Üretim

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra yeniden yapılanmaya giden Rus deri sanayi bugün bir yandan İtalya, Almanya ve Türkiye'den teknoloji satın almakta, bir yandan da Rus Deri Konfeksiyoncuları Birliği lobisinin desteğiyle yarı mamul deri ürünleri pazarını koruyucu önlemler alınmaktadır.

Rusya deri sektöründe birçok üretici firma bulunsa da, bunlar genellikle yüzlük deri üretmektedirler. Çin ürünlerinin baskın olduğu koşullar altında, yerli üreticiler yeni pazarlar arayışında olmaktadır.

Rus dericiler yerli ham kaynakları kullanarak özellikle wet-blue ve krust derilerini imalat etmektedirler. Rus üreticiler ülkedeki ham deri bolluğundan yararlanarak yarı ve hazır mamul deri üreterek avantaj yakalamak istiyor. Rusya Deri Üreticileri Birliğine Göre, üretilen derilerin %95’i büyükbaş ve %5’i küçükbaş derilerinden elde edilmektedir. 2004 yılında Rusya’da yaklaşık 1,7 milyar kare ayak deri üretimi gerçekleşmiştir.84

Ülkede 50 büyük tabakhane bulunmakta olup bunların çoğu inek ve sığır derileri üretmektedirler. Esas üretimleri krom tabaklanmış, krust ve dikime hazır derilerdir. Bu derilerin büyük kısmı ayakkabıcılıkta, az kısmı da olsa döşemelik, deri giyim ve deri eşya üretiminde kullanılır. İhracat hacminin %30 kromla tabaklanmış,

83 _{İGEME, Rusya Federasyonu Yerinde Pazar Araştırması, 2005, s. 141}

84 _{ANDRUNAKIEVICH, Alexandra, An Industry in Transition, Russian Tanners’ Union, Leather} International, Aralık 2004, s. 17

diğer %30-35’i krust ve sadece %5’lik kısmı deri giysileri olarak ihraç ediliyor. Devlet yarı mamul ihracatında yerli üreticilere ton başına 500 Avro destek sağlıyor.

Tablo 3.13. Rusya’da Deri Üretimi

2003 2004 Toplam deri, milyon dm2 1.654 1.719 Krom tabaklanmış deri 1.459 1531

Bitmiş deri 127 121

Kösele 67.9 67.2

Kaynak: Rusya Deri Konfeksiyoncuları Birliği

Büyük bir iç pazara sahip olan Rusya’nın sektör üretimi, 1990’lı yılların başından sonra teknolojinin eski olması nedeniyle tesislerin kapanması sonucu hızla gerilemiştir. Böylece, gerek normal ithalat ve gerek bavul ticareti aracılığıyla olan ithalat artmıştır.

Üretim ve istihdam verileri kıyaslandığında Rusya’da iş gücü verimliliğinin çok düşük olduğu görülmektedir.

1996 ve 1997 yıllarında daha yoğun olmak üzere 1990’lı yılların ortalarından itibaren tesislerin bazılarının teknolojilerini yenilemeleri, bazı yeni tesislerin devreye girmesi sonucunda üretim artış eğilimine girmiştir. Nitekim, 1997 yılına kadar önemli miktarda ham deri ihraç eden Rusya’nın bu yıldan sonra ham deri ihracatı azalmış ve üretilen ham deriler yurt içinde değerlendirilmeye başlanmıştır.

2003 yılı öncesi ham ve yarı mamul derilerin ihracatında ton başına alınan 210 euro gümrük vergisi yurtdışına ham deri ihracatını teşvik etmiştir. 2003' den itibaren, gümrük vergilerinin ton başına 510 euro'ya çıkması ile Rus pazarında yerel deri giysi üreticileri için olumlu bir ortam yaratılmıştır. Genelde Rus pazarında mobilya ve arabalar için döşemelik deri üretilmektedir.

Giysilik deri üretiminde ne Sovyetler Birliği döneminde ne de şu anda yüksek kalitede üretim gerçekleştirilememektedir. Bunun en önemli nedeni ülkede küçükbaş hayvan varlığının ve kuzu derisinin yeterli olmamasıdır. Giysilik deri pazarının modadan çok fazla etkilenmesi, deri işçiliğinin yüksek teknoloji gerektirmesi, eğilim ve tasarımların sürekli değişmesi ve iyi kalitede deri üretimine ihtiyaç Rus deri sektöründe kaliteli ürün olmamasının en önemli nedenleri arasında yer almaktadır.

