Ağacın Dallanma Durumu

Ağaçların dallanması bakımından melez badem bireyleri ve ebeveynleri zayıf (3), orta (5) ve kuvvetli (7) olarak gruplandırılmıĢtır. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟

F1 melez genotiplerinin ağaç dallanma durumu ile ilgili elde edilen değerler Çizelge 4.3.‟te verildiği gibi zayıf (3), orta (5) ve kuvvetli (7) arasında değiĢim gösterdiği gözlenmiĢtir. Ağaç dallanma durumu ebeveynlerden Gülcan 2 çeĢidinde 2015 yılında orta (5), 2016 yılında kuvvetli (7) olduğu; Laurranne çeĢidinde ise her 2 yılda da orta (5) olduğu gözlenmiĢtir.

Çizelge 4.3. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Melez Genotiplerinin Ağaç Dallanma

ġekil 4.3. incelendiğinde „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 melez genotipleri ağaç dallanma durumu bakımından 2015 yılı için sadece 1 genotipin zayıf (3), 73 genotipin orta (5) ve 3 genotipin ise dallanma durumu kuvvetli (7) olduğu belirlenmiĢtir.

ġekil 4.3. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Populasyonunun Ağaç Dallanma Durumu Dağılımı (2015)

ġekil 4.4.‟e bakıldığında 2016 yılında genotiplerin dallanma durumlarında farklılık olduğu gözlemlenmiĢtir. Genotiplerin 17 tanesi zayıf (3), 22 tanesi orta (5) ve 38 tanesi kuvvetli (7) olarak belirlenmiĢtir.

ġekil 4.4. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Populasyonunun Ağaç Dallanma Durumu Dağılımı (2016)

„„Guara x Nurlu‟‟ F1 melez genotiplerinin ağaç dallanma durumu ile ilgili elde edilen değerler Çizelge 4.4.‟de verilmiĢtir. Genotiplerin ağaç dallanma durumları zayıf (3) ve kuvvetli (7) arasında değiĢim göstermiĢtir. Her iki yıla baktığımızda genotiplerin dallanma durumu ağırlıklı olarak orta (5) olarak görülmektedir. Ebeveylerin her ikisinin de ağaç dallanma durumunun birinci yılda orta (5), ikinci yılda ise kuvvetli (7) olduğu görülmüĢtür.

Çizelge 4.4. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Melez Genotiplerin Ağaç Dallanma Durumu

zayıf (3), 63 tanesi orta (5) ve 21 tanesinin ise dallanma durumu kuvvetli (7) olduğu belirlenmiĢtir.

ġekil 4.5. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Populasyonunun Ağaç Dallanma Durumu Dağılımı (2015)

ġekil 4.6.‟ya bakıldığında 2016 yılında genotiplerin dallanma durumlarında farklılık gözlemlenmiĢtir. Genotiplerin 14 tanesi zayıf (3), 40 tanesi orta (5) ve 35 tanesi kuvvetli (7) olarak belirlenmiĢtir. Her iki yılda da ağırlıklı olarak görülen dallanma durumu orta (5) olarak gözlenmiĢtir.

ġekil 4.6. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Populasyonunun Ağaç Dallanma Durumu Dağılımı (2016)

4.1.3. Çiçek Rengi

Badem genotiplerinde çiçek rengi beyaz (1), açık pembe (2) ve pembe (3) olarak gruplandırılmıĢ olup „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 melez genotiplerde beyaz (1) ve açık pembe (2) en çok görülen çiçek rengi olarak gözlenmiĢtir. Ebeveynlerin çiçek renginin açık pembe (2) olduğu görülmüĢtür (Çizelge 4.5.).

Çizelge 4.5. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Melez Genotiplerin Çiçek Renkleri

ġekil 4.7.‟ye baktığımızda genotiplerin 33 tanesinde beyaz (1), 42 tanesinde açık pembe (2) ve 2 tanesinde pembe (3) çiçek rengi görülmektedir. En fazla görülen çiçek rengi açık pembe (2) olarak tespit edilmiĢtir.

ġekil 4.7. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Populasyonunun Çiçek Renk Dağılımı

Çizelge 4.6. incelendiğinde „„Guara x Nurlu‟‟ F1 melez genotiplerinin çiçek renkleri beyaz (1), açık pembe (2) ve pembe (3) arasında değiĢtiği görülmektedir. Ebeveynlerin çiçek renginin beyaz (1) olduğu gözlemlenmiĢtir.

