Ġlköğretim Programlarında Öğrenci Kulüpleri

Eğitimin tanımında belirtilen istendik davranıĢların öğrencilere kazandırılabilmesi için, bu davranıĢların önceden kararlaĢtırılıp bir sıraya konması ve bu davranıĢları geliĢtirici öğrenme yaĢantılarını gerçekleĢtirecek eğitim durumlarının düzenlenmesi gerekir. Bununla birlikte düzenlenen eğitim durumlarının ve öğrenme yaĢantılarının istenilen davranıĢları geliĢtirmedeki etkililik derecesinin araĢtırılması yani değerlendirilmesi de zorunludur. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan, belli öğrencileri belli bir zaman süresi içinde yetiĢtirmeye yönelik düzenli eğitim durumlarının tümü eğitim programı olarak tanımlanır (Ertürk, 1975: 13-14).

Eğitim programı; bir eğitim kurumunun, çocuklar, gençler ve yetiĢkinler için sağladığı milli eğitimin ve kurumun amaçlarının gerçekleĢmesine dönük tüm faaliyetleri kapsar. Öğretim, ders dıĢı kol faaliyetleri, özel günlerin kutlanması, geziler, kısa kurslar, rehberlik, sağlık vb. hizmetler ve fonksiyonlar bu çerçeve içine girer (VarıĢ, 1996. 14). Eğitim programlarındaki dersler daha çok akademik bilgi edinmeyi sağlarken, ders dıĢı etkinlikler sosyal deneyimler yoluyla yaĢam becerileri kazandırmayı amaç edinir. Bu etkinlikler programları bedensel ve duygusal geliĢim yönünden güçlendirir. Ders dıĢı etkinliklerin, öğrencilere estetik duygusu kazandırılmasına ve manevi değerlerin öğretilmesine önemli katkıları bulunmaktadır.

Eğitim programlarında ders dıĢı etkinlikler en ciddi ve planlı Ģekliyle öğrenci kulüpleri olarak karĢımıza çıkmaktadır. Öğrenci kulüpleri aracılığıyla gerçekleĢtirilen ders dıĢı etkinlikler, öğrencilerin farklı ihtiyaçlarını gidermek, ilgilerini geliĢtirmek, dersleri esnasında kazanamadıklarını onlara kazandırmak ve ileride baĢarılı birer vatandaĢ olmalarına yardım edecek çevre ve Ģartlar içinde yaĢamalarını ve çalıĢmaları sağlamak bakımından, eğitim ve öğretimin genel amaçlarını gerçekleĢtiren bir araç sayılmaktadır (Aytuna 1963: 156). Eğitim programları hazırlanırken, akademik baĢarı

kadar, öğrencilerin fiziksel ve duygusal olarak daha kaliteli bir yaĢam sürdürmelerine ve insani değerleri yaĢam tarzı olarak benimsemelerine de önem verilmelidir. BiliĢsel alan ile ilgili hedeflerin yanı sıra duyuĢsal ve deviniĢsel alan ile ilgili hedefler de gözetilmelidir. Öğrenci kulüpleri içerik ve iĢleyiĢ bakımından buna en uygun kuruluĢlardır. Fiziksel ve düĢünsel içerikli kulüpler (spor kulübü, satranç kulübü, felsefe kulübü vb.) eğitim programlarımızın amaçları arasında yer alan bedensel ve zihinsel yönden sağlıklı, özgür bilimsel düĢünme gücüne sahip bireyler yetiĢtirilmesine önemli bir yere sahiptir. Sanatsal ve sosyal içerikli kulüpler ise (resim kulübü, müzik kulübü, sosyal yardımlaĢma kulübü, kızılay kulübü vb. ) ruh ve duygu bakımından dengeli, topluma karĢı sorumluluk duyan, estetik duygusu geliĢmiĢ bireyler yetiĢtirme amaçlarına ciddi ölçüde katkıda bulunur. Bireylerin ilgilerini fark ederek yeteneklerini geliĢtirmelerindeki rolü düĢünüldüğünde öğrenci kulüpleri, öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda kendilerini mutlu kılacak ve toplumun refah ve mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmaları amacının gerçekleĢtirilmesinde de oldukça etkilidir.

