Özel Sektör

Türkiye’de fotovoltaik sektöründe hizmet veren firma sayısı 100’ü aşmış durumdadır.

Bu firmalar genellikle distribütör, sistem kurucu veya perakende satış yapan kurumlar olarak faaliyet göstermektedirler.

Aşağıdaki bilgiler bazı özel sektör firmalarının uygulamalarıdır. Bu örnekler sa-dece sektörün geldiği düzeyi göstermek üzere verilmiştir.

ANELTECH

Çeşme Yarımadası’nda bulunan Çeşme Özpamir Sitesi’nde bir mobil operatör firması tarafından bir GSM baz istasyonu kurulmak istenmiştir. Baz istasyonunun enerji ihtiya-cını karşılamak için hem rüzgar hem de güneş bakımından çok elverişli bir coğrafyada bulunan bölgenin güneşlenme süreleri, rüzgar hızları ve sistemin güç ihtiyacı belirlene-rek projelendirme safhasına geçilmiştir.

Bu veriler ışığında Aneltech tarafından geçekleştirilen hibrit sistemin kurulu gücü, 6.400 Wp’lik kısmı PV sistemden ve 2.000 W rüzgar türbininden karşılanmak üzere toplam 8.400 W olarak hesaplanmıştır. Bu güç değerlerini elde edebilmek için 32 adet 200 Wp monokristal tip panel ve 2 adet 1 kW güçte 7 metre direk üzerine kurulu, donmaya kar-şı korumalı bir rüzgar türbini seçilmiştir. 180 cm çapındaki bu türbin, 17,5 kg ağırlığa ve özel bir kanat yapısına sahiptir. Enerji depolama amacıyla özellikle güneş enerjisinden elektrik üreten sistemlerde kullanılan OPzS tipi 2.400 Ah akıma sahip aküler ve aküle-rin şarjında verimi arttırmak amacıyla MPPT’li şarj kontrol üniteleri tercih edilmiştir.

Aneltech firması ayrıca fotovoltaik üretim tesisi kurma çalışmalarına başlamıştır. 2009 yılı içinde 13,5 MWp/yıl kapasiteli bir modül üretim tesisinin açılması ve 1800 metre-kare alana yayılı üretim tesisinde c-Si (kristal silikon) mono ve poli kristal hücreler içe-ren güneş panellerinin üretilmesi planlanmaktadır. 80 – 210 Wp gücündeki panellerin üretimleri sırasında, yüksek teknolojik ve yüzde 16,5 verimli hücreler özel tasarlanmış robotlar tarafından dize haline getirilerek, yine tam otomatik makinelerde el değmeden lehimlendikten sonra çerçevelenecek ve test edilecektir. 100 Wp’lik panel hesabıyla yılda ortalama 135 bin panel elde edilmesi planlanıyor. Bu panel kapasitesi ile yılda 17.740.000 kWh enerji üretilebileceği düşünülmektedir. Anel tarafından 2 milyon Euro yatırımla kurulacak tesisin, tam kapasite üretime geçtiğinde yılda 35 milyon Euro’luk ticari faaliyet yapması ve üretiminin yüzde 80’ini ihraç ederek, yılda 28 milyon Euro döviz getirmesi hedeflenmektedir. Bunun dışında şirket 2009 – 2010 yılarında hücre geliştirme faaliyetlerine başlamayı ve üretime geçmeyi, ince film fotovoltaik teknolojileri ve nanoteknoloji konularında çalışmalar yapmayı düşünmektedir. Ayrıca şirket 2009 yılı içinde güneş enerjisi santralı kurma çalışmaları yapmayı ve EPDK’dan 10,5 MW’lık bir santral için üretim lisansı almayı planlamaktadır. Bu faaliyetlere paralel olarak tüm Türkiye’de yapılacak güneş enerji ve hibrit sistemlerinin kurulum çalışmalarının devam ettirilmesi hedeflenmektedir..

EBİTT

Faaliyetlerini Fresnel reflektör teknolojisine dayalı güneş ısıl santralları üzerinde yo-ğunlaştıran Ebitt Akışkan Teknolojileri firması, Bossa’nın Adana tesislerine bu

teknolo-EKOSOLAR

Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi “Güneş Enerjisi ile Damla Sulama Projesi” TEMEV ve Ekosolar işbirliği ile gerçekleştirilmiştir.

ENİSOLAR

Enisolar firması tarafından Tesco-Kipa Hipermarketleri Marmaris Şubesinde 30 kWp güçte şebekeye paralel fotovoltaik güneş enerji sistemi hayata geçirilmiştir. Enerji ta-sarım, mekanik ve elektrik projeleri Enisolar tarafından hazırlanan projenin entegras-yon (tedarik-montaj-devreye alma) süreci de aynı firma tarafından yürütülmüştür. Bu sistem, Türkiye’nin en büyük şebekeye bağlı güneş enerji sistemi olma unvanını uzun süre korumuş bir uygulamadır.

