ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

ÇalıĢmanın bu bölümünde, „„Ġlköğretimde Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük‟‟ alanında yapılan makale ve tez çalıĢmalarına yer verilmiĢtir. Sağlam (1997)‟ın, yaptığı tez çalıĢması ilköğretim sekizinci sınıftaki öğrenci ailelerinin sosyo ekonomik seviyelerini, Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersine okul dıĢında çalıĢma biçimlerini, derse olan tutumlarını, T.C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersini öğreten öğretmenlerin, dersi öğretirken faydalandıkları yöntem ve tekniklerle dersin araçları ve materyallinin öğrenci baĢarısı üzerine olan etkileri üzerinedir.

AraĢtırmanın amacı Ġnkılap Tarihi ve Ataürkçülük dersinin öğretiminde karĢılaĢılan güçlükleri ve nedenlerini belirlemek, sorunların çözümü için yapılması gerekenleri saptamaktır. AraĢtırmanın evrenini, Ġstanbuldaki Kadıköy ve Kartal ilçeleri ilköğretim okulları sekizinci sınıf öğrencileri ile Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersini öğreten öğretmenler oluĢturmaktadır. Evrende örneklem seçimi yapılmıĢtır. Bu ilçelerdeki 12 okulda toplam 500 öğrenci, 27 öğretmen çalıĢmanın örneklemini oluĢturmaktadır. AraĢtırmacının, öğrencilere basarı testi ve anket, öğretmenlere ise sadece anket uyguladığı bu çalıĢma neticesinde toplanan veriler kısaca aĢağıda belirtilmiĢtir.

1. Öğretmenlerin kullanmıĢ oldukları öğretim yöntemi ve teknikleri, ders araçları ve materyallerı ile baĢarı arasında bir iliĢki bulunmuĢtur.

2. Öğrenci cinsiyeti ve baĢarı arasında bir bağ bulunmamıĢtır.

3. Öğrenci ailesinin sosyo-ekonomik seviyesi ile öğrenci baĢarısı arasında anlamlı bir bağ bulunmuĢtur.

4. Öğrencinin ders dıĢı çalıĢma biçimleri ile basanları arasında anlamlı bir iliĢki bulunmuĢtur.

5. Öğrencinin derse olan tutumu ile baĢarısı arasında, anlamlı bir iliĢki bulunmuĢtur.

Gürleyen (1998), yaptığı tez çalıĢmasında Türkiye'de 1980'lerde görülen belirli bir tarih anlayıĢını araĢtırmaktadır. ÇalıĢmada, bu tarih anlayıĢının ideolojik açıdan Kemalizm ve Türk- Ġslam Sentezi söylemi tarafından Ģekillendirildiği iddiası

52

vardır. Bu iki görüĢ, rejimin ideolojik tercihini lise öğrencilerine iletmek üzere kullanılan "Türkiye Cumhuriyeti inkılâp Tarihi ve Atatürkçülük" ders kitaplarında birlikte ortaya çıkmaktadır. AraĢtırmacı söz konusu kitapların içeriğini, milliyetçi, devletçi, Ġslami fakat laik değerler açısından incelemektedir.

Emiroğlu (2002)‟nun, Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersindeki konuların hali hazırda öğretilme durumunun nasıl olduğunu öğretim programındaki unsurları kullanarak belirlemeyi amaç edinen tez çalıĢması, konular öğretilirken oluĢan sorunların çözümüyle alakalı bulgulara ulaĢım olanağı verdiğinden önemlidir. Anket yönteminin uygulandığı bu araĢtırma, Konya merkezde bulunan Ġlköğretim okullarındaki 276 öğretmeni kapsamaktadır. AraĢtırma neticesinde; hedeflerin, muhtevanın ve ders kitabının öğretmenler tarafından kısmi olarak yeterli görüldüğü, yapılan etkinlikler ve kullanılan metotlar ile araç gereç bakımından ise tercihin değiĢmediği tespit edilmiĢtir.

