Çağdaş İletişim Araçları

Çağdaş iletişim araçları, insan medeniyetinin üretmiş olduğu, çeşitli halklar ve dünyada yaşayan bireyler arasındaki iletişimi kolaylaştırmayı sağlayan araçlardır. Günümüzde dünya artık küçük bir köy haline gelmiştir. Dünyada yaşayan herhangi bir kişi çevresinde olup bitenleri izleyip takip edebilecek, en basit yöntem ve araçlarla ve hiçbir engelle karşılaşmadan başka biriyle konuşabilecek hale gelmiştir.

Çağdaş iletişim araçlarından söz etmeden önce söylememiz gerekiyor ki yukarıda yapılan tanımlar, iletişime dair genel tanımlardır. Çağdaş araçlar kullanılarak yapılan iletişim ise şöyle tanımlanabilir: “Telefon, teleks, televizyon

12 _{Cidde’deki İslam Konferansı Örgütüne bağlı ve onun tarafından yayınlanan Mecmeu’l-Fıkhi’l-İslâmî}

96

yayını vb. elektromanyetik sistemleri kullanan araçlardan herhangi birisiyle bilgileri gönderme konusunda göndericiye yardımcı olan işlemdir.”13

Hiç kuşkusuz iletişim araçları çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulmuştur. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

Yazıyı Nakleden İletişim Araçları: Teleks, faks gibi…

Sesi Nakleden İletişim Araçları: Ses kaseti, telefon, cep telefonu gibi… Hem Sesi hem Görüntüyü Nakleden İletişim Araçları: Televizyon, videokaset ve internet üzerinden sunulan hizmetler gibi…

Önemine ve gelişim sürecine göre şimdi konumuzu ilgilendiren bazı iletişim araçlarından bahsedelim.

3.1.2.1. Uydu14

Uydu, kıtalararası balistik füzelerin başlığına takılarak uzaya gönderilir ve yeryüzünden yaklaşık 36000 km. yükseklikte yörüngesine oturtulur. Uydu 24 adet verici ve alıcı cihazlarıyla donatılır.15 _{Uydu yeryüzündeki istasyonlardan çıkan}

radyo, televizyon, telefon ve telsiz dalgalarını alarak binlerce kez güçlendirir ve yeniden yeryüzüne gönderir. Aynı zamanda uydu yeryüzünün hareketlerini ve dünyada meydana gelen deprem, volkan patlaması ve hava durumu gibi insan kaynaklı olan ve olmayan bütün olayları gözleyerek dünyadaki istasyonlara rapor gönderir. Bu yüzden uydular iletişim araçlarının önünde yer alırlar. Çünkü internet olarak bilinen elektronik bilgiler ağı, televizyon kanalları ve telefon bağlantıları gibi diğer iletişim türleri uydulara dayalı olarak çalışırlar.

13 _{el-İttisâlâtü’s-Silkiyye ve’l-Lâsilkiyye Fi’l-Vatani’l-Arabî, Meysir Hamdûn Süleyman tarafından}

sunulmuş bir tez, s. 337, Mecmeu’l-Fıkhi’l-İslâmî Dergisinden, sy, 6/696.

14 _{ez-Zâhir, Naîm-Teyyim, Abdülcâbir, Vesâilü’l-İttisâli’s-Siyâhî, Dâru’l-Yâzûrî el-İlmiyye, 2001, s. 116;}

el-Batal, Münâ Muhammed İbrâhim, Teknûlûciyâ’l-İttisâlâti’l-Muâsıra (eş-Şahsıyye ve’l-İdâriyye ve

Nuzumü’l-Ma’lûmât), s. 227.

15 _{De Fleur, Melvin-Rokeach, Sandra Ball, Nazariyyâtü Vesâili’l-İ’lâm, (ter. Kemâl Abdürraûf), 4. bs.,}

97

Uydudan Yayın Yapan İletişim Şebekelerinin Özellikleri:16

Emniyet: İletişim mesajı alıcıya uydu vasıtasıyla emniyet içerisinde ulaşır. İtimat Edilebilirlik: Uydu vasıtasıyla verilen iletişim hizmeti devamlı ve kesintisiz olduğundan hizmet alanların ona itimat etmeleri mümkündür.

Mesajı Hatasız ve Eksiksiz İletme: Uydu yardımıyla iletişim, gönderilen mesajı tam ve eksiksiz olarak iletir.

İşlevsellik: Uydu iletişimi işlevsel bir hizmettir. Çünkü masrafı azdır ve her çeşit katılımcıya uygun olduğundan katılımı kolaydır.

Kapsayıcılık ve Küresellik: Uydular dünyayı küçük bir köy haline getirmiştir. Uydu iletişimi herkesin ulaşabileceği yerdedir.

3.1.2.2. İnternet17

İnternet, elektronik bilgiler ağından ibarettir. 1966 yılında ABD Savunma Bakanlığı’na hizmet etmesi amacıyla kurulmuş, 1984’te ise eğitim ve ticaret gibi sivil amaçlara hizmet etmek üzere geliştirilmiştir. İnternet, uydular aracılığıyla dünya üzerindeki bilgisayarları birbirine bağlar. Fiber optik kablolar ise bilgisayarları birbirine bağlar. İnternetin yaygınlık kazanmasının sebebi, kısaca www şeklinde yazılan küresel web ağının geliştirilmesidir. Böylece internet hizmeti sunmada web işlevsel ve ana araç konumuna gelmiştir.