Çizelge 4.6. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Melez Genotiplerin Çiçek Renkleri

AĢağıdaki grafikte genotiplerin çiçek renk dağılımına baktığımızda 41 genotip beyaz (1) renkli, 35 genotip açık pembe (2) ve 13 genotip ise pembe (3) renkli olarak gözlenmiĢtir. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 populasyonunda en fazla görülen çiçek rengi beyaz (1) olarak saptanmıĢtır.

ġekil 4.8. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Populasyonunun Çiçek Renk Dağılımı

Acar (2012), Diyarbakır Eğil ve Ergani'de yaptığı bir çalıĢmadaki ümitvar genotiplerden; çiçek rengini 7 adet genotipte beyaz, 3 adet genotipte pembe ve 2 adet genotipte ise açık pembe olarak belirlemiĢtir. Melhaoui ve ark (2017), Beldi lokal badem çeĢidinin biyolojik karakterizasyonunu yapmak amacıyla çiçek rengini değerlendirilmiĢlerdir. Renk ölçer ile analiz edilen 100 çiçeğin renk sonuçları iki farklı renk kategorisinden birincisi, çok açık pembe beyazımsı (L = 81.58, a* = 7.43, b* = 8.06), ikincisi koyu pembe (L= 71.64, a* = 18.34, b* = 4.97) olduğunu bildirmiĢlerdir.

4.1.4. Antere Göre Stigmanın Pozisyonu

Çiçekte antere göre stigmanın durumu tozlanma açısından önemli olup stigmanın antere göre yukarıda olması istenmeyen bir durumdur. Yapılan

melezlemeler sonucunda elde edilen „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 melez badem genotiplerinin antere göre stigma pozisyonu bakımından elde edilen değerler Çizelge 4.7.‟de verilmiĢtir. Çiçekte antere göre stigmanın pozisyonu aĢağıda (1), aynı hizada (3) ve yukarıda (5) arasında değiĢim göstermiĢtir. Ebeveynlerde, çiçekte antere göre stigmanın durumu incelendiğinde aynı hizada (3) olduğu gözlemlenmiĢtir.

Çizelge 4.7. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Melez Genotiplerinde Antere Göre

ġekil 4.9.‟da „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 melez populasyonunun 2015 yılındaki antere göre stigmanın pozisyonu bakımından en fazla populasyon dağılımı 58 genotipte aynı hizada (3), 12 genotipte aĢağıda (1) ve 7 genotipte yukarıda (5) olduğu belirlenmiĢtir.

ġekil 4.9. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Populasyonunun Antere Göre Stigmanın Pozisyonun Dağılımı (2015)

ġekil 4.10. incelendiğinde de oluĢan populasyondaki 44 genotip aynı hizada (3), 26 genotip aĢağıda (1) ve 7 genotipte yukarıda (5) olduğu saptanmıĢtır.

Her iki yıla baktığımızda yapılan bu çalıĢmada görüldüğü gibi antere göre stigmanın pozisyonunun genellikle aynı hizada (3) olduğu belirlenmiĢtir.

ġekil 4.10. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Populasyonunun Antere Göre Stigma Pozisyonunun Dağılımı (2016)

„„Guara x Nurlu‟‟ F1 melez genotiplerinde antere göre stigmanın pozisyonu durumu Çizelge 4.8.‟de verilmiĢtir. Antere göre stigmanın pozisyonu aĢağıda (1), aynı hizada (3) ve yukarıda (5) arasında değiĢiklik göstermiĢtir.

Ebeveynlerden Guara‟da her iki yılda çiçekte antere göre stigmanın durumu aynı hizada (3) olduğu görülürken Nurlu‟da ilk yıl aynı hizada (3), ikinci yıl ise yukarıda (5) olduğu gözlemlenmiĢtir.

Çizelge 4.8. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Melez Genotiplerinde Antere Göre Stigmanın

ġekil 4.11.‟de „„Guara x Nurlu‟‟ F1 melez populasyonunun antere göre stigma pozisyonun 2015 yılındaki dağılımı 61 genotipte aynı hizada (3), 20 genotipte yukarıda (5) ve 8 genotipte aĢağıda (1) olduğu gözlemlenmiĢtir.

