Öneriler

Tüm eğitim dallarında olduğu gibi öğrenme – öğretme ortamının en önemli değişkenlerinden biri öğretmendir. Öğretmenin yetişme tarzı, mesleki tecrübesi, eğitimi ve mesleki yeterliliği öğrenci başarısı üzerinde etkili olmaktadır. Bu nedenle öğretme ortamlarında öğretmenin sınıfta yaptıkları ve dersin işlenişi önemli kabul edilmektedir. Bu çalışmanın öğretmenleri kapsaması büyük önem taşımaktadır. Öğrencilerin eğitiminde çok önemli görev üstlenen öğretmenlerin çağın ilerisinde bir eğitim anlayışına sahip olmaları gerekir. Öğretmen, gittiği yerde görev alanını okulla sınırlı tutmamalıdır. Topluma daha faydalı olmak istiyorsa okul dışı etkinliklerle toplumu bilgilendirme, yeniliklerden haberdar etme, geleceğe hazırlama, insanlara rehber ve önder olma gibi görevlerle genişletilebilir.

Biyoçeşitliliğin biyoloji dışında hangi alanlara ne gibi bir etkisi olduğu; örneğin sosyal, ekonomik, politik, etik ve manevi yönlerine değinerek öğrencilerle tartışılmalıdır. Mümkünse öğretmenlerin başka branşlardaki öğretmenlerle iletişime geçip bu tarz tartışma ortamlarını diğer derslere de yansıtması faydalı olabilir; örneğin edebiyat öğretmenleriyle iletişime geçilmesi ve biyoçeşitliliğe dair bir konuda münazara düzenlenmesi veya resim öğretmenleriyle iletişime geçilmesi ve biyoçeşitlilik üzerine resim yapılmasına teşvik edilmesi öğrencilerin konuyu daha fazla özümsemelerine aracı olabilir.

Biyoçeşitliliğin korunmasında öğrencilere onların katkıları olmaksızın başarı sağlanamayacağı bilinci verilerek; sosyal yönden çok kritik bir konumda oldukları önemle vurgulanmalıdır. Verecekleri anlık kararların aslında o an ne kadar önemsiz gözükse de uzun vadede çevreye iyi ya da kötü neler getireceğini veya bu durumun geleceklerini nasıl etkileyeceğini onlara aktarabilmek ve tartışabilmek gerekir. İleride seçecekleri mesleklerde biyoçeşitlilikle ilgili karşılarına ne gibi problemler çıkabileceği ve bildiklerinin, öğrendiklerinin ışığında bunlarla nasıl baş edebileceklerini tartışmak onlar için oldukça ilginç bir konu olabilir.

Öğretmenin, dersi dinleyen öğrencilerin seçmiş olduğu alanlar veya bölümlere göre örnekler vermek; örneğin sözel bölümde okuyan öğrenciler ile biyoçeşitliliğin ekonomik boyutunu tartışmak dersi daha ilgi çekici yapabilir. Bunun yanısıra, öğrencilerin farklı sosyokültürel ve ekonomik özellikler gibi kimliklerini dikkate alarak aktarımlar yapılması, kendi çevrelerine dair örnekler verilmesi öğrencileri konuya daha çok bağlayacaktır.

Biyoçeşitlilik konusu yaşamdaki önemine paralel olarak müfredatta daha öne alınabilir, alınamıyorsa öğretmenler öncelikli olarak işlenen konularda biyoceşitlilik konusuna atıfta bulunabilirler. Böylece konu zaman yetersizliğinden işlenemeyecek dahi olsa öğrencilerin konu hakkında bilgi sahibi olması sağlanabilir. Örneğin fen bilimleri ve bilimsel yöntemlerden bahsederken verilen örneklerden bazıları biyoçeşitlilik üzerine olabilir. Örneklerin gündelik hayattan seçilmesi istenen davranış değişikliğine ulaşmada iyi bir yöntem olarak kabul edilmektedir. Sınıf içinde tartışılacak herhangi bir konu her zaman bir sonuca ulaşmayabilir, önemli olan bu durumun konunun lehine çevirebilmesidir. Örneğin öğretmenlerin ya da uzmanların katılmadığı noktaları öğrencilere değerlendirme şansı verilerek sınıfta çözülemeyen bir konu için öğrencilerden birinin de olsa konu üzerinde sınıf dışında kafa yorması etkin öğretimi sağlayabilir.

