Açık Uçlu Soruların Sınıflandırılması ve Yorumlanması

Araştırmada kullanılan anket formunun son bölümü ise örneklemi oluşturan öğrencilerin kişisel görüşlerini rahatça ifade edebilmeleri için hazırlanan iki adet açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Örneklemi oluşturan öğrencilerden büyük çoğunluğunun cevap verdiği bu açık uçlu sorular, öncelikle titizlikle okunarak belirli başlıklar altında sınıflanmaya çalışılmıştır. Sınıflama aşamasından sonra bazı öğrencilerin birebir ifadelerine yer verilerek yorumlanmaya çalışılmıştır.

Soruların cevaplanma sayılarına bakıldığında; ilk soruya 215 öğrenci, ikinci soruya 170 öğrenci cevap vermiştir. 157 öğrenci ise her iki soruyu da cevaplamıştır. İlk soruyu cevaplayan öğrencilerin 53’ü ikinci soruyu cevaplamamış; ikinci soruyu cevaplayan öğrencilerden 10 öğrenci ise ilk soruyu cevaplamamıştır. Öğrencilerden bazılarının cevapları örnek olarak analize konmuştur. Öğrencilerin isimlendirilmesi ise o görüşü savunan öğrencilerin sayılarına göre yapılmıştır.

4.4.2.1. “Neden T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersini öğreniyoruz?” Sorusunun Analizi

Anketin son bölümünde yer alan ilk soruya 215 öğrenci cevap vermiştir. Öğrencilerin cevaplarında kullandıkları ifadeler doğrultusunda sınıflama yapılmıştır. Öğrenciler cevaplarında birden fazla görüş öne sürmediklerinden her öğrenci sadece tek bir grupta değerlendirilmiştir. Öğrencilerin 71’i “geçmişimizi öğrenebilme” olarak ifade etmiştir. Öğrencilerin 32’si her fırsatta vurgulanan klişe bir görüş ile açıklamışlardır : “Geçmişi bilmeden geleceği bilemeyiz”. Öğrencilerden 25’i T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersini öğrenilmesinin nedenini “ Atatürk’ün hayatını, ilke ve inkılaplarını bilmek için” şeklinde açıklamışlardır. 23 öğrenci “Cumhuriyetin kurulmasından günümüze kadar geçen süreçte yaşananların farkında olmak” diye düşüncelerini yansıtmışlardır. T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin konu kapsamının bir kısmını dışarıda bırakmışlardır. 16 öğrenci “bağımsızlığın kazanılmasında yaşanan güçlüklerin farkında olmak için” ve 15 öğrenci “milli değerleri öğrenip farkında olmak için” şeklinde ifade etmişlerdir. 15 öğrenci “geçmişte meydana gelen olaylardan ders çıkarmak için” bu dersi öğrendiklerini belirtmiştir. Öğrenciler arasında az da olsa farklı görüşlere sahip öğrenciler çıkmıştır. 3 öğrenci “geçmişte ülkemize karşı oluşan iç ve dış tehditleri öğrenme”nin önemine vurgu yaparken 4 öğrenci “vatan ve millet sevgisinin verilmesi için” bu dersi öğrendiklerini ifade

55

etmiştir. Buna yakın bir görüş olarak 5 öğrenci de “milli birlik ve beraberliğin öneminin pekişmesi için” bu dersi öğrendiklerini ifade etmiştir. 215 öğrenciden sadece 7 öğrenci “T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin programda olduğu için” öğrendiklerini ifade etmiş bu dersin ortaöğretimde verilmesinin nedenine dair bir görüşte bulunmamışlardır. 215 öğrenciden sadece 7 öğrencinin bu şekilde düşünmesi, diğer öğrencilerin genel olarak tarih dersini önemsediklerini göstermektedir.