ġekil 4.11. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Populasyonunun Antere Göre Stigma Pozisyonunun Dağılımı (2015)

ġekil 4.12.‟de 2016 yılı verilerine bakıldığında ağırlıklı olarak antere göre stigmanın durumunun 56 genotipte aynı hizada (3), 31 genotipte yukarıda (5) ve 2 genotipte aĢağıda (1) olduğu görülmektedir. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 populasyonunda en fazla görülen durumun aynı hizada (3) olduğu, her iki yılındeğerlendirmesi yapıldığında genotiplerin yine büyük bir oranında aynı hizada (3) özelliği gösterdiği belirlenmiĢtir.

ġekil 4.12. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Populasyonunun Antere Göre Stigmanın Pozisyonunun Dağılımı (2016)

4.2. Fenolojik Özellikler

4.2.1. Tam Çiçeklenme Tarihi ve Tam Çiçeklenmeye Kadar Geçen Gün Sayısı F1 melez populasyonunda yer alan badem genotiplerinde tam çiçeklenme;

çiçeklerin % 70‟nin açıldığı tarih olarak kabul edilmiĢ ve gözlemler alınmıĢtır.

Çiçeklenme süresi 1 Ocaktan itibaren çiçeklenme tarihine kadar geçen gün sayısının toplamı alınarak hesaplanmıĢtır.

Her iki popülasyona ait melez bireyler Gaziantep ilindeki Antepfıstığı AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü‟nün araĢtırma ve uygulama parsellerinde bulunmaktadır. Yapılan fenolojik ve morfolojik gözlemler ile pomolojik ve yağ asidi analizleri Gaziantep iklim koĢullarında yetiĢen bireyler üzerinde yapılmıĢtır.

Gözlem ve analiz yapılan yıllara ait (2015 ve 2016) iklim değerleri Çizelge 4.9.‟da verilmiĢtir.

Çizelge 4.9. Gaziantep Ġlinin 2015-2016 Yıllarına Ait Ġklim Verileri Ortalaması çiçeklendiği tespit edilmiĢtir. Çiçeklenmesini en geç tamamlayan genotip ise 179 nolu genotip olup ilk yıl 93 günde, ikinci yıl ise 77 günde çiçeklenmesini tamamlamıĢtır. Ġklim faktörünün etkisiyle çiçeklenmenin, ikinci yıl daha erken tamamlandığı görülmektedir. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 melez genotiplerin yıllar ortalaması incelendiğinde çiçeklenmesini en erken tamamlayan genotipler 196 (74 gün), 120 (74.5 gün), 41 (75 gün), 1 (76 gün) ve 13, 29 ve 100 nolu (77 gün) genotipler olduğu; en geç tamamlayanların 179 (85), 151 (84.5 gün), 151 (84 gün) ve 183, 178 nolu genotipler (83.5) olduğu görülmüĢtür. Ebeveynlerden Gülcan 2‟nin çiçeklenmesini 84.5 günde, Lauranne çeĢidinin ise 78.5 günde tamamladığı gözlemlenmiĢtir.

Çizelge 4.10. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Melez Genotiplerinin Tam Çiçeklenme

Çizelge 4.10 (devamı)

ġekil 4.13.'te „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 populasyonunun 2015 yılı çiçeklenme süresi dağılımı veilmiĢtir. Bu dağılıma göre genotiplerin yarısına yakını yani 38 genotip 86-88 gün arasında çiçeklenme süresini tamamlamıĢtır.

Çiçeklenme süresini en erken tamamlayan 4 genotip (41, 13, 120, 196) 80-82 gün arasında, en geç tamamlayan 5 genotip (103, 127, 151, 179, 183) 92-94 gün arasında gözlenmiĢtir.

ġekil 4.13. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Populasyonunun Çiçeklenme Süresi Dağılımı (2015)

„„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 populasyonun 2016 yılındaki çiçeklenme süresi dağılımı (ġekil 4.14.) incelediğinde bir önceki yıla göre farklılıklar görülmüĢtür. Çiçeklenme süresi bir önceki yıla göre daha kısa sürede tamamlanmıĢtır. 15 genotipin 68-70 günde, 45 genotipin 71-73 günde, 17 genotipin 74-77 günde çiçeklendiği gözlenmiĢtir.

