FİKİRDEN GERÇEĞE PROJE DÖNGÜSÜ

FİKİRDEN GERÇEĞE PROJE DÖNGÜSÜ

Dr. Hasan DÜNDAR 17.12.2021

Sunum Planı

 Problem Çözme Teknikleri

 Proje Döngüsü

 İş Planı Kanvası

 İş Fikri Finansman Kaynakları

Problem

 Hakkında araştırma yapılması gereken, üzerinde düşünülmesi gereken ve ulaşılmak istenilen hedefe ve/veya amaca ulaşmaya mani olan tüm durumlardır.

 Maddi

 Manevi

 Kişisel

 Çevresel

 Sosyal

 Kurumsal

Problem Çözme Teknikleri

 Bilimsel

 Sezgisel

 Duygusal

 İlkel

Problem Çözme Teknikleri

 Beyin Fırtınası

 5 N-1 K Tekniği

 Sebep-Sonuç Diyagramı (Balık Kılçığı)

 İlişki Diyagramı

 Ağaç Diyagramı

 Pareto Analizi

Beyin Fırtınası

 Bir problemin nasıl çözüleceği konusunda hep birlikte fikirler ortaya atmak üzere bir grup insanın toplanmasına verilen isimdir.

 Her üye sırasıyla düşüncesini belirtir.

 Fikirler tükeninceye kadar bu işe devam edilir.

 Her üye sırası geldiğinde bir tek fikir önermelidir.

 Daha yararlı olmak için çok sayıda fikir üretilmelidir.

 Sırası gelen kişi “ PAS” diyebilir.

 Düşünceler eleştirilemez, küçümsenemez.

 İlk defa katılanlara cesaret verilmeli, teşvik edilmelidir.

5N -1K Tekniği

 NE – Ne yapılıyor? Ne yapılmalı?

 NEREDE – Nerede yapılıyor? Nerede yapılmalı?

 NE ZAMAN – Ne zaman yapılıyor? Ne zaman yapılmalı?

 NİÇİN - Niçin yapılıyor? Niçin o şekilde yapılıyor?

 NASIL – Nasıl yapılıyor? Nasıl yapılmalı?

 KİM – Kim yapıyor? Kim yapmalı?

Sebep Sonuç (Balık Kılçığı) Diyagramı

 Problem çözümünde, problemin sebeplerinin sistematik olarak analizi amacıyla kullanılan araçtır.

 Belirli bir problemin veya durumun olası nedenlerini belirlemek, ortaya çıkarmak için kullanılır.

 Grubun problemin içeriğine odaklanmasını sağlar.

 Problem hakkındaki grup bilgisinin ortaya çıkmasını sağlar.

 Detaylı bir sebep-sonuç diyagramı balık kılçığı şeklindedir, bu yüzden balık kılçığı diyagramı olarak da adlandırılır.

 Her sebep incelenirken, normlardan, yöntemlerden oluşabilecek sapmalar, değişiklikler düşünülmelidir.

Sebep Sonuç Diyagramı

 1. Aşama- Sorun tespit edilir başlık olarak yazılır.

 2. Aşama- Tespit edilecek muhtemel nedenler için temel gruplamalar belirlenir (İhtiyaca göre gruplar belirlenir, Grup başlıkları ve sayısı standart değildir).

 3. Aşama- Bütün üyeler problem analizi oturumuna katılır, sırayla tüm üyelerin düşünceleri alınır.

 4. Aşama- Her üye düşüncesinin hangi temel gruba girdiğini belirtmelidir. Bir neden bazen başka bir nedenin dalı olarak eklenir.

Sebep Sonuç Diyagramı

Müşteri Bekleme

Süresi Operatör

Süreç

Müşteri Operatör Çalışma

Sistemi

Tecrübesizliği Güncel

gelişmelerden habersiz

Yetersiz personel say.

İş yükü yoğunluğu Problemi tarif

edememesi Uzun

konuşmak istiyor Sürekli arıza

Pareto Analizi

 Bir probleme yol açan sebeplerin hangisinin öncelikli olarak ortadan kaldırılması gerektiğini belirlemek için kullanılan bir yöntemdir.

 İncelenecek Sorun Belirlenir

 Veriler Toplanır (Soruna neden olan unsurlar)

 Soruna Neden Olan Unsurların Tekrar Etme Sıklığı Tespit Edilir.