Kömürcü (2002), Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersindeki kavramların ne düzeyde kazandırıldığı üzerine tez çalıĢması yapmıĢtır. AraĢtırmada, hangi düzeyde kavramların öğretildiği bilgisine ulaĢılmaya çalıĢmıĢtır. Bunun için Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde kullanılmakta olan kavramlar tespit edilerek bu kavramlarla ilgili 45 sorunun sorulduğu bir anket Ankara‟nın Yenimahalle ilçesinde bulunan 10 ilköğretim okulundaki 570 öğrencinden oluĢan örneklem grubuna uygulanmıĢtır. Verilerin incelenmesi neticesinde öğrencilerde kavramları öğrenme seviyelerinin düĢük olduğu ortaya çıkmıĢtır.

Yılmaz (2005), makalesinde, Atatürkçülükle ilgili konuların tarihsel arka planı, programlanması, diğer öğretim programları ile olan iliĢkisi ve program geliĢtirme süreçlerinde uygulamada meydana gelen problem durumları üzerinde durmuĢ ve bu konudaki sonuç ve önerilere yer vermiĢtir.

Koca (2005), makalesinde Atatürk Ġlke ve Ġnkılâplarının öğretimi konusundaki mevcut durumu incelemiĢtir. Atatürkçülükle ilgili konuların belirli gün ve haftalarda beden eğitimi, resim, müzik, ve din kültürü ve ahlak bilgisi gibi

53

derslerle desteklenmesi ile dersin öğretimine yönelik çözüm önerilerine yer vermiĢtir.

Sertkaya (2005), makalesinde Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük ile Sosyal Bilgiler dersinde öğretmenlerin istek ve önerilerini değerlendirmek suretiyle, tespit ettiği sorunlar ve bu sorunlara iliĢkin çözüm önerileri üzerinde durmuĢtur.

Ata (2006), makalesinde 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersi taslak programının geliĢtirilmesi sürecinde karĢılaĢılmıĢ sorunları ve taslak programın analizini yapmıĢtır.

BiriĢik (2006), tez çalıĢmasında sekizinci sınıf Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersi içeriğinin oluĢturmacı kurama göre düzenlenmesinin öğrencilerin öğrenme seviyeleri üzerine etkisini araĢtırmıĢtır. Son Test Kontrol gruplu Deneysel Desen çalıĢmasının kullanıdığı bu araĢtırma, biri kontrol öteki deney olan random metoduyla seçilen iki gruba uygulanmıĢtır. ÇalıĢma verilerinin incelenmesinde standart sapma, aritmetik ortalama, bağımsız gruplar t testi ile pearson momentler korelasyon katsayısı istatistiki analizlerinden faydalanılmıĢtır. Deney grubuna, içeriği yapılandırmacı öğrenme kuramına göre oluĢturulmuĢ; kontrol grubuna ise dersin öğretilmesi gelenekçi eğitim yaklaĢımıyla gerçekleĢtirilmiĢtir. Deney grubu öğrencileri ders kitabına ilave olarak, konuyla ilgili hatıra, belge, fotoğraf, film, asetat gibi eğitim materyalleni kullanmıĢtır. Neticede deney grubu öğrencileri akademik baĢarı ve kendi anlamlarını oluĢturma seviyesi bakımından kontrol grubu öğrencilerine oranla daha baĢarılı bulunmuĢtur.