İnternetin Sağladığı Hizmetler:18

İnternet, birey ve toplum açısından son derece önemli bir takım hizmetler sunar. Söz konusu hizmetlerin bazılarını amaçlarıyla birlikte açıklamaya çalışacağız:

16 _{Ebû Urkûb, a.g.e., s. 100.}

17 _{el-Batal, a.g.e., s. 228.} 18 _{A.e., s. 229.}

98

Elektronik Posta (Email):

İnternet üzerindeki en yaygın iletişim hizmeti türlerinden biri sayılır ve elektronik postaları kullanıcılar arasında nakletmeye dayanır. Yazılı, işitsel ve görsel materyalleri nakletmek için geliştirilmiştir. Bu yüzden email internetin omurgası sayılır, resmi ve şahsi kurumlarda kullanılır.

3.1.2.3. Telefon19

Elektrik akımı vasıtasıyla sesi aboneler arasında nakletmek üzere hazırlanmış cihazdır. Günümüzde dünya uydular üzerinden iletişim gerçekleştiren küresel bir telefon şebekesine sahiptir. Aynı anda işitilen sözün işiten üzerindeki tesirinin yazılı sözden daha büyük olduğu açıktır.

Telefonla İletişimin Ayırt Edici Özellikleri: Dünya genelinde bütün aboneleri birbirine bağlar. Zaman, çaba ve paradan tasarruf sağlar.

İletişimin hızlı ve kaliteli olmasını temin eder. Telefonla İletişimin Kusurları:

Bazı yabancı diller zor anlaşılır.

Telefon iletisi güvenilir değildir ve resmi olarak tanınmaz.

3.1.2.4. Cep Telefonu20

Cep telefonu kablosuz bir iletişim aracı olup sabit telefonlardan geliştirilmiştir. Kullanıcının sesi, sabit ve hareketli görüntüyü nakledebilmesi için abonelerin

19 _{ez-Zâhir-Teyyim, a.g.e., s. 130.} 20 _{A.e., s. 117.}

99

ihtiyaçlarına uygun olacak şekilde bazı iyileştirmeler yapılarak sabit telefonların yerini almıştır. Sesi ve görüntüyü nakleden bir cihaz olup bir sabit kamera, mikrofon ve hoparlör eklenmek suretiyle telsizlerin modüle edilmiş şeklidir. Böylece kişiler arasında uydu aracılığıyla doğrudan ses ve görüntü nakline imkân sağlanmıştır. Sabit telefonun ayrıcalıklarına ek olarak cep telefonu kolay taşınabilen ve her yere götürülebilen bir cihazdır. Cep telefonu vasıtasıyla bir bilgisayardan diğerine veri gönderilebilir.

3.1.2.5. Faks

Bir telefonla donatılmış veya telefona bağlanmış bir cihaz olup bir metin mesajını veya sabit resmi gönderici cihazdan alıcı cihaza aslının aynısı olan bir kopya şeklinde gönderir. Bu şekliyle faks, fotokopi makinasına benzer.21

Faks, haberleri haber ajanslarından basılacakları yerlere göndermede ve hava durumuna dair haberlere ulaşmada kullanılır.22

Faksla İletişimin Ayırt Edici Özellikleri: Mesajın hızla nakledilmesi,

Resmi makamlar tarafından tanınan güvenilir mesaj, Mesajın göndericinin el yazısıyla nakledilebilmesi, Alıcının mesajı eksiksiz bir şekilde alması...

3.1.2.6. Teleks23

Tıpkı telefon sistemi gibi, aboneleri birbirine bağlayan bir cihazdan ibarettir. Ancak sesli değil, yazılı iletişim sağlar. Gönderici kendi cihazı üzerinde bir telgraf

21 _{ez-Zâhir-Teyyim, a.g.e., s. 117; el-Mübeyyızayn, Abdurrahmân Muhammed, Vesâilü’l-İttisâl (İ’lâm,}

Alâkâtün Âmme, Diâyetü İ’lân, İttisâlâtü Tevâsul), Dâru’l-Bereke, 1421 h./2001, s. 83.

22 _{Ebû Urkûb, a.g.e., s. 107.} 23 _{el-Mübeyyızayn, a.g.e., s. 75, 78.}

100

yazıp onu doğrudan alıcı cihaza gönderir. Böylece sisteme dâhil olan abone dünyanın her yeriyle iletişim sağlayabilir. Teleksle iletişimin ayırt edici özelliği, göndericinin mesajı göndermeden önce telgrafın harf ve rakamlarının doğru yazılıp yazılmadığını görebilmesidir.

3.1.2.7. Ses Kaseti 24

Sesli iletişim araçlarından olup radyo gibi işitme duyusunu kullanır.

Çağdaş iletişim araçlarından başta gelenlerini sunduktan sonra onları inceleyen kişi, söz konusu araçların birbiriyle iç içe geçmiş durumda olduğunu görecektir. Bu araçlardan her biri aslen uydulara dayanmaktadır. O halde iletişim araçlarının belkemiği uydulardır.