Gelirler
Grafikte de görüldüğü üzere sancaktaki en yüksek gelir zirai üretimdendir. Defterdeki bilgilere göre çeltikten elde edilen bu gelirin oranı neredeyse diğer gelirlerin toplamı kadardır. Zirai üretim gelirlerini Bad-ı heva gelirleri takip ediyorken, sancak genelinde en az gelir ise boyahane ve değirmenlerden sağlanan işletme gelirleridir.
SONUÇ
Transkripsiyonu ve değerlendirmesi yapılan 109 numaralı Tapu Tahrir Defteri 16. Yüzyıldaki Üzeyr sancağının durumu hakkında bilgiler içermektedir. Ayrıca bu defter Osmanlı Devleti’nin tahrir konusunda ulaştığı boyutu göstermesi bakımından da önemlidir.
Çalışmanın transkripsiyon aşamasında, daha önce bu konu üzerinde yapılmış çalışmalardan yararlanılmıştır. Defterde geçen yer adları, toplanan vergiler gibi kısımların çevirisinde Abdülkadir Gül’ün Üzeyr Sancağının Sosyo-İktisadi Yapısı ve K. İlker Bulunur’un 110 Numaralı Tapu Tahrir Defterine Göre Üzeyr Sancağı adlı çalışmalardan faydalanılmış ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Trasnkripsiyonun tamamlanmasından sonra değerlendirme aşamasına geçilmiştir.
Değerlendirme bölümünde, çalışmanın esası olan Üzeyr sancağı ve bu sancağa bağlı nahiyeler değerlendirilmiş, bunun yanı sıra deftere kayıtlı olan diğer nahiyeler hakkında da bilgiler sunulmuştur. Nahiyeler kendilerine bağlı köy ve mezralar doğrultusunda incelenmiştir. Bunun dışında yöreden toplanan vergiler ışığında da yöredeki geçim faaliyetleri irdelenmeye çalışılmıştır. Defterdeki veriler temel alınarak hazırlanan bölümlerin detayları çalışmanın beşinci bölümünde daha açık ve sistematik bir biçimde takdim edilmiştir.
BİBLİYOGRAFYA
998 numaralı muhasebe-i vilayet-i diyar-ı bekr ve arab ve zülkadriyye defteri, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı (937-1530) II, (Dizin ve Tıpkıbasım), Yayın nu: 40, Ankara, 1999.
ACUN, F; “Klasik Dönem Eyalet İdare Tarzı Olarak Tımar Sistemi ve Uygulaması”, Türkler Ansiklopedisi, c: 9, Yeni Türkiye Yayınları, 2012.
AFYONCU, Ehan; “Osmanlı Devletinde Tahrir Sistemi”, Osmanlı Ansiklopedisi, c: 6, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
BARKAN, Ö. Lütfi; “Türkiye’de İmparatorluk Devirlerinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri”, İÜİFM, c: 2, İstanbul, 1940.
BARKAN, Ö. Lütfi; Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi Türkiye Mecmuası, c: 10, İstanbul, 1953.
BARKAN, Ö. Lütfi; “Öşür”, İA, c: IX, 1997.
BARKAN, Ö. Lütfi; XV. ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, İstanbul, 1943.
BİLGİLİ, A. S. ; XVI. Yüzyılda Tarsus Sancağı ve Tarsus Türk Kanunnameleri (Varsaklar), Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1994.
BULUNUR, K, İlker; 110 Numaralı Tapu Tahrir Defterine Göre Özer (Üzeyr) Sancağı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Recep Yaşa, Sakarya, 2004. BOA, Tapu 110.
ÇAĞATAY, Neşet; “Osmanlı’da Reayadan Alınan Vergi ve Resimler”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, c: IV, Ankara, 1947. ÇOLAK, Musafa; XV. Yüzyıl Başlarında Merzifon Kazası (1515-1520), On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 1991.
DEMİR, Ataman; Çağlar İçinde Antakya, Akbank Yayınları, Ankara, 1996. DOĞANAY, H; Türkiye’nin Beşeri Coğrafyası, Ankara, 1994.