 Hatalar Yüzdelik olarak Hesaplanır

 Oranlar Büyükten Küçüğe Doğru Sıralanır

 Grafik ile Gösterilir

Pareto Analizi

 Örnek: Son bir ayda ilk derse geç katılımın arttığı gözlemlenmiştir.

 Soruna sebep olan nedenler aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır.

 Trafik yoğunluğu nedeni ile derse geç katılım

 Derslerin erken başlaması nedeni ile öğrencilerin uyanamaması

 Derslerin değişen zaman dilimlerinde başlaması

 Toplu taşıma araçlarından kaynaklanan problemler

Pareto Analizi

1 - Trafik yoğunluğu nedeni ile derse geç katılım (2 kişi)

2 - Derslerin erken başlaması nedeni ile öğrencilerin uyanamaması (4 kişi) 3 - Derslerin değişen zaman dilimlerinde başlaması (6 kişi)

4 - Toplu taşıma araçlarından kaynaklanan problemler (8 kişi)

PROJE

Proje Nedir?

 Proje yönetimi, proje gereksinimlerini karşılamak için bilgi, beceri, araç ve tekniklerin proje faaliyetlerine uygulanmasıdır (Project Management Institute, 2013, s. 4).

 Proje yönetimi, belli bir zaman diliminde belirli bir hedefi gerçekleştirmek amacıyla kaynakların tahsisi, izlenmesi ve kullanımı (Luecke, 2015, s. XI).

Proje Nedir?

 Tanımlanabilir amaçlar ve hedefleri olmalı

 Zaman alıyor olmalı

 Kaynak harcanıyor olmalı

 Belirli bir başlangıç ve bitiş zamanı olmalı

 Alt aktivitelere ve iş parçacıklarına bölünebiliyor olmalı

 İş süreçlerinin birleşiminden meydana gelmeli

 Kilometre taşları olmalı

 Takım-Ekip ile yönetilebilir olmalı

 Proje ekibine güven temeline dayanmalı

Bazı İstatistikler

 İşletmelerin %24’ü projelerinde tutarsız yönetim yaklaşımı ortaya koyulduğunu iddia ediyor (Richardson ve Jackson, 2019).

 İşletmelerin %46’sı iş paketi zaman tahmininin hatalı yapıldığını iddia ediyor (Richardson ve Jackson, 2019).

 Yürütülen projelerinin %50’si ya fazla bütçeyle, ya da tahmin edilenden daha uzun sürede tamamlanıyor (Billows, 2019). https://4pm.com/2019/05/26/project- failure/ Online Erişim: 22.02.2020.

Proje Örnekleri

Proje Evreleri

Projede Üçlü Kısıtlar

Kalite

Kapsam

(Özellikler, Fonksiyonlar,..)

Zaman Kaynaklar

(Para, İşgücü, Mekan,…)

PROJE DÖNGÜSÜ

Proje Döngüsü

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı

 MÇY, bir projeyi mantıklı bir şekilde tanımlamanın gösterimidir. Böylece;

 İyi tasarlanmış

 Objektif olarak tanımlanmış

 Değerlendirilebilir (ölçülebilir)

 Açık bir şekilde yapılandırılmış

 Projeler üretilebilir.

 MÇY, düşünmeye yardımcı bir araç olarak düşünülebilir.

 Bilginin yapılandırılmış bir şekilde analiz edilmesine ve organize edilmesine izin verir, böylece önemli sorular sorulur, zayıflıklar tespit edilir ve karar vericiler proje mantığını, amaçlarını ve hedeflerinin ne şekilde kullanılacağını daha iyi anlamaları temelinde bilinçli kararlar verebilirler.

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Avantajları

 Temel soruların sorulmasını ve zayıflıkların sorgulanmasını sağlar.

 Karar vericilere daha iyi ve daha kesin bilgi sağlamak için sistem oluşturur.

 İyi tasarlanmış bir projeyi oluşturan birbiriyle ilişkili kilit unsurların sistematik ve mantıksal analizini sunar.

 Proje unsurları ve dış faktörler arasındaki bağlantıları vurgulayarak planlamayı geliştirir.

 Projelerin etkilerinin sistematik olarak izlenmesi ve analizi için daha iyi bir temel sağlar.

 Karar vericiler, yöneticiler ve projede yer alan diğer taraflar arasında ortak anlayışı ve daha iyi iletişimi kolaylaştırır.