4.4.2.2. “Sizce tarih eğitimi ve vatandaşlık arasında bir ilişki var mı, bu konudaki düşünceleriniz nelerdir?” Sorusunun Analizi

İkinci açık uçlu soruya cevap veren toplam öğrenci sayısı 170’tir. 51 öğrenci sadece “var” diyerek herhangi bir açıklamada bulunmamıştır. 38 öğrenci, tarih eğitimi ve vatandaşlık arasında bir ilişki bulunmadığını sadece “yok” diyerek belirtmiş; bunun yanında 3 öğrenci de “kısmen ilişkili” olduğunu söylemiştir. Toplamda 92 öğrenci sorunun ilk kısmına yanıt vermiş ancak bu cevabın detayına ilişkin düşüncelerini açıklamayı ihmal etmişlerdir. Soruya cevap öğrencilerden 15’i tarih eğitiminin vatandaşlık bilinci sağladığını savunmuşlardır. Bu görüşü savunan öğrencilerden Öğrenci 5 “Bu eğitim vatanseverlik ve insan sevgisi gibi nitelikleri kazandırır.” fikrini de ilave etmiştir. Öğrenci 5 tarih eğitimi ile vatandaşlığın birbirini tamamladığını ve tarih eğitiminin vatan ve insan sevgisini kazandırdığını ifade etmektedir. Öğrencilerin 29’u ise “iyi vatandaş tarihini bilen vatandaştır” görüşündedir. Bu öğrencilere göre tarihini, geçmişini bilmeyen vatanı için iyi vatandaş değildir. Öğrenci 1 “Bir millet için en önemli şey tarihtir, iyi bir vatandaş olabilmemiz için.” Öğrenci 9 ise “Tarih eğitimi kötü verilirse insan vatanından soğur.” şeklinde görüşünü ortaya koymuştur. İyi vatandaşın tarihini bilmesinin gerekli olduğunu düşünen öğrencilerin vatandaşlığı sadece devlete siyasi aidiyet olarak değil aynı zamanda milli kimlik olarak gördüklerini de ortaya koymaktadır. Bu nedenle T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersini bilmeyen bir kişinin iyi vatandaş olmayacağı görüşünü benimsemişlerdir. Öğrencilerden 11’i “vatandaşlar için tarih eğitiminin gerekli olduğu” nu ifade etmiş ancak daha detaylı bir yorumda bulunmamışlardır. Vatandaşlık görev ve sorumluluklarının bilinmesinde tarih eğitiminin etkili olduğu görüşünde olan öğrencilerin sayısı 19’dur. Öğrenci 4 “Tarih nasıl vatandaş olmamız gerektiğini bize öğretir.” şeklinde görüşünü ifade ederken Öğrenci 6 ise “Üzerimize düşen sorumlulukların ne olduğunu öğreniyoruz.” olarak belirtmiştir. Bu görüşlerin dışında öğrencilerden 2‘si sıkı bir ilişki olduğunu ifade ederken herhangi bir açıklama yapmamışlardır. 170 öğrenciden sadece 2’si

56

tarihini bilmeden vatandaşlık sorumluluklarının farkında olanların olduğuna vurgu yapmıştır. Genel olarak baktığımızda soruyu cevaplayan öğrencilerin çoğunluğu tarih ve vatandaşlığı birlikte algılayarak, vatandaşlık için tarihi bilmenin bir gereklilik olduğunu belirtmişlerdir.

57

V. BÖLÜM

SONUÇ VE ÖNERİLER

Ortaöğretime devam eden 12. sınıf öğrencilerinin T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin vatandaşlık bilincinin oluşmasında rolünü belirlemeye yönelik gerçekleştirilen bu araştırmadan elde edilen bulgular ışığında ulaşılan sonuçlar aşağıda belirtilmiştir.

5.1. Sonuçlar

Araştırmada kullanılan anketin yapı geçerliliğini gerçekleştirmek ve kuramsal çerçeve ile uygunluğunu ortaya koymak amacıyla anket formu, araştırma evreninden yansız olarak seçilen örnekleme verilmiş yansız olarak verdikleri cevaplar puanlandırılmış ve faktör analizi uygulanmıştır. Faktör Analizi sonucunda anketteki maddelerin açıklanan toplam varyans oranının %37 olması, ölçeğin tek boyutta istenilen özelliği temsil etmek bakımından yeterli olduğunu göstermektedir. Anket formundaki maddelerden dört madde çıkarıldıktan sonra maddelerin faktör yükleri ,352 - ,746 değerleri aralığında çıkması araştırmanın yeterli olduğunu göstermektedir.

