SICAK İKLİM TAHIL
VİRÜSLERİ
Maize Dwarf Mosaic Virus (MDMV) Mısır Cüce Mozaik Virüsü
ETMEN
MDMV Potyviridae familyasından
Potyvirus cinsinden 750x13 nm
boyutlarında, kıvrılabilir ipliğimsi
partiküllü, tek sarmal RNA içeren bir
virüstür. Etmen konukçu hücrelerde
sitoplazmik ve silindirik (fırıldak ve
sarmal şekillerde) inclusionlar
oluşturur. MDMV mekanik olarak ve
çeşitli afit türleriyle non-persistent
olarak yayılır.
TAŞINMASI
MDMV non-persistent olarak çeşitli afit türleriyle taşınmaktadır. Afitler birkaç dakikalık beslenmeyle virüsü kazanmakta ve 1-2 saat bunları sağlıklı bitkilere nakletme yeteneğinde olmaktadırlar. Bu virüsü taşıyan afitler en etkiliden en az etkiliye olacak şekilde Schizaphis graminum, Aphis maidiradicis, Aphis craccivora, Aphis fabae, Acyrthosiphon pisum, Myzus persicae, Aphis gossypii, Therioaphis maculata, Sitobion (Macrosiphum) avenae, Rhopalosiphum padi, Rhopalosiphum poae, Macrosiphum euphorbiae, Rhopalosiphum maidis, Brevicoryne brassicae and Rhopalosiphum fitchii şeklinde sıralanabilir.
Etmen Zea mays var.
indentata mısır çeşitiyle düşük oranda da olsa tohumla taşınmaktadır.
MDMV kışı çok yıllık olan
kanyaşların rizomlarında
geçirmektedir.
BELİRTİLERİ
Mısır, sorgum ve S. halepense (kanyaş) doğal konukçularıdır. MDMV yaprak damarları ve koçan yaprakları boyunca ince açık yeşil renkte çizgiler oluşturur. Enfekteli bitkiler gelişmeye ve sıcaklık da yükselmeye devam ettikçe mozaik belirtileri gözden kaybolur ve genç yapraklar sararır.
Özellikle gece sıcaklıkları düştüğünde
(15
0C ve altı) bu sarı çizgiler
kırmızılaşır ve kırmızı lekeler görülür.
MAIZE STREAK VIRUS (MSV) MISIR ÇİZGİ VİRÜSÜ
MSV ikiz partikülü, tek sarmal DNA
içeren Geminivirade familyasından
Mastrevirus cinsinden bir virüstür.
Virüs 80’in üzerinde Gramineae’de enfeksyon yapar. Etmen yaprak pirlerinden Cicadulina spp.
ile persistent olarak taşınmaktadır.
C. mbila
BELİRTİLER
Mısırda ilk belirtiler genç
fidelerde inokulasyondan 3-7 gün
sonra 0.5-2 mm boyutlarında en
genç yaprakların alt kısımlarında
hemen hemen yuvarlak, soluk
lekeler şeklindedir. Eğer virüs
tam gelişmiş bitkileri enfekte
ederse damarlara paralel dar
çizgiler görülür.
Sonuçta lekeler çoğalır dar,
kesikli, klorotik çizgi
şeklinde lekeler halinde
gruplanır. Sonra bu çizgiler
bir araya gelerek kalınlaşır
ve sarı, beyaz lekeler olarak
klorotikleşir. Erken
enfeksiyonlarda şiddetli
bodurluk ve koçan
oluşturamadan ölüm
görülebilir.
A.Mısır, B. Buğday, C. Setaria sp., D. Paspalum sp., E.
Digitaria sp., F. Çavdar
MAIZE MOSAIC VIRUS (MMV) MISIR MOZAİK VİRÜSÜ
ETMEN
MMV Rhabdoviridae familyasından Nucleorhabdovirus cinsinden mermi şeklinde 225x90 nm boyutlarında tek sarmal RNA içeren bir virüstür.
TAŞINMASI
Persistent (propagatif) olarak Peregrinus
maidis adlı bir yaprak piresi tarafından
taşınmaktadır. Özsu ile taşınmaz.
BELİRTİLERİ
Yalnızca Gramineae’leri enfekte etmektedir. Bununla birlikte en önemli konukçusu mısırdır.
Yapraklarda sarı-yeşil noktalar,
çizgiler, damar bantlaşması ve
bodurluk görülür. Yapraklarda hafif
kıvrılma da görülebilir. Sonraki
dönemlerde bu belirtiler mor ve
kırmızıya dönmektedir.
SUGARCANE MOSAIC VIRUS (SCMV) ŞEKERKAMIŞI MOZAİK VİRÜSÜ
ETMEN
SCMV Potyviridae familyasından Potyvirus
cinsinden 750 nm uzunluğunda tek sarmal
RNA içeren bir virüstür.
TAŞINMA
Dactynotus ambrosiae, Hysteroneura setariae, Rhopalosiphum maidis, Toxoptera graminum adlı yaprak bitleriyle non- persistent olarak taşınmaktadır.
Hysteroneura setariae
BELİRTİLERİ
Sorgum, şeker kamışı, darı ve mısır ana konukçularıdır.
Enfekteli bitkilerde mozaik en belirgin belirtidir. Bazan yaprak damarlarına paralel dar klorotik çizgiler görülebilir. Sonra genç yapraklar genel bir kloroz gösterir ve çizgiler genişler ve sayısı da artar.
Bitkiler olgunluğa yaklaştıkça
yapraklar morarır veya mor-kırmızı
bir renk alır.
JOHNSONGRASS MOSAIC VIRUS (JGMV) KANYAŞ MOZAİK VİRÜSÜ
ETMEN
JGMV Potyviridae familyasından Potyvirus
cinsinden 750 nm uzunluğunda tek sarmal
RNA içeren bir virüstür.
TAŞINMASI VE BELİRTİLERİ
Aphis craccivora, A. gossypii, Rhopalosiphum maidis afitleriyle non-persistent olarak taşınmaktadır.
Sorgum ve mısır ana
konukçularıdır. Mısırda
yapraklarda mozaik veya nekrotik
simptomlar görülür. Bazı mısır
çeşitlerinde kloroz ve bodurluk da
görülebilir.
Mısır
Kanyaş