ELİBOL, Numan; “Osmanlı İmparatorluğunda Nüfus Meselesi ve Demografi Araştırmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, c: 12, Isparta.
EMECEN, Feridun; “Osmanlılar ve Türkmen Beylikleri (1350-1450)”, İlk
Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası, İstanbul, 2003.
FAROQHİ, Suraiya; Osmanlı Şehirleri ve Kırsal Hayatı, Ankara, 2006.
FAROQHİ, Suraiya; “16. Yüzyılda Batı ve Güney Sancaklarında Belirli Aralıklarla Kurulan Pazarlar(İçel, Hamid, Karahisar-ı Sahib, Kütahya, Aydın ve
Menteşe)”, Çeviren: Melek Eğilmez, ODTÜ Gelişme Dergisi, Ankara, 1978. FETEKE, L; “Türk Vergi Tahlilleri”, Belleten, c: X/42, Ankara, 1947.
GROHMANN, A.; “Öşür”, İA, c: IX, 1997.
GÜL, Abdülkadir; Üzeyr Sancağının Sosyo-İktisadi Yapısı (1521-1578), Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Dündar Aydın, 1996.
HINZ, Walter; İslamda Ölçü Sistemleri, Çeviren: Sevim Acar, İstanbul, 1990.
İNALCIK, Halil-D, Quartaert; Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, c: 1, 1300-1600, Eren Yayınları, İstanbul, 1984.
İNALCIK, Halil; Hicri 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Arnavid, Ankara, 1954. İNALCIK, Halil; Köy Köylü ve İmparatorluk, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, Eren Yayınları, 1996.
İNALCIK, Halil; “Osmanlı Metrolojisine Giriş”, Türk Dünyası Araştırmaları, s: 73, İstanbul, 1991.
KAFESOĞLU, İbrahim; “Malazgirt”, İ.A., c: 7, MEB Yayınları, İstanbul, 1970. KALLEK, Cengiz; “Kile”, DİA, c: 25, İstanbul, 2002.
KARA, Adem; 19. Yüzyılda Bir Osmanlı Şehri Antakya, IQ Yayınları, İstanbul, 2005.
KÖPRÜLÜ, Fuad; “Bac“, İA, c: II, Eskişehir, 1997.
OFLAZ, Mehmet; “Tahrir”, Yeni Türkiye, Osmanlı Özel Sayısı, c: 1, s: 31, Ankara. ORHONLU, Cengiz; Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskanı, İstanbul, 1987. ÖZ, Mehmet; “Tahrir”, DİA, c: 39, TDV Yayınları, İstanbul, 2000.
PAKALIN, M. Zeki; Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c:3, Ankara, 1946.
PEHLİVANLI, Hamit; Anavatana Katılışının 60. Yıldönümünde Hatay, Atatürkün 120. Doğum Yıldönümüne Armağan, AKDTYK Yayınları, Ankara, 2001. SAHİLLİOĞLU, Halil; “Antakya”, DİA, c: 3, İstanbul, 1991.
SAHİLLİOĞLU, Halil; “Bad-ı Hava”, TDVİA, c: IV, 1991. SAHİLLİOĞLU, Halil; “Arus Resmi”, TDVİA, c: 35, 1991.
SARI, Zafer; Hatay’da Yer Adları ve Kuruluş Öyküleri, Antakya, 2003. STRECK, “Antakya”, İ.A., c: 1, MEB Yayınları, İstanbul, 1970.
SÜMER, Faruk; “Ramazanoğulları”, İ.A., c:9, MEB Yayınları, İstanbul, 1963. SÜMER, Faruk; “Çukurova Tarihine Dair Araştırmalar(Fetihten XVI. Yüzyılın İkinci Yarısına Kadar)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, c: 1, s: 1, Ankara, 1963.
SÜMER, Faruk; “Anadolu’da Yaşayan Bazı Üçoklu Oğuz Boylarına Mensup Teşekküller”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, c: 11, İstanbul, 1950.