 Yönetim ve idare, bilgi toplama ve değerlendirme için standart prosedürlerden yararlanır.

 MÇY ve sistematik izleme yöntemi, orijinal proje personeli değiştirildiğinde yaklaşımın sürekliliğini sağlar.

 MÇY formatının yaygın kullanımı hem sektörel çalışmaların hem de genel olarak karşılaştırmalı çalışmaların yapılmasını kolaylaştırır

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Limitleri

 Başlangıçta belirtilen hedefler ve dış faktörler fazla vurgulandığında, proje yönetiminde katılık ortaya çıkabilir. Bu, kilit unsurlar düzenli proje incelemeleri ile yeniden değerlendirilebilebilir ve ayarlanabilir.

 MÇY genel bir analitik araçtır. Gelir dağılımı, istihdam olanakları, kaynaklara erişim, yerel katılım, strateji ve teknolojinin maliyeti ve fizibilitesi veya çevre üzerindeki etkileri gibi konularda politika açısından tarafsızdır. Bu nedenle MÇY, proje hazırlama, uygulama ve değerlendirme sırasında kullanılacak birkaç araçtan yalnızca biridir ve hedef grup analizi, maliyet fayda analizi, zaman planlaması, etki analizi vb. yerine geçmez.

 MÇY kullanmanın tüm faydaları ancak ilgili tüm tarafların sistematik eğitimi ve metodolojik takip ile sağlanabilir.

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı

 MÇY iki aşamadan oluşmaktadır.

 Analiz Aşaması

 Hazırlık

 Paydaş Analizi

 SWOT Analizi

 Problem Analizi

 Stratejiler ve Alternatiflerin Analizi

 Planlama Aşaması

 Mantıksal Çerçeve Matrisi

İŞ MODELİ KANVASI

İş Modeli Kanvası

 Business model is ‘’a term of art’’ (Lewis M., 1999).

 Bir iş modeli, bir örgütün yarattığı değerin, bu değeri sunuşunun ve mevcut bir değeri nasıl yakalayacağının mantıklı açıklamasını ortaya koyar (Osterwalder ve Pigneur, 2019).

 İş modeli, bir işletmenin kâr elde etmek için yaptığı planların tümüdür. Bu plan, hangi ürün ve/veya hizmetin satılacağını, hedef pazarı ve maliyet tahminlerini içermektedir.

 Başarılı bir iş planı, yapılan tahminlerdeki hataların sayısı ve tahminlerin gerçekten sapma oranı ile ters orantılıdır.

İş Modeli Kanvası

 Mevcut işletmelere veya fikir aşamasındaki iş fikirlerine kapsamlı bir bakış ile kolay anlaşılabilir bir bakış oluşturmak için üretilmiştir (Osterwalder ve Pigneur, 2019).

 Çok hızlı hazırlanabilir.

 Teknik olmayan proje dinleyicilerinin anlayabileceği basitliktedir.

 3-5 kişilik uzman grup ile oluşturulması önerilir.

 Hazırlamak için minimum 45-60 dakikalık zaman ayrılmalıdır (aralık vermeden)

 Yeterli miktarda ve farklı renklerde post-it kağıdı ile oluşturulmalıdır.

 Kesinlikle kağıdın üzerine post-it kağıdı olmaksızın yazı yazılmamalıdır.

İş Modeli Tuvali

Temel Ortaklar

Temel Faaliyetler

Değer Önerisi

Müşteri İlişkileri

Müşteri Segmentleri

Temel Kaynaklar

Kanallar

Maliyet Yapısı

Gelir Akışı

1- Müşteri Segmentlerinin Belirlenmesi

 Bir işletmenin ulaşmak veya hizmet vermek istediği kurum veya kuruluşları ifade eder.

 Segmentlere ayırırken aşağıdaki sorulara cevap aranır:

 İhtiyaçları belirgin bir teklifi gerektiriyorsa

 Farklı dağıtım kanallarından ulaşılıyorsa

 Farklı ilişki şekilleri gerektiriyorsa

 Farklı kâr fırsatları sunuyorsa

 Teklifin farklı kısımlarına para harcamaya isteklilerse Segmentasyon yapılabilir.

 (Bkz. Kitlesel Pazar, niş Pazar, segmentlere ayrılmış Pazar, çeşitlilik arz eden Pazar ve çok yanlı platformlar)

2- Değer Önerisi

 Müşterilerin, bir şirketi diğerine tercih etmelerinin nedenidir.

