C Üze rin e Etkil c ri

I I I

(,'II'(,~/Jı!')!. 19,1",\11·: ... (,·\

h:arbon Tctr<ıkl o rür Toksikasyo nunun Lipid Peroksida syo nu , G lut :ıt yo ıı vc "itanıin

C Üze rin e Etkil c ri

!'all1l;lgul

yl

R

Senııha

Dl.:.DI

Yıl/uncu Yıl UIl1\ersıtesl ,'eıerıııer Faı..ıılıc,ı

131101..1111\1

,\ııabllıll1 D;ıh ' ;111

ÖI.~1

:Uu aı;ı~ıırnı;ı

:ıı..1ı1 ⁱ

e ı..roıı

ıı.. do/d:ı (Tiı (K:li"ooıı h;lraı..IOrtır)· ^UII lıpıd peroı..~lda~~()UIl ık i H,ııııııı

(

ıe gluıaı~on du/cılen

u/cnne eLklsll!ll!

ara~ıınlııı;ı!oı

011 1101("111:1

~apııdı ı\,bh:n;ıl oliıral.. Lcpııs cıırol)()US ırl..ı

lal

şaııl;ıı kıılbıııldı

'I

aı ~ınl:ır bırı I..onırol dıgerlerı al..ııı i

e

ı..ronıl.. deııel1lc gnıbıı olııwl.. ıııere

uçe

:ı~ rı ldı

Akul deneme

goıbıııw

2

il

i,;;,;/l..g.

doıunda ınırapenıoııca! o);ır;ı". kroııık

deneme grubuna

IS(' subl..ıılaıı tl

5 cc/l..g

doıııııda

hallada

ıkı "CI

CC!

ı 'ıın ıe~ \lmagıudakı

(I

i) suspansı~onu iii gııl:ındı \llalondl:ıldehıd

(MDA)

lIukıarları.

111:1111111 ( ic

glillaııon dıı/.c:,kn spckıroroıoıııcınk

olaral..

ıa~ın edıldı "oııırol

gOlbmmil MDA.

ıHalilut

(' ic

ghııaı~on ııııı..larlan sırası ık ~

21):i () 11) 11111011111. O 1:'2

:l \i

OSI 111g.1d1

ıe ~2

17 ± -'

i)

111g/dl

:ıl..ııı ı;nıpı,ı

bu degetkr

:.ıfihıı];ı

,,(,X

i

O

"llllllOllılıl.

{) i 1-'

cı:

III1IX

mg/dı ıe

l'i 17

^j

i i

IıI~dl. kroıııl.. grupıa ıse

~ (,):t ıı,:,

1111101

/1111 ii ı'n i ()

027

mg/dı ~S

n

^.i.

²

^{~ mg/dı}

^{ola r:!1..} bililindil

Akııı grupıaı..ı l;nş<lIllarılı kaıı ııla/nıa~lIld:ıkl /'.11)/\ Iıl1kl:!rl:ınııd:1 I..onıml gmbıına

garc p' 005

dıı/c~ıııde :lrlIŞ. 111:Iıııın

C

ıc gJııı:ıııoıı tlııkı:ırı;ırıuda i~<:

p' () (J'i

dlı/<:IIıIUC dlı~lI~ I..::~bıı cdıldı

Kroilik

!!nıpıa ı..oııınıl gmbnıı;!

göre

DilCilılı hır raık blılılıl;IıIı;ld,

lI>'CI 1I'i)

f\nahl;II'l\dimdn

: ('('],_

Lıpıd p<:ıo"\ıd;ı\ıoıııı ,'ıı

("

Gltıı;ııımı

Effl'("h

uf

("arhUlIIı'II'adlllll"ilk

Lin i

ipiıl 1'1.'1'I.,illaıilılı. Chılaıiıııı

li ll ll

Vitamiıı

('

!o:ıunınıaı'~

:-1 he

pııqXJ'>C

or

ılı" ~Iudı ii;i~

lo

llI\CSlıg,llC ıhe

elTeel .. or

acııı :ıııd ehroıııc

CCI,

1Il10'l.lcaııolı

on

Iıptl ı:ıc(o\ld:ıııoıı i

11;1111111 C

;ınd !,\hııaıhıoııc I.Cplı~ CIl(0I)01I' rahhıı, ııcrc ııscd

as

ın:llcnal Rabbıı5

diL

1510ııed ıo ıherec:ı~ 1,;01l11O! :ıuıt :tııd dırollıC g.roııp~

1'110 cc/h

ii C('lı

ii:is

glıCIl (1IıIrapenIOlıc:!l)

111:111

olııcoıl slIspelısloll

( 1 i

iii) III :ICllll'!'lıelllıl~·lıı;ı1 f.:.l'\llıp

III

dmııııl,; c'lıenıııclllal

f.:.rOllp.