Alan öğretmenleri kendi aralarında devamlı iletişim içinde olup grup içi paylaşımlar yaparlarsa, bunun yanında ayrı fikirleri kendi aralarında da tartışmaya açık olurlarsa ders sırasında konu üzerine gelecek, üretilecek farklı fikirleri yönlendirmede daha etkin olabilirler. Mevcut materyal ve kaynakları ortaklaşa ve daha verimli kullanabilirler.

Alan öğretmenlerinin zümre toplantısında alacağı kararlarla bahar aylarında biyoçeşitlilik haftası düzenlenebilir, diğer okullarla da bu paylaşım yapılarak daha büyük bir organizasyonla öğrencilerin ilgisi konu üzerinde toplanabilir.

Konu ile ilgili sergilere, sunumlara, müzelere, hayvan ve botanik bahçelerine düzenlenecek geziler, öğrencilerin birtakım şeyleri hafızasında daha kolay tutmalarına yardımcı olabilir. Bunların yanında TEMA ve Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Türkiye) gibi sivil toplum kuruluşları ile iletişime geçilerek mümkünse kendilerinden konuya dair yazılı ya da görsel kaynak istenebilir.

Öğrencilerin internet sitelerindeki bilgilerden faydalanmalarına aracı olmak onlara oldukça yararlı olabilir. İnternet sitelerindeki animasyonlu anlatımlar öğrencilerin ilgisini çekebilir. Bu tarz sitelere örnek vermek gerekirse, dünyadaki bitki ve hayvanların yerleşim alanları gittikçe daralmaktadır ve bu daralan alanları internetten anlık değişimleriyle izlemek mümkündür. Biyoçeşitlilik açısından daralan adacıklar, diğer bir deyişle “biyoçeşitlilik sıcak noktaları” dünyadaki bitki türlerinin yarısından, tüm omurgalıların da üçte birinden örnekler içermektedir. Bu sanal atlas aracılığıyla Güney Amerika’nın Atlantik kıyılarında, 20.000 bitki türü içeren ormanları, Yeni Zelanda’daki uçamayan gece papağanlarını, kocaman çekirgeleri

ve tuhaf kadife solucanlarını takip edebilmek mümkündür. http://www.biodiversityhotspots. org/xp/Hotspots adresi ziyaret edilerek öğrencilerin biyoçeşitlilik konusunda durumun ne kadar kritik olduğu öğrencilerin dikkatini çeker bir faaliyetle gösterilebilir (Şekil. 35) (Biodiversity Hotspots, 2008).

Şekil. 35 Küresel Biyoçeşitlilik Sıcak Noktaları (Biodiversity Hotspots, 2008).

Önceden de belirtildiği üzere özellikle Amerika’da öğrencilere yönelik eğitim programlarının düzenlenmesi öğrencilerin biyolojik çeşitliliğe olan ilgisini artırmaktadır. Örneğin Türkiye’deki öğrenciler için de yılın bir günü Doğa Günü olarak belirlense ve o günlerde doğaya yönelik faaliyetlerde bulunularak o gün gelenekselleştirilse öğrencilerin aklında bir farklılık yaratılmış olacaktır. Bir başka yaklaşım Türkiye’deki öğrencilere zengin doğalarını araştırma fırsatı verilebilse, örneğin çeşitli kurum veya kuruluşlarca desteklenen, ve bu araştırmaların toplanacağı herkesin ulaşabileceği bir bilgi havuzu oluşturulsa; öğrenciler buldukları bilgileri karşılıklı değerlendirebilmenin keyfine varacaklardır. Bunun yanısıra da kendi buldukları bilgilerin ne kadar değerli olduğunu kavrayarak özgüvenle konuya yaklaşabileceklerdir.