 Değer nicel (fiyat, hizmet hızı, vb.) olabileceği gibi nitel (tasarım, müşteri deneyimi, vb.) de olabilmektedir.

 Yenilik, performans, kişiselleştirme, risk azaltma, erişim kolaylığı, kolaylık, rahatlık, marka ve statü yeni değer önerileri arasındadır.

3- Kanallar

•Bir şirketin değer önerisi sunmak istediği müşteri segmentine nasıl ulaşacağını ve nasıl iletişim kuracağını tarif eder.

•İki farklı kanal türü vardır: Doğrudan ve dolaylı

• Doğrudan: Satış ekibi ve web satışı

• Dolaylı: Toptancı, bayi, iş ortakları, vb.

• Kanal fazları

•Farkındalık

• Değerlendirme

• Satın Alma

• Sevkiyat

• Satış Sonrası

4- Müşteri ilişkileri

 Bir şirketin belirli müşteri grupları ile kurduğu ilişki türlerini tarif eder.

 Müşteri ilişkileri, müşteri kazanma, müşteriyi elde tutma ve satışları artırma fonksiyonlarını yerine getirir.

 Müşteri segmentlerine göre kurulan ilişki çeşitleri şöyledir:

 Kişisel yardım

 Kişiye özel yardım

 Self servis

 Otomatik hizmetler

 Topluluklar

 Ortak yardım

5- Gelir Akışı

 Bir şirketin her bir müşteri segmentinden elde ettiği kârı temsil eder.

 İki tür gelir akışı modeli sunulabilir.

 Bir kereye mahsus alışveriş yapan müşterilerden elde edilen kâr

 Satın alma sonrası destek vermek için süregelen ödemelerden kaynaklanan kâr.

 Gelir Akışı Yaratma Yöntemleri

 Kullanım bedeli

 Abonelik ücreti

 Kiralama bedeli

 Lisans kullanımı

 Aracılık hizmetleri

 Reklam, vb.

6 - Temel Kaynaklar

 Bir işletmenin yürümesi için gerekli en önemli varlıkları ifade eder.

 Bazı Temel kaynaklar şöyle sıralanabilir:

 Fiziksel kaynaklar

 Fikri kaynaklar

 Beşeri kaynaklar

 Finansal kaynaklar

7- Temel Faaliyetler

 İş modelini işletmek için şirketin yapması gereken en önemli faaliyetleri tarif eder.

 Mal ve hizmet üreticileri için farklılıklar gösterebilir ve her işletme için özel yapıdadır.

 Bazı temel faaliyetler şöyledir:

 Üretim

 Pazarlama

 Problem çözme

 Ağ kurma, vb.

8- Temel Ortaklıklar



İş modelinin işleyişini sağlayan tedarikçi ve ortakları tarif eder.

 Dört farklı ortaklık türü vardır

 Rakip olmayan şirketler ile kurulan stratejik ortaklıklar

 Rakipler arasında kurulan stratejik ortaklıklar

 Yeni işler geliştirmek için kurulan ortaklıklar

 Tedarik problemi yaşamamak için kurulan alıcı-satıcı ortaklıkları

9- Maliyet Yapısı

 İş modelinin işleyişi sırasında ortaya çıkacak tüm maliyetleri ifade eder.

 Değer temelli iş modeli ve maliyet temelli iş modellerinde öncelikler farklı olabilir ancak temel maliyet karakteristekleri şöyledir:

 Sabit maliyetler

 Değişken maliyetler

 (bkz. Ölçek ekonomisi ve kapsam ekonomisi)

 (bkz. Başabaş noktası)

İŞ FİKRİ VE PROJE FİNANSMANI

1. Soru: Ben sana neden para vereyim?

İş Fikri ve Proje Finansmanı

İş Fikri ve Proje Finansmanı

 1- Kişisel (Öz sermaye, eş-dost-arkadaş, vb)

 2- Sermaye (Melek yatırım, halka arz, girişim sermayesi)

 3- Borç (Banka, müşteri, tedarikçiye geç ödeme, tefeci, vb)

 4- Diğer (Devlet destekleri, hibeler, leasingler, teşvikler, vb.)

 KOSGEB

 TKDK

 TÜBİTAK

 AB fonları

 IPA

 …

SORU-CEVAP-YORUM

Dr. Hasan DÜNDAR 17.12.2021