Ölçme ve Değerlendirme

Ölçme ve değerlendirme, eğitim ve öğretimin önemli bir parçasıdır. Eğitimde, programların istenilen başarıyı gösterip göstermediği, öğrencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, ölçme ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Ölçme ve değerlendirme ile eğitim ve öğretim sürecinin sürekli izlenmesi her aşamada ortaya çıkan sorunları tespit ve düzenleme imkânı verir. Neden ölçme ve değerlendirme yaparız sorusunun cevabı bizi başarıya götür, değerlendirme yapılırken neden yaptığımızı ve amacımızı saptamamız bize yol gösterecektir.

Yaptığımız değerlendirme:

Öğrencilerin öğrenme durumlarını, ilgi ve yeteneklerini keşfetmeye yardımcı olur.

Öğrencilerin gelişim düzeylerini gösterir.

Gelecekteki öğrenme süreçlerini planlamaya yardım eder.

Belli bir dönemde, öğrencilerin, ulaşması beklenen hedeflere ulaşma düzeylerini belirler.

Öğretim programları ile öğretim yöntem ve tekniklerinin yeterliliğini belirlemede yardımcı olur.

Değerlendirme sonuçlarının paylaşılması, öğretmenlere, öğrencinin kendisine ve velilere öğrencinin öğrenme süreci hakkında bilgi sağlar.

Değerlendirme süreci içinde uyguladığımız programın değerlendirmeye yaklaşımını incelediğimizde programın değerlendirme yaklaşımının şu şekilde olduğu görülecektir.

Program,

Değerlendirmeyi, öğrenmenin ayrılmaz bir parçası olarak görür. Sadece öğrenme ürününü değil, öğrenme sürecini de değerlendirir.

Programda değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne bildiklerini görmeye yarayan bir araçtır.

Öğrencilerin bilgi, beceri ve tutumlarını değerlendirmek için farklı ölçme tekniklerinden yararlanmayı önerir.

Klasik ölçme ve değerlendirmenin yanında alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin kullanımını da önerir.

Öğrencinin gerçek yaşamla kendi bilgileri arasında ilişki kurması ve karşılaştığı problemlere farklı çözüm yolları üretebilmesi için olanak yaratır.

Programlarda Önemi Azalan Beceriler:

Derinliği olmadan çok sayıda kavram ve ilkeyi öğrenme Rutin problemleri çözebilme

Ezber bilgi, yazılı materyallerden bilgiyi aynen aktarma Programlarda Önem Kazanan Beceriler:

Okuduğunu anlama, kritik etme, yorumlama Bilgi toplama, analiz etme ve bir sonuca ulaşma

Grafik ya da tablo halinde verilen bilgilerden sonuç çıkarma Gözlem yapma, gözlemlerden sonuca ulaşma

Günlük hayatta karşılaşılan problemleri çözebilme Araştırma yapma

II.14.1.Değerlendirme Türleri

Geleneksel: Standartize edilmiş testler, yazılı yoklamalar, çoktan seçmeli testler, Uzun Cevaplı sınavlar, Açık Uçlu Sorular, uzun cevaplı sorular, eşleşmeli testler, tartışmalar,

Alternatif (Authentic): Performans görevleri, performansa dayalı testler, ürün dosyaları (portfolyolar), projeler, gösteriler, anaktotlar, sergileme, Dereceleme Ölçekleri (Rubric)

Öğretmenler bazen öğrencilerin, sınavlarında veya ödevlerinde sergilediklerinden daha fazlasını bildiklerine inanırlar. Bu sorunu aşmak için öğretmenlerin, öğrencilerin başarısını değerlendirmede birkaç yöntemi birlikte kullanması gerekir. Bu durum her öğrenciye ne bildiğini gösterme konusunda bir şans tanır. Öğretmenin de birkaç aracı birlikte kullanarak öğrencinin ne bildiğini ve ne yapacağını bilmesi bu konuda kendine daha fazla güven duymasını sağlayabilir. Tartışma, yazılar, performans ödevleri ve sunular öğrenci hakkında bilgi edinmenin en iyi yollarındandır. Bunlardan hiçbiri tek başına yeterli değildir. Bazı öğrenciler tartışma sırasında sessiz kalırken, iş, yazmaya geldiğinde çok güzel şeyler yazabilirler.