Araştırmanın güvenirliğini ölçmek ve iç tutarlılığının belirlenmesi amacıyla anketin tamamının Cronbach Alpha katsayısına bakılmıştır. Her bir maddenin varyansına dayalı olarak hesaplanan Cronbach Alfa iç tutarlılık kat sayısı ,925 olarak bulunmuştur. İç tutarlılık kat sayısının ,70 ve daha yukarı olması yeterli görülmektedir. Bu değer dikkate alındığında bulunan ,925 değerin oldukça yüksek olduğu görülmektedir.

Araştırmanın sonraki aşamasında uygulanan anket formundan beş maddenin okul türü, cinsiyet ve alan türüne göre oluşturulan frekans analizlerinden öğrencilerin katılım düzeylerine dair yorumlama yapılmıştır.

58

Ortaöğretim öğrencilerinin çoğunluğu vatandaşlık kavramını milli kimlik kavramına eş değer tutmuş; her Türk vatandaşının T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi almasının gerekli olduğunu belirtmişlerdir.

“Neden T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersini öğreniyoruz” sorusuna verilen öğrenci cevaplarında herkes tarafından sıklıkla kullanılan ifadelerin yer aldığı görülmektedir. Öğrencilerin bu dersin verilmesinin nedenlerini ifade etmekte zorluk yaşadıkları görülmektedir. Öğrencilerin büyük çoğunluğu bu dersi almanın gerekli olduğuna yönelik görüşler ortaya koymuşlardır.

“Sizce tarih eğitimi ve vatandaşlık arasında bir ilişki var mı, bu konudaki düşünceleriniz

nelerdir?” sorusuna ise verilen cevaplar daha kısadır. Hatta öğrencilerin yarısından fazlası “var” , “yok” şeklinde kısa cevaplar vermiştir. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun vatandaşlık ve tarihin birbirini destekleyen disiplinler olduğu yönünde anket maddelerine katılım gerçekleştirmelerine rağmen açık uçlu sorularda bu düşüncelerini doğrudan ifade eden cümleler kurmamaları dikkat çekicidir.

Genel olarak öğrenci cevapları dikkate aldığında öğrenciler, tarih eğitiminin verilmesinin vatandaşlık açısından önemli olduğuna vurgu yapmıştır. Etkili vatandaşların yetiştirilmesinde tarih derslerinin gerekli olduğunu, devleti için iyi vatandaş olabilmeleri için öncelikle kendi geçmişlerini bilmeleri gerektiği fikrinde yoğunlaşmışlardır. Bu düşünce yapıları öğrencilerin, vatandaşlık ve millet kavramlarını eş değerde tuttuklarını göstermektedir.

Sonuç olarak araştırma sonrasında elde edilen bulgular ve yorumlar ışığında ortaöğretimdeki öğrencilerin T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi konularını doğrudan vatandaşlık için gerekli görmüşler, ortaöğretim programında yer almasının nedeni olarak da Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlı vatandaşlar olarak yetişmelerine katkı sağladığı görüşünü ortaya koymuşlardır. Örneklemi oluşturan öğrencilerin anket cevaplarına göre vatandaşlığı millet kavramı ile aynı gördüğü anlaşılmaktadır. Bu durum günümüzde modern vatandaşlık anlayışı doğrultusunda eğitimin devam ettiğinin bir göstergesidir.

Öğrencilerin verdikleri cevaplar Dilek (2002)’in belirttiği tarihin disiplin dışı amaçları çerçevesinde, vatandaşlık ve tarihin ilişkili olduğu görüşünde olduklarını ortaya koymaktadır.

