Örgütsel Çatışma Envanterine Ait Sonuçlar:

1. Araştırmaya katılan okul yöneticilerinin örgütsel çatışma envanteri alt boyutları olan;  Hükmetme ve kaçınma tutumlarına ilişkin tanımlayıcı istatistikler

incelendiğinde, hükmetme ve kaçınma tutumlarının orta seviyede olduğu belirlenmiştir.

 Ödün verme ve uzlaşma tutumlarına ilişkin tanımlayıcı istatistikler incelendiğinde, ödün verme ve uzlaşma tutumlarının yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir.

 Tümleştirme (bütünleştirme) tutumuna ilişkin tanımlayıcı istatistikler incelendiğinde, tümleştirme tutumlarının çok yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir. Buna göre okul yöneticileri çoğunlukla; karşılaştıkları çatışma durumlarında hem kendi hem de karşı tarafın ilgi ve ihtiyaçlarına eşit şekilde önem verdiklerini düşünmektedirler. Çatışmaları yönetirken problem çözme yöntemini kullandıklarını, her iki taraf için kabul edilebilir bir çözüme ulaşmak için aralarındaki farklılıkları analiz edip, çözüm için neler yapılabileceğini güven ve açık sözlülükle müzakere ettiklerini düşünmektedirler.

Gümüşeli (1993) tarafından yapılan çalışmada da okul müdürlerinin öğretmenlerle aralarında çıkan çatışmaları yönetmede en fazla tümleştirme stilini kullandıkları, tümleştirme stilinden sonra sırasıyla uzlaşma, ödün verme, kaçınma ve hükmetme stillerini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Abacıoğlu (2005) tarafından yapılan çalışmada da okul yöneticilerinin tümleştirme stilini “her zaman” kullandıkları sonucuna varılmıştır. Ayrıca aynı araştırmada okul yöneticilerinin; uzlaşma stilini “çoğunlukla”, ödün verme ve kaçınma stillerini “ara sıra”, hükmetme stilini ise “az” kullandıkları sonucuna varılmıştır.

Öztay (2008) tarafından okul yöneticilerinin çatışma yönetimi stilleri algıları ile ilgili yapılan çalışmada da yöneticiler en yüksek puanı tümleştirme ve uzlaşma faktörlerinden, en düşük puanı ise hükmetme faktöründen almışlardır.

Öztaş ve Akın (2009) tarafından yapılan çalışmada da okul yöneticilerinin, çatışmalarda en fazla bütünleştirme yöntemini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya göre okul yöneticileri; bütünleştirme stratejisinden daha sonra ise uzlaşma, baskı, uyma ve kaçınma yöntemlerini kullanılmaktadırlar.

Özmen ve Aküzüm (2010) tarafından yapılan araştırmada da benzer bir sonuç bulunmuştur. Araştırmaya göre; okul yöneticilerinin, genellikle “tümleştirme” ve “uzlaşma” çatışma yaklaşımlarını benimsedikleri, diğer taraftan daha az sayıdaki okul yöneticisinin ise “hükmetme” ve “kaçınma” stratejilerine başvurdukları sonucuna ulaşılmıştır.

Özmen, Leyla ve Cemal Aküzüm (2011) tarafından yapılan araştırmada da okul yöneticilerinin çatışma yönetme tarzlarına ilişkin olarak, en çok “tümleştirme ve uzlaşma”, en az ise “hükmetme ve kaçınma” tarzına başvurdukları anlaşılmaktadır.

Bu sonuçlar araştırmamızın sonuçları ile paralellik göstermektedir. Bu verilerden de anlaşılmaktadır ki okul müdürleri çatışmaları çözmede genellikle daha demokratik ve uzlaşmacı bir yöntem olan tümleştirme stilini kullanmaktadırlar.

2. Araştırmaya katılan öğretmenlerin örgütsel çatışma envanteri alt boyutları olan;

 Hükmetme, kaçınma, ödün verme ve uzlaşma tutumlarına ilişkin tanımlayıcı istatistikler incelendiğinde, hükmetme, kaçınma, ödün verme ve uzlaşma tutumlarının orta seviyede olduğu belirlenmiştir

 Tümleştirme (bütünleştirme) tutumuna ilişkin tanımlayıcı istatistikler incelendiğinde, tümleştirme tutumlarının yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir. Buna göre; öğretmenler de yöneticilerinin çatışmaların yönetiminde tümleştirme stratejisini diğer stratejilere göre daha çok kullandığını düşünmektedirler.

Gümüşeli (1993) tarafından yapılan çalışmada da öğretmenler; okul müdürlerinin kendileri ile aralarında çıkan çatışmaları yönetmede en fazla tümleştirme stilini kullandıkları, tümleştirme stilinden sonra sırasıyla uzlaşma, ödün verme, kaçınma ve hükmetme stillerini kullandıkları yönünde görüş bildirmişlerdir.