Öğrencilere biyoçeşitliliğin farklı dalları üzerine yazılmış kitaplar okutmak, bu kitaplardan ödevler hazırlamalarını istemek öğrencilerin kitap okurken konuyu öğrenmelerine aracı olacaktır. Seçilecek kitapların bilimsel yönü fazla, dili ağır kitaplar olması yerine daha basit konulu kitaplar tercih edilebilir. Örneğin hobilerle biyoçeşitliliğin kaynaştırıldığı kitaplar

önerilebilir. Amerika’daki çevre eğitimi programlarında okutulan kitaplar öğrencilere okutulabilir, mesela balıkçılık ve avlanmanın anlatıldığı bir kitap içerisine serpiştirilmiş bilgiler öğrencilerin ilgisini çekebilir, fosiller veya yabanî bitkiler üzerine herhangi bir kitap okumak öğrencilere eğlenceli gelebilir. Okulun kütüphanesine bu çeşit kitaplar almak öğrencilere büyük fayda sağlayacaktır.

KAYNAKÇA

• AKAYDIN, G. ve SORAN, H. (1998). Liselerdeki Biyoloji Öğretmenlerinin Derslerini Deneyler ile İşleyebilme Olanakları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 14. Sayfa 11-14.

• Akdeniz Foku. (2008). <http://www.milliparklar.gov.tr/dkoruma/akdenizfoku .htm> 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• ALONSO, A., DALLMEIER, F., GRANEK, E ve RAVEN, P. (2001). Biodiversity: Connecting with the Tapestry of Life. Smithsonian Institution/Monitoring and Assessment of Biodiversity Program and President’s Committee of Advisors on Science and Technology. Washington, D.C., U.S.A.

• ALTUNOĞLU, B. D., ATAV, E. (2005). Daha Etkili Bir Biyoloji Öğretimi İçin Öğretmen Beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 28. Sayfa 19-28.

• AMOS, W. ve HARVOOD, J. (1998). Factors affecting levels of genetic diversity in natural populations. The Philosophical Transactions of the Royal Society of London B. Sayı 353. Sayfa 177-186.

• ATAKOL, A. (2000). Tehlikedeki Türler. Yeşil Atlas. Sayı 3. Sayfa 34-41.

• Australian Government Department Environment, Water, Heritage and the Arts (2007, Temmuz 11). National objectives and targets for biodiversity conservation 2001-2005. Environment Australia, 2001, <http://www.environ ment.gov.au/biodiversity/publications/objectives/index.html> adresinden 13 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• Australian Government Department Environment, Water, Heritage and the Arts (2007). "Teaching for a sustainable world: international edition" Griffith University and the Department of the Environment, Sport and Territories, 1997,<http://www.environment.gov.au/education/publications/tsw/index. html> adresinden 13 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• AVCI, M. (2005). Çeşitlilik ve endemizm açısından Türkiye'nin bitki örtüsü. Coğrafya Dergisi. Sayı 13. 27-55, İstanbul. <http://www.istanbul.edu.tr/ edebiyat/edebiyat/dekanlik/dergi/cd/Archives/number_13/13-02.pdf>

adresinden 1 Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

• BARKER, S. (2002). Virtual learning environments for constructivist teaching in Biosciences to promote sustainable development in higher education. CAL- laborate. Sayı 8. Sayfa 1-3.

• BATUR, S. (2006). Biyoloji Öğretmenlerinin ve Biyoloji Dersi Alan Öğrencilerin Türkiye’nin Biyolojik Zenginlikleri Konusundaki Farkında Oluşluk Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Biyoloji Eğitimi Bilim Dalı.

• BBC News (2007). In pictures: UK’s threatened species. <http:// news.bbc.co.uk/1/hi/in_pictures/6966705.htm> 20 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• BERKES, M. K. ve BERKES, F. (1987). Biyoçeşitlilik ve Dünya Besin Kaynakları. Bilim ve Teknik. Sayı 240. Sayfa 16-18.

