çalıştığı değişkenlerine göre, örgütsel bağlılıkları arasında anlamlı fark var mıdır?
Tablo 20. Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarının Cinsiyet Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Bağımsız Grup t-Testi Sonuçları
Puan Gruplar N x ss Sd t p
ÖBÖ Kadın 288 3,52 ,75 456 -1,096 ,274
Erkek 170 3,60 ,85
Tablo 20’de görüldüğü üzere Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarının cinsiyet değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan bağımsız gruplar t testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır (t=-1,096; p>,05). Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları cinsiyetlerine göre anlamlı ölçüde değişmemektedir. Başka bir anlatımla cinsiyet örgütsel bağlılığın anlamlı bir belirleyicisi değildir.
Standart sapma değerleri incelendiğinde, bayan öğretmenlerin (ss= 0,75) erkek öğretmenlere (ss= ,85) göre örgütsel bağlılık puanlarının daha homojen dağılım gösterdikleri ortaya çıkmıştır.
64
Tablo 21. Örgütsel Bağlılık Puanlarının Yaş Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)
Sonuçları Ölçek Grup N x ss Sd F p Örgütsel Bağlılık 1: 21-30 183 3,49 ,80 2 2,85 ,059 2: 31-40 187 3,52 ,77 455 3: 41 ve üstü 88 3,73 ,78 457 Toplam 458 3,55 ,79
Tablo 21’de görüldüğü üzere örgütsel bağlılık ölçeği puanlarının yaş değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan tek yönlü varyans analizi (anova) sonucunda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farklılık anlamlı bulunmamıştır (F=2,85; p> 0,05). Başka bir anlatımla yaş örgütsel bağlılığın anlamlı bir belirleyicisi değildir.
Ancak, 21-30 yaş grubundaki genç öğretmenlerin örgütsel bağlılık ölçeği puan ortalamalarının 41 ve üstü yaş grubundaki öğretmenlere göre daha düşük olması yaş arttıkça öğretmenlerin kurumlarına bağlılıklarının anlamlılığa yakın ölçüde arttığını gösterebilir. Standart sapma değerleri incelendiğinde, 31-40 yaşları arasındaki öğretmenlerin örgütsel bağlılık puanlarının en homojen dağılımı (ss= 0,77), 21-30 yaşları arasındaki öğretmenlerin ise en heterojen dağılımı (ss= 0,80) gösterdikleri ortaya çıkmıştır.
Tablo 22. Örgütsel Bağlılık Puanlarının Eğitim Durumu Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Bağımsız Grup t-Testi
Sonuçları Puan Gruplar N x ss Sd t p Örgütsel Bağlılık Lisans 394 3,55 ,79 456 -,040 ,968 Lisans üstü 64 3,55 ,79
Tablo 22’de görüldüğü üzere Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarının eğitim durumu değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan bağımsız gruplar t testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır (t=-,040; p>,05). Hem lisans mezunu hem de lisansüstü mezunu öğretmenlerin örgütsel bağlılık puanlarının ortalamaları ve standart sapmaları birbirine eşit çıkmıştır. Bu durum öğretmenlerin eğitim durumlarının örgütsel bağlılık üzerinde belirleyiciliğinin olmadığını gösterebilir. Başka bir anlatımla eğitim durumu örgütsel bağlılığın anlamlı bir belirleyicisi değildir.
65
Tablo 23. Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarının Medeni Durum Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Bağımsız Grup t-Testi
Sonuçları Puan Gruplar N x ss Sd t p Örgütsel Bağlılık Evli 294 3,59 ,75 456 1,525 ,128 Bekar 164 3,47 ,85
Tablo 23’te görüldüğü üzere örgütsel bağlılık ölçeği puanlarının medeni durum değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan bağımsız gruplar t testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır (t=1,525; p>,05). Evli ya da bekar olma örgütsel bağlılık üzerinde manidar değişiklik oluşturmamıştır. Başka bir anlatımla medeni durum örgütsel bağlılığın anlamlı bir belirleyicisi değildir.
Standart sapma değerleri incelendiğinde, evli öğretmenlerin örgütsel bağlılık puanlarının (ss= 0,75), bekar öğretmenlere göre (ss= 0,85) daha homojen dağılım gösterdikleri ortaya çıkmıştır.
