Öğrenme nesnesi ambarı (Learning Object Repositories), dijital kaynakların yönetildiği ve depolandığı sistemlere verilen isimdir. Mevcut kaynaklara ulaşmayı hızlandırmak, paylaşımını ve tekrar kullanımını sağlamak için oluşturulurlar. Bu yapılar genellikle oldukça geniş olan, ülke çapındaki bölgesel veya ulusal sistemleri kapsamaktadır. Böylece, çoklu görünüm, erişebilirlik, kontrol mekanizmaları oldukça önem kazanmaktadır (Alfano ve Henderson,2007).
Günümüzde internet ortamında sınırsız denilebilecek ölçüde bilginin bulunduğu bilinmektedir. Öyleyse öğrenme nesnesi ambarlarına neden ihtiyaç duyulmaktadır? Sorusu ile karşılaşmamız olağandır. Fakat birçok kuruluş ve birey, gittikçe artan bu bilginin nasıl depolanacağı, nasıl yönetileceği ve ulaşmak isteyenlerin nasıl ulaşabileceği problemi ile karşı karşıya bulunmaktadırlar. Yaygın olarak kullanılan arama motorları kullanılarak uygun kaynağa ulaşmak çok vakit ve çaba gerektirmektedir. Fakat bir öğrenme nesnesi ambarı içerik yönetimini çözebilir ve arayanların tam olarak ihtiyaç duydukları kaynağı bulmalarını kolaylaştırırken birtakım kalite standartları sunabilir.
Duncan (2002)’a göre öğrenme nesnelerinden oluşan bir öğrenme nesnesi ambarının amacı yalnızca güvenli depolama ve kaynakların temininden ziyade onların tekrar kullanımı ve paylaşımının kolaylaştırılmasıdır.
Downes (2003) dijital ambarları; ders portalları, ders paketleri ve öğrenme nesnesi ambarları olarak 3’e ayırmaktadır. Bunlardan Ders portalı, birçok kurumdaki dersi listeleyen, eğitim kurumlarının oluşturduğu bir şirketler birliği veya bir eğitim kurumunun ortağı olduğu bir özel şirket tarafından işletilen bir Web sayfasıdır. Bir ders portalının amacı öğrenenin bir çevrimiçi dersi seçmesini kolaylaştıracak ders listelerini araştırabilmesini sağlamaktır. Downes ders paketlerini ise, bir dersi desteklemek üzere bir araya getirilmiş öğrenme materyalleri paketleri olarak tanımlamaktadır. Ders paketleri, genellikle eğitim yayıncıları tarafından hazırlanan ve geleneksel, harmanlanmış veya çevrimiçi derslerde kullanılmak üzere öğreticilere sunulan öğrenme
depolayan öğrenme nesnesi ambarlarını sunmaktadır ve bunları iki kategoriye ayırmaktadır. Bunlardan birincisi, hem öğrenme nesnesini hem de üst veri şeklindeki öğrenme nesnesi açıklamalarını kapsamaktadır. Diğeri ise sadece üst veri açılamalarını içermektedir. Bu durumda, öğrenme nesnesinin kendisi uzak veya farklı bir ortamda bulunmakta ve öğrenme nesnesi yalnızca aramayı, bulmayı ve öğrenme nesnelerine orijinal ortamlarından ulaşabilmeyi sağlamaktadır.
Tzikopoulos, Manouselis ve Vuorikari’nin (2006) yaptıkları araştırmada öğrenme nesnesi ambarlarının hangi ülkelerde geliştirildiğine istatistikî olarak araştırmalarında yer vermişlerdir. Buna göre öğrenme nesnelerinin %63’ü ABD, %17’si Avrupa ülkeleri, %14’ü Kanada,% 5 Avustralya ve %2 Mauritius’da geliştirilmiştir. Bu durum grafik 1’de gösterilmektedir.
Grafik 1: Öğrenme Nesnesi Ambarı Sayılarının Ülke veya bölgeler dağılımı.
0 10 20 30 40 50 60 70
Avustralya Kanada Avrupa Ülkeleri
Abd
%
Grafik 1. Tzikopoulos, Manouselis ve Vuorikari’nin (2006) ‘dan Uyarlanmıştır
Aynı araştırma kapsamında öğrenme nesnesi ambarlarının içerik konusuna göre dağılımı araştırılmış ve ambarların % 60’nın kapsamlı konulardan(birden fazla konuyu içeren veya birleştiren), % 14’ünün matematik konularından, % 10’unun ise diğer fen konularından oluştuğu sonucuna ulaşmışlardır. Yine tarih, biyoloji, kimya, fizik ve sosyal bilimlerden her birinin öğrenme nesnesi ambarlarının % 2’sini oluşturduğu görülmüştür. İçerdikleri konulara göre öğrenme nesnesi ambarlarının dağılımı grafik 2’de görülmektedir.
Grafik 2: İçerdikleri konulara göre öğrenme nesnesi ambarlarının dağılımı
Öğrenme nesnesi ambarlarının kuruluş yılına göre dağılımı grafik 3’de görülmektedir.
