KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MALİYET
ANALİZİ
1. yılın hesaplaması:
60.000,00 x 0,40 = 24.000,00 / 12 ay = 2.000,00 TL aylık ayrılması gereken azalan bakiyeler
yöntemine göre amortisman tutarını gösterir. Biz binek otoyu eylül ayında aldığımıza göre (eylül- ekimkasım-aralık) 4 aylık kıst amortisman hesaplamamız gerekecektir.
2.000,00 x 4 ay = 8.000,00 TL ilk yıl için ayrılması gereken azalan bakiyeler yöntemine göre kıst amortisman tutarıdır.
2. yılın hesaplaması:
(60.000,00 – 8.000,00) x 0,40 = 20.800,00 TL olarak hesaplanır.
3. yılın hesaplaması:
(60.000,00 – 8.000,00 – 20.800,00) x 0,40 =12.720,00 TL olarak hesaplanır.
4. yılın hesaplaması:
(60.000,00 – 8.000,00 – 20.800,00 – 12.720,00) x 0,40 = 7.792,00 TL olarak hesaplanır.
5. yılın hesaplaması:
60.000,00 – 8.000,00 – 20.800,00 – 12.720,00 – 7.792,00 = 10.688,00 TL olarak hesaplanır.
Görüldüğü gibi kıst amortisman uygulamasını azalan bakiyeler yönteminde uyguladığımızda
sadece ilk yıl için kıst hesaplıyoruz. Normal amortismanda olduğu gibi kalanı son yıl değil diğer kalan 4 yıl içinde itfa ediyoruz.
Karma Amortisman Yöntemi:
Bu yöntem iki yöntemin birlikte uygulanması şeklinde olur. Vergi Usul Kanunu azalan bakiyeler yöntemi ile amortisman ayıran mükelleflerine istedikleri takdirde normal amortisman yöntemine göre amortisman ayırma yöntemine geçmelerine izin vermektedir.
Fakat bu geçiş bir varlık için ancak bir defa söz konusu olmaktadır. Tekrar aynı varlık için
normalden azalana geçiş söz konusu değildir. Bu yöntemi bir yöntem olarak anlatmaktan çok bir geçiş olarak adlandırmak daha doğru olacaktır.
Azalan bakiyelere göre amortisman ayırırken belli bir yıldan itibaren azalan bakiyeler yönteminin normal amortismana göre ayrılan tutarlarda avantajını yitirdiği gözlenmektedir. Avantajın
yitirildiği yıl normal amortisman yöntemine geçerek azalan bakiyelerde son yıl ayrılacak olan tutarı kalan faydalı ömre dağıtarak avantajı yine işletme lehine çevirmemiz söz konusudur.
*
Bir örnek ile konuyu açıklayalım. Faydalı ömrü 10 yıl olan 60.000,00 TL'lik bir demirbaşın karma yönteme göre değerlendirilmesine bakacak olursak;Öncelikle amortisman oranını hesaplayalım 100 / 10 yıldan %10 normal amortisman tutarı olarak karşımıza çıkar azalan bakiyeler yöntemi de normal amortisman yönteminin 2 katı olduğundan
%20 azalan bakiyeler yönteminde kullanılacak olan amortisman oranı olur.
1. yıl ayrılacak amortisman tutarı:
Vergi Usul Kanunu azalan bakiyelerle başlandığı takdirde normal yönteme geçme hakkı tanıdığı için ilk yıl ayrılacak olan amortisman tutarı azalan bakiyelere göre hesaplanır.
60.000,00 x 0,20 = 12.000,00 TL olarak belirlenir.
2. yıl ayrılacak amortisman tutarı:
Azalan bakiyeler yöntemine göre (60.000,00 – 12.000,00) x 0,20 =9.600,00 TL eğer bu yıl normal yönteme geçilecek olursa kalan faydalı ömür 9 yıl olduğu için 48.000,00 / 9 yıldan
karşımıza 5.333,33 TL çıkacaktır. İki yöntemden azalan bakiyelerde ayrılacak amortisman tutarı daha fazla olduğu için işletme bu yıl da azalan bakiyelere göre amortisman ayırmaya devam
edecektir. 2. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 9.600,00 TL olarak hesasplanır.