Tablo 24. Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarının Okul Türü Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Bağımsız Grup t-Testi
Sonuçları Puan Gruplar N x ss Sd t p Örgütsel Bağlılık Özel 168 3,81 ,76 456 5,682 ,000 Devlet 290 3,39 ,77
Tablo 24’te görüldüğü üzere örgütsel bağlılık ölçeği puanlarının okul türü değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan bağımsız gruplar t testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (t=5,682; p<0,001). Özel okullarda çalışan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ortalaması ( x =3,81), devlet okullarında çalışan öğretmenlerden ( x =3,39) anlamlı ölçüde daha yüksek çıkmıştır. Başka bir anlatımla okul türü örgütsel bağlılığın anlamlı bir belirleyicisidir.
Standart sapma değerlerinin ise özel (ss= 0,76) ve devlet (ss= 0,77) okullarında neredeyse aynı olduğu bulunmuştur.
Okul türüne göre anlamlı farklılık olması özel okullarda çalışan öğretmenlerin her yıl sözleşmelerinin yenilenmesi nedeniyle kendilerini okullarına bağlı hissetmeleriyle
66
açıklanabileceği gibi hakikaten okullarını çok sevmeleriyle de ilişkilendirilebilir. Bu bulgunun nedenlerinden biri özel okullardaki öğretmenlere kendilerini daha fazla geliştirebilme ve okul ile ilgili kararlara devlet okullarındaki öğretmenlere göre daha fazla katılma imkanı sunulması olabilir. Diğer bir neden ise yukarıda açıklanana benzer şekilde devlet okullarındaki öğretmenlerin kendilerini devlet güvencesi altında hissetmeleri olabilir.
Tablo 25. Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarının Öğretmenlerin Bulundukları Okulda Çalışma Süreleri Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere
Yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları
Ölçek Grup N x ss Sd F p Anlamlı Fark
(Dunnett C) Örgütsel Bağlılık 1: 0-12 ay 169 3,40 ,83 4 3,63 ,006 1-5* 2: 13-24 ay 74 3,50 ,82 453 3: 25-36 ay 40 3,78 ,80 457 4: 37-48 ay 31 3,60 ,86 5: 49 ay ve üstü 144 3,68 ,67 Toplam 3,5492 ,79 *p<0.05
Tablo 25’te görüldüğü üzere örgütsel bağlılık ölçeği puanlarının öğretmenlerin bulundukları okulda çalışma süresi değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonucunda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farklılık anlamlı bulunmuştur (F=3,63; p<0,01). Başka bir anlatımla öğretmenlerin bulundukları okulda çalışma süresi, örgütsel bağlılığın anlamlı bir belirleyicisidir.
Standart sapma değerleri incelendiğinde, okullarında 49 ay ve üstü çalışanlarda (ss= 0,67) en homojen dağılım görülürken, en heterojen dağılımın 37-48 ay çalışanlarda gözlendiği fark edilmiştir. Yani 37-48 ay arasında çalışan öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları grubun kendi içinde diğer gruplara göre birbirinden farklılık göstermektedir.
Bu sonuçların ardından tamamlayıcı analizlere geçilmiştir. Hangi analizin kullanılacağına karar vermek için varyansların homojenliği denetlenmiş, homojen olmadığı saptanmıştır
67
Örgütsel bağlılık ölçeği puanlarının öğretmenlerin bulundukları okuldaki çalışma süresi değişkenine göre hangi gruplar arasında farklılaştığını belirlemek üzere yapılan Dunnett C testi sonucunda söz konusu farklılığın 49 ay ve üstünde çalışanlarda 0-12 ay çalışanlara göre daha yüksek ve 0,05 düzeyinde anlamlı olduğu bulunmuştur. Bu, örgütte kalma süresi arttıkça yani örgütü tanıdıkça bireylerde artması gerektiği düşünülebilecek bir durumdur. Aynı şekilde örgüt açısından da bireysel farklılıklar ortaya çıktıkça ve desteklenebildikçe öğretmenlerin örgütsel bağlılığının artması doğal bir sonuç olarak karşılanabilir.