(J

"ccfb

II ecıı ııas gııcıı

(slllx;III:III ) 11I:t1l

olııı.;oıl ~ıı,>l>ClhIOII

(i i i

i

i 101

-'~ d,ıı~ '\loıhlllt: \i:i~ gll~'1I

LU

coııtrol

g.roup

!'.\:ıloııdıaldehıd. ııtamıı!

C

:ımı ı::lııı,ıılııoııi,; 111,;11,; ,1ı1.ıh~cd hı ıı~ıııg

"1 >cul\lphnlllllli,;llh.:

Ic~lılll(11I1.!

LLL

conırol

WOllp mDA 111<1111111 C

aııd ı:;lıııaılııoııı.;

kl<:J..

ııcıı.; ık ~

2')

~ Li

,'1 1111L01 11L1 11

~:'~ i ii

ll:'l

ıııg/dl

,1I1d

~1

17

i -' i)

IUd dl

ın :ıClII

grotll>.

ıhcsc

1;ll1ICS

ıı ...

rc

~ fo!'i t ii

"2 1111101 11L1 11 11-'

1 \)

n IN I1IgI(!1

;ıııd

i S

~7t

i I l1Ig/dl

rc~ı>ccıl\ch ın chroım:

group

\ıerc

also 1 (,S

l i) ,'i

1111101 illi

\i L'J~ 1 Li

11,:'- iii!!

dı

':' "1, 2"

ın~dl, rC"I:ıcçıııc1~

The fIoIDA. 111;1111111 (' and

gluıaıhıoııc Icıeı

.. III <11,.111

!!roııp~ IICn: ,1~IıIJiC;1I11h ıp' O

(]'i)

hıghcr ılı;1ı1 ıhe 1cıds 111 coııırol

group Thcre

II:IS 1101 dırrcrcııcc lıelııccıı dıronıe !!roııp ilııd (;oıılrol groııp ıp ·111151

Kı:~ \Vıınh: (cıı ^lıpıd

l><.:ro\ ld:1I101l

\'11 ('

(;1111:111011

G i ..

i~

K,lrboıııcır;ı~lıınJl ılllı)

duku

h;ı\ilnn

••

"elıep olaıı

scrbo.:!ol

f;ıdık;ılleıı

WCLCIL

bır Iıcı);ııowk,ıııdır

( 1

.2) K;ıracıgcrdc .,.ıukrom P-,""ıı 1;1r.llııı(\;lll ın­

kloromeıı! !oCıbc~lıadll..illlllc doıııı~ıunılııı

(11

CTlı ^{nı cı}

BiL

radıkallJl ol..~'.Il'llk rc:ıksl\Ollll sonııcıı JIlc~d:IIL:I gelCıı peroksıl radıkalı

de

kuıııılı bır lıpıd

I>crol..,,-

da<,\(ııı h;lşl:ıııcl~ldl

r t 1-')

ccı, i

O

~

("('1.0

Boı

kl,.c

111\'\1 Icn ~rbc\l r:ıdıkallcr karaCtı;crde :IJlııoksıdalı 5:lllIıııııal:ırı aşar.ık lıııcrc 11Ien!bralılarılıllı oı..~ıd:ııırı

11"111111!;1 ic

cıddı

doku

hasarııı:!

set>cp

olıır

(2.