• BERNHARTDT, T. (2008). An introduction to Biodiversity Theory. The Canadian Biodiversity Website <http://canadianbiodiversity.mcgill.ca/english/ theory/index.htm> 26 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• Biodiversity Hotspots. (2008). <http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotsp ots> 26 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• Biodiversity Project (2004). Biodiversity Threats. <http://www.biodiversity project.org/bdthreats.htm> 20 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi (2005). Çölleşme ile Mücadele Türkiye Ulusal Eylem Programı. Ankara. Çevre ve Orman Bakanlığı.

• BOYES, E. and CHAMBERS, W. (1995). Trainee Primary Teachers’ Ideas About the Ozone Layer. Environmental Education Research. Cilt 1. Sayı 2. Sayfa 133-146.

• BUCKLEY, J.M. (2008). Living Environment: Ecology: Biotic vs. Abiotic <http://regentsprep.org/Regents/biology/units/ecology/biotic.cfm> 26 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö.E., KARADENİZ, Ş., DEMİREL, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.

• Canlılar Dünyası. (2002). Ordo (Takım): Proboscidea (Hortumlu memeliler). Bilim ve Teknik. <http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/canlilar/animali a/omurgali/memeliler/Proboscidea.htm> adresinden 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• CELEP, C. (2002). Sınıf Yönetimi ve Disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık • CYR, R. ve WOODWARD, C. (2003). Genetic Change in Populations.

<http://courses.bio.psu.edu/fall2005/biol110/tutorials/tutorial10.htm> 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• ÇEPEL, N. (1997). Biyoçeşitlilik Önemi ve Korunması. Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı Yayınları. İstanbul.

• ÇEPEL, N. (2003). Ekolojik Sorunlar ve Çözümleri. Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.

• Çevre ve Orman Bakanlığı (2007). Ulusal Biyoçeşitlilik Stratejisi ve Eylem Planı. Ankara: Çevre Bakanlığı. <http://www.cevreorman.gov.tr/belgeler6/UB SEP.pdf> adresinden 13 Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

• Çevre ve Orman Bakanlığı. (2008). CITES. <http://www.diyarbakir-cevreorm an.gov.tr /subeler/dkmp/cites.doc> 31 Mart 2008 tarihinde alınmıştır.

• DANGERFIELD, J.M. ve PIK, A.J. (1999). Educational Research: The Educational value of an All Taxa Biodiversity Inventory. Journal of Biological Education. Sayı 33(2). 76-83.

• DARÇIN, E.S., ATICI, T., SARIKAYA, S., KATIRCIOĞLU, H. (2006). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Biyolojik Çeşitliliği Algılama Düzeylerinin Tespit Edilmesi. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Özetler Kitabı. Ankara.

• DAVIES, P. (1999, Ekim). The Virtual School of Biodiversity. e-Education: Challenges and Opportunities. 5th Hong Kong Web Symposium. 4-6 Ekim. Hong Kong.

• DEMİRAYAK, F. (2002). Biyoçeşitlilik-Doğa Koruma ve Sürdürülebilir Kalkınma. TÜBİTAK VİZYON 2023 Projesi Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Paneli. <http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023 /csk /EK-14.pdf> adresinden 14 Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

• Doğal Hayatı Koruma Derneği. (2006). Biyoçeşitlilik. <http://www. dhkd.org/> 27 Mart 2008 tarihinde alınmıştır.

• DOĞRU, M., AYDOĞDU, M. (2003). Fen Bilgisi Öğretiminde Kullanılan Yöntemlerde Karşılaşılan Sorunlar ile İlgili Öğrenci Görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 13. Sayfa 150-158.

• EcoSphere. (2006). <http://www.eco-sphere.com/home.htm> 10 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• EISEN, S. (2008). Examples of Commensalism. <http://www.cbu.edu/~ seisen/ExamplesOfCommensalism.htm> adresinden 10 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• EKİCİ, G. (2002). (A) Biyoloji Öğretmenlerinin Laboratuvar Derslerine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. UFBMEK. Ankara. ODTÜ. <http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Biyolo ji/bildiri/t20.pdf > adresinden 28 Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

(B) Biyoloji Öğretmenlerinin Sınıf Dışı Öğretim Yöntemlerini Kullanma Durumlarının Değerlendirilmesi. UFBMEK. Ankara. ODTÜ. <http://www. fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Biyoloji/bildiri/t9d.pdf > adresinden 28 Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

• ELDREDGE, N. (1998). Life in the balance humanity and the biodiversity crisis. Princeton University Press.