Tablo 26. Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarının Haftalık Çalışma Süresi Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Tek Yönlü Varyans
Analizi (ANOVA) Sonuçları
Puan Grup N x ss Sd F p Anlamlı Fark
(Scheffe) Örgütsel Bağlılık 1: 15-24 saat 92 3,52 ,77 2 8,94 1-3* 2-3* 2: 25-34 saat 233 3,43 ,77 455 ,000 3: 35 ve üstü saat 133 3,79 ,80 457 Toplam 458 3,55 ,79
Tablo 26’da görüldüğü üzere örgütsel bağlılık ölçeği puanlarının haftalık çalışma süresi değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonucunda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farklılık anlamlı bulunmuştur (F=8,94; p<0,001). Başka bir anlatımla haftalık çalışma süresi örgütsel bağlılığın anlamlı bir belirleyicisidir.
Standart sapma değerleri incelendiğinde, okullarında 15-24 saat 25-34 saat çalışanlarda (ss= 0,77) en homojen dağılım görülürken, en heterojen dağılımın 35 ve üstü saat (ss= 0,80) çalışanlarda gözlendiği fark edilmiştir. Ancak standart sapmadaki bu farklılık gruplar arasında çok keskin değildir.
Bu sonucun ardından çoklu analizlere geçilmiştir. Hangi analizin kullanılacağına karar vermek için varyansların homojenliği denetlenmiş, homojen olduğu saptanmıştır (L=
0,178; p>0,05). Bu nedenle Scheffe analizi tercih edilmiştir.
ÖBÖ puanlarının haftalık çalışma saati değişkenine göre hangi gruplar arasında farklılaştığını belirlemek üzere yapılan Scheffe testi sonucunda söz konusu farklılığın 15- 24 saat ile 35 ve üstü saat grubu arasında 35 ve üstü saat lehine p<0,05 düzeyinde; 25-34 saat ile 35 ve üstü saat grubu arasında 35 ve üstü saat lehine p<0,001 düzeyinde anlamlı
68
farklılığın olduğu saptanmıştır. Diğer grupların aritmetik ortalamaları arasında fark anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Tıpkı, bulunulan okulda çalışma süresi değişkeninde olduğu gibi, burada da okulda daha çok bulunan ve okulun amaçlarını gerçekleştirmek için çaba sarf eden öğretmenin örgütsel bağlılığının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Tablo 27. Örgütsel Bağlılık Puanlarının Okulların Bulundukları İstanbul Yakası Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Bağımsız
Grup t-Testi Sonuçları
Puan Gruplar N x ss Sd t p Örgütsel Bağlılık Anadolu 272 3,58 ,77 456 1,022 ,307 Avrupa 186 3,50 ,83
Tablo 27’de görüldüğü üzere ÖBÖ puanlarının okulların bulundukları İstanbul yakası değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan bağımsız gruplar t testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır (t=1,022;
p>0,05). Başka bir anlatımla okulların bulundukları İstanbul yakası, örgütsel bağlılığın
anlamlı bir belirleyicisi değildir.
Standart sapma değerleri incelendiğinde, Asya yakasındaki öğretmenlerin (ss= 0,77) Avrupa yakasındaki öğretmenlerin (ss= 0,83) örgütsel bağlılık puanlarına göre daha homojen dağıldığı görülmektedir.
4. 2. Okul yöneticilerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stillerini ve öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını gerçekleştirme seviyesi nedir?