59 5.2 Öneriler

Ortaöğretim öğrencilerinin T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi hakkındaki görüş ve düşüncelerini belirlemek amacı ile gerçekleştirilen bu araştırma ile elde edilen bulgular ve sonuçlara dayanılarak öneriler getirilmeye çalışılmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre örneklemi oluşturan ortaöğretim öğrencilerinin T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersini önemsedikleri görülmektedir. Ancak bu dersin hem disiplin içi hem de disiplin dışı amaçlarının öğrencilere daha açık bir biçimde ifade edilmesi gerekmektedir. Çünkü öğrenciler açık uçlu sorularda düşüncelerini açık bir şekilde ifade etmekten kaçınmışlardır. Disiplin dışı amaçlarının öğrencilere aktarılabilmesi için bu ders için gerekli olan öğretim programı temel alınmalı ve program doğrultusunda konular öğrencilere aktarılmalıdır. Ders işleniş sürecine öğrencilerin aktif olarak katılmaları, öğrencileri araştırmaya, sorgulamaya yöneltecektir. Milli eğitimin amaçları arasında bilinçli vatandaş yetiştirme isteği söz konusu ise eğitimin bu amacının tarih dersleri ile desteklenebileceği unutulmamalıdır.

T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin amaçları arasında “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak vatanını ve milletini seven, haklarını bilen ve kullanan, sorumluluklarını yerine getiren, ulusal bilince sahip bir vatandaş olarak yetişmek” ifadesinin yer aldığı görülmekte ve bu yönde öğrencilerin yetiştirilmesinin gerekliliğine vurgu yapılmaktadır. Anket cevapları öğrencilerin bu amacın farkında olduklarını ortaya koymaktadır. Ancak yine de ortaöğretimde verilen bu dersin amaçlarının tam anlamıyla gerçekleşebilmesi öğrencilerin bu derse olan ilgilerinin arttırılması gerekmektedir. Dersin içeriğinde bulunan tüm konular arasından sadece savaşların kronolojik bir sıra ile anlatılması yeterli olmamalı, Atatürk ilke ve inkılaplarının neden gerçekleştirildiğine dair açıklamalarda bulunulmalıdır. Öğrencilerin Türkiye Cumhuriyeti tarihini öğrenirken kendi sorumluluk ve haklarını bilen, milli değerlerine sahip çıkabilen vatandaşlar olarak yetişebilmeleri için öğrencilere bu ders kapsamındaki konuların eleştirel bakış açısı ile fikirlerini ifade edebilecekleri bir sınıf ortamı sağlanmalıdır.

60

KAYNAKLAR

Alpaslan, G. (2008). Küreselleşme sürecinde ulus-devlet ve vatandaşlık ilişkisi: vatandaşlığın dönüşümü. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Aslan, E., & Akçalı, A. A. (2007). Kimlik sunumu olarak tarih eğitimi. Dokuz

Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 125-132. 18.08.2011 tarihinde http://befjournal.com.tr/index.php/dergi/article/view/240/206.pdf sayfasından erişilmiştir.

Aslan, E. (2006). Neden tarih öğretiyoruz?. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 162-173. 18.08.2011 tarihinde

http://www.befjournal.com.tr/index.php/dergi/article/view/157/133.pdf sayfasından erişilmiştir.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, TDK. (2005). Ankara: Akşam Sanat Okulu. Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: Pegem Akademi.

Behar, E. B. (1992). İktidar ve tarih: Türkiye’de “resmi tarih” tezinin oluşumu (1929- 1937). Ankara: Afa.

Behar, E. B. (1998). Tarih eğitiminde Türk dünyası. Salih Özbaran (Ed.), Tarih öğretimi ve ders kitapları (s. 205-220). İzmir: Dokuz Eylül.

61

Bilgin, N. (1998). Kimlik arayışı olarak resmi tarih. Salih Özbaran (Ed.), Tarih öğretimi ve ders kitapları (s. 115-130). İzmir: Dokuz Eylül.

