Ġçtima

Ceza kanunlarında yer alan her suçta, yapılan suç tanımı doğrultusunda korunmak istenen bir hukuki yarar vardır. Tanımlanan her suçla ilgili hukuki yararın korunması amaçlanmaktadır. Bunların ihlali ise, bazı hallerde tek eylemle birden fazla hukuki yararın ihlal edilmesi ya da bazı durumlarda farklı eylemlerle aynı hukuki yararın ihlal edilmesiyle olur. TCK’de bu gibi durumların varlığı

250 _{TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., 5237 sayılı Türk Ceza Kanununa Göre Teorik ve}

Pratik Ceza Özel Hukuku, s. 245.; nakleden BAKIM, S., 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda İşkence Suçu, s. 174.

251 _{ÖNOK, M., Uluslararası Boyutuyla İşkence Suçu, s. 482.}

açısından bir takım özel düzenlemeler getirilmiĢtir. Böyle durumların varlığında suçların içtimaından yani toplanmasından bahsedilir.

Bu düzenlemelerden ilki 5237 Sayılı TCK’nin 42. maddesinde düzenleme alanı bulan bileĢik suçtur. Bu düzenlemeye göre, biri diğerinin unsurunu veya ağırlaĢtırıcı nedenini oluĢturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileĢik suç adı verilmektedir. Bu tür suçlarda içtima hükümlerinin uygulanmayacağı 42. maddenin devamında belirtilmiĢtir.

ĠĢkence suçu açısından bileĢik suça örnek olarak; iĢkence suçunun nitelikli halleri kapsamında TCK md. 94/3’te fiilin cinsel yönden taciz Ģeklinde gerçekleĢmesi gösterilebilir. Burada fail cinsel taciz suçundan sorumlu olmayacak, iĢkence suçu kapsamında cezalandırılacaktır.253

Ancak suçun iĢlenmesi, TCK md. 105’te düzenlenen cinsel taciz düzeyini aĢarak, cinsel saldırı ya da çocukların cinsel istismarı suretiyle gerçekleĢirse, fail sadece iĢkence suçundan dolayı sorumlu tutulmayacak, buna ek olarak 5237 Sayılı TCK’nin 102. maddesinde düzenlenen cinsel saldırı suçu ya da 103. maddesinde düzenlenen çocukların cinsel istismarı suçundan da sorumlu tutulacak, gerçek içtima hükümleri uygulanacaktır.254

ĠĢkence suçunda, bileĢik suçun söz konusu olduğu bir durum da iĢkence sonucunda ölümün meydana gelmiĢ olmasıdır. 95. maddenin 4. fıkrasında ölümün meydana gelmesi nitelikli hal olarak düzenlenmiĢtir. Ancak burada ölüm iĢkence suçunun nitelikli halini teĢkil ettiği için bileĢik suç söz konusu olmaktadır.255

Mağdur, iĢkence sonucu değil de fail tarafından iĢkence dıĢı bir saikle öldürülürse artık burada ölüm iĢkencenin nitelikli halini oluĢturmayacaktır. Kamu görevlisi, mağduru iĢkence suçunu gizlemek, suçun delillerini ortadan kaldırmak veya

253 _{ARTUK, M. E., GÖKCEN, A., YENĠDÜNYA, A. C., Ceza Hukuku Özel Hükümler, s. 120.;}

nakleden BAKIM, S., 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda İşkence Suçu, s. 176.

254

ÜZÜLMEZ, Ġ., Türk Ceza Hukukunda İşkence Suçu, s. 174.; ÖNOK, M., Uluslararası

Boyutuyla İşkence Suçu, s. 486.

mağdurun ihbarda bulunmasını önlemek suretiyle yakalanmamak amacıyla öldürürse bileĢik suçun varlığından bahsedilmeyecek, fail hem 94. maddeden hem de kasten öldürmenin nitelikli hali olan 82. maddenin 1 / ( h ) bendinden sorumlu tutulacaktır.256

Bu durum 765 Sayılı TCK’ye göre de aynı değerlendirilmekteydi. ĠĢkence sonucu ölümün meydana gelmiĢ olması ve ağırlaĢmıĢ müessir fiilin varlığı durumu, 765 Sayılı TCK’de de suçun nitelikli hali olarak değerlendirilip, bu durumda bileĢik suç söz konusu olmaktaydı.257

