Çevresel tasarım ilkeleri aşamaları

Yapı adası oluşum aşamaları: Kent içinde yapılacak olan yapılarda emsal hesabın yüksek olduğu adalarda, yapıların taban oturumlarının azaltılarak kat yüksekliklerinin fazlalaştırılması ve farklı kat adetleri oluşturularak siluet etkisinin öne çıkarılması hedeflenmiştir. Yapı adasının ortasında şekil 7.10’da görüldüğü gibi havasız, karanlık ve kullanılması sıkıntılı ortak alanların oluşmaması amacıyla farklı biçimlerde giriş ve çıkışların oluşturulması sağlanmıştır. Yapı adalarında emsal hesaplarının tümünü kullanmak için taban alanının genişletilmesinin yerine şekil 7.11’de görüldüğü gibi

13 _{Gaziosmanpaşa Belediyesi Kentsel Tasarım Rehberi’ne ilişkin bu bölüm Gaziosmanpaşa Belediyesi}

115

blok kırılmalarının fazla olduğu alanların kat yüksekliklerinin arttırılması düşünülmüştür. Şekil 7.12’de görüldüğü gibi yapı adalarında yürünebilir özelliğin destekleneceği özel alanların ve kamusal alanların geçişlerine de izin verilecek şekilde düzenlenmenin yapılması ve çevresinin de duvarlarla örülmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, yaya sirkülasyonunda aksaklıklar yaşanmaması amacıyla oluşturulan yapı adalarının merkezlerinden geçiş ve bağlantıların oluşturulması gerekmektedir (Kutalmış ve Diğerleri, 2015).

Şekil 7.10: Giriş ve çıkışların oluşturulduğu yapı adaları (Kutalmış ve Diğerleri, 2015)

Şekil 7.11: Giriş ve çıkışların oluşturulduğu yapı adaları (Kutalmış ve Diğerleri, 2015)

116

Oluşturulan yapı adalarının merkezlerinde özel alanlar ve kamusal alanların düzenli bir şekilde oluşturulduğu güvenilir ve işlevselliğin öne çıkarıldığı bir denge sağlanmalıdır. Tüm alanlarda ticaret ve özel ya da kamusal aktivitelere ayrılan farklı sokak dokularının ortaya çıkarılması ile birlikte, aktif cephelerin de içinde olduğu, genellikle sokak yönüne bakan dükkânların oluşumunun sağlanması ön plana çıkarılmalıdır (Kutalmış ve Diğerleri, 2015).

Şekil 7.13: Yapı adalarında oluşturulan silüet (Kutalmış ve Diğerleri, 2015)

Oluşturulan yapı adalarında şekil 7.13’de görüldüğü gibi birbirleri ile uyumlu olan binaların ortaya çıkaracağı siluet ve dokunun önemi ortaya konulmuştur.

Şekil 7.14: Ada merkezlerinde oluşturulan güvenli alanlar (Kutalmış ve Diğerleri, 2015) Ayrıca şekil 7.14’de görüldüğü gibi oluşturulan ada merkezlerinde güvenli alanların oluşturulması amacıyla özel alanlar ile kamusal alan dengesi sağlanmıştır. Oluşturulan yapı adalarında şekil 7.15’de de görüldüğü gibi yaya aksları sayesinde merkeze olan erişimin kolaylaştırılmasıyla komşuluk kavramının öne çıkarılmasına çalışılmıştır.

117

Şekil 7.15: Ada merkezlerinde yeşil alanlar ve komşuluk ilişkileri (Kutalmış ve Diğerleri, 2015) Vadi parkları: Şekil 7.16’da görüldüğü gibi kapalı ve açık spor alanları, göletler, kreşler, çocuk oyun alanları, sanatsal göller, su peyzajı, açık hava sineması vb. gibi sosyo-kültürel alanların oluşturulması sağlanmaktadır (Kutalmış ve Diğerleri, 2015).

118

Şekil 7.17: Kentte oluşturulacak vadi parkı haritası (Kutalmış ve Diğerleri, 2015)

Şekil 7.17’de görüldüğü gibi kentte kuzey yönünden güney yönüne doğru devam eden vadinin tarihi kemer ve çeşmelerinin korunmasına özen gösterilerek meydana çıkarılması hedeflenen, kültürel, sosyal ve sportif alanların öne çıktığı vadi parklar tasarlanmaktadır. Vadi Parklarında oluşturulacak biyolojik göletlerle hiçbir şekilde kimyasal madde kullanımı olmadan suyun bitki, bakteri ve özel filtreleme sistemleri kullanılarak temizlenmesi planlanmıştır. Bununla birlikte, tercih edilirse oksijen üretebilen çakılların, bitkilerin, kayaların vb. gibi yardımcı elemanların kullanılması sağlanmaktadır. Ayrıca, biyolojik göletlerle birlikte biyolojik havuzların ve dekoratif göletlerin de kullanılması planlanmaktadır(Kutalmış ve Diğerleri, 2015).

