Öğretmenlerin Kaybolmaya Yüz Tutan Geleneksel El Sanatlarımızı

Bu konuya yanıt bulmak amacıyla öğretmenlerin kaybolmaya yüz tutan geleneksel el sanatlarımızı yeniden canlandırmak ve yeni nesillere aktarmak için önerileriyle ilgili frekans ve yüzde dağılımı belirlenmiştir. Tablo 4.13.'de elde edilen veriler görülmektedir.

Tablo 4.13. Öğretmenlerin Kaybolmaya Yüz Tutan Geleneksel El Sanatlarımızı Yeniden Canlandırmak ve Yeni Nesillere Aktarma Konusunda Önerilerine İlişkin Frekans ve Yüzde Dağılımı

Öğretmenlerin kaybolmaya yüz tutan geleneksel el sanatlarımızı yeniden canlandırmak ve yeni nesillere aktarmak için görüşleri yorumlanırsa; ilk sırada %20 ile el sanatları ile ilgili çalışmaların yerel yönetimlerce desteklenmesi gelmektedir. 10 öğretmenden 2 tanesi bu öneriyi dile getirmiştir. Katılımcıların bu konudaki görüşleri aşağıda verilmiştir.

Öğrt2: Bu el sanatları emek yoğun harcanan bi alan. Üreten insanların ürettiklerinin maddi karşılığı olursa yine yerel yönetimler bunları desteklerlerse ya da hükümetin ya da devletin böyle bi politikası olursa bunlar mutlaka varlığını sürdürecektir. Son zamanlarda olan bi gelişme var bunla ilgili. Avmlerde yerel sanatlarla ilgili el sanatlarıyla ilgili belli bi kontenjan ayrılacağını biliyorum. Hayata geçip geçmediği konusunda bi bilgim yok ama. Avmler insanların çok fazla ziyaret ettiği yerler. Oralarda belli bi yüzdeyle ifade edilen kontenjanlar ayrılıyo. Daha düşük rakamlara dükkânları kiralayabiliyolar ve varlıklarını devam ettirmeleri açısından önemli bi gelişme olduğunu düşünüyorum ve kesinlikle bunun devamını istiyorum.

Öneriler Öğrt1 Öğrt2 Öğrt3 Öğr4 Öğrt5 Öğrt6 Öğrt7 Öğrt8 Öğrt9 Öğrt10 F % 1) Yerel yönetimlerce desteklenmesi _{√ √} 2 20 2) Atölyelerin oluşturulması _√ 1 10 3) Halk eğitim merkezlerinde kurslar verilmesi √ 1 10 4) Resim dersinin el sanatlarını kapsayacak şekilde düzenlenmesi √ 1 10 5) Öğrenciyi eğlendiren ve rahat hissettiren etkinliklerin kullanılması √ 1 10 6) Geleneksel el sanatlarını yapan ustaların ziyaret edilerek çocuklara eğitim verilmesi √ 1 10 7) El sanatlarının teşvik edilip çocuklara özendirilmesi √ 1 10

Öğrt6: Şimdi insanlar artık hayat mücadelesine verdiler. Herkes hayatla mücadele ediyor. Mücadele olunca bu tür kültürel el sanatları kayboluyor. Mesela benim babaannem dokuma dokurdu, keçe yapardı. O öldü ondan sonra hiç. Tezgâhı duruyor ama o işi yapan yok. İnsanların boş vakitleri de yok bu tür konulara. İnsanlar çocuklarıyla bile ilgilenemiyorlar işlerin yoğunluğundan dolayı.

Peki, neler yapılabilir bu konularda? Hani mesela zamanımı açmak lazım biraz? Yani mesela yaz tatillerinde çocuklara bunlar öğretilebilir. Diğer çalışanlara yönelik çünkü yaz tatilinde uygun bir dilim var. 5'de bitiyor mesai. 5'den 8'e kadar boşluk var. Bu boşlukta bir etkinlik yeri düzenlenerek bu imkân sağlanır.

2. sırada %10 ile atölyelerin oluşturulması, öğrencilere halk eğitim merkezlerinde kurslar verilmesi, MEB müfredatındaki resim dersinin el sanatlarını kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmesi, öğrenciyi eğlendiren ve rahat hissettiren etkinliklerin kullanılması, geleneksel el sanatlarını yapan ustaların ziyaret edilerek çocuklara eğitim verilmesi, el sanatlarının teşvik edilip çocuklara özendirilmesi gelmektedir. Araştırmaya katılan 10 öğretmenden 1 tanesi bu cevabı vermiştir. Katılımcının bu konudaki görüşleri aşağıda verilmiştir.