ŞAHİN, İlhan; “ Mezraa”, DİA, c: 9, TDV Yayın-Matbaacılık, Ankara, 2004.
TABAKOĞLU, Ahmet; Türkiye İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul, 2005. TABAKOĞLU, Ahmet; “Öşür”, DİA, c: 34, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 2007.
TAŞKIN, Ünal; Türkish Studies, s: 8, Ankara, 2013.
TEKİN, Mehmet; Hatay Tarihi, AYKA, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, 2000.
TEKİNDAĞ, Şehabeddin; “II. Bayezid Devrinde Çukurovada Nüfuz Mücadelesi”, Belleten; c: XXXI/123, Ankara, 1967.
TUNÇDİLEK, Necdet; Türkiye İskan Coğrafyası Kır İskanı, İstanbul, 1967. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı; Osmanlı Tarihi, c: II, Ankara, 1998.
ÜNAL, M. Ali; XVI. Yüzyılda Harput Sancağı (1518-1566), Ankara, 1989.
ÜNAL, M. Ali; XVI. Yüzyılda Çemişgezek Sancağı, TTK Yayınları, Ankara, 1999. YEDİYILDIZ, Bahaeddin; Ordu Kazası Soysal Tarihi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1995.
YENİÇERİ, Celal; “Bac”, DİA, c: 14, TDV Yayınları, İstanbul, 1991. YURTSEVER, Cezmi; Payas Tarihi, Ekrem Yayınları, Adana, 2012.
EKLER
Ek 1: Üzeyr Sancağı Köyleri
Akçurun Ma’sara Balangu Malaluca Baramluca Meal
Barbaros Menendi Kebir Beğcir Menendi Küçük Beykendi Mina Cengiz Moğuzga Çağsendi Ribat Çayır Senircik Çoksendi Sokucak Çorkmerzilan Tanat Öyüğü Delikendi Tevnepi Depesideluk Tunca
Derekendi Üçer
Deylemi Zindegan
Evzin Ziyalı Küçük
Eyne kilise Ziyaret Gerges Hadrek Halpaşka Kara kese Kara Kilise Karadepe Karamık Karbeyas Karnısı Kayakılıç Kesik Kesirik Kıraçören Köprücek Kubalu
Ek 2: Üzeyr Sancağı Mezraaları
Ağcainiş Mercan Öyüğü
Atik Merkez
Ayas Mündekab Öyüğü
Bardem Nayıbkendi
Barkıl Pınar Öyüğü
Bıçak Püçerözü
Büyük Ziyalı Sarıbuğsak
Boyaluca Selbahr Bozraklı Sıraç Cayık Takadlı Cayıklı Tamhanı Cebel-i Hınzır Tesbiye Ceridi Tilak Depecik Turanbey Delüklütaş Turunçlu Fenek Uluçakar Hancağız Uzunçınar İnecik Üşnak
İskenderun Pınarı Yabanluca
İşka Yadören Kamışlı Yılanluca Karakuyu Ziyak Karcıkemend Zevik Kayakılıç Kazgankaya Kerik Kızılcakend Kızılviran Kiliseli Kesirik Kirazcık Köprülü Kuşviran
ÖZGEÇMİŞ
4-10-1988 tarihinde Hatay’da doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Hatay’ın Antakya ilçesinde tamamladıktan sonra, 2007 yılında Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih bölümünü kazandı. 2011 yılında Tarih bölümünden mezun olarak, aynı yıl Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim dalı Yeniçağ Tarihi bölümünde yüksek lisans eğitimine başladı ve 2014 yılında mezun oldu.
VİTAE
She was born in the fourth of October in 1988 in Hatay. After she completed her elementary high school education in Antakya, Hatay, she entered the history department in the College of Science and Literature in Gaziantep University in 2007. She graduated from history department in 2011. She contiuned her education in Social Studies Institute of Gaziantep University under the branch of the historical period which extends from the conquest of Constantinople up the French Revolution. She graduated from this department in 2014.