ÜNĠTE: ELEKTRĠK ENERJĠSĠ/ FĠZĠKSEL OLAYLAR 2004 Yılı Öğretim Programındak

Ünite Kazanımları Kazanımların ĠliĢkili Olduğu FTTÇ ve TD Kazanımları 2013 Yılı Öğretim Programındaki Ünite Kazanımları 1a.Elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüĢümünü temel alan teknolojik uygulamaları araĢtırır ve sunar. (8. sınıf)

1b.Güvenlik açısından sigortanın

önemini ve çalıĢma prensibini açıklar. (8. sınıf) FTTÇ 5 1.Elektrik enerjisinin ısı ve ıĢık enerjisine dönüĢümünü temel alan teknolojik uygulamalara örnekler verir.(Güvenlik açısından elektrik sigortasının önemi üzerinde durulur.) 2.Elektrik enerjisinin bilinçli bir

Ģekilde kullanımı için alınması gereken önlemleri ifade eder. (8. sınıf) TD 5 2. Elektrik enerjisinin bilinçli ve tasarruflu kullanılmasının aile ve ülke ekonomisi bakımından önemini tartıĢır.

Milli Eğitim Bakanlığı (2005b). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Talim ve Terbiye Kurulu BaĢkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü; Milli Eğitim Bakanlığı Ġlköğretim Kurumları (Ġlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. (2013). Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.

Tabloya 6‟ya göre 2004 yılı öğretim programındaki “Elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüĢümünü temel alan teknolojik uygulamaları araĢtırır ve sunar.” kazanımı ile “Güvenlik açısından sigortanın önemini ve çalıĢma prensibini açıklar.” kazanımı 2013 yılı öğretim programında “Elektrik enerjisinin ısı ve ıĢık enerjisine dönüĢümünü temel alan teknolojik uygulamalara örnekler verir. (Güvenlik açısından elektrik sigortasının önemi üzerinde durulur.)” olarak değiĢtirilmiĢtir. Bu kazanımın iliĢkili olduğu kazanım, MEB (2005b)‟deki 5. FTTÇ kazanımıdır.

“Elektrik enerjisinin bilinçli bir Ģekilde kullanımı için alınması gereken önlemleri ifade eder.” kazanımı “Elektrik enerjisinin bilinçli ve tasarruflu kullanılmasının aile ve ülke

ekonomisi bakımından önemini tartıĢır.” olarak değiĢtirilmiĢtir. Bu kazanımın iliĢkili olduğu kazanım MEB (2005b)‟deki tutum ve değerler kazanımlarının 5. aĢaması olan yaĢam tarzı geliĢtirme aĢamasıdır.

Tablo 7

Güneş Sistemi ve Ötesi Ünitesindeki Kazanımların 2004 Yılı Öğretim Programındaki Kazanımlarla Karşılaştırılması ve Kazanımların İlişkili Olduğu FTTÇ ve TD Kazanımları

7.ÜNĠTE: GÜNEġ SĠSTEMĠ VE ÖTESĠ/DÜNYA VE EVREN

2004 Yılı Öğretim Programındaki Ünite Kazanımları Kazanımların ĠliĢkili Olduğu FTTÇ ve TD Kazanımları 2013 Yılı Öğretim Programındaki Ünite Kazanımları

1a.Gök cisimlerini çıplak gözle gözleyerek özelliklerini belirler. (7. sınıf)

1b. Uzayda, çıplak gözle gözleyebildiğimizden çok daha fazla gök cismi olduğunu fark eder. (7. sınıf)

FTTÇ 1-3-16

1. Gök cisimlerini çıplak gözle gözlemler ve yaptığı araĢtırma sonucunda uzayda gözleyebildiğinden çok daha fazla gök cismi olduğu sonucuna varır.

2. Teknolojinin uzay araĢtırmalarına, uzay araĢtırmalarının da teknolojiye katkısını örneklerle açıklar. (7. sınıf)

FTTÇ 3-16-17-31-32-36

2. Uzay teknolojileri hakkında araĢtırma yapar ve teknoloji ile uzay araĢtırmaları arasındaki iliĢkiyi tartıĢır.

3.Uzay kirliliğinin sebeplerini ifade ederek bu kirliliğin yol açabileceği olası sonuçları tahmin eder. (7. sınıf)