Rusya Federasyonu'nda deri giysi üretimi 50 milyon dolar civarında olup; bu miktar yasal olmayan üretimi de kapsamaktadır. Ülkedeki yerli üretim iki farklı pazar bölümüne hitap etmektedir. En üst pazar bölümüne hitap eden, lüks ürünler ve butik tarzı çalışan atölyelerde üretim küçük miktardadır. Lüks ürünler pazarında dünyadaki en ünlü modacılarla rekabet eden Rus firmaların arasında. "Bureau-356" (tasarımcı Andrey Sharov). "ZETTA" (tasarımcı Izetta Gadzhieva). "Bos Bison" (tasarımcı Vladimir Zoubets), "Kalinka-Morozov" Kirov firması yer almaktadır. Ancak Rus firmalar ithal ürünlerle fiyat açısından çok fazla rekabet edecek durumda değildirler. Pazarın geri kalanı ise talebe göre üretim yapan küçük ölçekli atölyelerdir. Buralarda en popüler olan modeller pazara sunulmaktadır. Üreticiler yarı mamulü yan mamul ithalatında uzmanlaşmış toptancılardan almaktadır.

Rusya Federasyonu deri giysi pazarında yaşanan gelişmelerden biri de yurtdışından gelen firmaların kurduğu küçük ölçekli deri dikiş atölyeleridir. Ancak bunların başka bir amaç için açıldığı da görülmektedir. Bu atölyelerde az sayıda deri ceket üretimi gerçekleştirilirken, çok fazla deri giysi siyah ve gri ithalat yöntemiyle yurda sokulmakta, bunlara yerli üretime konulan etiketlerin aynısı konulup, yerli üretim gibi gösterilmekte ve hiç bir vergi ödemeden deri giysiler pazara girmektedir. Bu uygulamayı pek çok yerli kürk üreticisinin de uyguladığını söyleyebiliriz. Pazarın en üst kesimine üretim yapan butik tarzı deri giysi üreticileri isimlerini korumak için tanınmış tasarımcılarla çalışmaktadır.

3.7.2. Rusya Federasyonu Deri Sektörü Tedarik Pazarı

Rusya Federasyonu'nda deri sektöründe tüketim harcamaları deri giyim eşyasında 2 milyar dolar ve içi kürklü deri giysilerde yaklaşık 570 milyon dolar civarındadır.

Rus kaynaklardan alınan bilgilere göre, deri ürünlerde Türkiye'den yaklaşık 250 milyon dolarlık resmi 2 milyar dolarlık da kayıt dışı ithalat vardır. Bu durumda, Türkiye'den Rus pazarına giren tüm deri ürünlerin %l0'luk kısmını resmi yollardan, geri kalan kısmın ise bavul ticareti ve kargo taşımacılığı ile ülkeye girdiği belirtilmektedir.

Pazarın toplam büyüklüğü 2,5 milyar dolardır, bunun Türkiye'den ithalatı resmi olarak 250 milyon, Türkiye'den yasal olmayan ithalat 2 milyar, Çin'den ithalat 200 milyon, RF’ deki yerli üretim ise 50 milyon dolardır.

Pazarda Çin malı deri giysiler de satılmakta olup; dikiş kalitesi ve işçilik çok iyi olmadığı için ithalatı 200 milyon dolar civarındadır. Rus firmaların kendi üretimleri içi kürklü deri giysi üretim değeri yaklaşık 50 milyon dolardır.

Sonuçta RF pazarında, deri giyim eşyaları sektöründe her yıl yaklaşık 2,5-3 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildiği belirtilmektedir.

Rus uzmanların görüşlerine göre; RF pazarında yıl içinde deri giysi satın alan alıcıların sayısı 1.744.833'dür. Buradan bir tahmin yapıldığında ortalama deri ceket fiyatının 100-200 dolar, içi kürklü deri giysilerin fiyatının ise 200-400 dolar arasında değiştiği sonucu çıkmaktadır.85