• Environmental Literacy Council (2007, Ekim 31). Value of Biodiversity. <http://www.enviroliteracy.org/article.php/99.html> 13 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• Environment Tobago. (2008). Teaching Biodiversity Conservation. <http://www.scsoft.de/et/et2.nsf/KAP1View/9B2D2202C6F85C5D052568850 051D36A?OpenDocument> 13 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• EMMONS, K. (1997). Perspectives on Environmental Action: Reflection and Revision Though Practical Experience. The Journal of Environmental Education. 29 (1). Sayfa 34-44.

• Europe’s environment: The third assessment (2003). Biological Diversity. <http://reports.eea.europa.eu/environmental_assessment_report_2003_10/en/ki ev_chapt_11.pdf> 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• FAO (1996). The State of the World’s Plant Genetic Resources for Food and Agriculture. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome, 1997.

• GAYFORD, C. (2000). Biodiversity Education: A Teacher’s Perspective. Environmental Education Research. Cilt 4. Sayı 6. 347-361.

• GASTON, K.J. ve SPİCER, J.I. (2004). Biodiversity: An introduction. (İkinci Baskı). Blackwell Publishing.

• Goal III (2008). To promote an understanding of the need to censerve biodiversity and use biological resources in a sustainable manner. <http://www.ngps.nt.ca/Upload/Interveners/Government%20of%20the%20Nor thwest%20Territories/j-gnwt-00027/documents/17-04_goal3.pdf> 26 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• GREEN, D.G., KLOMP, N., RİMMİNGTON, G. ve SADEDİN, S. (2006). Complexity in Landscape Ecology. Springer Landscape Series.

• GREEN, R.E., HARLEY, M., SPALDİNG, M. ve ZÖCKLER, C. (2001). Impacts of climate change on wildlife. RSPB, UNEP-WCMC. (Ed.). English Nature, World Wild Fund for nature (WWF).

• GreenFacts (2008). Scientific Facts on Biodiversity. <http://www.greenfacts. org/en/biodiversity/l-2/4-causes-esertification.htm> 20 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• HAAHR, J. H., HANSEN, M. E. (2006). Adult skills assesment in Europe. Feasibility study. Danish Technological Institute. Policy and Business Analysis Final Report. <http://ec.europa.eu/education/doc/reports/doc/adultski lls.pdf> adresinden 28 Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

• HAWTIN, G.C. (2008). Maintaining a diversity of crops and varieties is a key to survival for millions of farmers living on impoverished land. <http://www. unesco.org/courier/2000_05/uk/doss23.htm> 11 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• HILL, V. (1996). The Anti-cancer Drug Taxol: A Case for or Against Chemical Prospecting? <http://www.colostate.edu/Depts/Entomology/courses /en570/ papers_1996/hill.html> 11 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• IŞIK, K. (1997). Biyoçeşitlilik. Bilim ve Teknik. Sayı 350. Sayfa 84-89.

• IŞIK, K. (1998). Biyolojik Zenginlikler ve Biyoteknoloji: Nedir? Neden Önemlidir? T.E.M.A. Dergisi . Sayı 5(17). Sayfa 26-31.

• IŞIK, K. (2004) (Çeviri editörü). Bitki Biyolojisi. Palme Yayıncılık, Ankara. (GRAHAM, L. E., GRAHAM J. M., WILCOX L. W.)

• IŞIK, K. (2008) (Çeviri editörü). Ekoloji'nin Temel İlkeleri. Palme Yayıncılık, Ankara, ss: 598 + XXII. (Çevirisi yapılan orijinal kitap: E.P. ODUM and G.W. BARRETT. 2005. Fundamentals of Ecology, Thomson Learning Brooks/Cole, Belmont, CA, USA, 624 pp).

• IŞIK, K., YALTİRİK, F., AKESEN, A. (1997). Forests, Biological Diversity and the Maintenance of the Natural Heritage. XI. Dünya Ormancılık Kongresi. 13-22 Ekim. Antalya.