Tarihi mekânların korunarak yaşatılmasını sağlamak:

Şekil 7.18’de görüldüğü gibi kent içinde Kırkçeşme Suları Ana Hattı üzerinde bulunan tarihi kemerlerin ve çeşmelerin bulunduğu tarihi yapıların yenileme çalışmaları yapılarak korunması ve yaşam alanı içinde varlıklarının sürdürülmesi hedeflenmektedir (Kutalmış ve Diğerleri, 2015).

119

Şekil 7.18: Kentte bulunan tarihi mekânlar (Kutalmış ve Diğerleri, 2015) Kent parkları ve meydanların oluşumunu sağlamak:

Şekil 7.19: Kent parkları ve meydanlar (Kutalmış ve Diğerleri, 2015)

Her yaş grubundan ve engelliler tarafından da kullanılması için aktif ve pasif rekreasyonların oluşturulduğu, 30 ve 60 dakikalık periyotlarla bir yürüyüş mesafesinin içerisinde bulunan, komşu ilçelere ve kent içinde bulunan bireylere hitap eden, aktif bir şekilde kullanılması öngörülen yeşil alanlar olarak kent parklarının düzenlenmesi istenmektedir. Alt merkezler olarak planlanan alanların yakınında bulunan ve diğer yeşil özellikleri de bünyesinde barındıran kent parkları ve meydanların oluşturulmasının amacı, kentin imaj ve algısının öne çıkarılmasını sağlamaktır. Yaşayanların yürüyerek ve kolayca ulaşabilecekleri meydanların tasarlanması planlanmaktadır (Kutalmış ve Diğerleri, 2015).

120

Şekil 7.20: Kent parkları ve meydanlar (Kutalmış ve Diğerleri, 2015)

Parkların bulunduğu alanlar ve çevresi, sadece doğa ile ilişkili olan alanlar değil, aynı zamanda kültürel ve sosyal alışverişlerin yapılabileceği alanların olması ile spor alanlarının ve özel oyun alanlarının bulunmadığı bölgelerde nitelikleri farklı olan fonksiyonlarla kullanımına olanak sağlanan parkların olması ve meydan parkları oluşturulması düşünülmektedir. Söz konusu parklara ulaşımın rahat ve kolay olması ile yakın çevre bağlantısının bulunması amacıyla mahalle parklarının içinde bulunduğu bölgeye ait en uzak mesafenin 15 dakikalık süreçte olması planlanmıştır. Parklarda güvenliğin öneminin öne çıkarılması için devamlı canlı tutulan ve yaşayanlar tarafından fazlaca ziyaret edilip boş bırakılmayan aktivitelerin olması ve çeşitli elemanlar kullanılarak park içinde gölgelikler, yağmurdan korunma alanları ve serin alanların oluşturulması planlanmıştır (Kutalmış ve Diğerleri, 2015).

Rehberde hazırlanan kent mobilyaları başlıkları ise (Kutalmış ve Diğerleri, 2015);  Oturma üniteleri,

 Açık otoparklar için kararlaştırılan zemin döşemesi,

 Yaya yolları ve park alanları için kararlaştırılan zemin döşemeleri,  Açık otoparklarda kullanılan zemin çizgisi amaçlı döşeme taşı,  Kent içinde bulunan sokak aydınlatmaları,

121  Gölgelikler,

 Mazgallar,

 Engellilerin kullanıma uygun kent mobilyaları,  Kent içinde bulunan çöp toplama sistemleri,  Bina içlerinde kullanılan çöp toplama sistemleri,  Yaya kaldırımlarında planlanan ağaçlandırma sistemi,  Yeşil caddeler,

 Patikalar,

 Yeşil çatı ve oluşturulan teras alanları olarak belirlenmiştir.

Gaziosmanpaşa kentsel tasarım rehberinde çevresel tasarım ilkeleri aşamalarının devamında; kent içi ulaşım ve park alanları, kaldırımlar ve yaya yolları başlıkları altındaki konularla ilgili de çalışmaların yapılması planlanmıştır.