerlerinin bu ülkede kalmasına olanak sağlayan ikili güvenlik anlaşması, Kabil’de, ABD’nin Kabil Büyükelçisi James Cunningham ve Afganistan Devlet Başkanının ulusal güvenlik müsteşarı olan Hanif Atmer tarafından imzalanmıştır.12

11 eylül sonrası yapılan ve yıllarca devam eden operasyon hükümetin yıkılmasına, masraf yığını haline gelmesine, kanlı ve sivil yaşamın çok fazla olmasından dolayı ülkenin yaşadığı içler acısı durumu gözler önüne sermiştir. Bu savaşa destek veren ülkeler ise bunalmıştır. Amerika ise ülkenin siyasi yapısını güçlendirmek, ekonomisini düzeltmek ve daha birçok değer için 113 milyar dolar gibi bir rakam para tek başına harcamıştır. İnsani açıdan da birçok sivil ve askeri insan hayatını kaybetmiştir. Savaşa katılan 3515 kişi koalisyon güçlerinden ve on binlerce sivil insan ve Afgan güvenlik güçleri hayatını kaybetmiştir.

Afganistan’da yaşanan birçok olumsuzluğa rağmen NATO ise büyük bir çoğunluğunu Afganistan’ı korumak için bir 10 sene kalma eğiliminde bulunmuştur. Bu sebeple ise 2015 yılının Ocak ayında NATO ve ortaklarını yardımcı olmak, eğitmek ve önerilerde bulunmak için yeni bir misyon kurmuştur. Adının Resolete Support olan bu misyon ittifak olan güçlerin ve geniş iş birliğiyle başlatılmıştır. Ek bilgi olarak Obama hükümetinin yaptığı anlaşmaya göre ikili ortaklı ve ikili güvenlik anlaşmasında imzalamışlardır.

NATO Afganistan’da olan tahribatın çok önemli olduğunu için 2020 yılına kadar destek vermeye çalışmaktadırlar. NATO bu destekleri Chicago Zirvesi’nde ise

12 _{Afganistan ve ABD arasındaki İkili Güvenlik Anlaşması için bkz.}

http://www.haberler.com/afganistan-ve-abd-arasindaki-guvenlikanlasmasi-6727530-haberi/, (Erişim: 30.12.2014).

65 2017’ye kadar Afgan kuvvetlerine mali açıdan destek vereceklerine devam edeceklerini kararlaştırmışlardır. Şu zaman kadar Afgan Ulusal Ordusu Vakıf Fonu’na NATO ve ortakları 2007’den bu zamana 340 milyon dolar hibe etmişlerdir.

Afganistan’ın başkanı olan Hamid Karzai ise ABD’nin yaptığı operasyonları durdurması ve Taliban yönetimiyle görüşüp barış görüşmesini koşul koyarak, operasyonlarını bitmesini istemiştir. ABD ile bir barış imzalamaktan kaçan Karzai ise şartları yerine gelmediği taktirde imzalamaktan kaçacağını ifade etmiştir. Yeni hükümet başkanı Ashraf Ghani ise göreve başlar başlamaz ABD hükümeti ile 30 Eylül 2014 yılında Afganistan’da güvenliğin, huzurun, barışın ve ekonomik kalkınmanın olması için ikili bir görüşme anlaşması imzalamıştır. Ortaklık Kuvvetleri’nin Statüsü Anlaşmasına ve NATO ile ikili bir anlaşma imzalayan ABD-Afganistan SOFA anlaşmasını kabul görmüştür. 7 üyenin reddi ve 152 üyenin kabulü ile onaylanmıştır.13

Afganistan da bulunan 9.800 ABD askerinin terörle mücadele konusunda ve bu bağlamda ABD askerini azaltarak Afgan güçlerine lojistik, eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi kararlaştırılmıştır. 2015 yılında ise ABD güçleri bu askerleri azaltarak yani yanısıra düşünceye kadar çekecek, 2016 yılında ise sadece ABD diplomatik güçlerinin merkezde kalarak güvenliği sağlamak için 1 bin ABD askerinin kalmasını istenecektir. Yapılan bu anlaşma gereği ise Amerika Birleşik Devletleri ise bir proje ve plan dâhilinde ne zamana kadar süreceğine dair bir kanıt ne CIA tarafından ne de Amerikan ordusu tarafından akıbetini belirsiz bir şekilde hüküm belirtilmemiştir. 2014 yılının aralık ayında ise NATO 87.000 bin askerini Afganistan bölgesinden çekmiştir. SOFA (Ortaklık Kuvvetlerinin Statüsü Anlaşması) göre barış için Afganistan askeri gücüne lojistik, eğitim, yardım ve destek için Afganistan bölgesinde kalacaklarını söylemişlerdir. Bu anlaşma 2 yıl sürecektir. 2015 ayında başlanacak olan anlaşma gereği 12.500 askerin ve toplamda 40 ülkenin olması gereken bir askeri düzenin olması gerekmektedir.

Sonuç olarak Afganistan’da bulunan koalisyon güçlerinin çekilmesi ile; Güney ve Orta Asya’daki düzenin bozulacağına Afganistan’da komşu olan devletlerin yeniden bir savaşa gireceğini ve bölgede tehdit unsuru olarak birçok örgütün kaldığını

13 _{Anthony H. Cordesman, Afghan Forces on the Edge of Transition– I: Introduction, US Policy, and}

Cuts in US Forces and Spending, CSIS, 17 Kasım 2014, http://csis.org/publication/afghan-forces- edge-transition, (Erişim: 21.12.2014).

66 beraberinde getirmiştir. Bu olay ise Afganistan’daki yapılan düzenin tekrar bozulacağına ve ülkenin çıkarları için birçok ülkenin rekabet haline gelmesine sebep olacaktır.