ġekil 4.14. „„Gülcan 2 x Lauranne‟‟ F1 Populasyonunun Çiçeklenme Süresi Dağılımı (2016)

„„Guara x Nurlu‟‟ F1 melez genotiplerinin çiçeklenme sürelerine bakıldığında (Çizelge 4.11.) 2015 yılı çiçeklenme süresinin 78-87 gün, 2016 yılı çiçeklenme süresinin ise 69-77 gün arasında olduğu görülmüĢtür. 2015 yılında 203 ve 237 nolu genotipler 19 Mart tarihinde en erken tam çiçeklenme gösteren genotipler olarak tespit edilmiĢtir. 2016 yılında 9 Mart tarihinde en erken tam çiçeklenmeye baĢlayan genotipler ise 204, 217, 218, 229, 248, 249, 257, 263 ve 269 nolu genotipler olarak saptanmıĢtır. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 melez genotiplerin ortalama çiçeklenme süresi incelendiğinde çiçeklenmesi en uzun süren genotiplerin 304 (81 gün), 352 (80.5 gün), 351 (79.5 gün) ve 212, 243, 250, 290, 301, 329 (79 gün) olduğu; çiçeklenmesi kısa süren genotiplerin 204 (74 gün), 303 (74.5 gün) ve 237, 269, 305, 324 (75 gün) nolu genotipler olduğu belirlenmiĢtir. Ebeveynlerin her ikisi de ortalama 75.5 günde tam çiçeklenmesini tamamlamıĢlardır.

Çizelge 4.11. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Melez Genotiplerinin Tam Çiçeklenme

Çizelge 4.11 (devamı)

Çizelge 4.11 (devamı) yılındaki çiçeklenme süresi dağılımı 5 genotipte (203, 204, 237, 291, 303) 78-80 gün, 46 genotipte 81-83 gün, 38 genotipte 84-87 gün arasında gözlenmiĢtir.

ġekil 4.15. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Populasyonunun Çiçeklenme Süresi Dağılımı (2015)

„„Guara x Nurlu‟‟ F1 populasyonunun 2016 yılındaki çiçeklenme süreleri dağılımı ġekil 4.16.'da verilmiĢtir. Buna göre 58 genotip 69-71 gün, 25 genotip 72-74 gün ve 6 genotip (243, 304, 322, 351, 352, 360) 75-77 gün arasında çiçeklenme süresini tamamladığı belirlenmiĢtir. 2 yıl arasında iklim faktöründen dolayı değiĢiklik gözlenmiĢtir.

ġekil 4.16. „„Guara x Nurlu‟‟ F1 Populasyonunun Çiçeklenme Süresi Dağılımı (2016)

Atasever ve Gerçekçioğlu (2011), Tokat ekolojisinde kuru koĢullarda yetiĢen 10 badem çeĢidi ve genotipinde 2007-2008 yıllarında yürüttüğü çalıĢmada;

çiçeklenme tarihlerini 21.03-16.04 tarihleri arasında; Atlı ve ark (2011), Gaziantep lokasyonunda badem çeĢitlerinin 4 yıllık çiçeklenme ortalamalarına göre çiçeklenmeleri 11 Mart-7 Nisan tarihleri arasında olduğunu bildirmiĢlerdir.

AraĢtırma sonuçları ilk yıl için benzer bulunmuĢtur. Fakat 2016 yılında genotipler daha erken çiçek açmıĢtır. Bunun nedeninin 2016 yılında çiçeklenme dönemindeki sıcaklıkların daha fazla olması, çiçeklenmeyi erkene almıĢ olabileceği düĢünülmektedir. Oručević ve Aliman (2018), çiçeklenme dönemleri ile meteorolojik koĢullar arasında önemli bir iliĢki olduğunu bildirmiĢlerdir. Yaptıkları bir çalıĢmada 2014 yılında çiçeklenme, 2013 ile karĢılaĢtırıldığında çeĢide bağlı olarak 14-18 gün önce baĢladığını; çiçeklenmenin en erken Teksas, en geç Ferraduel ve Genco çeĢitlerinde olduğunu, çiçeklenme süresinin (17-21.3 gün) tüm çeĢitler için oldukça benzer olduğunu bulmuĢlardır. Aynı zamanda çeĢitlerde meyve olgunlaĢmasının, 2013'e kıyasla 2014 yılında daha erken olduğunu bildirmiĢlerdir.