'.5ı

Karbon

ıcır;ıklorıınııı meı:ıboll/.nıası bo~IIIIC:ı dol..ıılarda ıe

ILI

l'Iıro Iıl1kro/olıı:11 sısıemlerde Irıkloro­

ıııcııl radıl..alı dl~llıd:1 hpıd dıenı!. lıpıd dıoksı hpıd

pcrol..sı radıkallerıne

dc

Trıl..loroıncııl

(CCI,O=)

rastl,ı

Ilm

IŞt i

r

radıkalıliiıı

«ı) dı~cr radıkallcrııı Iırç-IIL1Iıııdc ıll.. adıLlI olduğu

\c bu

radıkallenıı OIUŞUIIIU

ilc

rosrolıpidlcrc bağialilila oranının

ol..slJcn

konsaıı-ırasyoııuııa txı~1ı oldu~u ıddıa edılmcktcdır

(7) Se rbest

radıkaller

hücrede

lıpıd protcııt

DNA \c

karbonhıdrat gıbı öncmlı hııcrescl \apı

\ c

bıleşıkler ILLcrılıc etkılıdır i'.kıııbraııı oluşturan fosrolıpıdlcr. glıkolıpıdlcr.

gbserıtler. do~ maıııış ~ağ asıtlcrı

\ c

transıuembran proteınlen radıkaller ıçın

oldul..ça

çekıcı hedcnerdır Radıkaller ~oğıııı

obrak

ııretıl-dıl..lerıııde, aerobık

S OIUlllllllU \'e

kapı

Ilar

pcrıııe:ı-bılııe~ i

bon lf, hücrese l

POt:ıS~1I11l k;ı~bıııı

\ e

kapıllar troınbosıt agrc1:l:ıs~onunlı hı/laııdırırl:ır (~,t)

Ser-best

r:ıdıl..allere karşı korıııııııada, hııcremıı ı"eııdı gelıştırdiği.

se rbeS t

radıl..al ııııcır real..sı~oııl;ırıııı mhıbe cdeıı

\ e

aııııoksıda 1ı1;)r demıen b,ı/ı bıleşıkler onemlı

rol

o~ııaıııaktadır PO)

C \ltal11ll11

orgaıııı­

mada

bır

çok

Iııdrol..sılas~on reaksı~onlanııd;ı ındır­

ge\LCL :lJ<1Il

olar.ık

göre\

~:ıpar

Guçlu

ındırge~ıcı al..tı\ ıtcsıııdcıı dol:ı~ i a~ 111 7.;1111;ılıda gllÇlıl bır ;ıntı·

ol..sıdandır

Superoksid H-

hıdroksıl r;ıdıkah ılc kola~ca rcaksl~ol1a gırercl.. onları tenıı/lcr

(1, 11 ,

i

2)

A~

ILI

ı.;ıımıııda

çok

Olıeıııh bır

:1I11101" ..

ld:ın

olan

glıı­

tal~OIl

da, serbest

radıkallcr

\c

peroksıılcrk re:ık­

sı~oııa gırerek

hucrel e n ok ..

ıd.lIlf

hasa ra

karşı konır

(1) .

Bıı ç;ılışın;ıda :ıkıli

\ c

kroıııl..

donla

karboıı tcır:ıklorıırıııı lıpıd l>eroksıdas\oııu ık gııçhı bırcr

anllOl"sldan olan

Vııalilııı

C \e Ghll ; lI\ on

uzcrıne ctkısının araştırılınası atıı;ıçl;ıııınışıır

Matcr~al

\'C Mchlt

Lcpııs

europous

ırl..ı a~LLI ~aş

\e

~:ışaın koşııl­ larına Slıhıp, saglıkh

)

ırıııı bır ;ıdeı tı\ ş.:U1 ınaıc!):11 olaraı" kuııanıldı Ta"ş;ııılar ~örcdel..ı Ia\şaıı lIfeılııc çıfthl..lerıııdcıı [eıııııı edıldı Bır h:ıfı,ı ~el1le

vc çen c-

~e "d:ıpıas~on döııeııııııdeıı

sonra

deııcıuc~c başlan­

dı Dcncıııc suresınee ı;ı\ş;ııılann besicıliilesınde

ham prolC lll

or;ıI1l""I~ olaıı ras\oııl..uıı:ııııldı Araş·

IIT11I:ı

her

bın

7

^(;1\ şalidaıı oluş;ın j

grup

h:ılıııdc .\unııuldu

A kut

ııııoksıkas~oıı gnıbuıııı oluşıur"ıı W\ş;IııI:lr;1 ıek doı halınde ımllkg doıunda I..;ırbon ıcıral..lonırıın

i i

or"nıııda /.e~tın~agındakı 5usp:ın· 51~oılll 1ı111~ı pcrııoneal

olaral..