FTTÇ 18-21-26-28-29-32

3. Uzay kirliliğinin sebeplerini ifade ederek bu kirliliğin yol açabileceği olası sonuçları tahmin eder. 4.Astronotların uzayda pek çok

alanda (fizik, kimya, biyoloji, tarım, eczacılık, balistik vb.) incelemeler yapan bilim insanı olduklarını belirtir. (7. sınıf)

FTTÇ 11-12-34-35 TD 2-3

4. Gök bilimci (astronom) ve astronot arasındaki farkı kavrar.

5.a.GüneĢ sistemindeki

gezegenleri GüneĢ‟e

5. GüneĢ sistemindeki gezegenleri, GüneĢ‟e

26 yakınlıklarına göre sıralar. (7.

sınıf)

5.b. GüneĢ sistemini temsil eden bir model oluĢturur ve sunar. (7. sınıf)

FTTÇ 4-8

yakınlıklarına göre sıralayarak bir model oluĢturur ve sunar.

Tablo 7‟ye göre GüneĢ Sistemi ve Ötesi/Dünya ve Evren ünitesinde yer alan “Gök cisimlerini çıplak gözle gözleyerek özelliklerini belirler.” kazanımı ile “Uzayda, çıplak gözle gözleyebildiğimizden çok daha fazla gök cismi olduğunu fark eder.” kazanımı 2013 yılı öğretim programında “Gök cisimlerini çıplak gözle gözlemler ve yaptığı araĢtırma sonucunda uzayda gözleyebildiğinden çok daha fazla gök cismi olduğu sonucuna varır.” olarak değiĢtirilmiĢtir. Bu kazanımın iliĢkili olduğu kazanım, MEB (2005b)‟deki 1, 3 ve 16. FTTÇ kazanımlarıdır.

“Teknolojinin uzay araĢtırmalarına, uzay araĢtırmalarının da teknolojiye katkısını örneklerle açıklar.” kazanımı “Uzay teknolojileri hakkında araĢtırma yapar ve teknoloji ile uzay araĢtırmaları arasındaki iliĢkiyi tartıĢır.” olarak değiĢtirilmiĢtir. Bu kazanımın iliĢkili olduğu kazanımlar, MEB (2005b)‟deki 3, 16, 17, 31, 32 ve 36. FTTÇ kazanımlarıdır. “Uzay kirliliğinin sebeplerini ifade ederek bu kirliliğin yol açabileceği olası sonuçları tahmin eder.” kazanımı “Uzay kirliliğinin sebeplerini ifade ederek bu kirliliğin yol açabileceği olası sonuçları tahmin eder.” olarak değiĢtirilmiĢtir. Bu kazanımın iliĢkili olduğu kazanımlar, MEB (2005b)‟deki 18, 21, 26, 28, 29 ve 32. FTTÇ kazanımlarıdır. “Astronotların uzayda pek çok alanda (fizik, kimya, biyoloji, tarım, eczacılık, balistik vb.) incelemeler yapan bilim insanı olduklarını belirtir.” kazanımı “Gök bilimci (astronom) ve astronot arasındaki farkı kavrar.” olarak değiĢtirilmiĢtir. Bu kazanımın iliĢkili olduğu kazanımlar, MEB (2005b)‟deki 11, 12, 34 ve 35. FTTÇ kazanımları ile MEB (2005b)‟deki tutum ve değerler kazanımlarının 2. aĢaması olan tepkide bulunma aĢaması ile 3. aĢaması olan değer verme aĢamalarıdır.

“GüneĢ sistemindeki gezegenleri GüneĢ‟e yakınlıklarına göre sıralar.” kazanımı ile GüneĢ sistemini temsil eden bir model oluĢturur ve sunar.” kazanımı “GüneĢ sistemindeki gezegenleri, GüneĢ‟e yakınlıklarına göre sıralayarak bir model oluĢturur ve sunar.” olarak

değiĢtirilmiĢtir. Bu kazanımın iliĢkili olduğu kazanımlar, MEB (2005b)‟deki 4 ve 8. FTTÇ kazanımlarıdır.