Tablo 28. Okul Müdürlerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Stilleri Ölçeği Alt Boyutlarına Ait Aritmetik Ortalama,
Standart Sapma Değerleri
Boyutlar N x ss
İdealleştirilmiş Etki 458 4,68 1,13
Entelektüel Uyarım, İlham Verici Motivasyon, Bireysel Önem 458 4,35 1,29 Dönüşümcü Liderlik 458 4,43 1,22 Koşullu ödül 458 4,22 1,22 Beklentiye Yönelim 458 2,80 1,14 Serbest Bırakıcılık 458 2,60 1,08 Sürdürümcü Liderlik 458 3,24 0,63
69
Tablo 28’de görüldüğü üzere örneklem grubunu oluşturan öğretmenlerin okul yöneticilerinin çok faktörlü liderlik stilleri ölçeğinin dönüşümcü liderlik puanlarına ait idealleştirilmiş etki alt boyutundaki davranışları “Katılıyorum” düzeyinde ( x =4,68) sergiledikleri, entelektüel uyarım, ilham verici motivasyon, bireysel önem alt boyutundaki davranışları da daha düşük ortalama ile de olsa yine “Katılıyorum” düzeyinde ( x =4,35) sergiledikleri ortaya çıkmıştır. Öğretmenlere göre okul yöneticilerinin, sürdürümcü liderliğin koşullu ödül alt boyutundaki davranışları “Kısmen Katılıyorum” düzeyinde
(x =4,22) sergiledikleri, beklentiye yönelim alt boyutundaki davranışları ise “Kısmen
Katılmıyorum” düzeyinde ( x =2,80) ve serbest bırakıcılık alt boyutundaki davranışları ise “Katılmıyorum” düzeyinde ( x =2,60) gösterdikleri bulunmuştur. Genel olarak bakıldığında ise “Katılıyorum” düzeyindeki dönüşümcü liderlik boyutunun (x =4,43) “Kısmen
Katılmıyorum” düzeyindeki sürdürümcü liderlik alt boyutuna ( x =3,24) göre daha yüksek ortalaması olduğu görülmektedir. Okul müdürlerinin sergiledikleri liderlik stilleri alt boyutları dikkate alındığında öğretmenler yöneticilerinin sürdürümcü liderlik stilini dönüşümcü liderliğe göre daha az benimsediklerini düşünmektedirler. Buradan ilkokul ve ortaokul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerine sahip olma seviyelerinin yüksek olduğu çıkarılabilir. Öğretmenler, dönüşümcü liderliğin alt boyutlarından olan idealleştirilmiş etki boyutunun, entelektüel uyarım-ilham verici motivasyon-bireysel önem boyutuna göre; sürdürümcü liderliğin alt boyutlarından olan koşullu ödül boyutunun diğer ikisine göre, beklentiye yönelim boyutunun ise serbest bırakıcılığa göre yöneticiler tarafından daha çok benimsendiğini düşünmektedirler.
Standart sapma değerleri incelendiğinde, okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stili gösterdiklerini düşünen öğretmenler (ss= 1,22) sürdürümcü liderlik stili gösterdiklerini düşünen öğretmenlere (ss= 0,63) göre daha heterojen dağılmaktadır. Yani dönüşümcü liderlik stili puanları ortalaması sürdürümcü liderlik stili puanları ortalamasından yüksek olsa da öğretmenlerin okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stili göstermeleri üzerine birbirinden farklı düşüncelere sahip oldukları söylenebilir.
70
Tablo 29. Örgütsel Bağlılık Ölçeği Alt Boyutlarına Ait Aritmetik Ortalama, Standart Sapma Değerleri
Boyutlar N x ss
Duygusal 458 4,00 1,20
Normatif 458 3,69 1,25
Devam 458 2,97 ,93
Tablo 29’da görüldüğü üzere örneklem grubunu oluşturan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ölçeği puanlarına ait duygusal bağlılık alt boyutunun aritmetik ortalaması ( x =4) normatif bağlılık alt boyutunun aritmetik ortalamasından ( x =3,69) ve devam bağlılığı alt boyutunun aritmetik ortalamasından ( x =2,97) yüksek çıkmıştır. Bu sonuç okullar için iyiye işaret olarak yorumlanabilir. Çünkü bu bulguya göre öğretmenlerin zorunlu olmanın ve ahlaki sorumluluk duymanın ötesinde isteyerek, gönülden okula bağlandığı söylenebilir.
Standart sapma değerleri incelendiğinde, okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık ölçeği alt boyutlarından devam bağlılığında (ss= 0,93) en homojen, normatif bağlılıkta (ss= 1,25) ise en heterojen dağılımı gösterdiği bulunmuştur.
4. 3. Okul türü değişkenine göre öğretmenlerin okul yöneticilerinin gösterdiği liderlik stillerine ilişkin algıları nasıldır?