Öğrenci kulüpleri, geçmiĢte genel hedeflerde ifade edilirken yeni ilköğretim programlarının bir boyutu haline gelen değerler eğitiminin yapılabilmesi için de gerekli ortamı sağlar. Okulların görevleri arasında, okul programında açık olarak belirtilsin veya belirtilmesin, bir takım değerleri öğretmek, öğrencileri belirlenen kurallar doğrultusunda yetiĢtirerek onların ahlaki geliĢimine katkıda bulunmak ve karakterini olumlu yönde etkilemek bulunmaktadır (AkbaĢ, 2008:9). Bununla birlikte yeni ilköğretim programlarının bazılarında adil olma, aile birliğine önem verme, bağımsızlık, bilimsellik, çalıĢkanlık, dayanıĢma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, hoĢgörü, misafirperverlik, sağlıklı olamaya önem verme, saygı, sevgi, sorumluluk, temizlik, vatanseverlik, yardımseverlik gibi bazı değerlere yazılı olarak yer verilmiĢtir. Programların hedeflerinde yer alan bu değerlerin eğitimi öğrenci kulüplerinde yapılan etkinlikler sırasındaki sosyal paylaĢımlarla desteklenirse, istenilen sonuca ulaĢılması çok daha kolay hale gelir. Öğrencilerin gönüllü olarak ilgilendikleri iĢbirliğine dayanan serbest çalıĢmalar sırasında yaratılacak özgür ve samimi bir ortamda hem geleneksel hem de yeni değerlerin kazandırılması ve pekiĢtirilmesi mümkündür.

Öğrenci kulüplerinde gerçekleĢtirilen etkinlikler, örtük programların amacına ulaĢmasında da oldukça etkilidir. Sosyal kazanımların aktarılmasında görevli olan örtük

programlar bazı durumlarda öğrencilerin toplumsal hayata uyumunu sağlamada eğitim programları kadar etkili olmaktadır (Demirel, 2007:7). Kazandırdığı bireysel ve toplumsal yaĢam becerileri ile öğrenci kulüpleri örtük programların bu iĢlevine büyük ölçüde destek olmaktadır.

Görüldüğü gibi öğrenci kulüpleri programların özellikle duyuĢsal ve deviniĢsel hedeflerinin kazandırılmasını birçok açıdan desteklemektedir. Yapılan etkinlikler okulun hayatın kendisi olmasını sağlayacak gerçek sosyal deneyimlerin birçoğunu kapsamaktadır. Bu yönüyle öğrenci kulüpleri yapılandırmacı bir eğitim anlayıĢı için vazgeçilmeyecek temel unsurlardan biridir.

2.3. Ġlgili AraĢtırmalar

Sağlam Saföz (2008), boĢ zamanları değerlendirmeye yönelik hazırlanan grup rehberliği programının, öğrencilerin saldırgan davranıĢları üzerindeki etkisini ortaya koymak amacıyla yaptığı araĢtırmada, ilköğretim 4. ve 5. sınıfa devam eden saldırganlık düzeyi yüksek 42 öğrenci ile deneysel bir çalıĢma gerçekleĢtirmiĢtir. AraĢtırma sonucunda deney grubuna uygulanan grup rehberliği programının öğrencilerin saldırganlık düzeylerini azaltmada etkili olduğu görülmüĢtür.

YetiĢ (2008), orta öğretim öğrencilerinin boĢ zaman değerlendirme eğilimlerini çeĢitli değiĢkenlerle iliĢkisi açısından incelemek amacıyla yaptığı araĢtırmada, Ankara merkez ilçelerinde bulunan resmi orta öğretim kurumlarında öğrenim görmekte olan 1567 öğrenciden anket tekniği kullanarak veri toplamıĢtır. AraĢtırmanın sonucunda, öğrencilerin dershaneye gitmeleri nedeniyle boĢ zamanlarının yeterli olmadığı, Anadolu liselerinin basketbol, voleybol, badminton, masa tenisi, tenis branĢlarına yönelirken, meslek lisesi öğrencilerinin atletizm, güreĢ, judo eğilimlerinin olduğu, imkan verildiğinde öğrencilerin dağcılık, trekking, kayak, yüzme bisiklet sporlarını yapmak istedikleri görülmüĢtür. BoĢ zaman etkinliklerine meslek lisesi yöneticilerinin daha olumlu baktığı tespit edilmiĢtir.

Yiğit (2008), ortaöğretim kurumlarında uygulanan öğrenci kulüpleri uygulamasının katılımcılık, planlılık, gönüllülük, iĢbirliği, süreklilik ve üretkenlik