Bolay, S. H. (2002). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk düşünce tarihi. Türkler Ansiklopedisi, 14, 515-566.

Böke, K. (Ed.). (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Alfa.

Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 32, 470-483. 18.08.2014 tarihinde http://www.kuey.net/index.php/kuey/article/view/517file:///C:/Users/Boss/

Downloads/517-990-1-SM.pdf sayfasından erişilmiştir.

Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.

Carr, E.H. (1993). Tarih nedir?. (M. G. Gürtürk, Çev.). İstanbul: İletişim.

Davison, H. R. (2005). Osmanlı İmparatorluğu’nda reform, 1856-1876 (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Agora.

Demir, Ö., & Acar, M. (2005). Sosyal bilimler sözlüğü. Ankara: Adres.

Dilek, D. (2001). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: PegemA. Duman, T., Karakaya, N., & Yavuz, N. (2001). Vatandaşlık bilgisi. Ankara: Gündüz. Elban, M. (2011). Ortaöğretim 11. sınıf öğrencilerinin tarih dersine yönelik tutumları ile vatanseverlik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Göze, A. (2007). Siyasi düşünceler ve yönetimler. İstanbul: Beta. Gündüz, M., & Gündüz, F. (2002). Yurttaşlık bilinci. Ankara: Anı.

Halaçoğlu, Y. (2007). 14.-17. Yüzyıllarda Osmanlılarda devlet teşkilatı ve sosyal yapı. Ankara: TTK.

Hayta, N., & Ünal, U. (2008). Osmanlı Devleti’nde yenileşme hareketleri. Ankara: Gazi. Heater, D. (2007). Yurttaşlığın kısa tarihi (M. Üst, Çev.). Ankara: İmge.

62

Işın, F. E. (2009). Şarkiyatçılık sonrası Osmanlı vatandaşlığı. E. Fuat Keyman ve Ahmet İçduygu (Eds.), Küreselleşme, Avrupalılaşma ve Türkiye’de vatandaşlık (s.29-57). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.

İnan, A. A. (2000). Medeni bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün el yazıları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.

İnan, A. A. (1998). Türkiye Cumhuriyeti ve Türk devrimi. Ankara: TTK. İslamoğlu, H. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta. Kadıoğlu, A. (Ed.). (2008). Vatandaşlığın dönüşümü üyelikten haklara (C. Cemgil, Çev.). İstanbul: Metis.

Kadıoğlu, A. (2008). Vatandaşlık: kavramın farklı anlamları. Ayşe Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın dönüşümü üyelikten haklara (s. 21-30). İstanbul: Metis. Kadıoğlu, A. (2008). Türkiye’de vatandaşlığın anatomisi. Ayşe Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın dönüşümü üyelikten haklara (s. 167-184). İstanbul: Metis. Kafesoğlu, İ. (2003). Türk milli kültürü. İstanbul: Ötüken.

Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.

Kartal, F. (Ed.). (2010). Yurttaşlık tartışmaları yeni yaklaşımlar. Ankara: Öncü.

Kartal, F. (2010). Dışlayıcı bir kurum olarak yurttaşlığın evrimi: Polis’ ten küresel düzene. Filiz Kartal (Ed.), Yurttaşlık tartışmaları yeni yaklaşımlar (s. 11-56). Ankara: Öncü. Keyman, E. F. (2008). Türkiye’de çok kültürlü anayasal vatandaşlık ve demokratikleşme. Ayşe Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın dönüşümü üyelikten haklara (s. 218-244). İstanbul: Metis.

Keyman, E. F., & İçduygu, A. (2009). Küreselleşme, Avrupalılaşma ve Türkiye’de vatandaşlık (B. Ulukan, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.

63

Kurt, T. (2007). Öğretmenlerin demokrasi, vatandaşlık ve vatanseverlik algılarının nitel olarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, T.C. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Kütükoğlu, M. S. (2007). Tarih araştırmalarında usul. İstanbul: Elif.