Gömcü (2006), Ġlköğretim 8. Sınıf T.C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin KurtuluĢ SavaĢı ünitesinin öğretiminde ortaya çıkan sorunlarla ilgili yapmıĢ olduğu tez çalıĢması sonucunda: Öğretmenlerin genellikle düz anlatım ve soru-cevap metodunu uyguladıkları tespit edilmiĢtir. Öğretmenlerin tarihi düĢüncenin geliĢmesini sağlayacak, akılda kalıcılığı arttıracak problem çözme, tartıĢma, gösteri, gezi-gözlem, drama, eğitici oyunlar, örnek olay incelemesi gibi metotları fazla kullanmadıkları bulunmuĢtur Öğretmenlerin üniteyi iĢlerken kullandıkları materyallerin genellikle yazı tahtası ve harita olduğu tespit edilmiĢtir. Tepegöz, slayt

54

projektörü, video, grafikler, Ģekiller, model ve numuneleri fazla kullanmadıkları belirlenmiĢtir. Ayrıca öğretmenlerin okuldaki materyal eksikliği ve ders kitaplarının yetersizliği problemi ile de büyük oranda karĢılaĢtıkları tespit edilmiĢtir.

Gencer (2007), tez çalıĢmasında Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde amaçlara ulaĢılma baĢarısını farklı değiĢkenlere göre öğretmen görüĢleri doğrultusunda değerlendirmiĢtir. AraĢtırmada, T.C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi diğer eğitim kademelerinde görüldüğü üzere ilköğretimde de öncelik olarak siyasal bir kültürlenme aracı olarak algılandığı, sınıf içindeki teorik çalıĢmaların farklı ders dıĢındaki etkinliklerle bir ölçüde beslendiğini, mevcut T.C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük öğretiminin bilgi kazandırma seviyesinde kaldığı, dersteki eğitsel deneyimlerin öznel/nesnel bileĢenleriyle daha uyumlu ve etkili olması durumunda bilgilendirmenin ötesinde yurtseverlik bilincini uyandıran dönüĢtürücü güce ulaĢılabileceği sonucuna varmıĢtır.

Tüzün (2008), yaptığı tez çalıĢmasında, Türkiye‟de ilköğretim sekizinci sınıf Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabında Atatürkçülük bölümünün görsel materyaller açısından incelenmesi, görsel materyallere ne ölçüde yer verildiği, kullanılan görsel materyallerin çeĢitleri, görsel materyallerin metin ile uyumlu olup olmadığını incelemiĢtir. ÇalıĢmada, ayrıca görsel materyal önerileri ile Atatürkçülük bölümünün en güzel Ģekilde öğretilebilmesine katkıda bulunulmaya çalıĢılmıĢtır.

Kaya (2008), yaptığı tez çalıĢmasında, yapılandırmacı yaklaĢım doğrultusunda hazırlanan 8.sınıf T.C. Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin tarihi olayları öğrenmeye etkisini bir eylem çalıĢması olarak incelemiĢtir. Programın uygulanabilme durumunun da araĢtırıldığı bu çalıĢma aynı zamanda T.C. Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük programının pilot çalıĢması niteliğini de taĢır. ÇalıĢma, nitel araĢtırma yöntemi kullanılarak gerçekleĢtirilmiĢ bir aksiyon çalıĢmasıdır. AraĢtırma sekizinci sınıftaki 30 ilköğretim öğrencisiyle gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırma boyunca veri toplamak için yapılandırmacılık yaklaĢımıyla hazırlanmıĢ dokümanlar, materyaller ve araĢtırmayla ilgili ders etkinliklerinden oluĢan çalıĢma dosyaları kullanılmıĢtır. Eldeki bulgulara göre değerlendirme ölçütleri oluĢturulmuĢ, veriler

55

nitel içerik analizi, söylem analizi ve yorumsal analizlerle incelenmiĢtir. AraĢtırma sonuçlarına göre T.C. Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük öğretim programının uygulanabilir olduğu hükmüne varılmıĢtır. AraĢtırmada bundan baĢka öğrencilerde, biliĢsel ve duyuĢsal ve sosyal becerilerinin olumlu anlamda geliĢtiği bulgularına ulaĢılmıĢtır.