Tablo 30. Okul Müdürlerinin Okul Türü Değişkenine Göre Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Stillerine Ait Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri
Boyutlar Okul Türü N x ss
Dönüşümcü Liderlik Özel 168 4,77 1,08
Devlet 290 4,23 1,25
Sürdürümcü Liderlik Özel 168 3,20 ,62
Devlet 290 3,26 ,64
Tablo 30’da görüldüğü gibi ÇFLSÖ’nün dönüşümcü liderlik boyutu ortalaması özel okullarda (x =4,77) devlet okullarına ( x =4,23) göre daha yüksek çıkmıştır. Sürdürümcü
liderlik ortalaması ise devlet okullarında ( x =3,26) özel okullara ( x =3,20) göre daha yüksek çıkmıştır. Bu fark önemlidir. Her iki liderlik türünü de gösteren özel ve devlet okullarının yöneticilerinden dönüşümcü liderliği en fazla gösteren özel okul müdürleri
71
olmuştur. Bu da önceki yorumlanan bulgulardan biri olan özel okullardaki öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının yüksek çıkmasıyla bağlantılı olabilir. Benzer şekilde, devlet okullarında çalışan yöneticilerin sürdürümcü liderlik özelliği göstermesi öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının özel okuldakilere göre daha düşük çıkmasıyla ilişkilendirilebilir. Standart sapma değerleri incelendiğinde, okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stili gösterdiklerini düşünen öğretmenler özel okullarda (ss= 1,08) devlet okullarına (ss= 1,25) göre daha homojen dağılmaktadır. Okul yöneticilerinin sürdürümcü liderlik stili gösterdiklerini düşünen öğretmenler özel okullarda (ss= 0,62) devlet okullarına (ss= 0,64) göre daha homojen dağılmaktadır. Her iki durum birlikte düşünüldüğünde özel okullarda okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stili gösterdiğini düşünen öğretmenler (ss= 1,08), sürdürümcü liderlik (ss= 0,62) gösterdiği konusunda olduğundan daha fazla fikir ayrılığına sahiptirler. Benzer durum devlet okullarında çalışan öğretmenlerin okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlikleri (ss= 1,25) ve sürdürümcü liderlikleri (ss= 0,64) hakkındaki görüşlerinde de görülmektedir.
4. 4. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile okul yöneticilerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri arasındaki ilişki nasıldır?
Tablo 31. Dönüşümcü Liderlik Stili Alt Boyutları ile Örgütsel Bağlılık Ölçeği Alt Boyutları Arasındaki İlişkileri Ortaya Koymak İçin Yapılan Spearman
KorelasyonAnalizi Sonuçları ÖBÖ Duygusal Bağlılık Normatif Bağlılık Devam Bağlılığı ÇFLS
Ö İdealleştirilmiş Etki Entelektüel Uyarım, ,437** ,484** -,146** İlham Verici Motivasyon,
Bireysel Önem
,456** ,475** -,119*
Dönüşümcü Liderlik ,464** ,488** -,130**
Tablo 31’de görüldüğü üzere, okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki korelasyona bakıldığında, idealleştirilmiş etki ile duygusal bağlılık alt boyutu arasında pozitif yönde orta düzeyde (r=0,437); normatif bağlılık alt boyutu arasında pozitif yönde orta düzeyde (r=0,484); devam bağlılığı alt boyutu arasında negatif yönde düşük düzeyde (r=-0,146) ilişki bulunmuştur. Entelektüel uyarım, ilham
72
verici motivasyon, bireysel önem alt boyutu ile duygusal bağlılık alt boyutu arasında pozitif yönde orta düzeyde (r=0,456), normatif bağlılık alt boyutu arasında pozitif yönde orta düzeyde (r=0,475); devam bağlılığı alt boyutu arasında negatif yönde düşük düzeyde (r=-0,119) ilişki bulunmuştur. Genel olarak bakıldığında dönüşümcü liderlik ile duygusal bağlılık (r=0,464) ve normatif bağlılık (r=0,488) arasında orta düzeyde pozitif ilişki bulunurken, devam bağlılığı (r=-0,130) arasında düşük düzeyde negatif ilişki bulunmuştur. Dönüşümcü liderlik boyutlarıyla duygusal ve normatif bağlılık alt boyutları arasında orta düzeyde ilişki bulunması ve devam bağlılığı ile ters yönlü ilişki bulunması genel itibariyle okul sağlığı ve öğretmen bağlılığı açısından sevindirici bir durum olarak görülebilir.