Aksu (2003) tarafından yapılan araştırmada da astların algılarına dayalı olarak çatışma yönetim stillerinin kullanılma sıklığına bakıldığında; araştırmaya katılan öğretim görevlilerinin; yöneticilerinin en çok tümleştirme stilini en az ise hükmetme stilini kullandıklarını algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Arslantaş ve Özkan (2008) tarafından yapılan çalışmada araştırmaya katılan öğretmenler, okul müdürlerinin çatışma çözmede “tümleştirme ve uzlaşma” stillerini çoğunlukla kullandıklarını ifade ederken, “ödün verme ve kaçınma” stillerini ara sıra, “hükmetme” stilini ise az kullandıklarını belirtmişlerdir.

Tanrıverdi (2008) tarafından yapılan çalışmada da öğretmen algılarına dayalı olarak çatışma yönetim stillerinin kullanılma sıklığına bakıldığında, en sık kullanılan stilin tümleştirme olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca aynı araştırmada; tümleştirme stilini sırasıyla uzlaşma, kaçınma, hükmetme ve ödün verme stillerinin izlediği görülmektedir. Öğretmenler okul müdürlerinin beş çatışma yönetim stilini de ara sıra düzeyinde kullandıklarını belirtmişlerdir.

Erol (2009) tarafından yapılan araştırmada öğretmen algılarına göre okul yöneticileri öğretmenlerle aralarında çıkan çatışmalarda en fazla tümleştirme stilini; daha sonra sırasıyla uzlaşma, kaçınma, ödün verme ve en az da hükmetme stilini kullanmaktadırlar.

Odabaşıoğlu (2013) tarafından yapılan çalışmada da öğretmenler okul müdürlerinin çatışma yönetimi stillerinden en çok tümleştirme, daha sonra sırasıyla uzlaşma, kaçınma, ödün verme ve hükmetme stilini kullandıklarını belirtmişlerdir.

Bu sonuçlar araştırmamızın sonuçları ile paralellik göstermektedir. Bu verilerden de anlaşılmaktadır ki öğretmen algılarına göre okul müdürleri çatışmaları çözmede genellikle daha demokratik ve uzlaşmacı bir yöntem olan tümleştirme stilini kullanmaktadırlar.

Okul yöneticileri ve öğretmenlere ait olan “tümleştirme” stili algıları ile ilgili sonuçlara baktığımızda öğretmenlerin ve yöneticilerin algı birlikteliği içinde olduğunu söyleyebiliriz.

3. Araştırmaya katılan okullarda görev alan okul yöneticilerinin örgütsel çatışma algıları alt boyutları ile çeşitli demografik değişkenler arasında yapılan analizler incelendiğinde;

 Cinsiyet, bağlı olunan kurum, branş, yaş, şuan çalıştıkları okuldaki çalışma süreleri, okul türü, çalıştıkları okuldaki öğretmen sayısı değişkenleri ile örgütsel çatışma algıları alt boyutları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.

 Öğrenim durumu değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından uzlaşma arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğrenim durumu lisans olan yöneticilerin, öğrenim durumu yüksek lisans olanlara göre uzlaşma tutumuna ilişkin algıları daha yüksektir. Öğrenim durumu lisans olan okul yöneticileri; yaşadıkları çatışma durumlarında kendilerince önemli olan bazı konularda; çatışma yaşadıkları tarafla karşılıklı olarak ödün verdiklerini ve öz veride bulunduklarını düşünmektedirler.

 Medeni durum değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından uzlaşma arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Medeni durumu bekâr olan yöneticilerin, evli olanlara göre uzlaşma tutumuna ilişkin algıları daha yüksektir. Bekâr olan okul yöneticileri; çatışma durumlarında kendi ilgi ve ihtiyaçlarının doyurulmasına önem verdikleri kadar, karşı tarafın ilgi ve isteklerinin doyurulmasına da önem verdiklerini düşünmektedirler.

 Mesleki kıdem değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından kaçınma arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Buna göre; mesleki kıdemi 16 yıl ve üstü yıl arasında olan okul yöneticileri; göreve yeni başlayan ya da kendilerinden daha az kıdemli olan okul yöneticilerine kıyasla çatışmaları çözmede kaçınma stilini daha çok kullandıklarını düşünmektedirler.

Mesleki kıdemi 16 yıl ve üstü olan okul yöneticilerinin; karşılaştıkları çatışma durumlarında hem kendi hem de karşı tarafın ilgi ve ihtiyaçlarına verdikleri önemin düşük olduğu, çatışmayla uğraşmayı daha uygun bir zamana erteleme ya da taraflardan birinin konumunun iyileştirilmesi için zaman kazanma amacı taşıdıkları söylenebilir.

Abacıoğlu (2005) tarafından yapılan araştırmada da okul müdürlerinin mesleki kıdemleri ile çatışma yönetimi stillerinden ‘kaçınma’ arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur.

