Sa¤l›k Personelinde Geliflen Akut Hepatit C ‹nfeksiyonunda Kombine Tedavi: Bir Olgu Sunumu

G‹R‹fi

Sa¤l›k çal›flanlar›, i¤ne batmas› ve laboratuvar ka- zas› gibi temaslar sonucunda hepatit C virüsü (HCV) ile karfl›laflma riski alt›ndad›r. Bu tür kaza- lar sonras›nda HCV infeksiyonu riski yaklafl›k %3 oran›ndad›r (1). Henüz HCV infeksiyonunu önle-

yebilen bir afl› veya nötralizan antikor gelifltirile- memifltir. Mevcut immünglobulin preparatlar›n›n, kazadan hemen sonra yap›lsa bile infeksiyonu ön- leyemedi¤i gösterilmifltir (2). Tam iyileflme olarak tan›mlanan aminotransferazlar›n normal düzeye dönmesi ve HCV RNA negatifli¤i, transfüzyon d›fl›

Viral Hepatit Dergisi 2004; 9(1): 53-55 53

Sa¤l›k Personelinde Geliflen Akut Hepatit C ‹nfeksiyonunda Kombine Tedavi: Bir Olgu Sunumu ^#

Günay TUNCER ERTEM¹, Necla TÜLEK¹, Behiç ORAL¹, Sami KINIKLI¹

1Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Klini¤i, ANKARA

ÖZET

Sa¤l›k çal›flanlar› aras›nda i¤ne batmas› gibi kazalar sonucunda hepatit C virüsü (HCV) infeksiyonu geliflebilmek- tedir. Bu yaz›da, laboratuvar kazas› sonras›nda infekte olan bir sa¤l›k çal›flan›nda interferon (IFN)-α2b ve ribavi- rin tedavisi irdelenmifltir. Bu tedavi ile aminotransferazlar normal düzeye inmifl ve HCV RNA negatifleflmifl; dola- y›s›yla kal›c› cevap sa¤lanm›flt›r. Bu olguda, akut hepatit C’de erken tan› konuldu¤u takdirde k›sa süreli IFN-α2b ve ribavirin tedavisi etkili ve güvenilir bulunmufltur.

Anahtar Kelimeler: Akut hepatit C, tedavi.

SUMMARY

Combined Therapy of Acute Hepatitis C in a Health Care Worker: A Case Report

Hepatitis C virus (HCV) can be transmitted to health care workers through needlestick accidents. In the present re- port, treatment with interferon (IFN)-α2b + ribavirin of acute hepatitis C in a health care worker who infected thro- ugh laboratory accident was indicated. Aminotransferase levels were normalized and clearance of HCV RNA was obtained by the treatment with IFN-α2b + ribavirin, so sustained response was achieved. In this report, short-term therapy of acute hepatitis C with IFN-α2b + ribavirin is effective and safe if the disease is diagnosed earlier.

Key Words: Acute hepatitis C, therapy.

# Bu olgu sunumu, XI. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi (30 Mart-3 Nisan 2003, ‹stanbul)’nde pos- ter bildiri olarak sunulmufltur.

akut hepatit C olgular›ndan özellikle semptomatik olanlarda ancak %30-50 oran›nda kendili¤inden gerçekleflmektedir (3). Öte yandan akut hepatit C hastalar›n›n %80’den fazlas›nda kronik hepatit ge- liflti¤i bilinmektedir (4). Kronik hepatittekinin ak- sine, akut hepatit C tedavisi konusunda yap›lm›fl yeterli say›da kontrollü çal›flma ve gelifltirilmifl k›- lavuzlar yoktur. Ancak son y›llarda, akut hepatit C’de antiviral tedavinin kronikleflme riskini azalt- t›¤›na dair kan›tlar vard›r (3,4). Bu yaz›da, bir sa¤- l›k çal›flan›nda mesleki temas sonucu geliflen akut hepatit C infeksiyonunda uygulanan k›sa süreli IFN-α2b ve ribavirin tedavisi irdelenmifltir.