Suçların içtimaında bir diğer durum zincirleme suçun varlığı halinde ortaya çıkacaktır. Zincirleme suç bir suç iĢleme kararının icrası kapsamında, değiĢik zamanlarda bir kiĢiye karĢı aynı suçun birden fazla iĢlenmesi durumunda veya aynı suçun birden fazla kiĢiye tek bir fiille iĢlenmesi durumunda söz konusu olmaktadır. 5237 Sayılı TCK’nin 43. maddesinin 3. fıkrasında iĢkence suçunun varlığı durumunda zincirleme suç hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlanmıĢtır. Burada cezalar gerçek içtima hükümlerine göre belirlenecektir.258

Suçun aynı kiĢiye karĢı farklı zamanlarda, aynı suçu iĢleme kararı ile art arda yapılması durumunda, tek hareket olacak ve tek iĢkence suçunun varlığından bahsedilecektir. Ancak hareketlerin arasına giren zaman dilimi dahilinde iĢkence yapılmasına iliĢkin yeni bir suç iĢleme kararı ortaya çıkmıĢsa ve baĢlı baĢına iĢkence suçuna sebebiyet verecek davranıĢlar sergilenmiĢse, burada ihlalin tekliğinden bahsetmek mümkün olmayacak ve bir iĢkence suçu daha ortaya çıkmıĢ olacaktır. ĠĢkence suçu kapsamında yapılan her hareket birbirinin parçası olma özelliği gösteriyorsa, hukuken tek hareketin varlığından bahsedilecektir. Tek hareket olduğu için de burada suç tek olacaktır. Aynı suçu iĢleme kararıyla, mağdura karĢı bedensel veya ruhsal yönden acı çektirilmesi, algılama veya irade

256 _{ÜZÜLMEZ, Ġ., Yeni Türk Ceza Kanununda İşkence ve Eziyet Suçu, s. 241.}

257

ARTUK, M. E., GÖKCEN, A., YENĠDÜNYA, A. C., Ceza Hukuku Özel Hükümler, s. 542.; nakleden BAKIM, S., 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda İşkence Suçu, s. 176.

yeteneğinin etkilenmesi, aĢağılanmasına yol açılması art arda uygulanmıĢ olsa bile seçimlik hareketler tek olduğundan ortada tek bir suç olacaktır.259

ĠĢkence suçunun mağduru birden fazla olur ise, burada zincirleme suç hükümleri TCK md. 43/3 uyarınca yine uygulanamayacak ve mağdur sayısı kadar iĢkence suçunun varlığından bahsedilecektir. Her bir suç için belirlenen ceza toplanarak infaz ettirilecektir. 765 Sayılı mülga TCK döneminde ise, birden fazla mağdurun bulunması durumunda ancak suç iĢleme kararında birlik bulunması durumunda zincirleme suç hükümleri uygulanmakta, bunun dıĢındaki hallerde ise mağdur sayısınca suç iĢlenmiĢ kabul edilmekteydi.260

Suçların içtimaında son durum ise, fikri içtimaın uygulandığı durumlardır. 5237 Sayılı TCK’nin 44. maddesine göre, iĢlediği tek fiil ile birden fazla suçun oluĢmasına sebep olan kiĢi, bu suçlardan en ağır cezayı gerektiren suç kapsamında cezalandırılacaktır. ĠĢkence suçunda, suç kapsamında değerlendirilen fiiller aynı zamanda, 5237 Sayılı TCK’nin 86. maddesinde düzenlenen kasten yaralama, 105. maddesinde düzenlenen cinsel taciz, 106. maddesinde düzenlenen tehdit, 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçları gibi bir takım maddelerde belirtilen suç tiplerine uygun davranıĢlarla gerçekleĢtirilebilir. Burada fail fikri içtima hükümlerine göre, daha fazla cezayı gerektiren iĢkence suçundan sorumlu tutulacaktır.261

259 _{TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., 5237 sayılı Türk Ceza Kanununa Göre Teorik ve}

Pratik Ceza Özel Hukuku, s. 243.

260

ÜZÜLMEZ, Ġ., Türk Ceza Hukukunda İşkence Suçu, s. 176.

261 _{ÜZÜLMEZ, Ġ., Yeni Türk Ceza Kanununda İşkence ve Eziyet Suçu, s. 241.; ÖNOK, M.,}