Kymlicka, W., & Norman, W. (2008). Vatandaşın dönüşü: vatandaşlık kavramındaki yeni çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Ayşe Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın

dönüşümü üyelikten haklara (s. 185-217). İstanbul: Metis.

Marshall, T. H., & Bottamore, T. (2006). Yurttaşlık ve toplumsal sınıflar (A. Kaya, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.

Mumyakmaz, H. (2008). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e vatandaşlık. Doktara Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Nichol, J. (1996). Tarih öğretimi. ( M. Safran, Çev.) Ankara: Çağrı.

Oldfield, A. (2008). Vatandaşlık doğal olmayan bir pratik mi?. Ayşe Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın dönüşümü üyelikten haklara (s. 93-106). İstanbul: Metis

Özbaran, S. (Ed.). (1998). Tarih öğretimi ve ders kitapları. İzmir: Dokuz Eylül. Pamuk, A. (2009). Vatandaş yetiştirme amacı olarak tarih öğretimi: orta öğretim düzeyinde öğretmen, öğrenci ve veli görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Safran, M. (2006). Tarih eğitimi-makale ve bildiriler. Ankara: Gazi.

Safran, M., & D. Dilek (Eds.). (2008). 21. yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi. İstanbul: Yeni İnsan.

Safran, M. (2008). Türkiye’de tarih eğitimi ve öğretimi. Mustafa Safran ve Dursun Dilek (Eds.), 21. yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi (s.13-21). İstanbul: Yeni İnsan.

64

Şimşek, U., Özdemir Y., & Kaya, R. (2004). Türkiye Cumhuriyeti’nin yurttaşlık anlayışı ve tarihin kullanımı, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 377-386. 18.08.2011 tarihinde

http://scholar.google.com.tr/scholar?start=20&q=T%C3%BCrkiye+Cumhuriyetinin+yurtta %C5%9Fl%C4%B1k+anlay%C4%B1%C5%9F%C4%B1+ve+Tarihin+kullan%C4%B1m %C4%B1&hl=tr&as_sdt=0,5file:///C:/Users/Boss/Downloads/3900-15415-1-PB.pdf sayfasından erişilmiştir.

Tanrıöğen, A. (Ed.). (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı.

T.C MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2012). Ortaöğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı. Ankara

http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 sayfasından erişilmiştir. Tekeli, İ. (1998). Tarih bilinci ve gençlik. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.

Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değer eğitimi hakkındaki görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Turan, O. (2003). Selçuklular tarihi ve Türk-İslam medeniyeti. İstanbul: Ötüken. Turan, R., Safran, M., Hayta, N., Çakmak, M. A., Dönmez, C., & Şahin, M. (2011). Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi. Ankara: Okutman.

Turner, S. B. (2008). Bir vatandaşlık kuramının ana hatları. Ayşe Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın dönüşümü üyelikten haklara (s. 107-139). İstanbul: Metis. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1924 Anayasası,

http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa24.htm sayfasından erişilmiştir.

Üstel, F. (1999). Yurttaşlık ve demokrasi. Ankara: Dost.

65

Yazıcı, F. (2009). Yurtseverlik eğitimi: sosyal bilgiler ve tarih öğretmenlerinin tutum ve algılarına yönelik bir çalışma (Tokat ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, T.C.

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.

66

EKLER

67

EK-1

Vatandaşlık Bilincinin Oluşmasında T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersinin Rolünü Belirlemeye Yönelik Anket Formu

Değerli Öğrenciler,

Bu anket, ortaöğretimde vatandaşlık bilincinin oluşmasında T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin rolünü belirme amacıyla hazırlanmıştır. Anket sonuçları yalnızca bu konudaki tutumları belirlemek amacıyla kullanılacak, başka hiçbir amaç için anket sonuçlarından yararlanılmayacaktır.

Anket sorularının hepsini cevaplamanız ve vereceğiniz içten doğru cevaplar araştırma açısından büyük öneme sahiptir. Adınızı yazmanıza gerek yoktur. Çalışmaya katıldığınız için teşekkür ederim.

Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi

Esma ERGİNER

KİŞİSEL BİLGİLER Okul Adı:

Cinsiyet: Kız ( ) Erkek ( ) Öğrenim Gördüğünüz Alan:

68

19 T.C İTA dersi sayesinde Türkiye Cumhuriyeti devletindeki demokrasi anlayışını önemini _kavrarım. 18 Geçmiş ve bugün arasında bağlantı kurarak milli birlik ve beraberliğin önemini kavrarım. 17 T.C İTA dersi sayesinde vatandaşlık görev sorumluluklarımı yerine getirmenin önemini _kavrarım. 16 Devletimin bayrağına saygı duymamda T.C İTA dersi etkilidir.

15 İstiklal Marşı’mızın yazıldığı dönemin şartlarını anlamamda T.C İTA dersi etkilidir. 14 Demokrasiyi bir yaşam biçimi olarak benimsememde T.C İTA dersi etkilidir.

13 İstiklal Marşı’mızın yazılış amacının neyi ifade ettiğini T.C İTA dersi sayesinde biliyorum. 12 T.C İTA dersi sayesinde Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlı vatandaşlar yetişir.

11 T.C İTA dersi sayesinde milli tarih ve kültürümüz konusunda bilinçli ve duyarlıyım.. 10 T.C İTA dersi iyi vatandaş yetiştirme aracı değildir.

9 T.C İTA dersi her Türk vatandaşının mutlaka alması gereken bir derstir. 8 Tarihte yaşamış Türk liderlerinin, günümüz vatandaşlarına örnek olabilmesi için_{üzerinde durulması gereken bir konudur.} 7 Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda ve Cumhuriyetin ilanında Atatürk’ün üstlendiği_{görevin bilincindeyim.} 6 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının hiçbir ayrım gözetmeksizin yasalar önünde_eşittir. 5 Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin demokratik gelişim sürecini anlamamda

bu dersin katkısı vardır.

4 T.C İTA dersinde konular aktarılırken milli duyguların üzerinde durulması gereklidir. 3 T.C İTA dersi ile vatan sevgisinin aktarıldığını düşünmekteyim.

2 Atatürk’ün hayatını ve fikirlerini öğrenmemizin gerekir. 1 Vatandaş olarak Atatürk ilkeleri öğrenmemizin gereklidir.

Lütfen aşağıdakii ifadelerin her birini dikkatlice okuyarak bu ifadelere katılım düzeyinizi (x) işareti koyarak belirtiniz. Not: Anket maddelerinde "T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük"

dersi "T.C İTA" şeklinde kısaltılmıştır.

K es in lik le K at ılı yo ru m K at ılı yo ru m K at ılm ıy oru m K es in lik le K at ılm ıy oru m

69 K es in lik le K at ılı yo ru m K at ılı yo ru m K at ılm ıy oru m K es in lik le K at ılm ıy oru m

20 "Vatanın Bütünlüğü" ifadesinin önemini T.C İTA dersi sayesinde kavrarım. Lütfen aşağıdakii ifadelerin her birini dikkatlice okuyarak bu ifadelere katılım düzeyinizi (x) işareti koyarak belirtiniz. Not: Anket maddelerinde "T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük"

dersi "T.C İTA" şeklinde kısaltılmıştır.

23 Ülkemize yönelik iç ve dış tehditleri T.C İTA dersinde öğrenirim.

24 Günümüzde meydana gelen terör olaylarının nasıl ortaya çıktığını T.C İTA _{dersi sayesinde kavrarım.} 21 Milli Bayramların önemini T.C İTA dersi sayesinde kavrarım.

22 T.C İTA dersi sayesinde demokrasi kavramını öğrenirim.

26 T.C İTA dersi Milli değerleri öğrenmemize katkı sağlamaz.

25 Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi'nde bizden beklentilerinin neler olduğunu söyleyebilirim.

27- Neden T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersini öğreniyoruz?

28- Sizce tarih eğitimi ve vatandaşlık arasında bir ilişki var mı, bu konudaki düşünceleriniz nelerdir?