enJekıe edıldı EIIJcksl)ond:ın

1

S;I;ı1

sonra EDTA'

Iı ıuplere

kan örnel.. len

alındı Kronık IlıloksLI..:ı5yOIlU oluşıur­ ınal..

alimC L) la

dığcr gnıba ıse pa/..;ınesı

\e

perşembe

gunleri olmak iiLerc ha nada

ıkı

def.1 () ;\

mılkg doıuııdal..ı karboıı ICtr;ıl..lorunın ıe~tın);ı~ın-d:ıl..ı susj):ııısı~onıı

( I

ı) denalıı

ellJ cklc

edıldı

EI1Jel..-

sı~oıı:ı

.j'i

gıııı d\:\:ıın cdıldı Deııeıne somıııda

J J l

{eı. FaA {)erl{, ıyy;,~ rI-1) 6-8

EDTA'1ı

lIiplere kanlar

alınaral.. glut:ııyon

\ nanun C

\c MDA

mıktarları :I)1lI

gun

la)LIl edıldı

K ontrol

gmbıına herhangı bır ıoksık

madde \

enlnıedı

Tüm kandakı gluıatyon aıı:ılı/lcn Bcıııler ıııcıodu ılc

( 1 3).

PI,\lIll:l \ IIlimın

C

[:ı~ ı iii

2 .

.j-Dınıırofenllhıdra/llı ayıracı kullanılarak (1-'),

MDA

I..ons;ınır;ıs~onl;ırı ıse

~ioba

.. bu\Lnl..

;ıSıi re:ıl..tL\llesl meıodu I..ull:ınıl;ır;ıl.. ılı Pcrl-.llı·Elıııer

Lambda lA

spcl..ırofoıoıııcıresıııde

kolon-

metrık ol:ırak

ölçüldu MDA

ıa~ ııııııde sıandan ol;ırak LLı,]

Tctra

etlıo\~prop;ll1e çOLellısl kullaıııldı

Bulgu-

l;ırın ıstatıstıkı değerlendırılmesınde

Hesli

ktıllaııılıııış­

Iır(l5)

UUIJ.!ular

Gnıpl:ır:ı aıt

bulgular \e

al..1ı1 ıll-

I.. ro mk

lol..sll..:ıs~OtL olıışıurul:ııı gnıpl:ınn I..oııırol

gOlbil

ık

IS 1 :1 115 111"1 deger-

kııdırmesı

tabl o

i

de

\crılııııştıı'

Tablo i Elde

edıieli bulguların ıstatı~tıl..ı değerleıı·

dırmc "SI

"

^A).,ııı Kıııııı)., K\)IHHıı

i

u).,sl ).,as\ul1

lobı).,'I~HIII

MDA 7 -- hX :i

(i

--2 '

^l(,~xıı'~

' ll}:i O,')'

ıınol/ml

GS" 7

1~27f. 11·

, 571:i 2' ,2 17 .i I')'

mı.ıJdl Vılamıne

7 ) 11-1 .i

ⁱ⁾

LLL).: ' 01'12 .1: 11027

)ı~ı.lOIJsı· ııgıııı

*11 <0.05

Tartışıııa H' Sıınu~'

Raılarda kırbon Ictr:ıklorıır loksık:ı5~0111l. o/c!lıl..le

son 25

~ıı

boyunca,

ı":ır:ıciğer ~ağ deJeııer:ısyonn

v e

ııcl..rosıse

sebep

olaıı

se rbes t

r.ıdıl..al ıııetabohtlen ıçın bır

model

sısıem o!ar.ıı" gostenlmıştır

(2 )

Doı

\e

arı"

{lu).

ratiMa 21111lkg

CCıl'im

2 iLLI

ıcyıııı ~:ığı ıçerısııı­ dekı

SII5p:III51) 01ll1ll1l

h:ıfı:ıda ıkı kcı ı>eros olar:ık

\

emıışler

\ e

karboııhıdraı Il1eıaboll/l1l:lslnda 011lŞ;11l radıkallerııı lıpıd pcrol..sıd;ls~onUI111

bo/aral..