Alkan (2009), tez çalıĢmasında bilgisayar destekli öğretimin 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde öğrencilerin ders baĢarısı üzerine olan etkisini araĢtırmıĢtır.AraĢtırma sonuçları, bilgisayar desteği ile öğretim gerçekleĢtirlen deney grubundaki öğrencilerinin ders baĢarısının, geleneksel öğretimin gerçekleĢtirildiği kontrol grubu öğrencilerine göre daha yüksek olduğunu ortaya çıkarmıĢtır. Ayrıca cinsiyet faktörönün öğrencilerin ders baĢarıları üzerine etkisinin olmadığı belirlenmiĢtir.

Adalar (2010), tez çalıĢmasında oluĢturmacı yaklaĢım doğrultusunda hazırlanan Ġlköğretim 8. Sınıf T.C. Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programını öğretmen görüĢlerinden yararlanarak değerlendirmiĢtir. Anket yönteminin kullanıldığı bu araĢtırmada, araĢtırmaya katılan öğretmenlerin genel manada programı destekledikleri anlaĢılmıĢtır. Programın öğretmenlerin beklentilerini kısmen karĢıladığı sonucuna varılmıĢtır.

Arslan (2010), tez çalıĢmasında Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde 8. sınıf Öğrencilerinin kavram yanılgılarına yönelik öğretmen görüĢlerini belirlemeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırma sonucunun ortaya çıkardığı bulgulara göre, Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde 8. sınıf öğrencilerinin kavram yanılgılarına yönelik olarak öğretmen görüĢlerinin anlamlı bir biçimde farklılık göstermediği tespit edilmiĢtir. AraĢtırmada, öğretmenler, öğrencilerde oluĢan kavram yanılgıları üzerinde öğretmen ve öğrenci özelliklerinin, eğitim-öğretim ortamlarının, sosyo-ekonomik çevre, eğitim durumu ve ders planı gibi faktörlerin etkili olduğunu belirtmiĢlerdir.

Aycan (2010), tez çalıĢmasında Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersindeki kavramların anlaĢılma düzeylerini ve kavram yanılgılarını tespit etmeye çalıĢmıĢtır. AraĢtırmanın çalıĢma grubu olarak, 2008-2009 eğitim-

56

öğretim yılında Manisa ilinin Gördes ilçesi merkezinde bulunan 6 ilköğretim okuluna devam eden 214 öğrenci seçilmiĢtir. AraĢtırmada veri elde etmek amacıyla, öğrencilerin kiĢisel bilgilerini tespit etmek için kiĢisel bilgi formu ve öğrencilerin kavramları anlama düzeylerini ölçmek amacıyla 40 adet çoktan seçmeli sorunun sorulduğu kavram baĢarı testi kullanılmıĢtır.

AraĢtırmanın sonucunda, Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde yer alan kavramların çoğunun 8.sınıf öğrencileri tarafından tam anlamıyla kavranılmadığı ve öğrencilerin derste yer alan kavramlarla ilgili yanılgılarının olduğu belirlenmiĢtir. Ġstatistiksel analizlerin sonucları, cinsiyet, babanın eğitim durumu, anne ve babanın mesleği, ailenin ortalama aylık geliri gibi faktörlerin öğrencilerin okudukları okullarda kavramların anlaĢılma düzeyleri arasında anlamlı bir biçimde farklılık oluĢmasına neden olduğu ortaya çıkarmıĢtır.

Palaz (2010), karikatür kullanmanın ilköğretim Türkiye Cumhuriyeti inkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde öğrencilerin baĢarısı ve derse olan tutumuna etkisini araĢtırdığı tez çalıĢmasında, „„Atatürkçülük‟‟ ünitesinin karikatür materyali ile öğretiminin öğrenci baĢarısı ve derse olan tutuma etkisi baĢlığı altında karikatür materyali ile yapılandırmacı yaklaĢımın öğrenci baĢarılarına yönelik etkilerini belirlemeye çalışmaktadır. ÇalıĢmanın sonucunda, karikatür materyali ile desteklenmiĢ, yapılandırmacı öğrenmeye göre hazırlanmıĢ öğrenme etkinliklerinin uygulandığı deney grubu ile yapılandırmacı yaklaĢımın uygulandığı kontrol grubu arasında „„Atatürkçülük‟‟ ünitesindeki baĢarı ve derse karĢı tutum bakımından deney grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuĢtur.

