5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
HİKÂYE YAZI TÜRÜ Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI ……….. : HİKÂYE (ÖYKÜ)
Olmuş veya olabilecek olayları belli bir plan çerçevesi içinde yer ve zamana bağlı olarak anlatan yazı türüne hikâye (öykü) denir.
👉 Yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar anlatılır.
👉 Dar bir zaman dilimini kapsar.
👉 Olayla ilgili yer ve zaman bellidir.
👉 Kısa eserlerdir çok sayfalı olmazlar.
👉 Karakter (kahramanlar) sayısı azdır.
👉 Serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşur.
👉 Kısa soluklu eserlerdir.
👉 Olay, başlangıçtan sona doğru giden bir olayın bir anlık parçasıdır.
HİKÂYENİN UNSURLARI
Olay: Hikâyede üzerinde söz söylenen yaşantı ya da durumdur.
Kişiler: Olayın oluşmasında etkili olan, olayı yaşayan insanlardır.
Yer: Olayın yaşandığı çevre veya mekândır.
Zaman: Olayın yaşandığı dönem, an mevsim ya da gündür.
DİL: Hikâyenin dili açık, akıcı ve günlük konuşma dilinden farklı olarak, etkili sözcük, deyim atasözü ve tamlamalarla zenginleştirilmiş güzel bir dil olmalıdır.
ANLATIM:
Anlatım ise iki şekilde olur: Hikâye kahramanlarından birinin ağzından yapılan anlatım “hikâyede birinci kişili anlatım” (ben anlatımı); yazarın ağzından anlatılanlar (Hikayedeki olayın içinde yer almaz.) “Hikâyede üçüncü kişili anlatım" (o anlatımı).
HİKAYELEŞTİRME: Görsel, şiir, özlü söz, atasözü vb.
materyallerden yola çıkarak hikâye oluşturmadır.
: ……… ALIŞTIRMA
✔ Hikâyeyi dikkatli bir şekilde okuyunuz.
………..
Uzun zamandır bugünü bekliyordu. Pandemi denilen bir şey aylardır parka gitmesine engel olmuştu.
Çok sinir oluyordu, pandemi diyenlere. Annesiyle sokağa çıktığında sevincine diyecek yoktu. Neredeyse annesini sürükleyecek şekilde elinden tutup çekiştiriyor, bir an önce parka gitmek istiyordu. Parkın önüne geldiklerinde birden olduğu yerde donup kaldı.
Çocuk hayretler içerisinde annesine dönüp; “Anne yapraklara bak! Hepsi dökülmüş. Ağaçlar hastalanmış, dedi. Annesi küçük kızının yanına çöküp ağaçların hastalanmadığını, mevsim son bahar olduğu için ağaçların yapraklarının sararıp döküldüğünü anlattı.
Mevsimleri merak eden kızına dört mevsimden nasıl oluştuğundan bahsetti. Anne kız hiç farkına varmadan ağacın önünde dakikalar geçirmişlerdi. Parktaki oyun bittikten sonra yeşilden sarının tonlarına kadar bir sürü yaprak toplayıp küçük kızın tabiriyle, sonbaharı eve götürmüşlerdi. Aylar sonra dışarı çıkan kız hem çok eğlenmiş hem de yeni şeyler öğrenmişti.
✔Hikayeyle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Hikâyenin Konusu: ……….
……….
Başlık: ……….
Hikâye Unsurları:
Olay: ………
……….
Kişiler: ………
Yer: ………..
Zaman: ………..
Hikayenin Diliyle İlgili Görüşünüz: ………..
……….
Anlatım: ………
1. Parka gelince çocuk neden hayretler içinde kalıyor?
……….
2. Çocuk neden ağaçların hastalandığını düşünüyor?
……….
3. Annesi çocuğunun hayrete düşmesi karşısında ne yapıyor.
……….
……….
TÜRKÇE DERSİ
ETKİNLİK ……….. :
✔ Yandaki görselle ilgili kısa bir hikâye yazınız.
……….……
……….…………
……….…………
……….
……….
……….
……….
……….
……….
……….
……….
……….
……….
✔ Şiirde anlatılanları yer, zaman, olay ve kahraman unsurlarını kullanarak hikâyeye çeviriniz.
(Etkinlik boş bir kağıda yapılacaktır.)
AĞAÇ DİYOR Kİ
Ben küçücük bir ağacım Yurdumun bir bahçesinde, Topraklar tüterken görün, Dallarım çiçeklesin de.
Her şeyimle yararlıyım, İnsanoğluna dünyada, Çiçeğim, yaprağım, gölgem İri dallı zerdalimle.
Kuşlar mutlu şarkısını Hep dalımda söylerler, Şen arılar vızır vızır, Kokuma koşup gelirler.
Sakın, sakın dalımızı;
Çocuklar çekip kırmayın.
Çakınızla gövdemizde Derin yaralar açmayın.
Halim YAĞCIOĞLU
: ……….. TEST Minik sincap hangi ağacın kendilerininki olduğun bir türlü anlayamamıştı çünkü bütün ağaçlar burada birbirine benziyordu. Bir ağaca tırmanmaya başladı.
Annesi bir gün tehlikeye düşerse mutlaka bir ağaca çıkması gerektiğini söylemişti. Ağacın en üst dallarına çıktıkça kendini güvende hissetti. Biraz sonra iki ağaç ötede annesini görünce seslenmeden duramadı.
1. Metinde hangi anlatıcı kullanılmıştır?
A) Anlatıcı minik sincaptır. Üçüncü kişi anlatımı.
B) Kahramanı minik sincaptır. Anlatıcı üçüncü kişi anlatımıdır.
C) Olayın anlatıcısı minik sincaptır. Birinci kişi anlatımı.
D) Olayın kahramanı ağaçtır. Üçüncü kişi anlatımı vardır.
2. Aşağıdakilerden hangisi hikâye unsurlarından biri değildir?
A) Olay B) Yer C) Anlatıcı D) Zaman
3. Hikayelerden alınmış bölümlerle hikâye unsuru eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Otobüs durağında beklerken yarınki proje için nasıl hazırlanacağını düşünüyordu. (Yer)
B) Güzel bir pazar günü yapılacak ilk iş yürüyüş olmalı.
(Zaman)
C) Sandalyenin kırık bacağının gölgesi eğri bir şekilde yere vururken arası açılmış tahtalar içerisinde bir parlama oluştu. (Olay)
D) Tarlaya önce Traktör Cemil giderdi. Zaten adı onu kimsenin geçemediğini anlatıyordu. (Kahraman)
4. Aşağıdakilerden hangisi hikâye için söylenemez?
A) Kahramanlarının sayısı çok fazla olmaz.
B) Hikâyenin ana dört unsuru bulunmaktadır.
C) Ayrıntılı olmayan bir anlatımı vardır.
D) Hayal ürünü olaylara da yer verilebilir.
5. Aşağıdaki eserlerden hangisi hikaye türüne girmez?
A) İstiklal Marşı B) Ç Harfi Kardeşliği C) Yedikırın Kuşları
D) Küçük Beyaz Uğur Böceği
(Başarının anahtarı çalışmaktır.)