Bu program, bireysel farklılıkları dikkate alan öğrenci merkezli öğretme ve öğrenme stratejileri benimsenmiş olduğu için, ölçme ve değerlendirmede de öğrencilerin bilgi, beceri ve tutumlarını sergilemeleri için farklı değerlendirme araçlarının kullanımını gerektirir. Bu nedenle sadece yazılı ve sözlü sınavlarla öğrenci başarısının ölçülmesi ve değerlendirilmesi uygun değildir. Öğrencilerin coğrafi becerileri uygulama düzeyleri farklıdır. Bazı öğrenciler harita çalışmalarında, bazıları arazi çalışmalarında bazıları da sözlü sunumda daha iyi olabilirler. Değerlendirme teknikleri öğrencinin tüm yeteneklerini değerlendirilmesini sağlamalıdır.

II.14.2.Coğrafya Eğitiminde Değerlendirme

Coğrafya dersi için yapılacak değerlendirme etkinliklerinde, öğrencilerin Coğrafya Dersi Programının tüm boyutlarında sağladığı gelişme ölçülmeye ve

kaydedilmeye çalışılır. Öğretmenler, öğrencilerin coğrafyayla ilgili konular, kavramlar ve becerilerle ilgili eksiklerini belirlerken, bireysel gelişimlerini izlerken, karşılaştıkları zorlukları tanımlarken, öğrencileri öğrenmeye ve becerilerini geliştirmeye özendirirken aynı zamanda öğrencide meydana gelen becerileri de değerlendirmeye alınır. Bu da öğretmene yaptığı etkinlikler hakkında fikir sahibi olmasını sağlar. Öğretmene öğrenciyi tanıtır. Sınıfın performansını arttırmak için strateji oluşturma imkanı sağlar.

Coğrafya dersinde, kullanılan değerlendirme teknikleri öğrencinin kendisi ve çevresi hakkındaki bilgisini ve coğrafi becerileri kullanma yeteneğini ve yaklaşımını ilerletmedeki gelişimini ölçmeye çalışır.

Coğrafya programında değerlendirme ile sadece öğrenme ürününü değil, öğrencilerin öğrenme süreçleri de izlenir ve bu süreç değerlendirilerek gerektiğinde kullanılan sınıf etkinlikleri değiştirilir. Hazırlanmış olan programda değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne bildiklerini görmeye yarayan bir araçtır.

Öğretmenler; gözlem, performans ödevleri, görüşmeler, öz değerlendirme formları, öğrenci ürün dosyaları (portfolyo), projeler, posterler, dereceleme ölçekleri vb. araç ve yöntemleri kullanarak öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdığını ve üst zihinsel becerilirini ne kadar geliştiğini öğrenim süreci içinde değerlendirirler. Ayrıca, çoktan seçmeli, boşluk doldurma, eşleştirmeli, kısa cevaplı, açık uçlu vb. sorulardan oluşan testler de kullanarak hem süreci hem de sonucu değerlendirmiş olurlar.

Bu program, bireysel farklılıkları dikkate alan öğrenci merkezli öğretme ve öğrenme stratejileri benimsenmiş olduğu için, ölçme ve değerlendirmede de öğrencilerin bilgi, beceri ve tutumlarını sergilemeleri için farklı değerlendirme araçlarının kullanımını gerektirir. Bu nedenle sadece yazılı ve sözlü sınavlarla öğrenci başarısının ölçülmesi ve değerlendirilmesi uygun değildir. Öğrencilerin coğrafi becerileri uygulama düzeyleri farklıdır. Bazı öğrenciler harita çalışmalarında, bazıları arazi çalışmalarında bazıları da sözlü sunumda daha iyi olabilirler. Değerlendirme teknikleri öğrencinin tüm yeteneklerini değerlendirilmesini sağlamalıdır (MEB, 2005).

II.14.3. Değerlendirme Araç ve Yöntemleri