OLGU

Hastanemizde görevli olan 24 yafl›nda bir erkek sa¤l›k çal›flan›, Mart 2002 tarihinde anti-HCV pozi- tif olan bir hastaya ait kan tüpünün elinde k›r›lma anamnezi ile klini¤imize baflvurmufltur. Fizik mu- ayenede iki parma¤›nda derin kesi vard›. Donör hasta bir kronik böbrek yetmezli¤i hastas›yd›; an- ti-HCV ve HCV RNA pozitif, HBsAg ve anti-HIV an- tikorlar› negatifti. Temastan hemen sonra sa¤l›k çal›flan›n›n serum örneklerinde anti-HCV, HBsAg, anti-HIV antikorlar› ve aminotransferazlar çal›fl›l- d›. Anti-HCV ile di¤er antikorlar negatif ve ami- notransferazlar› normal s›n›rlarda idi. Hasta he- patit B afl›lama program›na al›narak ayl›k kontrol- lere ça¤r›ld›. ‹ki ay sonra aminotransferazlar› yük- selen hastan›n herhangi bir yak›nmas› yoktu ve fi- zik muayenesi normal idi. Laboratuvar inceleme- sinde hemogram ve tam idrar analizi normal, aspartat aminotransferaz (AST) 158 IU/L, alanin aminotransferaz (ALT) 357 IU/L, total bilirubin 0.8 mg/dL, direkt bilirubin 0.5 mg/dL ve GGT 116 IU/L idi. Serolojik incelemede HBsAg, anti-HBc IgM ve anti-HAV IgM negatifti; fakat üçüncü kuflak ELISA (Innogenetics, Belgium) ile çal›fl›lan anti-HCV po- zitifti. Ayr›ca, polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) (Amplicor HCV Monitor test, Roche Diagnostics, Switzerland) ile serumda çal›fl›lan HCV RNA kali- tatif ve kantitatif (542 kopya/mL) olarak pozitif saptand›.

Anamnez ve laboratuvar bulgular›yla hastaya akut hepatit C tan›s› konuldu. Bunun üzerine has- taya IFN-α2b (Intron A, Schering-Plough, USA) 5 MU haftada üç kez subkütan ve ribavirin (Rebe- tol, Schering-Plough, USA) 1000 mg/gün oral yol- dan baflland›. Tedavinin üçüncü haftas›nda ALT normal düzeylere indi ve dördüncü haftas›nda HCV RNA negatifleflti. Toplam üç ay tedavi veril- di. Hastada tedavinin ilk iki haftas›nda halsizlik,

atefl, eklem ve kas a¤r›lar› ile tedavi süresince gözlenen anksiyete d›fl›nda ciddi bir yan etki ge- liflmedi. Tedavinin tamamlanmas›ndan itibaren 15 ay geçmifltir. ALT düzeylerindeki normallik ve HCV RNA negatifli¤i hala devam etmektedir (kal›- c› yan›t).

TARTIfiMA

HCV’nin perkütan yolla bulafl riski yaklafl›k %3 oran›ndad›r (1). Ancak temas›n flekli, derinli¤i, inokülum miktar›, deri bütünlü¤ü ve donör hasta- n›n viremi düzeyi bulafl› etkileyen faktörler ara- s›ndad›r (2). Bir sa¤l›k çal›flan› olan hastam›zda temas›n fazla miktarda kanla ve derin olmas› ne- deniyle infeksiyon riski yüksekti. HCV infeksiyo- nunun ilk göstergesi genellikle temastan yaklafl›k 10 gün sonra kanda HCV RNA’n›n ortaya ç›kmas›- d›r. Aminotransferaz düzeyleri HCV RNA’n›n sap- tanmas›ndan sonraki ilk birkaç hafta içinde yük- selir. Akut hepatit C geliflen sa¤l›k çal›flanlar›nda anti-HCV antikorlar›, genellikle kontaminasyon- dan 7-24 hafta sonra üçüncü kuflak ELISA ile sap- tanabilmektedir. Akut hepatit C geçiren hastala- r›n yaln›zca %20’si klinik belirti verir (2). Bu ne- denle infekte temas öyküsü olan kifliler laboratu- var verileriyle takip edilmelidir (1). Bu yaz›da su- nulan hastan›n da herhangi bir yak›nmas› olma- y›p biyokimyasal ve serolojik bulgular›yla tan›

konmufltur.

Temastan sonra uygulanan antiviral tedavinin (ri- bavirinle kombine veya tek bafl›na IFN-α) HCV in- feksiyonunun geliflmesini önledi¤ine dair kesin klinik veri yoktur (2). Bununla birlikte, akut hepa- tit C geliflti¤i zaman uygulanan IFN tedavisinin kronik hepatit geliflimini önleyebildi¤i kontrollü ve kontrolsüz çal›flmalarla kan›tlanm›flt›r (2,5).

Bu çal›flmalarda farkl› protokoller kullan›lm›flt›r (2,4-7). En yayg›n denenmifl olan› üç ay süreyle, haftada üç kez uygulanan 3 MU IFN-αprotokolü- dür (4,5,7). Baz› araflt›rmac›lar, hastalar›na hafta- da üç kez 5-6-10 MU IFN-αveya günlük 3-10 MU IFN-αtedavisi vermifllerdir (4,5,7,8). IFN-αdozu- nun artt›r›lmas› veya günlük kullan›m› virolojik ve biyokimyasal yan›t oran›n› artt›rmaktad›r. Ba- z› çal›flmalarda IFN-α tedavisi ilk iki-dört hafta günlük, sonra haftada üç kez uygulanm›flt›r (4,6).

Haftal›k protokollerde tedavi üç-alt› ay süreyle verilmifltir. Günlük protokollerde ise tedavi dört hafta veya aminotransferazlar›n normal düzeye ulaflmas›na kadar verilmifltir. Tedavinin optimal dozu ve süresi henüz netlik kazanmam›flt›r (4,5).