4. Araştırmaya katılan okullarda görev alan öğretmenlerin örgütsel çatışma algıları alt boyutları ile çeşitli demografik değişkenler arasında yapılan analizler incelendiğinde;

 Cinsiyet, şuan çalıştıkları okuldaki çalışma süreleri, yöneticilerinin eğitim düzeyi ve çalıştıkları okuldaki öğretmen sayısı değişkenleri ile örgütsel çatışma algıları alt boyutları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.

 Medeni durum değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından kaçınma arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Medeni durumu evli olan öğretmenlerin kaçınma tutumuna ilişkin algıları daha yüksektir. Buna göre; okul yöneticilerinin evli olan öğretmenler ile girdikleri çatışma durumlarında kaçınma stratejisini kullandıkları, genellikle sorunları çözmek, ortak bir çözüm

bulmak yerine, sorunları görmezden gelme ya da sorunun çözümünü bir başka zamana erteleme davranışı gösterdikleri söylenebilir.

 Bağlı olunan kurum değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma tutumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Özel okulda çalışan öğretmenlerin tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma tutumlarına ilişkin algıları daha yüksektir. Özel okullarda çalışan okul yöneticilerinin devlet okullarında çalışan okul yöneticilerine göre kaçınma ve hükmetme stratejileri yerine, astları ile girdikleri çatışma durumlarında daha çok tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma yaklaşımlarını sergiledikleri söylenebilir.

 Branş değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından tümleştirme, kaçınma, ödün verme, uzlaşma ve hükmetme tutumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerin; tümleştirme, kaçınma, ödün verme, uzlaşma ve hükmetme tutumlarına ilişkin algıları branş öğretmenlerinden daha yüksektir.

 Yöneticinin cinsiyeti ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından uzlaşma ve hükmetme tutumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Yöneticisi erkek olan öğretmenlerin uzlaşma ve hükmetme tutumlarına ilişkin algıları daha yüksektir. Erkek yöneticilerin, karşılaştıkları çatışma durumlarında bayan yöneticilere göre uzlaşma ve hükmetme stillerini daha çok kullandıkları söylenebilir.

 Yaş değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından uzlaşma tutumu arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 21- 25 yaş aralığında yaşa sahip öğretmenlerin uzlaşma tutumuna ilişkin algıları daha yüksektir. Göreve yeni başlayan öğretmenler okul müdürlerinin çatışmaları yönetmede daha uzlaşmacı davrandıklarını düşünmektedirler.

Tanrıverdi (2008) tarafından yapılan araştırmada da 21 -30 yaş arasındaki öğretmenlerle ilgili benzer sonuçlara ulaşılmıştır. Bu araştırmada; öğretmenlerin deneyim süresi arttıkça okul müdürlerinin çatışmaları yönetmede hükmetme stilini daha yüksek düzeyde kullandığı, buna karsın

deneyim süresi az olan öğretmenlere karsı tümleştirme ve uzlaşma stillerini çatışmaları yönetmede daha yüksek düzeyde kullandığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

 Öğrenim durumu değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma tutumu arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğrenim durumu ön lisans olan öğretmenlerin tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma tutumlarına ilişkin algıları daha yüksektir.

 Meslekteki kıdem değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından kaçınma tutumu arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 6-10 yıl arasında mesleki kıdeme sahip olan öğretmenlerin diğer meslektaşlarına göre yöneticilerinin çatışma durumlarında kaçınma stilini kullanma sıklığına ilişkin algıları daha yüksektir.

 Okul türü değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından tümleştirme, kaçınma, uzlaşma ve hükmetme tutumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. İlkokulda çalışan öğretmenlerin; tümleştirme, kaçınma, uzlaşma ve hükmetme tutumlarına ilişkin algıları ortaokul ve lisede çalışan öğretmenlere göre daha yüksektir. Bu durumda ilkokulda görev olan öğretmenlerin müdürleri ile diğer okulda görev alan öğretmenlere göre daha çok iletişim halinde olmaları, hitap ettikleri yaş grupları nedeniyle idare-veli- öğretmen birlikteliği ile çözümlenmesi gereken daha fazla çatışma durumu ile karşılaşmaları açıklanabilir.

Okul türü değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından ödün verme tutumu arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. İlkokulda görev alan öğretmenler lisede görev alan öğretmenlerden; ortaokulda görev alan öğretmenler yine lisede görev alan öğretmenlerden daha yüksek ödün verme tutumu algısına sahiptirler.

 Yöneticinin yaşı değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından hükmetme ve uzlaşma tutumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Yöneticisi 31-40 yaş arasında olan öğretmenlerin; yöneticilerinin çatışma

durumlarında hükmetme ve uzlaşma stillerini kullanma sıklığına ilişkin algıları daha yüksektir.

Yöneticinin yaşı değişkeni ile örgütsel çatışma algıları alt boyutlarından ödün verme tutumu arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 50 ve üzeri yaş arasında olan öğretmenlerin; yöneticilerinin çatışma durumlarında ödün verme stilini kullanma sıklığına ilişkin algıları daha yüksektir.