Evren ve Örneklem

Bilimsel araĢtırma sürecinin önemli bir aĢaması örneklem seçimi ve büyüklüğünün belirlenmesidir. AraĢtırma yöntemlerine göre (nicel veya nitel) örneklemlerin değerleri de değiĢiklik göstermektedir (Büyüköztürk vd. 2011, s. 100). AraĢtırmacılar tarafından araĢtırma sonuçlarının evrene genellenebilmesi için örneklem büyüklüğünün çok küçük olmaması gerektiği ifade edilmektedir. Betimsel araĢtırmalarda örneklemin, evrenin minimum %10‟u olarak alınması, daha küçük evrenlerde ise örneklemin evrenin %20‟si olması gerektiği belirtilmektedir. Nedensel karĢılaĢtırmalarda her bir gruptan en az 30 eleman, korelasyonel araĢtırmalarda en az 30 eleman bulunması gereklidir. Deneysel araĢtırmalarda ise her bir grupta en az 15 denek olması gerekli olarak ifade edilirken, örneklem sayısının artmasıyla sonuçların daha güvenilir olmasının da sağlanacağı bildirilmiĢtir (Gay, 1987; akt. Arlı & Nazik, 2001, s.77).

“Bir parametrenin aralık tahmininin güven düzeyi, parametreyi kapsama olasılığıdır. Bu değer 1-α ile gösterilmektedir. Burada α anlamlılık düzeyi adını almaktadır. Tahminin güven düzeyini kullanarak, bir parametre için belirlenen aralığa güven aralığı denir. En çok kullanılan güven aralıkları %90, %95; %99‟dur.” (Ankara Üniversitesi, t.y).

Tablo 8‟de belli koĢulların sağlanması koĢuluyla elde edilen örneklem değerlerinden bir kesit verilmiĢtir. Tablo değerleri Yazıcıoğlu ve Erdoğan, 2004, s.50‟den sadeleĢtirilerek alınmıĢtır.

28 Tablo 8

α =0,05 İçin Örneklem Büyüklükleri

Evren

Büyük- 0,03 örnekleme hatası (d)

0,05 örnekleme hatası (d) 0,10 örnekleme hatası (d) p=0,5 q=0,5 p=0,8 q=0,2 p=0,3 q=0,7 p=0,5 q=0,5 p=0,8 q= 0,2 p=0,3 q=0,7 p=0,5 q=0,5 p=0,8 q= 0,2 p=0,3 q=0,7 … … … … 10000 964 639 823 370 240 313 95 61 80 25000 1023 665 865 378 244 319 96 61 80 50000 1045 674 881 381 245 321 96 61 81 … … … …

Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay. “Örneklemin homojen olduğu –anket konusu ile benzer özellikler gösterdiği – durumlarda p=0,9 ve q=0,1 heterojen olduğu yani çok farklı özellikler gösterdiği durumlarda ise p=0,5 ve q=0,5 olarak alınır” (Bingöl Eğitim Fakültesi, t.y).

Örneklem büyüklüğünün belirlenmesinde, Yazıcıoğlu ve Erdoğan (2004) tarafından büyüklüğü belli olan evrenler için önerilen aĢağıdaki formül kullanılmıĢtır.





t p q d q p t N n          2 2 2 1 Bu formüle göre; n: Örneklem sayısı N: Hedef kitledeki birey sayısı

t: Belirli bir anlamlılık düzeyinde t tablosundaki teorik değer p: Ġncelenen olayın oluĢ sıklığı

q: Ġncelenen olayın olmayıĢ sıklığı d: Olayın oluĢ sıklığına göre ± örnekleme hatasını göstermektedir(Yazıcıoğlu ve Erdoğan, 2004)

Örnekleme hakkında detaylı bilgi Karasar (2013) tarafından aĢağıdaki Ģekilde verilmiĢtir. Örnekleme ne kadar iyi olursa olsun, evrenin tamamı incelenemediğinden, örneklem değer ile evren değeri arasında belli sapmaların bulunması kaçınılmazdır. Örnekleme yanılgısı, örnekleme tekniğinin kendi sınırlılıklarından kaynaklanan bir yanılgı türüdür. Örnekleme dıĢı yanılgılar ise örnekleme tekniğinin sınırlılığı dıĢındaki (ölçme vb.) etmenlerden kaynaklanmaktadır. Örnekleme yanılgısı ve örnekleme dıĢı yanılgılar, yansız yanılgılar ve yanlı yanılgılar olmak üzere iki Ģekilde bulunmaktadır. Yansız yanılgılar, örnekleme giren her ünite bakımından, evren değerlerden her iki yönlü (az ya da çok) sapmaların yer aldığı yanılgılardır. Sonuçta, bunların birbirini dengeleyerek evren değere yaklaĢılacağı umulmaktadır. Yanlı yanılgılar ise evren değerden belli bir yönde (az ya da çok) sapma gösterdiğinden ve bu tür yanılgılar sonucu olumsuz etkileyeceğinden araĢtırma için tehlikelidir (Karasar, 2013, s.129-130).