3. yıl ayrılacak amortisman tutarı:
Azalan bakiyeler yöntemine göre (60.000,00 – 12.000,00 – 9.600,00) x 0,20 = 7.680,00 TL eğer bu yıl normal yönteme geçilecek olursa kalan faydalı ömür 8 yıl olduğu için 38.400,00 / 8 yıldan karşımıza 4.800,00 TL çıkacaktır. İki yöntemden azalan bakiyelerde ayrılacak amortisman tutarı daha fazla olduğu için işletme bu yıl da azalan bakiyelere göre amortisman ayırmaya devam
edecektir. 3. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 7.680,00 TL olarak hesaplanır.
4. yıl ayrılacak amortisman tutarı:
Azalan bakiyeler yöntemine göre (60.000,00 – 12.000,00 – 9.600,00 – 7.680,00) x 0,20 =
6.144,00 TL eğer bu yıl normal yönteme geçilecek olursa kalan faydalı ömür 7 yıl olduğu için 32.256,00 / 7 yıldan karşımıza 4.608,00 TL çıkacaktır. İki yöntemden azalan bakiyelerde
ayrılacak amortisman tutarı daha fazla olduğu için işletme bu yıl da azalan bakiyelere göre
amortisman ayırmaya devam edecektir. 4. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 6.144,00 TL olarak hesaplanır.
5. yıl ayrılacak amortisman tutarı:
Azalan bakiyeler yöntemine göre (60.000,00 – 12.000,00 – 9.600,00 – 7.680,00 – 6.144,00) x 0,20 = 4.915,20 TL eğer bu yıl normal yönteme geçilecek olursa kalan faydalı ömür 6 yıl olduğu için 26.112,00 / 6 yıldan karşımıza 4.352,00 TL çıkacaktır. İki yöntemden azalan bakiyelerde ayrılacak amortisman tutarı daha fazla olduğu için işletme bu yıl da azalan bakiyelere göre
amortisman ayırmaya devam edecektir. 5. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 4.915,20 TL olarak hesaplanır.
6. yıl ayrılacak amortisman tutarı:
Azalan bakiyeler yöntemine göre (60.000,00 – 12.000,00 – 9.600,00 – 7.680,00 – 6.144,00 –
4.915,20) x 0,20 = 3.932,16 TL eğer bu yıl normal yönteme geçilecek olursa kalan faydalı ömür 5 yıl olduğu için 19.660,80 / 5 yıldan karşımıza 3.932,16 TL çıkacaktır. İki yöntemde de azalan
bakiyelerde ayrılacak amortisman tutarı ile normal amortisman tutarının aynı çıkması ile artık işletmenin normal amortisman yöntemine geçmesi avantaj olacaktır çünkü artık azalan bakiyeler yöntemi avantajını yitirmeye başlamıştır. 6. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 3.932,16 TL olarak hesaplanır.
Bundan sonraki yıllarda artık ayrılacak tutar her yıl için 3.932,16 olur. Çünkü Vergi Usul
Kanununa göre artık işletmemizin normal amortismandan azalan bakiyeler yöntemine geçmesine imkân kalmamıştır.
Her yıl ayrılan amortisman tutarlarını toplayacak olursak işletmemizin 1. yıl 12.000,00
2. yıl 9.600,00 3. yıl 7.680,00 4. yıl 6.144,00 5. yıl 4.915,20
6. yıl 3.932,16 normal amortismana geçiş yılı (karma yöntemin seçildiği yıl) 7. yıl 3.932,16
8. yıl 3.932,16 9. yıl 3.932,16 10. yıl 3.932,16
Toplam: 60.000,00 TL amortisman edilmiş olan toplam tutar.