Grafik 3: Öğrenme nesnesi ambarlarının kuruluş yılına göre dağılımı
Grafik 3: Tzikopoulos, Manouselis ve Vuorikari’nin (2006) ‘dan Uyarlanmıştır
Öğrenme nesnesi ambarlarının kuruluş yılına göre dağılımı gösteren grafik 3’den de anlaşıldığı gibi ambarların çoğunluğu 2001-2002 yılları faaliyete geçmiştir. Özellikle dünyada internet kullanımında ciddi artış olduğu yıllara denk geldiği görülmektedir.
2.7.1. Ülkemizde ve dünyada önde gelen bazı öğrenme nesnesi ambarları
Tablo 5’de dünya’da ve Türkiye’de ki önde en çok bilinen öğrenme nesnesi ambarları verilmektedir.
Tablo 5: Ülkemizde ve dünyada önde gelen bazı öğrenme nesnesi ambarları
ADI ÜLKE F A A Lİ Y ETE G EÇ Tİ Ğ İ Y IL URL ADRESİ N ES N E S A Y IS I D Ü ZEY Ü STV ER İ S TA N D A R D I
MERLOT ABD 1997 http://www.merlot.org/Home.po 13000 Yüksekö
ğretim
IEEE-LOM
CAREO Kanada 2002 http://www.careo.netera.ca(sınırlandırılmıştır) 5 bin Yüksekö
ğretim
CanCore
CLOE Kanada http://cloe.on.ca(sınırlandırılmıştır) - - CanCore
Wisc-Online ABD 1999 http://www.wisc-online.com/ 2bin+ Yüksekö
ğretim
Standart kullanılmamakt
adır
FREE ABD 1997 http://www.ed.gov/free 1500+ İlköğreti
m - EdNA Avustral ya 1997 http://www.edna.edu.au/ednaClosure.html(son landırılmıştır) 16000 Bütün yaş grupları Dublin Core ARIADNE Belçika- İsviçre 1996 http://www.ariadne-eu.org/ - Bütün yaş grupları IEEE-LOM ve Dublin Core
AtaNesA Türkiye 2004 http://atanesa.atauni.edu.tr/ 9000+ Orta ve
yüksek öğretim
IEEE-LOM
ALI(apple) ABD - http://ali.apple.com/cbl/resources.html 40000-
50000
İlk-orta- lise
Kendine özgü
GEM ABD 1996 http://www.thegateway.org/ 50000 İlköğreti m
Dublin Core
SKOOOL Türkiye - http://skoool.meb.gov.tr - İlk ve
ortaöğreti m
-
NETDÖK Türkiye - http://www.ogrenmenesneleri.org/ - Lise IEEE-LOM
SAMAP Türkiye 2006 http://samap.ibu.edu.tr/ - İlköğreti
m - METU OpenCourse Ware (ODTÜ)
Türkiye 2007 http://ocw.metu.edu.tr/ 1900+ Yüksekö ğretim
2.8.Öğrenme Nesnelerinin Öğretmen Yetiştirmede Kullanımı
Bu bölümde öğrenme nesnelerinin öğretmen yetiştirmede kullanımı üzerinde durulacaktır.
Son yıllarda eğitim ve sanayi sektörü daha fazla dijital öğrenme ve eğitime geçmesine rağmen, yüksek öğretim kurumlarının bu geçişi yapmakta yavaş kaldıkları görülmektedir. Öğretim ve öğrenim kaynaklarını üretimi ve paylaşımı K-12 ve yüksek öğretim düzeyinde öğretim yapan eğitimcilerin oldukça zorlanmalarına sebep olmaktadır (Reigeluth & Nelson, 1997).
Bu daha çok henüz bilgiyi tam olarak nerede ve nasıl bulacağının bilgisine sahip olmayan öğretmen adayları için geçerli bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde öğretmen adaylarının üniversite eğitimi ve uygulama aşamasında (staj) yaptıkları hazırlıklarda gerekli kaynaklara ve bu kaynaklara ulaşabilme bilgi ve becerisine yeterince sahip olmamaları öğretmen yetiştirme sisteminin eksik bir yönü olarak görülmektedir.
Hill, Hannafin ve Recesoo (2006) öğretmen yetiştirmede karşılaşılan problemleri şöyle sıralamaktadırlar:
A.Öğrenme nesnesi standartlarının sürekli olarak uygulanmaması:
Son yıllarda öğrenme nesnesi standartları ile ilgili ciddi ilerlemeler kaydedilmiştir. Ancak sadece bu standartları hazırlamak yetmemektedir. Bunların sürekli ve sistematik bir biçimde kullanılmaları gerekmektedir. Fakültelerde öğretmen yetiştirmede çevrimiçi ortamlara uygun birçok kaynak hazırlanmaktadır. Bu kaynakların gerekli standartlar uygun bir şekilde uygulandıktan sonra belli öğretim ihtiyaçlarını karşılamak üzere kullanımları çok daha faydalı olacaktır.