AraĢtırmanın genel evrenini Türkiye'deki fen ve teknoloji öğretmenleri oluĢturmaktadır. Örneklemini ise ortaokullardan rastgele seçilecek olan birebir görüĢme ve internet yoluyla ulaĢtığımız 219 ( %95 güven seviyesinde) fen bilimleri öğretmeni oluĢturmaktadır.

AraĢtırmanın Kapsamı

1. AraĢtırma, 2016-2017 eğitim öğretim yılında 7. sınıf fen bilimleri dersine giren öğretmenlerle sınırlıdır.

2. AraĢtırma, 2016-2017 eğitim öğretim yılında kullanılan 7. sınıf fen bilimleri ders kitabı ile sınırlıdır.

3. AraĢtırma, veri toplama aracı olan anket ile sınırlıdır.

Sayıltılar

1. AraĢtırmaya katılan öğretmenlerin eğitim durumları değiĢkenlik göstermemektedir. 2. Ankete verilen cevaplar doğru ve samimi olarak verilmiĢtir.

Veri Toplama Aracı

GörüĢ belirlemeye yönelik olan anketlerde sorular açık olmalı, aynı konulardaki sorular bir bölüm altında toplanmalı, ilgili kiĢiler tarafından yeterince anlaĢılabilir olmalı, birden fazla yorumu olmamalı, katılımcıyı yönlendirmemeli, ancak katılımcıyı cevaplamaya motive edecek bir düzende olmalıdır (Büyüköztürk vd., 2011, s. 136; Karasar, 2013, s. 140). Sorular, serbest cevabı ister nitelikte yani açık uçlu olabileceği gibi, verilen seçeneklere göre de düzenlenebilir. Cevap seçenekleri sınıflamalı, sıralamalı ya da derecelemeli türden ölçekleri temsil edecek Ģekilde yapılandırılabilir. Örneğin; "çok iyi-iyi-orta-kötü-çok kötü- fikrim yok" veya katılıyorum, kısmen katılıyorum, katılmıyorum gibi (Büyüköztürk vd.,

2011, s. 130-132; Karasar, 2013, s. 140). AraĢtırmada, 7. sınıf fen bilimleri ders kitabının kazanımlara ulaĢmadaki yeterliliğini

belirlemeye yönelik öğretmen görüĢlerinin alınacağı anket, araĢtırmacı tarafından geliĢtirilmiĢtir (Ek1). Anket, 2013 yılı öğretim programına göre hazırlanan 7. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki kazanımların, FTTÇ ve TD kazanımlarıyla eĢleĢtirilmesiyle oluĢturulmuĢtur. Anketle ilgili uzman görüĢleri alınmıĢ ve ön uygulama yapılmıĢtır. Ayrıca

anket 3 fen bilimleri öğretmenine okutturulmuĢ ve eksik yönler tespit edilerek yeniden düzenleme yapılmıĢtır.

Anket cevapları, 7. sınıf fen bilimleri ders kitabının kazanımlara ulaĢmada yeterliliğini gösteren beĢ kategoriye ayrılmıĢtır. Bunlar; “Çok zayıf”, “Zayıf”, “Orta”, “Ġyi” ve “Çok iyi”dir.

Veri Toplama Süreci

Anket, Milli Eğitim Bakanlığı‟ndan gerekli izinler alınarak fen bilimleri öğretmenlerine uygulanmıĢtır. Ġzin belgesi Ek(2)‟de belirtilmiĢtir.7. sınıf fen bilimleri ders kitabının, fen bilimleri öğretim programındaki kazanımlara ulaĢmadaki yeterliliğiyle ilgili öğretmen görüĢlerini almak üzere araĢtırmacı tarafından geliĢtirilmiĢ olan anket çoğaltılmıĢ, 2016- 2017 eğitim öğretim yılında ortaokullarda görev yapan 219 fen bilimleri öğretmenine bilgisayar ya da birebir görüĢme yoluyla uygulanmıĢtır.

Verilerin Analizi

Elde edilen veriler SPSS 22,0 programına girilmiĢtir. Verilen cevapların frekans, yüzde ve ortalama değerleri hesaplanmıĢtır. Elde edilen değerlere göre sonuçlar yorumlanmıĢtır.

BÖLÜM III

Belgede 7. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabının Öğretim Programındaki Kazanımlara Ulaşmada Yeterlik Düzeyinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (sayfa 40-47)