Dava Açma Usulü

Vergi Mahkemelerinde dava açma yazılı şekle bağlı tutulmuştur. Buna göre İYUK’un 3. maddesine göre vergi uyuşmazlığının yaratılabilmesi için “dava” vergi mahkemesi başkanlığına hitaben yazılmış bir dilekçe ile açılır. Bu dilekçelerde bulunması gereken bilgiler şunlardır;

*Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri,

*Davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı deliller

*Davaya konu olan işlemin bildirim tarihi,

*Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile ilgili miktarlar,

*Vergi veya vergi cezasının nev’i ve yılı tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi, numarası ve varsa yükümlü hesap numarası,

18_{Baki Kuru, Ramazan Arslan ve Ejder Yılmaz, Medeni Usul Hukuku, 20. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s.}

Yine yasa maddesi uyarınca dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenecek, dilekçeler ve bunlara ekli belge örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olacaktır.

Ayrıca 2577 sayılı Kanunun 5. maddesi gereği olarak her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılması gerekmektedir. Ayrıca birden fazla şahsı ilgilendiren işlemden dolayı müşterek dilekçe ile dava açılabilmesi hak ve menfaatte beraberlik yani iştirak ile maddi ve hukuki sebeplerde birlik bulunması halinde söz konusu olabilecektir.

Bu hükümlere riayet edilmeksizin düzenlenen dilekçelerle dava açılması halinde mahkemece ilk inceleme aşamasında dava dilekçesinin reddine karar verilecektir. Dilekçe ret kararının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde belirtilen eksikliklerin tamamlanması ile tekrar dava açmak mümkündür. İkinci kez verilen dilekçelerde de aynı yanlışlıklar yapıldığı görülürse mahkemece davanın reddine karar verilir.

Diğer yönden 492 sayılı Harçlar Kanunu’nda değişiklik yapan 2588 sayılı Kanun uyarınca yükümlülerce vergi yargısına başvurma yani dava açma hali “Başvurma Harcı”na tabi tutulmuştur. Harçlar Yasası’na ekli 3 sayılı tarife uyarınca da Vergi Mahkemeleri ile Bölge İdare Mahkemelerine başvurma da 2014 takvim yılı için 25,20 TL, Danıştay’a başvurma ise 38,70 TL harca tabi bulunmaktadır. Mahkemelerce başvurma harcı dışında da bazı harçlar alınmaktadır ki 2014 takvim yılı için vergi yargısına ilişkin olarak alınan harçlar ise şu şekildedir;

Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezalara ilişkin uyuşmazlıklardan dolayı Vergi Mahkemelerinde, Bölge İdare Mahkemelerinde ve Danıştay’da açılan davalarda;

a) Vergi Mahkemeleri ile Bölge İdare Mahkemelerine başvurmada; 25,20 TL

b) Danıştay’a başvurmada; 38,70 TL

c) Danıştay’a temyiz başvurularında; 123,60 TL

d) Bölge İdare Mahkemesine itirazen yapılan başvurularda; 68,60 TL * Nispi harçlar:

a) Vergi mahkemesi ile bölge idare mahkemesi kararlarında: Tarhiyata ve ceza kesme işlemlerine karşı mükellefin dava açması üzerine vergi mahkemesinin nihai kararları ile bölge idare mahkemesinin kararlarında, karar altına alınan uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezaların toplam değer üzerinden (25,20 TL)’den az olmamak üzere (Binde 4,55) b) Danıştay kararlarında; Karar altına alınan uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezaların toplam değeri üzerinden (38,70 TL)’den az olmamak üzere (Binde 7,2) (Bu miktardan evvelce ödenen nispi harç mahsup edilir)

* Maktu harç;

Yukarıdaki pozisyonlarda gösterilen ve nispi harca tabi tutulmamış olan tarhiyat veya ceza kesme ve diğer işlemlerle ilgili;

a) Vergi mahkemesi ve bölge idare mahkemesi kararlarında; 25,20 TL b) Danıştay kararlarında; 52,40 TL

c) Bölge idare mahkemesi ve Danıştay’ın yürütmenin durdurulması kararlarında; 52,40 TL

*Suret harçları ise; Tarafların isteği üzerine verilecek karar suretleri için karar suretinin her sayfasından (Fotokopiler dahil) 1,60 TL

