Tam bir sureti hal, Hull şehrinde tanınmış bir inşaatçı olan Mr. Robert G. Tarran tarafından ve- rilmiştir. Tarran tipinde, önceden imâl edilmiş ev altmış Veyahut yüz sene dayanabilecek bir yapıdır,

Harpten sonra İngiltere'de, mümkün olan en kısa bir zamanda anormal derecede büyük mikdar- da ev inşa etmsk meselesile karşılaşılacaktır. Ace- le olara A takriben 400,000 yeni eve ihtiyaç olacağı tahmin edilmektedir. Malzeme tedarikinin ciddî bir güçlük arzetmesi beklenilmemekle beraber, adî tip- te ev yapabilen usta adedi böyle bir programa ta- mam kifayetsizdir. Bundan gayri, bu gibi ustala- rın yetiştirilmesi birkaç seneye bağlıdır. Bu şerait tahtında, dikkat nazarı yeni başka inşaat malzeme- si ve usullerine, bilhassa önceden imalâta elverişli olanlara çevrilmiştir. Kütle halinde istihsalâta uy- gun normal yapı demirleri ve diğer malzeme ile küçük eyler inş

ederek, hükümet £jn acil ihtiyaç- ları karşılamak için bir proje ileri sürmüştür. Ma- mafi bu nevi evlerin ömürleri azamî on sırjne oldu- ğundan, bunlar ancak muvakkat yapılar olabilir.

Demek oluyor ki, bu evler, önceden hazırlanmış ev meselesinin ancak kısmî bir çözme şekildir.

Tam bir sureti hal, Hull şehrinde tanınmış bir inşaatçı olan Mr. Robert G. Tarran tarafından ve- rilmiştir. Tarran tipinde, önceden imâl edilmiş ev altmış Veyahut yüz sene dayanabilecek bir yapıdır,

beton, çelik ve normal profiller halinde geniş öl- çüde istihsal edilen başka elemanlardan müşteşek- kildir, tam ve ikâmete hazır olarak, birkaç saat zarfında kurulabilir. Montajın sürati hakikaten ina- nılmaz derecadsı büyüktür. Bir oturma odası, bir yatak odası, bir küçük mutbak ve bir banyo odası- nı ihtiva eden bir villâ halinde, duvarlar, döşeme Vı£> damın kurulması, borular ve diğer teşhizatın tesisi için sarf edilen vakit yalnız altı saat olmuş- tur. Tabiî burada temeller ve kanallar önceden ha- zırlanmış bulunuyorlardu. Mamafi, arazinin hazır- lanması ve temellerin örülmiîjsi dahil olduğu halde, bir Tar an evinin tamamen inşasının bir haftada babaşarılabildiğini tecrübe göstermiştir; bir gün kanallar için, bir gün temelter için, bir gün montaj için, iki gün dahili teşhizat için, ve bir gün de boya ve dekorasyon için lâzımdır. Son zamanlarda, Hull şehrinde, bir demonstrasyon evi ilk kazmanın vu- rulduğundan altı gün sonra ikmâl edilmiştir. Bu 3rvin ü); yatak odası, bir oturma odası, bir mutbağı, bir çamaşırhanesi ve bir banyo odası vardır.

Bu şayanı dikkat neticeler, hepsi süratli ima-

lâta ve kolay montaja elverişli birçok malzemenin

istimalile elde edilmiştir. Temeller, 10 santimetre

1

kalınlığında basit bir beton radiyeden müteşekkil- dir; kısa sütunlar, U demiri çerçevelerden imâl edilmiş, tutkalla yapıştırılmış tahta veya sert fiber kaplı, döşemeyi tutar. Dış duvarlar, levha halinde tahtadan mamul çerçevelerle oturtulmuş beton ar- me panolardan mürekkeptir. Fabrikadan çıkmadan evvel, her panonun kenarlarına, gemi güvertelerin- de görünen, asfaltlı amiant yünündjsn bir ek malze- mesi sürülür; montajdan sonra ek yerleri, elektrik- le ısıtılan bir kalafat cihazile tamamile su geçmiş z şekilde tıkanır. Duvarların iç tarafı, kontrplâk ve- yahut alçı kaplanmış ve levha halinde tahtadan mamûl elemanlardan yapılmıştır. Tavanlar için ay- nı inşa tarzı kabul edilmiştir. Damın Örtülmesi için halen bitümlü malzeme kullanılmaktadır, fakat im- kân olunca çinko, bakır ve saire, bitümün yerini alacaktır. Bütün dolaplar ve diğer teşhizat ve he- men hemen tekmil boru teçhizatı fabrikada tamam- lanır ve sadece yerlerine takılmaları kalır. Elektrik tesisatının çoğu fabrikadan çıkmadan evvel döşe- me, duvar ve tavanların içinde hazırlanır ve montaj esnasında yalnız son birkaç telin bağlanması kalır.

Tarran usulü ev inşasının yukarıda balısedilem muvakkat evler için kabul edilen usulden, dahilî hacim birimi başına yüzde 25 daha ucuz olduğu bil- dirilmektedir. Bu bariz tasarruf, başlıca, malzeme- nin itina ile seçilmesinden ve yapının her kısmına standardizasyon metodunun harfiyyen tatbik edil- mesinden meydana gelmiştir. Mamafi, buradaki

standardizasyon, projede yeknasakhk veya çirkin- lik doğurmaz. Muhtelif boy V» şekilde evler, önce- den imal edilmiş aksamdan inşa edilebilir. Bugüne kadar iyi düşünülmüş evler yapılmıştır ve sistemi- nin tam estetik gelişmesini teşvik için Mr. Tarran, Britanya Mimarları Kıraliyet Birliği vasıtasıle, Tarran elemanlarını ihtiva eden harp sonrası evle- rine ait bir proje müsabakası tertip etmiştir.

Bu nevi inşaatın tam gelişmesi için fabrikala- rın ve inşaat müteahhitlerinin geniş ölçüde teşriki mesai etmelerinin lüzumunu Mr. Tarran tebarüz ettirmiştir. Malzemenin satın alınması ve önceden hazırlanacak evlerin imalât, tevzi ve kurulmasını kontrol etmek üzere, icra heyeti inşaaat müteahhit- tedir. Bu cemiyet aynı zamanda bina inşasında araş- lerinden müteşekkil bir cemiyetin (Corporate Buil- ding Board) teşekkülünü Mr. Tarran teklif eıtmek- tırmalar tertip edecek ve yışni metod için lüzumlu muhtelif işçi tiplerinin yetiştirilmesini deruhte ede- cektir. Halen, inşaat müteahhitleri arasında tanın- mış yirmi firma bu teşebbüsü desteklemişler ve et- raflı tetkikattan sonra bu müşterek usulün senede 100,000 ev temin edebileceğini bildirilmişlerdir.

Lüzumlu işçilerin yalnız yüzde onunun usta sını- fından olmasının kâfi geldiği belirtilmektedir; geri kalanları, ustalar nezareti altında, muhtelif montaj- işlerini başarabilmek üzere kısa bir zamanda yetiş- tirilmiş erkek, çocuk ve kadınlardan müteşekkildir.

Bu teşkilât sayesinde, memleketin harp sonrası ev

ihtiyacı ekonomik bir surette halledilebilecektir.