• IUCN (2006). Guidelines for Using the IUCN Red List Categories and Criteria. <http://intranet.iucn.org/webfiles/doc/SSC/RedList/RedListGuidelines.pdf> 31 Mart 2008 tarihinde alınmıştır.

• Kamchatka Wildlife. (2006). The Brown Bear. <http://nai.arc.nasa.gov/kam chatka/?q=node/10> 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• KARASAR, N. (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.

• KASSAS, M. (2002). Environmental education: biodiversity. The Environmentalist. Sayı 4. Cilt 22. Sayfa 345–351.

• Kelaynak Kuşları (2006). <http://www.birecik.gov.tr/kelaynaklar 2006.html > 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• KENNEDY, A.C. ve SMITH, K.L. (1995). Soil microbial diversity and the sustainability of agricultural soils. The Significance and Regulation of Soil

Biodiversity. H.P. Collins, G.P. Robertson ve M.J. Klug (Ed.), (s. 75-87). Kluwer Academic Publishers.

• KILIÇ, S. ve UYLAŞ, H. (2007). Hatay Havaalanına Kavuştu. NTVMSNBC. <http://www.ntvmsnbc.com/news/429064.asp> adresinden 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• KILLERMAN, W. (1995). Biologieunterricht heute (Eine moderne fachdidaktik ). Donauwörth: Ludwig Auer Verlag.

• KIŞLALIOĞLU, M., BERKES F. (1987). Biyoçeşitlilik. Ankara: Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını.

• KO, A. C. and LEE, J. C. (2003). Teacher’s Perceptions of Teaching Environmental Issues within the Science Curriculum: A Hong Kong Perspective. Journal of Science Education and Technology. Cilt 12. Sayı 3. Sayfa 187-204.

• KÖSEOĞLU, P. ve SORAN, H. (2004). Biyoloji Öğretmenlerinin Araç Gereç Kullanım Yeterliliklerine İlişkin Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 27. Sayfa 189-195.

• KUMBIÇAK, Ü., ATILBOZ, N.G. ve SALMAN, S. (2006). İlköğretim

Oklularındaki Fen Bilgisi Dersinde Yer Alan Biyoloji Konularının Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar. Milli Eğitim Dergisi. 172 (Güz). Sayfa 211-224.

• KURDOĞLU, O. (2003). Ekoturizm Hayata Bakmak. Yeşil Atlas. Sayı 6. Sayfa 94-99.

• LAVERTY, M.F., MURPHY, L. ve KETCHAM, S. (2008). Threats to biodiversity. <http://mail.reliablevi.com/uvi/index.php?dir=Archived+SCI+100

+Files%2F&download=23_ecol_8_biodivers_threats_2007_11_21%5B1%5D. ppt> 20 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• LENTON, T. M. (1998). Gaia and Natural Selection. Nature. Sayı 394. Sayfa 439-447.

• LINDEMANN-MATTHIES, P. (2002). The Influence of an Educational Program on Children’s Perception of Biodiversity. International Journal of Environmental Education. Cilt 33. Sayı 2. Sayfa 22-31.

• MCNEELY, J.A. (1992). The Sinking Ark: Pollution Loss of Biodiversity and the Worldwide Loss of Biodiversity. Biodiversity and Conservation. Cilt 1 Sayı 1. Sayfa 2-18.

• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2005). Tebliğler Dergisi. Sayı 2575. Ankara. • MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2007). Ortaöğretim 9. Sınıf Biyoloji Dersi

Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. <http://ttkb.meb.gov tr./ogretmen/ > 28Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2008). Ortaöğretim 10. Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. <http://ttkb.meb. gov.tr/ ogretmen/> 28 Kasım 2008 tarihinde alınmıştır.

• Microsoft Encarta Online Encyclopedia (2007) Fox (animal). <http://encarta. msn.com> 15 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• NAEEM, S., CHAPİN III, F.S., COSTANZA, R., EHRLİCH, P.R., GOLLEY, F.B., HOOPER, D.U., LAWTON, J.H., O.NEİLL, R.V, MOONEY, H.A., SALA, O.E., SYMSTAD, A.J. ve TİLMAN, D. (1999). Biodiversity and Ecosystem Functioning: Maintaining natural life support processes. Issues in Ecology. Ecological Society of America. Sayı 4. Sayfa 2-12.