sıro/uıı oluşumunda oııemlt bır

rol 0\

ıı:ıdığıııı bildırmışlerdır Il:ır\'e~

\ C

Kl;ıassen (ı7)

de

CClı'lin lıpıd lx:roksıdilS­

yoııııııa

\c

bıımın soııııeıııı(\:ı ı":ır:ıcığcr h:ırabıyeııııc ~ol :ıÇıığlLII göstermışlerdır K:ır:ıcığer haS;lnııd:1 cs:ıs cıkılı fakıorun I..:ırbon teır:ıklonınııı of!;:ınıl.. bır radıkal

i olan

karboıı tnmcııl

(CC li )

olduğumı ıddıa cııııışlerdır

Tablo i

Iıleclcndığl 'akdırdc Olkııl

do/da karbon-

ıetraklonır \erılen ı:ı\şaııl:ırııı I..aıı pl;wualarıııdal..ı

~'1DA Ilıı\"t:ırl:ırı

5

6~:-<nınol/ınl ıkcn

konirol

gnıbıınd:ı

1226 nmollml (p...:.() H;)

olrır:ık bulunıııuştur

KroLllk

EEı i II1tol..sıkas~(lnlı oluşwnıiali ~rubLJn

MDA

Ilııktarl:ın

ise

orı

")

(ı(ı"

1111l0111111 (j»O

O;)dır Yııksel..

7

i

l.u.

Vet. FlIk. Derg., 1997 li (1-]). 6-8

vc tck dozda

CCI~

veri len

grupıa

ise

Iıpid peroksı­ dasyomııııııı

oldukça yuksc k

olduğu

görülmck-tedir.

Buna

karşın

kro nik toksikasyon

oluşturulan ıavş;ınların

MDA

miktarları

kontrol grubuna

yakın

olarak

bulunmuştur. Aynı şekildc

akut toksika syon

oluş-ıunılan grupıa

vi tamin C ve

glutatyoıı

düzeyleri k ontrol grubun a görc ön emli derecede (p<O.OS)

duşerkcn

kronik toksikasyon

oluşturulan grupıa önemlı bır değışımin

(p>O.OS)

olmadığı göriilıııck­

tcdi r

Ak ut

EEı. ııııoksikasyonıında Iıpit

peroksi- dasyon

ürünlerındcn

MDA

koııs<ıntms)'onlıırındaki

bu

yükselış, toksitiıeııın bırkaç

saatlik

perıyodda gcliştıği

(18) dikkat c

,ılınırsa Ix:kleııen

sonuçtur.

Güçlıi

bir

anıioksıdan

olan

vitamın

C ve glutatyon

mıktarlarıııdakı anııış

da bu so nucu destekler llI ahi-

),cltcdır

Akut

toksıkasyonda

yüksek miktarda olu-

$<111

serbest radikall eri

ıııhibe

edecck

ye[crlı antı­

oksidaıı

tcmin

cdilcll1cdiğındcn.

lipit peroksidas-

YOııuıılııı arllığl.

kronik

ıoksikasyonda

ise anan serbest

r:ıdikal ımktarımı

p aralel olarak

bunları eıki·

SIL.

hale

getırıııek amacıyla orgaııiLnla tarafından anıioksidaıı

scntCLinin de

arttığı düşliııülcbilir

Kaynıık!:ır

ı. Rcckn:ıgcl

RO.,

elcnıJc

KA. Jr.,

I·[rusı.kew·ycz

A.M. (1977): In l'ryor W A cd Fr..:e

nıdıcllls

LU

bıolog)'~

l'iil \ New YOI"I-' Aead..:nw.: press, IJ7·132

2 .

CIll'c~cmOln

KH., $ IOller T. F. (1993): Frc..:

RaıJıwls Lu MI.'tiıwıc.

13r M..:d Bul! 49 (3) 605-620 3.