Fakat alınan bu demirbaşın binek oto olacağını varsayarsak tüm hesaplamalar değişecektir. 1.yıl hesaplamasında hesaplanan azalan bakiyeler yöntemine göre olan tutar otonun alındığı ay
itibariyle dikkate alınmak zorundadır. Kıst amortismana göre hesaplamamızı yapalım. (Binek otonun eylül ayında alındığını varsayarsak)
1. yıl amortisman tutarı;
60.000,00 x 0,20 = 12.000,00 TL ve 12 ye böldüğümüzde aylık 1.000,00 TL amortisman tutarı çıkmakta 4 ay kullanıldığı için 4 x 1.000,00 = 4.000,00 TL'dir.
2. yıl amortisman tutarı;
(60.000,00 – 4.000,00) x 0,20 = 11.200,00 TL azalan bakiyeler yöntemine göre
56.000,00 / 9 yıl = 6.222,22 normale geçilse ayrılması gereken amortisman tutarıdır.
Fazla olan tutar olan 11.200,00 TL bu yıl için ayrılacak olan amortisman tutarıdır.
3. yıl amortisman tutarı;
(60.000,00 – 4.000,00 – 11.200,00) x 0,20 = 8.960,00 TL azalan bakiyeler yöntemine göre 44.800,00 / 8 yıl = 5.600,00 TL normale geçilse ayrılması gereken amortisman tutarıdır.
Fazla olan tutar 8.960,00 TL bu yıl için ayrılacak olan amortisman tutarıdır.
4. yıl amortisman tutarı;
(60.000,00 – 4.000,00 – 11.200,00 – 8.960,00 ) x 0,20 = 7.168,00 TL azalan bakiyeler yöntemine göre 35.840,00 / 7 yıl = 5.120,00 TL normale geçilse ayrılması gereken amortisman tutarıdır.
Fazla olan tutar 7.168,00 TL bu yıl için ayrılacak olan amortisman tutarıdır.
5. yıl amortisman tutarı;
(60.000,00 – 4.000,00 – 11.200,00 – 8.960,00 – 7.168,00) x 0,20 = 5.734,40 TL azalan bakiyeler yöntemine göre 28.672,00 / 6 yıl = 4.778,66 TL normale geçilse ayrılması gereken amortisman tutarıdır. Fazla olan tutar 5.734,40 TL bu yıl için ayrılacak olan amortisman tutarıdır.
6. yıl amortisman tutarı;
(60.000,00 – 4.000,00 – 11.200,00 – 8.960,00 – 7.168,00 – 5.734,40 ) x 0,20 = 4.587,52 TL azalan bakiyeler yöntemine göre 22.937,60 TL / 5 yıl = 4.587,52 TL normale geçilse ayrılması gereken amortisman tutarıdır. Bu yıl, her iki yöntemde de amortisman tutarları eşitlendiği için artık normal amortisman yöntemine geçilmesinde fayda vardır.
Çünkü azalan bakiyelerin ilk yıldaki gider olarak fazla yazılma özellikleri bu yıldan sonra
avantajlı olmaktan çıkmaktadır. Bu yıldan sonra her yıl aynı tutarda amortisman ayırmak yani normal amortisman yöntemine geçmek avantajlıdır.
Bundan sonraki yıllarda artık ayrılacak tutar her yıl için 4.587,52 olur. Çünkü Vergi Usul
Kanununa göre artık işletmemizin normal amortismandan azalan bakiyeler yöntemine geçmesine olanak yoktur.
Her yıl ayrılan amortisman tutarlarını toplayacak olursak işletmemizin 1. yıl 4.000,00
2. yıl 11.200,00 3. yıl 8.960,00 4. yıl 7.168,00 5. yıl 5.734,40
6. yıl 4.587,52 normal amortismana geçiş yılı (karma yöntemin seçildiği yıl) 7. yıl 4.587,52
8. yıl 4.587,52 9. yıl 4.587,52 10. yıl 4.587,52
Toplam: 60.000,00 TL amortisman edilmiş olan toplam tutar.
