3.2.1. Çalışma Evreni
Bu araştırmanın evrenini, Ankara il merkezi sınırları içerisinde bulunan İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Özel eğitim ve Mesleki Eğitim Merkezlerindeki özel eğitime ihtiyaç duyan, hafif düzeyde zihinsel yetersizliğe sahip olan öğrenciler oluşturmaktadır.
3.2.2. Çalışma Grubu
Bu araştırmanın çalışma grubu, Ankara ili Mamak ilçesine bağlı bir Özel Eğitim ve Mesleki Eğitim Merkezinde öğrenim gören öğrencilerden oluşmuştur. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde araştırmacı ve sınıf öğretmeni tarafından eğitime devam eden öğrencilerle üç oturumdan oluşan (çalışma kapsamından farklı beceriler) bir pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte benzer beceriler gösteren bireyler çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Merkezde mevcut branşlardan yiyecek içecek hizmetleri branşını tercih eden öğrencilerden, rastgele örneklem yöntemi ile gönüllülük esası başta olmak üzere, aile onamı alınabilenlerden deney grubu oluşturulmuştur. Aynı yöntemle kontrol grubu ise zihinsel yetersizliği yakın olan el sanatları branşındaki öğrencilerden belirlenmiştir. Öğrenciler hafif düzeyde yetersizliğe sahip öğrenciler arasından (beş öğrenci) deney grubuna ve kontrol grubuna (beş öğrenci) seçilmiştir.
Araştırma kapsamına alınan öğrenciler ve ebeveynlere ait değişkenlerin dağılımarı Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo-2: Öğrenciler ve ebeveynlerine ait bulgular
DEĞİŞKENLER Deney (n = 5) Kontrol (n = 5)
n % n % Cinsiyet Erkek 2 40.0 2 40.0 Kız 3 60.0 3 60.0 Anne Yaşı 35-44 3 60.0 3 60.0 45 ve üstü 2 40.0 2 40.0 Baba Yaşı 35-44 2 50.0 2 50.0 45 ve üstü 2 50.0 2 50.0
Anne Eğitim Durumu
Okuma yazma bilmiyor 1 20.0 3 60.0
İlkokul 3 60.0 2 40.0
Ortaokul 1 20.0 - -
Baba Eğitim Durumu
İlkokul 3 75.0 2 50.0
Ortaokul - - 2 50.0
Üniversite 1 25.0 - -
Anne Çalışma Durumu
Ev hanımı 4 80.0 5 100.0
Serbest meslek 1 20.0 - -
Baba Çalışma Durumu
Serbest meslek 3 75.0 2 50.0
Memur 1 25.0 - -
Emekli - - 2 50.0
Ailedeki Çocuk Sayısı
2 2 40.0 - -
3 1 20.0 4 80.0
4 2 40.0 1 20.0
gr. = grup
Araştırma kapsamına alınan öğrencilere ve ebeveynlere ait değişkenlerin dağılımı Tablo 1’de gösterilmiştir. Deney ve kontrol grubu öğrenci sayılarının birbirine eşit olduğu, her iki grup ta da 5’er öğrenci ile çalışıldığı gözlenmektedir. Öğrencilerin yaşları 17-23 yaş arasında değişmektedir. Öğrencilerden deney grubunda yer alanların ortalama yaşı 17.60±0.89 yıl olup, kontrol grubundaki öğrencilerin ortalama yaşı 19.40±2.50 yıl’dır.
Öğrencilerin cinsiyete göre dağılımına bakıldığında, araştırmaya katılan 10 öğrencinin altısının kız (%60.0) dördünün erkek (%40.0) olduğu saptanmıştır. Gruplar
ayrı ayrı incelendiğinde hem deney hemde kontrol grubunun %60.0’ı kız, %40.0’ı erkeklerden oluştuğu görülmektedir.
Araştırma kapsamında yer alan öğrencilerin annelerinin yaş dağılımı incelendiğinde yaş aralığının 37-60 yıl arasında değiştiği saptanmıştır. Deney grubunda 35-44 yaş arası annelerin oranı %60.0 iken, 45 ve üstü yaş arası annelerde ise bu oran %40.0’dır. Diğer çalışma grubunda da benzer durum söz konusudur.
