İŞLETMELERİN KURULUŞ YERİ İŞLETMELERİN KURULUŞ YERİ SEÇİMİSEÇİMİ

(1)

 İŞLETMELERİN KURULUŞ YERİ İŞLETMELERİN KURULUŞ YERİ SEÇİMİ

SEÇİMİ

 Kuruluş Kuruluş yeri, yeri, genelde genelde bir bir işletmenin işletmenin faaliyetlerini sürdüreceği coğrafi yer olarak faaliyetlerini sürdüreceği coğrafi yer olarak

tanımlanır.

 Bir işletmenin kuruluş yeri seçilirken 3 kriter Bir işletmenin kuruluş yeri seçilirken 3 kriter göz önüne alınır.

göz önüne alınır.

 1. Ekonomiklik 1. Ekonomiklik

 2. Karlılık 2. Karlılık

 3. Verimlilik 3. Verimlilik

(2)

Ekonomiklik Ekonomiklik

Bir işletmenin mal veya hizmet üretme görevini en ucuz Bir işletmenin mal veya hizmet üretme görevini en ucuz maliyetle gerçekleştirmesidir. Bir işletmenin kuruluş yerini maliyetle gerçekleştirmesidir. Bir işletmenin kuruluş yerini ekonomiklik açısından değerlendirirken bazı özelliklere dikkat ekonomiklik açısından değerlendirirken bazı özelliklere dikkat

etmek gerekmektedir.

Bu özellikler;

-

İşletmenin yerinin iklimi İşletmenin yerinin iklimi

-

Arazinin durumu Arazinin durumu

-

Arsa bedelleri Arsa bedelleri

-

Kullanılacak malzemelerin taşınma olanakları Kullanılacak malzemelerin taşınma olanakları

-

Arazinin büyüklüğü Arazinin büyüklüğü

-

Büyüme ve gelişmeye elverişliliği Büyüme ve gelişmeye elverişliliği

-

İşletmenin kurulacağı yerdeki halkın ekonomik ve kültürel düzeyi İşletmenin kurulacağı yerdeki halkın ekonomik ve kültürel düzeyi

-

Enerji kaynaklarına yakınlığı Enerji kaynaklarına yakınlığı

Bu faktörlere göre üreteceğimiz mal ve hizmeti en ucuz nerede Bu faktörlere göre üreteceğimiz mal ve hizmeti en ucuz nerede

üretebiliriz, bu saptanmalıdır.

(3)



Karlılık (Rantabilite) Karlılık (Rantabilite)



Bir işletmenin sağladığı karların sermayeye oranıdır. Bir işletmenin sağladığı karların sermayeye oranıdır.

İşletme böyle bir yerde kurulmalıdır ki karlılık en yüksek İşletme böyle bir yerde kurulmalıdır ki karlılık en yüksek olsun.

olsun.



Verimlilik Verimlilik



Bir işletmenin mal ya da hizmet üretmek için kullandığı Bir işletmenin mal ya da hizmet üretmek için kullandığı girdilerden (insan gücü, sermaye, makineler vs. ) en yüksek girdilerden (insan gücü, sermaye, makineler vs. ) en yüksek oranda çıktıyı sağlamasıdır.

oranda çıktıyı sağlamasıdır.



Bir işletmeye verimli olarak çalışıyor denebilmesi için mal Bir işletmeye verimli olarak çalışıyor denebilmesi için mal ya da hizmeti üretirken kullandığı girdilerden en yüksek ürünü ya da hizmeti üretirken kullandığı girdilerden en yüksek ürünü sağlaması gerekir.

sağlaması gerekir.



Örn. Belli bir dönem için ilaç üreten işletme tablet Örn. Belli bir dönem için ilaç üreten işletme tablet üretiyor. Bazı girdiler (hammadde, yardımcı madde, ambalaj üretiyor. Bazı girdiler (hammadde, yardımcı madde, ambalaj malzemesi, üretim için kullanılan enerji, işçi, yardımcı malzemesi, üretim için kullanılan enerji, işçi, yardımcı personel, tablet basma makineleri maliyeti) kullanıyor. Tüm bu personel, tablet basma makineleri maliyeti) kullanıyor. Tüm bu girdilerden çok daha fazla çıktı (tablet) sağladığı taktirde girdilerden çok daha fazla çıktı (tablet) sağladığı taktirde işletme verimlidir denir.

işletme verimlidir denir.



(4)

 Ülkemizde işyeri seçimi kısıtlı bir çerçeve içindedir. Ülkemizde işyeri seçimi kısıtlı bir çerçeve içindedir.

İşletmenin kuruluş yerleri sınırlıdır, istediğimiz yerde İşletmenin kuruluş yerleri sınırlıdır, istediğimiz yerde işletme açamayız. Onun için zorunlu seçimler söz işletme açamayız. Onun için zorunlu seçimler söz konusu olabilir. Ulaştırma, hammaddeye yakınlık, konusu olabilir. Ulaştırma, hammaddeye yakınlık, enerji kaynaklarına yakınlık, halkın sosyal ve kültürel enerji kaynaklarına yakınlık, halkın sosyal ve kültürel

düzeyi gibi.