Kaya (2013), tez çalıĢmasında ilköğretim 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersi ÇağdaĢ Türkiye Yolunda Adımlar ünitesinde iĢbirlikçi öğrenme yönteminin (öğrenci takımları baĢarı bölümleri tekniği) eriĢiye, kalıcılığa, derse karĢı tutuma etkisini belirlemeyi amaçlamıĢtır.

Kahramanoğlu (2014)‟nun, 8. sınıf T.C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersindeki Atatürkçülük ünitesinin iĢleniĢinde karĢılaĢılan sorunları öğretmen ve öğrenci görüĢleri doğrultusunda değerlendirmeyi amaçlayan tez çalıĢmasında „„Atatürkçülük‟‟ ünitesi için öğretmen ve öğrencilerin problemlerini belirlemek üzere öğrencilere ve öğretmenlere birer tutum anketi uygulamıĢtır. AraĢtırma sonucunda

57

Ġlköğretim 8.sınıf T.C. Ġnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinin Atatürkçülük ünitesinin iĢleniĢinde karĢılaĢılan sorunlara iliĢkin olarak öğrenciler, öğretmenlerin dersi iĢlerken yeteri kadar dersi ilgi çekici hale getirmediklerini ve dersi anlamada zorlandıklarını belirtmiĢlerdir. Öğretmenler ise, öğrenci ailelerinden kaynaklı sorunlar, öğrencilerin olumsuz tutum takınmaları ve ders saatinin az olmasından dolayı yeterli oranda dersten verim alamadıklarını belirtmiĢlerdir.

Yıldırım (2014), tez çalıĢmasında 8. sınıf T.C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğrenci ÇalıĢma Kitabı'nı sosyal bilgiler öğretmenlerine göre değiĢik açılardan (tasarım, içerik, görsel uyum ve fiziksel yapı, kullanımda karĢılaĢılan zorluklar, kitabın kullanılma durumu, programın kazanımlarını kazandırmadaki yerinin ne olduğu ve öneriler) değerlendirilmesini amaçlamıĢtır. AraĢtırma sonucunda, ders iĢlenirken öğrenci çalıĢma kitaplarının kullanımında bazı sorunların olduğu ve öğretmenlerin sınıfta programın belirttiği Ģekilde öğrenci çalıĢma kitaplarını kullanamadıkları belirlenmiĢtir.

Bayram (2015), Harita üzerinde oynanan kutu oyunları kullanımının 8. sınıf T. C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde öğrenci baĢarısı ve hatırda tutmaya etkisi üzerine tez çalıĢması yapmıĢtır. ÇalıĢmada, uygun eğitim ortamında kuralları belirlenen ve kazanımlar doğrultusunda hazırlanan kutu oyunlarının öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaĢtıran eğelenceli ve etkili bir materyal olduğuna değinilmiĢtir. ÇalıĢmada, kutu oyunlarının oyun sırasında öğrencilerin yüksek güdülenmiĢlik düzeyinin etkisiyle yaĢayarak öğrenmeyi sağalamada verimli bir ders materyali olarak kullanılabilirliği de test edilmiĢtir. AraĢtırma sonuçlarında, istatiksel açıdan deney ve kontrol gruplarının öntest-sontest ve sontest-kalıcılık testleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıĢtır. Ancak öğrenciler, kutu oyunlarıyla ders iĢlemenin derse olan ilgilerini artırdığını ve öğrenme ortamını eğelenceli bir duruma getirdiğini belirtmiĢlerdir.

58

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÖNTEM

Bu bölüm; araĢtırmanın evren ve örneklemi, modeli, veri toplamada kullanılan araçlar, verilerin elde edilmesi ile verilerin incelenmesinde faydalanılan tekniklere ait bilgileri kapsamaktadır.