Babaların yaş gruplarına göre dağılımlarına bakıldığında, her iki grupta hem 35- 44 yaş aralığındaki babaların oranı hemde, 45 yaş ve üstü babaların oranının %50.0 olduğu görülmüştür. Her iki grupta da 40 yaşından genç babaya sahip öğrenciye rastlanmamıştır.
Anneler eğitim durumlarına göre değerlendirildiğinde her iki grupta da okuma yazma bilmeyen ve ilkokul mezunu annelerin çoğunlukta olduğu saptanmıştır. Deney grubunda yer alan öğrencilerin annelerinin %60.0’ının ilkokul, %20.0’ının ortaokul mezunu olduğu, %20.0’ının ise okuryazar olmadıkları belirlenmiştir. Bu veriler eşliğinde annelerin eğitim durumlarının düşük ve yetersiz seviyede olduğu söylenebilir.
Kontrol grubunda ise annelerin %40.0’ının ilkokul mezunu olduğu, %60.0’ının ise okuryazar olmadığı belirlenmiştir. Fakat her iki gruptaki öğrencilerin annelerinin eğitim düzeyleri açısından birbirine yakın olduğu bildirilmiştir.
Deney grubuna dahil edilen öğrencilerin babaların eğitim durumları değerlendirildiğinde %75.0’ının ilkokul, %25.0’ının ise üniversite mezunu olduğu saptanmıştır. Bu grupta yer alan öğrencilerin babalarının çoğunun ilkokul ve yükseköğretim mezunu olduğu belirlenmiştir. Bu durumda bir değerlendirme yapılacak olursa deney grubunda yer alan öğrencilerin babalarının eğitim seviyesinin yetersiz olduğunu söylemek mümkündür.
Eğitim durumuna göre kontrol grubu incelendiğinde babaların yarısının ilkokul, diğer yarısının da ortaokul mezunu olduğu belirlenmiştir. Bu duruma göre kontrol grubu öğrencilerin babalarının çoğunluğu ilkokul ve ortaokul mezunudur. Kontrol grubunda öğrencilerin babalarının eğitim seviyesinin istenilen düzeyde olmadığı görülmektedir.
Deney grubundaki öğrenci annelerinin çalışma durumları incelendiğinde, %80.0’inin ev hanımı olduğu, %20.0’ının ise serbest meslekle uğraştıkları bildirilmiştir. Özel duruma sahip bu öğrencilerin annelerine daha çok ihtiyaç duymaları onların ev hanımı olmalarında büyük bir payı teşkil ettiği söylenebilir.
Araştırma kapsamına alınan kontrol grubu öğrencilerin annelerinin tamamının (%100.0) ev hanımı olduğu belirlenmiştir. Kontrol grubu ve deney grubunu birarada değerlendirirsek benzer şekilde annelerin çoğunun ev hanımı olduğu söylenebilir.
Deney grubundaki bireylerin babalarının dörtte üçünün serbest meslek (%75.0) dörtte birinin ise memur (%25.0) olduğu saptanmıştır. Bu çalışma kapsamında yer alanların daha çok serbest meslekle geçimlerini sağladıkları gözlemlenmektedir.
Araştırma kapsamında kontrol grubuna alınan öğrenci babalarının çalışma durumları incelendiğinde yarısının serbest meslekle uğraştığı (%50.0) ve diğer yarısının ise emekli (%50.0) olduğu belirlenmiştir.
Ebeveynlerin çocuk sahip olma durumları sorgulandığında deney grubunun %20.0’sinin üç çocuğa sahip oldukları ifade edilmiştir. İki ve dört çocuğa sahip ailelerin oranı da %40.0’dır. Bu gruptaki çocukların ailelerinde 5 ve daha fazla çocuğu olan ebeveyne rastlanılmamıştır. Bu durumun sevindirici olduğu söylenebilir, çünkü özel ilgiye ihtiyacı olan bireylere sahip ebeveynlerin onlara daha fazla zaman harcayabilmelerinin önünü açtığı ifade edilebilir.
çocuğa sahip oldukları belirlenmiştir. Kontrol grubundaki çocukların ailelerinde 2 veya daha az yada 4’ten fazla çocuk sahibi ebeveynler olmadığı bildirilmiştir. Her iki grupta öğrencilerin kardeşlerinin olduğu görülmektedir. Yardıma her zaman ihtiyaç duyabilecek olan bu araştırma kapsamındaki öğrencilerin tamamının (%100.0) kardeşinin olması sevindiricidir.