Akku~

1 .(199S).Scrhcsl

raJıl-.all..:r \'C Fu.:YO]liıtl)- 10Jık Etkılerı,

Konya

·t

Alb:mo .:.,

uıtl

KAK,

Slaıcr

T. F.,

Sıicr

A., Sy rnons M.C. R., Tonmsi A. (1982):

Spııı-trııppıng

~Iııdlı!s

on the

ıic..:-radıcal producıs ıimn(."<!

by

nı..:tn-bolıc I1clıvalıon

of

carboıııetraehlondc ın

ral Im:r

mıcrosomal

["ruellons

ıwlaıed hcp:ııoc)'ıes

and

ın \'1\'0 III ıhe raı AıO­

dıcm

J (2O.J)593-6U3

5. Packcr J.E., Slatcr T. J<'., Willson R L. (1978) :

Rd:ıııon ofl1ıc carbont..:ınıchloridc-rdııı..:d

l)Çro:.:y fr..:..: radical

(eCbOı)

wilh

mıııııuacıds:

]luis.::

rnıJıolysis evıdence Lıfe Seı

23:2617-2620.

6. Phol LR, Mico B.A . (1984):

Uectrophılıc h<ılogens

as patentHIll)'

to:.:ıe metabolııcs

of

hnlogcımt..:d

eomlXlunds Trends in

Phanıı

Sci, ( 5) 61-64

7. Frank

H.,

Link

B.

(1984):

Amıerobıc melabolısm

of

c:ırbon ıetmehlorıde

and

fonnatıon

of

c,aıabolictllly

reStstanl

phospholıpıds Bıo

PhamlilcoI , (33) 1127-]0

8. As[an R.,

Şcker

R. ,

Bayıroğlu

F.( 1 995): Serbest

Radıkal Tilrkriııın

Membran

Lipıd Peroksidıısyonul1fl Elkılerı

i'c

ı

lücrescl

Antioksıdan S<ı\'unnın Y Y Ü Sağ Dıl

Dcrg (2)137-142

9.

KI"'ıU C.(1989):Scrbesı Radıkallcr ı·c

Orga lll7Jna Üzenne Etkilen . Torkiye Kliniklen 9(1 )1.7

ıo. Thumu~

M.J. (199S ):

llıe

Role of

Freı! Radıcttls

and

Antıo:>.:ıdruıls

Ho\\! do wc kno\\' that theyare workmg?

Crılıeııl

Re\'icws m Food

Seı.

and

Nuır

35,21-29

i ı.

Erenel C.,

Erbaş

D.,

Arıcıoğlu

A . (1992):

Radıkal·kr

ve

Al1tıok~ldıııı Sıstemler Gazı Tıp

I)crg , 3. 243-250 [2.

Bıını

A., Hacilen C.RM .,

Doclmıııı

C.J.A. (1991 ):

o:>.:ıdı,ıııls

and

anlıo:>.:ıdanls

sunc of

aı1,

Am J Med , 91

(J

)2.1 J 13. Bcutle r E., Duran O., Kelly B.1\1.(1%3):

Iınpmved

method 101 the

ddcnıııııallOll

of

hloııd glıııaıhıoıı..:

J

ı..."b &

Cım

Med 6 1(5) 882-888.

14.

Naıclson

S.(196 [):

Mu.:roı..:chıııqııcs

of Chmcal

Cheıııısıry Sprıııgfidd,

1 1I 11l01S, USA

1 5.

Miniıab

In e.( 1991 ):3081

!\ıııerprısc

Ome, SIMc

Coılcg..:

16. Doi K , Kurabc S., Shimazu N. and [nagaki M.

(1991):

Svslcmıc Ilıstopalholog)

of Ibts

wııh-mducl.-d i kp.:ıtic Cırrhosis, Luborııtol)

animals 2521-25

17.I·hın'cy

M .J.

lInıJ Klıı:l.~en

C. \).

([9H3): hıt..:raetıon nı

Metals and

earbonıetrachlonde

on

Lıpıd P..:ro:\Id.1lıon

and

i lep..110tm.:ıcıty

TO:"lLUl and

Apı, Ph,ınn,

71 ,316·322

18. Fr ank

t .. ,

Link

B.(1984):Amıerobıc ll1cl:ıbolıSIll

of

cıırhc)t1 leımdılorıde

and

fonııalıon

of

ctıtabolıcal resıstant ı~hospholııııds. Bıochenı Phanmıcol,

(J3),

i

127·J()