180 adet Sharp 162 Wp panel ve 6 adet SMA Sunny Mini Central invertörün kulla-nıldığı projede aynı zamanda özel bir yazılım ile uzaktan izleme ve müşteri ara yüzü sistemleri de devreye alınmıştır. Tesco-Kipa Marmaris AVM’nin kasalarını besleyen sistem Tesco-Kipa’nın sosyal sorumluluk projesi kapsamında tamamlamış olup, günde ortalama 180 kWh enerji üretmekte, yılda 43 tonluk karbondioksit emisyonunun engel-lerken doğaya 130 ağaca eşdeğer katkı yapmaktadır.

Bu uygulamadan sonra Tesco-Kipa Kuşadası’nda 30 kWp şebekeye paralel fotovolta-ik güneş enerji sistemi kurulumu gerçekleştirilmiştir. Marmaris Mağazası’nda edinilen tecrübe ile çok daha hızlı devreye alınan Kuşadası PV Sistemi’nde 240 adet Sharp 120 Wp modül ile yine 6 adet SMA Sunny Mini Central invertör kullanılmıştır. Günde ortalama 200 kWh enerji üreten sistem, yılda 45 tona yakın karbondioksit emisyonunu engellemektedir.

FORE ENERJİ

Fore Enerji tarafından 2006 yılında Fethiye Hillside Tatil Köyü’nde kurulan su arıtma sisteminde 5,6 kWp gücündeki fotovoltaik sistem sayesinde ters ozmoz yöntemiyle de-niz suyundan kullanım suyu elde edilmektedir. Bu sistem günde 2 m³ temiz su üretecek şekilde tasarlanmış olup bölgede plaj yakınından çekilen acı suyu kullanmaktadır. Acı su, ön arıtmadan sonra ters ozmoz sistemiyle tuzdan arındırılıp dezenfekte edilmekte ve uluslar arası standartlarda içme suyu elde edilmektedir.

Fotovoltaik sistem 72 adet 80 Wp gücünde polikristal PV paneli, şarj kontrol ünitesi, evirici (invertör), aküler ve şebeke sigortalarından oluşmaktadır. Bütün arıtma sistemi PLC tarafından kontrol edilmekte, kontrol ünitesinden toplanan veriler bilgisayarda gö-rüntülenebilmekte ve kaydedilmektedir.

Yine Fore Enerji tarafından Adapazarı’nda Toyota Türkiye Sakarya Fabrikası girişinde kurulan 14 kWp şebeke bağlantılı sistemde 176 adet 80 Wp yüksek verimli güneş paneli kullanılmıştır. Şebeke ile paralel çalışan sistemde özel cephe entegrasyonu ya-pılarak binanın estetik bir görünüme kavuşması sağlanmıştır. İnternete bağlı özel bir Türkçe yazılım ile anlık üretim değerleri ve engellenen CO₂ emisyon miktarı gibi veriler LCD ekranlarda görülebilmektedir. Ayrıca yine 80 Wp güneş panelleri ve özel regüla-törler kullanılarak binanın önündeki otopark alanının güneş enerjili aydınlatma direkleri ile gece aydınlatılması sağlanmıştır.

GİRASOLAR

Türkiye’nin ilk fotovoltaik, rüzgar ve dizel jeneratöründen oluşan hibrit sistemi, 2007 yılında Girasolar Ltd. tarafından Fethiye Kızılada’da kurulmuştur.

GÜNIŞIĞI AYDINLATMA

Gün ışığı tüpleri kullanarak aydınlatma çözümleri sunan Günışığı Aydınlatma firması, başta Tesco Kipa Hipermarketler olmak üzere birçok yerde uygulamalar gerçekleştir-miştir. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü binasında da firmanın aydınlatma çözümlerinden biri hayata geçirilmiştir. Gün ışığı aydınlatma sistemi, gün ışığı tüpü diye adlandırılan ve dış mekandaki gün ışığını iletim katsayısı çok yüksek bir metal boru ile taşıyıp iç hacme homojen dağıtan bir sistemdir. Dış mekanda bulunan şeffaf fanus üzerindeki optik kırılmalar ile gün ışığı boru içine yönlendirilmekte, yansıtma kat-sayısı % 99’un üzerinde bulunan özel film tabakası kaplı borular ile gün ışığı taşınarak en alt kısımda bulunan ışık yayıcı kapak ile homojen bir aydınlatma sağlanmaktadır.