 Ülkemiz 5 yıllık dilimlere bölünmüş kalkınma Ülkemiz 5 yıllık dilimlere bölünmüş kalkınma modelini seçmiştir. Önceden yatırımlar planlanmıştır.

modelini seçmiştir. Önceden yatırımlar planlanmıştır.

Bir girişimci kalkınma planlarını inceleyecektir.

Hangi sektörlere ağırlık verilmiş. Kendi parasal Hangi sektörlere ağırlık verilmiş. Kendi parasal imkanları ile hangi sektöre para yatıracak buna karar imkanları ile hangi sektöre para yatıracak buna karar vermelidir. İlaç sektörüne her zaman yatırım yapmak vermelidir. İlaç sektörüne her zaman yatırım yapmak

mümkündür.

(5)

 Yer seçiminde strateji ne olmalıdır? Yer seçiminde strateji ne olmalıdır?

 Kentsel yerleşim, Kentsel yerleşim,

 Belediye sınırları dışında ama kente yakın bir Belediye sınırları dışında ama kente yakın bir yerde yerleşim,

yerde yerleşim,

 Kırsal bölgede yerleşim. Kırsal bölgede yerleşim.

(6)

 1. Kentsel Yerleşime Zorlayan Faktörler 1. Kentsel Yerleşime Zorlayan Faktörler

 - Nitelikli insan gücüne ihtiyaç - Nitelikli insan gücüne ihtiyaç

 -Genellikle -Genellikle kırsal kırsal kesimde kesimde halk halk tarım tarım ve ve hayvancılıkla uğraştığı için Örn. İlaç sanayiinde hayvancılıkla uğraştığı için Örn. İlaç sanayiinde özellikle bazı bölümlerde nitelikli insan gücüne özellikle bazı bölümlerde nitelikli insan gücüne ihtiyaç vardır. Tarım işçisini ilaç fabrikasında ihtiyaç vardır. Tarım işçisini ilaç fabrikasında çalıştıramazsınız. Eğitilebilir, ancak bu da maliyeti çalıştıramazsınız. Eğitilebilir, ancak bu da maliyeti

artırır.

 - Üretim sürecinde kent olanaklarından yararlanmaya - Üretim sürecinde kent olanaklarından yararlanmaya gerek duyulması.

gerek duyulması.

 - Belediye hizmetlerinden yararlanma zorunluluğu - Belediye hizmetlerinden yararlanma zorunluluğu varsa (ulaştırma, çöp, aydınlatma gibi)

varsa (ulaştırma, çöp, aydınlatma gibi)

 - Kentte kurulmuş yan sanayii ürünlerinden - Kentte kurulmuş yan sanayii ürünlerinden yararlanma zorunluluğu

yararlanma zorunluluğu

(7)

 2. Belediye sınırları dışında ama kente 2. Belediye sınırları dışında ama kente yakın bir yerde işyeri seçiminin nedenleri

yakın bir yerde işyeri seçiminin nedenleri

 - Kent olanaklarından fazla uzak olmama - Kent olanaklarından fazla uzak olmama zorunluluğu

zorunluluğu

 - İşletmenin ürettiği mal yada hizmetin kente - İşletmenin ürettiği mal yada hizmetin kente kolaylıkla taşınabilmesi

kolaylıkla taşınabilmesi

 - Yari nitelikli işçilere özellikle kadın işçilerin - Yari nitelikli işçilere özellikle kadın işçilerin yeterli olması

yeterli olması

 - Nitelikli elemanların kentten cezbedilmesi - Nitelikli elemanların kentten cezbedilmesi (Lojman, servis gibi imkanlarla)

(Lojman, servis gibi imkanlarla)

(8)

 3. Kırsal bölge seçiminin nedenleri 3. Kırsal bölge seçiminin nedenleri

 - Kırsal bölgelerde arazi fiyatları kentlere göre - Kırsal bölgelerde arazi fiyatları kentlere göre ucuz, vergilerinin düşük olması

ucuz, vergilerinin düşük olması

 -Kurulacak -Kurulacak işletmenin işletmenin geniş geniş araziye araziye gereksinim duyması veya ileride işletmenin gereksinim duyması veya ileride işletmenin

büyütülmesi söz konusu ise büyütülmesi söz konusu ise

 - Üretilecek malın yanıcı veya patlayıcı olması - Üretilecek malın yanıcı veya patlayıcı olması

 - Niteliksiz insan gücünün yeterli olması - Niteliksiz insan gücünün yeterli olması

(9)

 Yer Seçiminde Diğer Faktörler Yer Seçiminde Diğer Faktörler

 1. Pazar 1. Pazar

 2. Taşıma (Ulaşım) 2. Taşıma (Ulaşım)

 3. Sermaye Faizi 3. Sermaye Faizi

 4. Arsa Bedelleri ve Kuruluş Masrafı 4. Arsa Bedelleri ve Kuruluş Masrafı

 5. İnsan Gücü 5. İnsan Gücü

 6. Enerji Faktörü 6. Enerji Faktörü

 7. Vergi Muafiyetleri Faktörü 7. Vergi Muafiyetleri Faktörü

 8. Sosyal ve Kültürel Etmen 8. Sosyal ve Kültürel Etmen

(10)