Öğrt1: Atölyeler oluşturulabilir. Bakırcılık gibi düşünün hani mesela. Bakırcılık biraz daha zor ama öğrenciler için düşünüyorsak bunu. Küçük atölyeler oluşturup ağaç sanatları olabilir çamurdan hani çanak çömlek yapılan gerçi bunlar bölge bölge yani ağacın daha çok kullanıldığı yerde ağaç sanatlarıyla ilgili küçük atölyeler oluşturulabilir. Mesela İç Anadolu da daha çok çanak çömlek yapımında orda küçük atölyelerde çocuklara çanakların o testilerin falan nasıl yapıldığı gösterilebilir, öğretilebilir. Sanat halinde de yapabilirler meslek olarak da bundan faydalanabileceklerini öğretilebilir. Velilerden de destek olmalarını beklerim tabii ki. Çünkü genelde veliler köstek olur. Okul yönetiminin de aynı şekilde tabi.

Öğrt3: Öncelikle neler yapılabilir. Özellikle halk eğitim de bu tür el sanatlarıyla ilgili kurslar açılırsa ve bunlarda üretilenler değerlendirilirse, yani bi şekilde o üretimden insanlar fayda görürse giderler. Yoksa sırf öğreneyim diye gitmek de onlar için sıkıntı olur. Ürettiklerinden de bi gelir elde ederlerse daha da istekli olarak giderler o yüzden halk eğitim doğal olarak bu tür kurslara ve bu üretilenleri değerlendirme yoluna gitmelidir. Velilerden beklentilerimize gelince onlardan da biz bu el

sanatlarıyla uğraşmış velilerimiz varsa ki bazılarında işte bakır dövmeciliği el işlemeciliği falan oluyo. Onları da çocuklarına da hobi amaçlı öğretirlerse kaybolmaz böylece.

Öğrt4: Ben onu şöyle düşünüyorum. Daha önce de bu aklıma gelmiş bir fikirdi. Resim derslerinde bence branşlaşma olmalı. Mesela el sanatları diyoruz ya biz ilkokul öğretmeni olarak napıyoruz, kazanımlar şu doğrultuda bunu yapalım diyoruz. Aslında o şekilde değilde, mesela nasıl bi müzik dersinde çocuk bi enstrüman seçiyo, bi branşlaşmaya gidiyo aynı şekilde resim dersinde de olabilir. Boncuk kursu mu yapılcak, ya da el boyası mı, vitray boya mı? Ne yapılcaksa çocuk bunun branşını seçip o yönde ilerlerse el sanatlarında da gelişme olacaktır. Velilerden de bu noktada nasıl bi çalışma beklersin. Ancak çocuklarını bu şekilde destekleyerek, maddi kısmını karşılayarak ve onu destekleyerek ancak olabilir. Mesela ebruli sanatı benim öğrencilerime öğretmek istediğim ya da öğrenmek istediğim çok önemli bi sanat ama ne yapabiliyorum ne öğrencilerime yaptırabiliyorum yani. Çünkü kazanımların arasında da böyle bişey geçmiyo. Şu ana kadar ki 5 yıllık hayatımda geçmedi yani. Tabi varsa da onu da bilmiyorum hani özel okullar bunu yapıyo ama devlet okulu olarak bunu yapamadık şuan.

Öğrt5: Eski adetler dediğimiz gibi öğretilmiyo mesela, ama.. Aktarmak için ne yapılabilir. Yani mesela Matematik dersinde süsleme konusu falan görüyoruz işte orda motifler falan var ama bunlar çok fazla böyle aktarmaya yönelik değil bence. Dediğim gibi yani bişeyin hoşuna gitmesi lazım öğrenebilmesi için. Dolayısıyla hoşa giden, eğlenilen, rahat hissettiren etkinliklerde bunların yaygınlaşması lazım.

Öğrt7: Bunun yapıldığı yerlere çocuklar getirilebilir. Bu işi yapan ustalarla anlaşılıp çocuklara bu konularda eğitim vermeleri sağlanabilir. Ama bunlar tabi bütçeli işler, maliyeti yüksek olan şeyler. Hani bu tip yerlere gezi de yapılabilir. Bu slayt ya da videoyla olacak işler değil. Sadece uzaktan çocuk seyreder. Çocuğun yaşaması ya da görmesi lazım. Bizzat şahit olmalı ya da çocuk bizzat ona elleyerek, dokunarak, yaşayarak öğrenmesi gerekiyor.

Öğrt8: Teşvik edici olunabilir. Bu konuda çocuklarımıza değişik örnekler sunup, uygun ortamlar yaratıp o çalışmalar içerisinde bulunabilir. Velilerimiz değişik yeni

çalışmalara her zaman destek olurlar. Desteklerler yani.

4.2.6. Okullarda Öğrenciler İle Yapılan Tarihi ve Kültürel Amaçlı Gezilerin