Sistemin en önemli avantajlarından biri ultraviyole radyasyonu % 99 oranında engel-lemesi ve sıcaklığı iletmemesidir. Bu sayede gün ışığından faydalanmak isteyen fakat sıcaklık sebebiyle kullanılamayan mekanlar için uygundur.

HİTİT SOLAR ENERJİ

Zorlu Grubu bünyesinde faaliyet gösteren Hitit Solar Enerji firması grubun Manisa te-sislerinde parabolik oluk teknolojisine dayalı bir sistemi başarıyla test etmiştir. Şirket bu tecrübeden hareketle yurtiçi ve dışında güneş enerjisi ile ilgili projeler geliştirmeyi ve yatırımlar yapmayı planlamaktadır.

MOTİF PROJE VE İNŞAAT

MOTİF Proje ve İnşaat tarafından Antalya Beydağlarında 600 Wp PV ada ev sistemi kurulmuştur. 600 Wp mono kristal paneller, 3 kW tam sinüs invertör ve 400 Ah 12 volt akülerden oluşan sistemde günde ortalama 3 kWh enerji üretilmekte ve evin içinde bu-lunan A sınıfı tüketicilerin olduğu beyaz eşyalar çalıştırılmaktadır. Motif, İTÜ ile birlikte fotovoltaik sistemler ve uygulamalarını içeren eğitim programları sunmaktadır.

ÖZTUNÇ MÜHENDİSLİK

Mersin merkezli bir firma olan Öztunç Mühendislik tarafından Mersin’in Emirler köyün-de 25 dönüm zeytinliği sulamak için yapılan uygulamada, 90 metre köyün-derinlikteki kuyuda 70 metreye indirilen solar pompa ve 4 adet 180 Wp gücünde 24 V’luk panel kullanıl-mıştır. Bu projedeki dinamik su seviyesi 46 metre olup, çıkarılan su 135 metre yatayda taşınarak 85 ton kapasitesindeki su deposuna toplanmıştır.

Projede elektriği akülerde depolamak yerine suyun depolanması tercih edilmiştir. Gün-lük sulama için yaklaşık 18–20 ton su kullanılmaktadır. Sahaya elektrik enerjisi getir-mek için dağıtım şirketinin 70.000 TL civarında katkı payı istemesi üzerine jeneratör de dahil olmak üzere tüm alternatifler incelenmiştir. Bu karşılaştırma sonrasında her ay ödenecek fatura ile hat ve trafo kayıpları da hesaba katılınca güneş enerjisinin en uygunu olacağına karar verilmiştir. Sistemin maliyeti yaklaşık 7.500 Euro’dur.

güneş enerjisiyle dönerek kullanıcının yüz kısmını serinletmektedir. Şapkanın üzerine takılan güneş pili sayesinde güneş ışınları elektriğe çevrilmekte, bu elektrik kullanıla-rak şapkanın ucunda bulunan ve vantilatör görevi yapan pervane döndürülerek kulla-nıcıların yüz kısmı serinletilmektedir. Ayrıca şapkanın kendisi de güneşten koruyarak, sıcağın altında durmak zorunda olanlara kolaylık sağlamaktadır.

PROJE ENERJİ

Proje Enerji yenilenebilir enerji kaynaklarının belirlenmesi ve kullanımına yönelik bil-gi sistemleri geliştiren ve bu konuda danışmanlık hizmetleri veren ilk yerli ve marka bağımsız firma özelliğini taşımaktadır. ODTÜ Teknokent’te KOSGEB Tekmer bünye-sinde 2007 yılında kurularak faaliyete başlayan Proje Enerji, 2008 yılında Türkiye gü-neş enerjisi potansiyeli verilerini, tematik haritalarını ve analizlerini hazırlayarak Enerji Bakanlığı’na bağlı EİE’ye teslim etmiş ve GES yatırımlarına yönelik sektörün geli-şiminde öncü rol üstlenmiştir. GES yatırımları için Türkiye genelinde saha belirleme çalışmalarını tamamlayan firma, kendi bünyesinde geliştirdiği model ve yazılımlarla GES yatırımları için ihtiyaç duyulan bilgileri üretmektedir. Ayrıca, güneş enerjisi ölçüm sistemleri üretimi de yapmaktadır.

TUNÇMATİK

Tunçmatik tarafından Güneş Sigorta’nın İstanbul - Esentepe’de bulunan Genel Mü-dürlük binasına kurulan 10 kWp gücündeki fotovoltaik güneş panelleri sayesinde yılda 9 MWh enerji üretilmektedir. 2 Mart 2009’da devreye giren sistemle yılda, 5,47 ton karbondioksit emisyonu engellenmesine olanak tanınmaktadır.

5.4.4. Dernekler ve Sivil Toplum Kuruluşları