ĠĢyeri Kayıt ve Belgelerin Mevzuata Uygun Tutulmaması Nedeniyle Uygulanan

3.2.2.2.1 Tutulması Zorunlu Defterlerin Geçersizlik Halinde Uygulanan Ġdari Para Cezası

Sosyal Sigorta ĠĢlemleri Yönetmeliğinin Belgenin Dayanağı baĢlıklı 104. maddesinde, iĢverenlerin tutmak zorunda oldukları defterlerle dayanağı belgelerin, aylık prim ve hizmet belgesinin, aylık fiilî hizmet süresi zammı prim belgesinin, yıllık fiili hizmet süresi zammı prim belgesinin ve yıllık itibari hizmet süresi prim belgesinin dayanağı belgeler niteliğinde sayılacağı, kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının e bendinin 4 numaralı alt bendinde belirtilen Ģekilde tutulmuĢ defterlerin geçerli sayılmayacağı belirtilmiĢtir.

Tutulması zorunlu defterlerin geçersizlik halleri ve buna iliĢkin idari para cezalarının düzenlendiği 5510 sayılı Kanunun 102. maddesi birinci fıkrasının e bendinin 4 numaralı alt bendindi gereğince, tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarını aĢmamak kaydıyla defter ve belgelerin tümünü verilen süre içinde ibraz etmekle birlikte:198

 Kanunî tasdik süresi geçtikten sonra tasdik ettirilmiş olan defterlerin tasdik tarihinden önceki kısmı geçerli sayılmaz ve bu geçersizlik halinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.

 Diğer kanunlara göre tutulması gereken ve tasdike tabi olan defterler, geç tasdik ettirilmesi durumunda tasdik tarihine kadar olan kısmı geçersiz sayılacaktır. Tasdik tarihinden sonraki sürenin ise tasdik yönünden geçerli kabul edilmesi gerekmektedir.

 İşçilikle ilgili giderlerin işlenmemiş olduğu tespit edilen defterler geçerli sayılmaz ve bu geçersizlik halinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.

 Sigorta primleri hesabına esas alınacak kazançların ve kazançlarla ilgili ödemelerin deftere kaydolunmaması halinde, defter geçersiz sayılacaktır.

 Sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançların kesin olarak tespitine imkân vermeyecek şekilde usulsüz veya noksan tutulmuş defterler geçerli sayılmaz ve bu geçersizlik halinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır. Defter kayıtları ile kayıt ve belgeler arasındaki her türlü mutabakatsızlık durumu bu kapsamda ele alınmaktadır.

 Herhangi bir ay için sigorta primleri hesabına esas tutulması gereken kazançların ve kazançlarla ilgili ödemelerin (sigorta primine esas kazancın ödemeye bağlı olduğu durumlar dahil) o ayın dahil bulunduğu hesap dönemine ait defterlere işlenmemiş olması halinde, o aya ait defter kayıtları geçerli sayılmaz ve bu geçersizlik hallerinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.

 Kullanılmaya başlanmadan önce tasdik ettirilmesi zorunlu olduğu halde

tasdiksiz tutulmuş olan defterler geçerli sayılmaz ve tutmakla yükümlü bulunulan defter türü dikkate alınarak bu bendin 1 ve 2 numaralı alt bentlerine göre (Bilânço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin on iki katı tutarında, diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı tutarında) idari para cezası uygulanır.

 Vergi Usul Kanunu gereğince bilanço esasına göre defter tutulması

bendin 1 numaralı alt bendine göre (aylık asgari ücretin on iki katı tutarında) idari para cezası uygulanır.

 İbraz süresi geçirildikten sonra incelemeye sunulan ve tümünün veya bir bölümünün geçersiz olduğu tespit edilen defter ve belgeler yönünden, ayrıca geçersizlik fiilleri için idari para cezası uygulanmaz, sadece tutulan defter türü dikkate alınarak kayıt ve belge ibraz etmemeye bağlı idari para cezası uygulanır.

3.2.2.2.2 Ücret Tediye Bordrosunun Geçersizliği Halinde Uygulanan Ġdari Para Cezaları

Sosyal Sigorta ĠĢlemleri Yönetmeliğinin 105. maddesinde iĢverenlerin, kuruma verdikleri prim belgesinde yazılı olanları doğrulayıcı nitelikte olmak ve kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının e bendinin beĢ numaralı alt bendinde sayılan hususları içerecek Ģekilde aylık ücret tediye bordrosu düzenlemekle yükümlü oldukları hükmü yer almaktadır.

5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının e bendinin 5 numaralı alt bendinde; “İşverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret tutarı ve ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

Anılan Kanun maddesinden de anlaĢılacağı üzere iĢverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda;

 İşyerinin sicil numarası,

 Bordronun ilişkin olduğu ay,

 Sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası,

 Ücret ödenen gün sayısı,

 Sigortalının ücreti,

 Ödenen ücret tutarı,

 Ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması,

zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza Ģartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında, idari para cezası uygulanmaktadır.

3.2.2.2.3 Uygulamada KarĢılaĢılan Diğer Geçersizlik Halleri

ĠĢyerinde fiilen çalıĢtığı tespit edilen sigortalılardan bazılarının kaydedilmediği ücret tediye bordroları geçersiz sayılmaktadır.199

 İşyeri kayıtlarından saptanan her türlü bilgiden veya kamu kurum ve

kuruluşlarından alınan bilgilerden geçmişe dönük olarak çalıştığı saptanan sigortalıların kaydedilmediği ücret ödeme bordroları,

 Tasdikli sayfalarının dolması üzerine, yeni defter tasdiki yerine, tasdiksiz arka sayfaya yapılan defter kayıtları,

 Sigortalılara ait ücretlerin, ücret ödeme bordrosuna eksik veya fazla yazılması durumunda ilgili ücret ödeme bordrosu,

 Aynı döneme ait işçilik ücretlerine ilişkin farklı düzenlenmiş birden çok ücret ödeme bordrosu kayıtları,

 Sigortalılar için düzenlenen ücret ödeme bordrosunda açık ve belirgin imza

uyuşmazlıkları,

 Gerçek olmayan işçilik ödemelerinin işyeri kayıtlarına geçirilmiş olması (sahte sigortalılık durumu),

 Asgari işçilik uygulaması sonucu saptanan işçilik tutarının yasal defterlere hiç kaydedilmiş ya da eksik kaydedilmiş olması,

 İhale makamınca ödenen hak edişlerin yasal deftere yazılmaması,

 Bilgisayarla yazılan defterlerin bilgisayar yazıcısından dökümü yapılırken, yazma işleminin noter onayını içeren sayfa yüzeyine değil, noterce tasdiki yapılmış sayfa adedini geçmeyecek şekilde, onaysız arka sayfa yüzüne basılması ve tasdikli arka yüzeyin boş bırakılması durumu,

kayıt geçersizliği sayılmaktadır.

Takdim tehir hataları kayıt geçersizliği sayılmamaktadır. Takdim tehir hatalarının kayıt geçersizliği sayılmamasının nedeni, kayıtların genel durumunun ulaştığı sonuçta sapma oluşturmaması hatanın sadece yazım hatasından ibaret olmasıdır.