Vergi mahkemelerine veya bu mahkemeler yerine asliye hukuk hakimliklerine ve konsolosluklara yapılan başvurularla ilgili dilekçelerin harç ve posta ücretleri alındıktan sonra deftere derhal kaydı yapılır ve kayıt tarihi ile sayısı dilekçenin üzerine yazılır. Dava bu kaydın yapıldığı tarihte açılmış sayılır. Bu nedenle davacıya veya davacılara başvuru dilekçesinin alındığına dair kayıt tarih ve sayısını gösteren imzalı ve mühürlü pulsuz bir alındı kağıdı verilir. Herhangi bir nedenle harcı veya posta pulu verilmeden veya eksik harç veya posta pulu ile dava açılmış olması halinde, iki defa olmak üzere otuz gün içinde harcın ve posta pulunun verilmesi, tamamlanması hususu daire ve mahkeme başkanlığınca ilgiliye tebliğ olunur. Vergi uyuşmazlığı yaratmak için başvuruda bulunan yükümlü tarafından harç veya posta pulu, süresi içinde verilmez veya tamamlanmazsa dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir. Diğer yönden dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir yıl içinde yükümlü tarafından var olan eksikliklerin tamamlanmaması halinde davanın açılmamış olduğuna hükmolunur. Dilekçeler vergi mahkemelerinde mahkeme başkanının havalesi ile kaydolunmaktadır.

Dava açma dilekçeleri mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından, 2577 sayılı Kanun’da yazılı ilk inceleme unsurları yönlerinden sırasıyla incelenir. 2577 sayılı Kanunun ilk incelemenin düzenlendiği 14. ve 15. maddesinde dilekçelerin; Görev ve yetki, idari merci tecavüzü, ehliyet, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet, 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği, dilekçeler bu yönlerden kanuna aykırı görülürse durumun görevli daire veya mahkemeye bir rapor ile bildirileceği, tek hakimle çözümlenecek dava dilekçeleri için rapor düzenlenmeyeceği ve 15. madde hükümleri ilgili hakim tarafından uygulanacağı, 3.

fıkraya göre yapılacak inceleme ve bu fıkra ile 5. fıkraya göre yapılacak işlemler dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılacağı, ilk incelemeyi yapanların bu noktalardan kanuna aykırılık görmezler veya daire veya mahkeme tarafından ilk inceleme raporu yerinde görülmezse, tebligat işlemi yapılacağı, yukarıdaki hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15. madde hükmü uygulanacağı, Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3. fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14. maddenin; 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine; idari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine, 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hallerde davanın reddine, 3/f bendine göre, davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması halinde, dava dilekçesinin tespit edilecek gerçek hasma tebliğine, 3/g bendinde yazılı halde otuz gün içinde 3 ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak yahut (c) bendinde yazılı hallerde, ehliyetli olan şahsın avukat olmayan vekili tarafından dava açılmış ise otuz gün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla dava açılmak üzere dilekçelerin reddine, 3/b bendinde yazılı halde dilekçelerin görevli idare merciine tevdiine karar verileceği, ilk inceleme üzerine Danıştay veya mahkemelerce verilen; bu maddenin 1/a bendinde belirtilen idari yargının görevli olduğu konularda davanın görev ve yetki yönünden reddine ilişkin kararlarla, 1/c bendinde yazılı gerçek hasma tebliğ ve 1/d bendindeki dilekçe red kararları dışında, kararın düzeltilmesi veya temyiz yoluna; tek hakim kararına karşı ise itiraz yoluna başvurulabileceği hüküm altına alınmıştır.19

İlk incelemeyi yapanlar bu noktalardan yasaya aykırılık görmezler veya ilk inceleme raporu yerinde görülmezse taraflara gerekli tebligat işlemleri yapılır. İlk tebligat işlemleri gereği olarak dava dilekçelerinin ve eklerinin birer örneği davalıya davalının vereceği savunma da davacıya tebliğ olunur. İYUK’un 16. maddesindeki düzenlemeler uyarınca davacının ikinci dilekçesi davalıya davalının vereceği ikinci

19

savunma da davacıya tebliğ edilir. Buna karşılık davacının cevap hakkı yoktur. Ancak davalının ikinci savunmasında, davacının cevaplandırılmasını gerektiren hususlar bulunduğu, davanın görülmesi sırasında anlaşılırsa davacıya cevap vermesi için ayrıca süre verilir. Tarafların yapılacak tebliğlere karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde cevap vermeleri öngörülmüştür. Bu süre ancak haklı nedenlerin bulunması ve istek halinde görevli mahkeme kararı ile 30 günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir. Sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilemez. Bu süreler geçtikten sonra dava dosyası tekemmül etmiş sayılır ve esastan inceleme ve karar verilme aşamasına gelmiş demektir.