Öneriler

Bu çalışmada elde edilen bulgulara göre bazı kavram alanlarındaki kavram sayısının az olduğu görülmüştür. Bu alanda ders kitabı hazırlayanlara, her ulamdan kavram çeşitliliğine dikkat ederek metinleri seçmesi önerilebilir. Ayrıca etkinlikler tasarlanırken ders kitabındaki temaya uygun kelime ve kavram etkinliklerine yer verilmelidir. Tema sonunda temel düzey ile ilişkili kavramların listesi verilmelidir. Öğrenicilerin kavramları zengin bir şekilde edinmeleri ve başka anlamlarda kullanabilmeleri için bir kavram alanına ait kavramlarla ilişkilendirerek metinler düzenlenmelidir.

Bu çalışmada B1 düzeyindeki kavramlar tespit edilmiştir. Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi alanında yapılacak araştırmalarda diğer düzeyler için hazırlanan kitaplardaki kavram alanları tespit edilmelidir. Böylece her düzey için kavram alanı, ulam ve kavram listesi ortaya çıkabilir. Dolayısıyla hem kitap hazırlayıcılara hem de öğreticilere hangi düzeyde hangi kavramların öğretilmesi gerektiği ortaya konabilir.

Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde kelime sıklığı ile ilgili birçok çalışma yapılmış olup farklı yıllarda hazırlanan ders kitaplarındaki kelime sayısı ve sıklığının birbirlerinden farklı olduğu görülmektedir. Nitelikli bir ders kitabı hazırlanması için önceki çalışmalarda ve bu araştırmada saptanan bulgular dikkate alınarak her seviyede metinlerde hangi kelimelerin olması gerektiği ile ilgili çalışmalar yapılmalıdır. Bu bir yüksek lisans çalışması olduğu için B1 seviyesinde sadece 2 kitap incelenmiştir. Her seviyedeki kavram alanları ile kavram ve kelime arasındaki ilişki kurulabilecek ayrıntılı araştırmalara ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.

Bütün bunlara ek olarak TÖMER’lerdeki ve diğer resmî kurumlardaki kitap hazırlayıcılarının ve akademisyenlerin ana dili ve yabancı dil olarak Türkçenin öğretimindeki söz varlığı, kelime öğretimi araştırmalarının genelleştirilebileceği, geniş ve ayrıntılı sonuçlara yer verilen;

kitap hazırlayıcılarına düzeylere uygun bir çerçeve sunan kavram alanlarına ait kelimeler ve

öğretilmesi gereken kelimelere ait listeler oluşturulduğunda bu alandaki birçok sorunun çözümüne katkı sunacaktır.

KAYNAKÇA

Ağaoğlu, F. (2016). Üstün yetenekli/ zekâlı çocuklarda somut ve soyut anlamsal ulamların Türkçe ve İngilizce ön türleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Aksan, D. (1998). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dil bilim. Ankara: TDK Yayınları.

Aksan, Y. , Aksan, M. , Mersinli, M., Demirhan, U. U. Demirhan (2017). Frequency dıctıonary of Turkish. New York: Routledge Yayınevi.

Akyürek, S. (2003). Din öğretiminde kavram öğretimi. (Yayımlanmamış doktora tezi).

Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.

Arı, G. (2003). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki kelimeler ve bu kelimelerin kullanılabilirliği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Arı, G. (2014). Kelime öğretimi. Cemal Yıldız (Editör). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi içinde. (311- 333 ss.). Ankara: Pegem Yayınevi.

Aşık, G. (2020). Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki kavramlar ve kavram alanları: Yeni Hitit örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Aydın, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders ve okuma kitaplarındaki kelime sıklığı ve seviyelere göre sözcük hazinesi çalışması.

(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Balkan, H. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde etkileşimli kelime duvarı ile kelime öğretimi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Afyon.

Barın, E. (2003). Yabancılara Türkçenin öğretiminde temel söz varlığının önemi. TÜBAR, 13, 311-317.

Bayrav, S. (1998). Yapısal dil bilimi. İstanbul: Multilingual Yayınları.

Baş, B. (2006). 1985- 2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Bozkurt, Ü. (2018). Kavram, kavramsallaştırma yaklaşımları ve kavram öğretimi modelleri:

kuramsal bir derleme ve sözcük öğretimi açısından bir değerlendirme. Dil Dergisi, 2, 5-24.

Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.

Buran, A. & Alkaya, E. (2011). Çağdaş Türk yazı dilleri-I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisleri.

Cemiloğlu, M. (2001). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi, Ankara: Alfa Yayınları.

Coşkun, Ö. (2006). İlköğretim 2. ve 3. sınıf ders kitaplarında kavramlar ve kavram alanları.

(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Crahay, S.R. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi a1 düzeyinde kullanılmak üzere Türkçe konuşurların kullandıkları sözcük ve ifadelerin derlenerek bildirişim konuları altında sınıflandırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: choosing among five approaches. USA: SAGE Publications.

Çengelci, N. B.(1996). Gelişimsel olarak kavram ve kategori yapılarının incelenmesi.

(Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Çetinkaya, Z. (2005). Basit tekrar ve alıştırmalar yoluyla kelime öğretimi. Dil Dergisi, 130, 68-85.

