İl Özel İdaresinin Teşkilat Yapısı

İl Özel İdaresinin teşkilat yapısından 5302 sayılı kanunun üçüncü kısmında bahsedilmiştir. 5302 sayılı kanunun 35 ve 36. Maddeleri İl Özel İdarelerinin teşkilatı, hizmet birimleri ve personel istihdamı hakkındadır. İl Özel İdarelerinin hizmet birimleri ve personel istihdamı aşağıda ele alınmıştır.

1.5.1. Genel Sekreter ve Hizmet Birimleri

İl özel idaresinin örgüt yapısı, büyükşehir belediyelerinde olduğu gibi genel sekreterlik ve onun altında daireler ya da müdürlükler biçiminde düzenlenmiştir76_.İl

özel idarelerinin teşkilat yapısı 5302 sayılı İl Özel idaresi Kanunu’nun 35. Maddesinde sayılmaktadır. Bu maddeye göre, İl özel idaresi teşkilatı; genel sekreterlik, malî işler, sağlık, tarım, imar, insan kaynakları, hukuk işleri birimlerinden oluşur.

5302 sayılı Kanunla “İl Özel İdaresi Müdürlüğü”, “İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği”ne dönüştürülmüştür77_{.Vali’ den sonra idari isler için en yetkili bürokrat,}

aynı zamanda il özel idaresi örgütünün sevk ve idaresinde Vali’ye yardımcı olan birimin basıdır78_{.5302 sayılı kanunun 35. Maddesinde, genel sekreter, il özel idaresi}

hizmetlerini vali adına ve onun emirleri yönünde, mevzuat hükümlerine, il genel meclisi ve il encümeni kararlarına, il özel idaresinin amaç ve politikalarına, stratejik plan ve yıllık çalışma programına göre düzenler ve yürütür denilmektedir. 5302 sayılı kanunun 36. Maddesinde genel sekreterin, valinin teklifi ve İçişleri Bakanlığının onayı ile atanması öngörülmüştür. 5302 sayılı kanununun 35. Maddesinin devamında, toplam nüfusu 3.000.000'a kadar olan illerde, ihtiyaca göre en fazla iki, nüfusu bunun üzerinde olan illerde en fazla dört genel sekreter yardımcılığı kadrosu ihdas edilebilir denilmektedir.

76 _{Eryılmaz, Bilal, Kamu Yönetimi (Düşünceler, Yapılar, Fonksiyonlar, Okutman Yayıncılık 2. Baskı}

Ankara, 2009, s.s.146

77_{Koçak, Süleyman Yaman ve Veli Kavsara, 5302 Kanun Sonrasında İl Özel İdarelerinde Yaşanan}

Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt, 10, Sayı 20, s. (61-92), 2012, s.s. 65

27

Genel sekreter il özel idaresinde valinin adına iş ve işlem yapan en üst memurdur.5302 sayılı kanunun 35. Maddesine göre genel sekreter, il özel idaresinin hizmetlerini vali adına ve onun emirleri yönünde mevzuat hükümlerine, il genel meclisi ve il encümeni kararlarına, il özel idaresinin amaç ve politikalarına, stratejik plan ve yıllık çalışma programına göre düzenler ve yürütür.35. Maddenin devamında genel sekreter yukarıda belirtilen hizmetlerin yürütülmesinden valiye karşı sorumludur denilmektedir.

5302 sayılı kanunun 35. Maddesine göre, ilçelerde özel idare işlerini yürütmek amacıyla kaymakama bağlı ilçe özel idare teşkilâtı oluşturulabilir. Ayrıca, ilçenin etrafındaki köylerle birlikte bir bütün oluşturması ve çevresindeki köyler için pazarı, carsısı, okulları, sağlık ve eğlence merkezleri ile ekonomik, sosyal ve kültürel cazibe merkezi olması nedenleriyle de ilce özel idaresinin kurulması savunulmaktadır79_.

5302 sayılı kanun 35. maddesine göre, il özel idareleri için ihtiyaçlara göre değişebilen esnek bir teşkilat yapısı öngörülerek mahalli hizmetlerin esnek, verimli, etkili, halkın ihtiyaçlarına odaklı bir şekilde sunulması öngörülmüştür80.

5302 sayılı Kanun’un 35. maddesinden, genel sekreterliğin dışında, mali isler, sağlık, imar, insan kaynakları ve hukuk isleri birimlerinin kurulmasının mecburi olduğu anlaşılmaktadır. Bu birimlerin yanında ilin ihtiyaçları ve özelliklerine göre il genel meclisinin kararıyla yeni idari birimlerin oluşturulabilmesi de mümkündür. Bu birimler, büyükşehir olan illerde il özel idareleri kaldırılmadan önceki haline göre, büyükşehir belediyesi olan illerde daire başkanlığı ve müdürlük, diğer illerde ise müdürlük seklinde kurulacaktır81_{.İlin nüfusu, fiziki ve coğrafi yapısı, ekonomik,}

sosyal, kültürel özellikleri ile gelişme potansiyeli dikkate alınarak norm kadro sistemine ve ihtiyaca göre yeni birimler ihdas edilebilecektir82.

79_{Bakkal, Hakan, Özel İdarelerin İl Ekonomilerindeki Yeri ve Önemi (Bir Uygulama), Atatürk}

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2007, s.s. 34

80 _{Dönmez, Mustafa, Açıklamalı-İçtihatlı İl Özel İdaresi Kanunu, Mevzuat Yayıncılık 2. Baskı,}

Ankara, 2011, s.s.287

81 _{Kartal, Nazım, İl Özel İdarelerinin Yeniden Yapılandırılması: Uygulama Aşaması Üzerine Bir}

Çözümleme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi

Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara, 2010, s.s.255

28

1.5.2. Personel Yapısı

5302 sayılı Kanunun 36. Maddesine göre; il özel idareleri, İçişleri Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı’nın birlikte hazırlayacakları “norm kadro ilke ve standartları” çerçevesinde personel istihdam edeceklerdir. Ayrıca aynı maddenin devamında İl Özel İdaresi personeli, vali tarafından atanır ve ilk toplantıda il genel meclisinin bilgisine sunulur denilmektedir. 36. Maddenin devamında kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen memurlar, valinin talebi kendilerinin isteği ve kurumlarının muvafakatiyle il özel idarelerinin birim müdürü ve üstü yönetici kadrolarında görevlendirilebileceği yer almaktadır.

5302 sayılı kanunun 36. Maddesine göre İl Özel İdarelerinde istihdam edilen personelin sayısı ve nitelikleriyle ilgili temel normlar İçişleri Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca belirlenecektir. Bu kuruluşlarda daimi kadroda ya da belli alanlarda sözleşmeli personel çalıştırılabilir. İl Özel İdarelerinde hizmetler 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uyarınca istihdam edilen personel tarafından görülmektedir83_{. Buna göre il özel idarelerinde memur,}

sözleşmeli personel, işçiler ve geçici işçiler olmak üzere dört kapsamda personel çalışmaktadır.

5302 sayılı Kanunun 36. Maddesiyle İl Özel İdarelerinin özellikle kalifiye personel ihtiyacının temin edilebilmesi için diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurların valinin talebi, kendilerinin isteği ve kurumlarının oluruyla il özel idarelerinin birim müdürü ve üst yönetici kadrolarında geçici görevlendirilebilmesine imkân tanınmıştır.

29