Ayr›ca, çal›flmalardaki hasta seçimi, doz, tedavi Tuncer Ertem G ve ark.

Viral Hepatit Dergisi 2004; 9(1): 53-55

54

ve takip süresi, tedavi etkinli¤i ve güvenilirli¤inin de¤erlendirilmesinde kullan›lan kriterler farkl›d›r.

Kronik hepatit C’nin standart tedavisi olan IFN-α ve ribavirin kombinasyonunun IFN-αtekli tedavi- sinden daha etkili oldu¤u bilinmektedir (2). Hal- buki akut hepatit C tedavisi konusunda yay›mlan- m›fl çal›flmalar›n ço¤unda IFN-αtek bafl›na kulla- n›lm›flt›r; IFN-α veya pegile IFN-α ve ribavirin kombinasyonunun etkinli¤ini de¤erlendiren fazla say›da çal›flma yoktur (9). Ancak son zamanlarda kombinasyon tedavisinin denendi¤i birkaç olgu raporu ve küçük çapl› çal›flmalar bildirilmifltir (3,10-12). Bu çal›flmalarda kombinasyon tedavisi ile kal›c› yan›t elde edilmifltir.

Akut hepatit C tan›s› konan hastam›za bu bilgiler- den yola ç›karak IFN-α2b ve ribavirin tedavisi ve- rilmifltir. Hastam›zda biyokimyasal ve virolojik yan›t erken dönemde sa¤land›¤› için tedavi 12 hafta sonunda kesilmifltir. Tedavi bitiminden 12 ay sonraki laboratuvar bulgular› hala normaldir ve kal›c› yan›t elde edilmifltir.

Özetle, HCV ile riskli temas öyküsü olan kifliler, akut hepatitin geliflti¤i dönemi yakalayabilmek için düzenli olarak takip edilmelidir. Bu olguya gö- re erken dönemde verilecek k›sa süreli IFN-α2b ve ribavirin tedavisi etkili ve güvenilir olup, di¤er te- davilere alternatif olabilir. Ancak en uygun tedavi fleklini belirleyebilmek için genifl çapl› çal›flmalara gereksinim vard›r.

KAYNAKLAR

1. Recommendations for prevention and control of hepatitis C virus (HCV) infection and HCV-rela- ted chronic disease. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR Recomm Rep 1998; 16 47(RR-19): 1-39.

2. Sulkowski MS, Ray SC, Thomas DL. Needlestick transmission of hepatitis C. JAMA 2002; 287:

2406-13.

3. Morand P, Dutertre N, Minazzi H, et al. Lack of seroconversion in a health care worker after polymerase chain reaction-documented acute he- patitis C resulting from needlestick injury. Clin Infect Dis 2001; 33: 727-9.

4. Fabris P, Tositti G, Giordani MT, Infantolino D, Lalla F. Three times weekly versus daily dose α- interferon treatment in patients with acute hepati- tis C. Am J Gastroenterol 2002; 97: 492-3.

5. Quin JW. Interferon therapy for acute hepatitis C viral infection-a review by meta-analysis. Aust NZ J Med 1997; 27: 611-8.

6. Jaeckel E, Cornberg M, Wedemeyer H, et al. Tre- atment of acute hepatitis C with interferon alpha- 2b. N Engl J Med 2001; 345: 1452-7.

7. Vogel W. Treatment of acute hepatitis C virus in- fection. J Hepatol 1999; 31: 189-92.

8. Demirtürk N. Hastane kaynakl› bir akut hepatit C olgusu. Viral Hepatit Dergisi 2003; 8: 125-7.

9. Alberti A, Boccato S, Vario A, Benvegnu L. The- rapy of acute hepatitis C. Hepatology 2002; 36 (5 Suppl 1): 195-200.

10. Leblebicioğlu H, Bay›rl› D, Esen Ş, Sünbül M, Eroğlu C. Treatment of acute hepatitis C virus in- fection with interferon-α2b and ribavirin: Case report and review of the literature. Ann Clin Mic- robiol Antimicrob 2002; 30: 535-40.

11. Vega PR, Planas VR, Durandez LR, Fabregas PS.

Acute hepatitis C. Response to treatment with in- terferon-alpha plus ribavirin. Gastroenterol He- patol 2002; 25: 483-6.

12. Gerlach JT, Diepolder HM, Zachoval R, et al.

Acute hepatitis C: High rate of both spontaneous and treatment-induced viral clearance. Gastroen- terology 2003; 125: 80-8.

YAZIfiMA ADRES‹

Dr. Günay TUNCER ERTEM

fiehit Cemalettin Caddesi No: 145/9 06130, ‹çayd›nl›k, ANKARA

e-mail: tuncergunay@yahoo.com Sa¤l›k Personelinde Geliflen Akut Hepatit C ‹nfeksiyonunda Kombine Tedavi: Bir Olgu Sunumu

Viral Hepatit Dergisi 2004; 9(1): 53-55 55