• Norfolk County Council. (2008, Ocak 22). About biodiversity. <http://www. norfolkbiodiversity.org/about/> 13 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• ÖBANET. (2008). Türkiye’nin Önemli Bitki Alanları Gönüllü İletişim Ağı Projesi. <http://www.obanet.net/> 27 Mart 2008 tarihinde alınmıştır.

• ÖZTAŞ, H., ÖZAY, E. (2004). Biyoloji Öğretmenlerinin Biyoloji Öğretiminde Karşılaştıkları Sorunlar (Erzurum Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt:12 No:1. Sayfa 69-76.

• ÖZTÜRK, Ç. (2004). Ortaöğretim Coğrafya Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Tekniklerini Kullanabilme Yeterlilikleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 5. Sayı 2. Sayfa 75-83.

• ÖZTÜRK AKAR, E. (2006). Farklı Türde Okullarda Çalışan Biyoloji Öğretmenlerinin Mesleki Gelişim Deneyim ve İhtiyaçları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education). Sayı 30. Sayfa 174-183.

• PARACER, S., AHMADJİAN, V. (2000). Symbiosis: An Introduction to Biological Associations. Oxford University Press.

• PARRY, M.L. 2000. Assessment of Potential Effects and Adaptation for Climate Change in Europe: the Europe Acacia Eroject. (Ed.) Jackson Environment Institute, University of East Anglia, Norwich, United Kingdom.

• PENNISI, E. (2005). What determines species diversity. Science. Cilt 309. Sayı 5731. Sayfa 90.

• PHILLIPS, N. (2006). Freshwater Ecosystems: Functional biodiversity in streams. Water and Atmosphere. Cilt 14. Sayı 1. Sayfa 22-23.

• SCHEIER, H. (1995). Die Erfahrung der Formenvielfalt und ihre Padagogosch Dimension. In Mayer, J. Vielfalt begreifen–Wege zur Formenkunde. IPN. Kiel. Sayfa 21-36.

• SCHNEIDER, V. (2008). Biodiversity Rising. <http://www.fishecology.ch/tea ching/lectures/2biodiversity/CommunityEcologyIII.pdf> 10 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• SCHULZE, E.D. ve Mooney, H.A. (eds.) (1994). Biodiversity and Ecosystem Function. Springer Verlag, Berlin-Hamburg.

• SENEMOĞLU, N. (1989). Ortaöğretim Kurumlarına Öğretmen Yetiştirmede Fen- Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Etkililiği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 4. Sayfa 109-126.

• SIMBERLOFF, D. (2000). Introduced Species: The Threat to Biodiversity & What Can Be Done. Action Bioscience. <http://www.actionbioscience. org/biodiversity/simberloff.html> adresinden 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• SMITH, T. (2003, Nisan 29). Examples of Symbiosis. <http://warrensburg.k12. mo.us/ew/symbiosis/jacob.html> adresinden 10 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• STEVENS, W.K. (1998). Plant Survey Reveals Many Species Threatened With Extinction. The New York Times. <http://www.well.com/user /davidu/plant extinction.html > adresinden 18 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• Sustainable Table (2008). The Issues of Biodiversity. <http://www.sustainable table.org/issues/biodiversity/> adresinden 10 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• Symbiosis (2008). <http://teacherweb.com/CA/Valley OakElementary /MsCoo persScienceClasses/Symbiosis.ppt> adresinden 15 Şubat 2008 tarihinde alınmıştır.

• The Council for Environmental Education. (2007). The Project Wild. <http://www.projectwild.org/> adresinden 14 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• The Globe Program (2008). <http://www.globe.gov/r?lang=en&nav=1> adresinden 26 Ocak 2008 tarihinde alınmıştır.

• The Intergovernmental Panel on Climate Change (2002). Global Temperature Could Rise by Six Degrees in Next Hundred Years. Report from Working