Tablo 32. Sürdürümcü Liderlik Stili Alt Boyutları ile Örgütsel Bağlılık Ölçeği Alt Boyutları Arasındaki İlişkileri Ortaya Koymak İçin Yapılan Pearson Momentler
Çarpımı KorelasyonAnalizi Sonuçları ÖBÖ ÇFLS Ö Duygusal Bağlılık Normatif Bağlılık Devam Bağlılığı Koşullu ödül ,464** ,488** -,130 Beklentiye Yönelim -,248** -,159** ,148** Serbest Bırakıcılık -,370** -,320** ,154** Sürdürümcü Liderlik -,112* -,016 ,137**
Tablo 32’de görüldüğü üzere, okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki korelasyona bakıldığında, koşullu ödül ile duygusal bağlılık alt boyutu arasında pozitif yönde orta düzeyde (r=0,464); normatif bağlılık alt boyutu arasında pozitif yönde orta düzeyde (r=0,488); devam bağlılığı alt boyutu arasında negatif yönde düşük düzeyde (r=-0,130) ilişki bulunmuştur. Beklentiye yönelim alt boyutu ile duygusal bağlılık alt boyutu arasında negatif yönde düşük düzeyde (r=-0,248), normatif bağlılık alt boyutu arasında pozitif yönde düşük düzeyde (r=-0,159); devam bağlılığı alt boyutu arasında pozitif yönde düşük düzeyde (r=0,148); serbest bırakıcılık ile duygusal bağlılık alt boyutu arasında negatif yönde orta düzeyde (r=-0,370), normatif bağlılık alt boyutu arasında negatif yönde orta düzeyde (r=-0,320); devam bağlılığı alt boyutu arasında pozitif yönde düşük düzeyde (r=0,154) ilişki bulunmuştur. Genel olarak bakıldığında ise sürdürümcü liderlik stili ile duygusal (r=-0,112) ve normatif (r=-0,016) bağlılık arasında düşük düzeyde negatif ilişki bulunurken, devam (r=0,137) bağlılığı arasında düşük düzeyde pozitif ilişki bulunmuştur. Sürdürümcü liderlik ile örgütsel bağlılığın alt boyutları
73
arasında anlamlı bir korelasyon bulunmamıştır ancak ilişkinin yönünü yorumlamak faydalı olabilir. Tabloda görüleceği gibi okul müdürleri sürdürümcü liderlik özelliği gösterdikçe duygusal ve normatif bağlılık azalmakta, devam bağlılığı ise artmaktadır. Zaten kelime anlamı açısından düşünülecek olursa sürdürmek ile devam etmenin benzer eylemleri çağrıştırdığı fark edilecektir.
4. 5. Liderlik ölçeğinden alınan puanlar örgütsel bağlılığın yordayıcısı mıdır?
Tablo 33. Çok Faktörlü Liderlik Stilleri Ölçeği Puanlarının Örgütsel Bağlılık Ölçeği Puanlarına Göre Yordanmasına İlişkin Doğrusal Regresyon Analizi Sonuçları
Değişken B Standart Hata Βeta T p
Sabit 1,686 ,176 9,572 ,000
ÇFLSÖ ,470 ,044 ,450 10,766 ,000
R= 0. 450, R2 = 0.203, F= 115.914, p= 0.000
Tablo 33’te görüldüğü gibi ÇFLSÖ puanlarının ÖBÖ puanlarını yordama gücünü ortaya çıkarmak için yapılan basit doğrusal regresyon analizi sonucunda, ÇFLSÖ puanı ile ÖBÖ puanı arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir (R=0,450; R2
=0,20). ÇFLSÖ
puanlarının ÖBÖ puanlarını yordama gücü istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (F=115,914; p<0,001). Çok faktörlü liderlik stilleri ölçeği puanı örgütsel bağlılık puanı varyansının % 20’sini açıklamaktadır. Bu bulgu, liderlik stillerinin azımsanmayacak ölçüde (% 20) örgütsel bağlılığın etkileyicilerinden biri olduğu şeklinde yorumlanabilir.
75