Çifçi, M. (1991). Bir grup yükseköğrenim öğrencisi üzerinde kelime serveti araştırması.

(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Dilber, N. (2014). Ortaokul öğrencilerinin kavramsal ulamları üzerine bir çalışma (Prototip kuramı çerçevesinde). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54(2), 211-230.

AOÖÇ. (2012). Diller İçin Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. TelcGmbH, Frankfurt/Main: Almanya.

Demir, C. & Yapıcı M. (2007). Ana dili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi 9(2), 178- 192.

Doğan, Y. (2014). Yabancılara Türkçe kelime öğretiminde market broşürlerinden yararlanma.

Journal of Language and Linguistic Studies, 10(1), 89-98.

Eken, N. T. (2015). Çocuklar için hazırlanan öykü kitaplarındaki kavramlar ve kavram alanları. İnternational Journal of Langues’ Education and Teaching, 3(1), 392- 413.

Ergin, M. (2009). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım Yayın Tanıtım.

Erol, H.F. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde temel seviyede kelime edinimi.

(Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Göçen, G. (2016). Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı.

(Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.

Göçen, G. (2019). Yabancı dil öğretiminde sözcük öğretimi yaklaşımları ve yöntemleri. A.

Okur ve G. Gökçen (Editörler). Türkçenin sözcük öğretimi içinde (249- 272 ss.).

Ankara: Nobel Yayınları.

Göçer, A. (2015). Türkçe dersi metin işleme sürecinde bağlam temelli sözcük öğretimi ve etkin sözcük dağarcığı oluşturmadaki işlevi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 48-63.

Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazma eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.

Gökmen, S. (2005). Okul öncesi eğitim kitapları görsel materyallerinde kullanılan kavramların kavram alanlarına göre dağılımı, Dil Dergisi, 129, 7-22.

Gökmen, S. & Özay, Ö. (2012). Ön tür kuramı çerçevesinde Türkçede anlamsal ulamların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 52(2), 1- 19.

Gunina, N. (2011). Concept vs meaining: Cognitive aprroach. Transactions of the TSTU 17(1), 248-250.

Felsefe sözlüğü (1999). (Genişletilmiş baskı). İstanbul: Paradigma Yayınları.

Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.

Karadağ, Ö. (2013). Kelime öğretimi. Ankara: Kriter Yayınları.

Karataş, Z (2015). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86.

Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.

Koç, N. (1996). Yeni dilbilgisi. İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayın Sanayi ve Tic. A.Ş.

Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi grameri. İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri

Enstitüsü, Ankara.

Löbner, S. (2002). Understanding semantics. New York: Oxford University Press Inc.

Martinet, A. (1998). İşlevsel genel dil bilim. (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.

Merrill, M. D. (1994). Component display theory.D.G. Twitcheli(Editör). Instructional design theories içinde (111- 125 ss.). New Jersey: Edicational Tecnology Publications.

Mervis, C & Crisafi M. (1982). Order of acquisition of subordinate, basic and superordinate level categories, Child Devolopment, 53(1), 258-266.

Murphy, G. L. & Medin, D. L. (1985). The role of theories in conceptual coherence.

Psychological Review, 92 (3), 289-316.

Onan, B. (2011). Anlama sürecinde Türkçenin yapısal işlevleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık ve Eğitim Danışmanlık.

Oruç, Ş. (2016). Türkçede ana dil ve ana dili. Journal of Turkısh Langue and Literature, 2(1), 311-322.

Ölker, G. (2011). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü (Yayımlanmamış doktora tezi).

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Ölker, G. (2011). Sözlük türleri ve kelime sıklığı sözlüğü üzerine. Dil Araştırmaları Dergisi, 9, 45-60.

Özbay, M & Melanlığolu, D. (2008). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 30-45.

Özlem, D. (2004). Mantık. İstanbul: Inkilap Yayınevi.

Seferoğlu, G. (1999). Prototip kuramı çerçevesinde bir araştırma. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 10, 79-88.

Türkçenin Ulusal Derlemi (2021). https://www.tnc.org.tr/tr

TDK. (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. 25/ 05/ 2019 tarihinde Türk Dil Kurumu:

http://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı.

Uçak. S. (2015). Dil Öğrenimi ve Edinimi Öğrenimi Üzerine Bir Tartışma. İstanbul Aydın Üniversitesi Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu, s. 65-80.

Uzun, E. N. (2004). Dünya dillerinden örnekleriyle dil bilgisinin temel kavramları Türkçe üzerine tartışmalar. İstanbul: Kebikeç Yayıncılık

Uysal, H., & Gökmen, S. (2016). Tek dilli çocuklarda deyimlerin anlamlandırılması ve öntürlük etkisi. DTCF dergisi, 56(1), 287-323.

Ülgen, G. (2001). Kavram geliştirme, kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Yahşi, Ö. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde temel düzey söz varlığını belirleme:

yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitapları ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı ve sözlü anlatım uygulamalarına dayalı söz varlığı.

(Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.

Yin, R. (1984). Case study research: design and methods. California: Sage Publication.

EKLER

Ek 1: Altay Türkçe Öğreniyorum B1 Ders Kitabındaki Okuma Metinlerinin Kelime